Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMna bhUgola para eka dRSTipAta 626 . 00 AM jaina bhUgola para eka dRSTipAta www www nemIcandra siMghaI riTAyarDa cIpha DrAphsamana dakSiNa pUrva relave sadara bAjAra maina roDa, nAgapura candramA para amerikA ke apolo candrayAna tathA vAikiMga maMgalayAna maMgala graha para utarane se jainiyoM kI dRSTi jaina bhUgola para jAnA svAbhAvika hai / jaina bhUgola para zodha karane ke lie bhArata meM do saMsthAna hai / eka kA nAma hai bhUbhramaNa zodhasaMsthAna kapaDavaMja, gujarAta aura dUsare kA nAma hai di. jaina triloka zodha-saMsthAna hastinApura / ye donoM saMsthAna abhI taka jaina sAhitya ke AdhAra para hI kArya kara rahe haiM / isa viSaya para jo tatva mila sake haiM, ve nimna prakAra haiM : (1) Adhunika vijJAna ke anusAra hama jisa pRthvI para rahate haiM, vaha nAraMgI ke AkAra kI gola hai / isakI trijyA 3260 mIla hai, vyAsa 7620 mIla hai, paridhi 24851 mIla hai, kSetraphala 16,70,61,258 varga (pratara) mIla hai, tathA ghanaphala 2,60,12,08,60,876 ghanamIla hai / makara vRtta tathA karkavRtta kA antara 3248 mIla hai / pRthvI kI parikramA candra 2,36,000 mIla kI dUrI para karatA hai, tathA sUrya kI parikramA candrasahita pRthvI 63410 mIla kI dUrI para karatI hai, sauravarSa 365 dina kA hotA hai tathA candravarSa 354 dina kA hotA hai / ahorAtra 24 ghaNTe kI hotI hai / isa siddhAnta meM eka hI sUrya va eka hI candra haiN| sUrya kA vyAsa lagabhaga 865 hajAra mIla hai, usameM dravya kI mAtrA 2241026 (yAnI bAIsa ke bAda chabbIsa zUnya) Tana hai, arthAt sUrya meM pRthvI ke mukAbale 333434 gunI adhika mAtrA hai / dasa lAkha se bhI adhika pRthviyAM sUrya ke ghere meM DhUMsakara bharI jA sakatI haiN| sUryatala para kA gurutvAkarSaNa pRthvItala ke gurutvAkarSaNa se 28 gunA hai yAnI 180 pauMDa vajana vAlA manuSya yadi sUrya kI sataha para khar3A ho jAe to usakA vajana 5040 pauMDa ho jaaegaa| sUrya pRthvI se lagabhaga 6 nau karor3a 30 tIsa lAkha mIla kI dUrI para hai| prakAza kI gati 1 lAkha 86 hajAra mIla prati sekaNDa hai, isa cAla se calakara sUrya kA prakAza lagabhaga 8 ATha miniTa meM pRthvI talapara pahuMcatA hai / sUrya kI garamI sUkSma rUpa meM pRthvI ke aMza aMza meM vyApta ho jAtI hai / isI se jIvanadAyinI varSA hotI hai| khetoM meM anAja pakatA hai / jIvana banAe rakhane ke lie eka ke bAda dUsarI Rtue~ badalatI haiM / pRthvI para jIvana kA udbhava va astitva sabhI sUrya para nirbhara hai| prANI sUrya dvArA dI gaI zakti ko apane andara prApta karate haiM aura usI ke upayoga se jIte haiN| pRthvI ke caturdika ghUmate hue candramA jaba pRthvI aura sUrya ke bIca meM isa taraha A jAtA hai ki sUrya thor3I dera ke lie dikhAI na de to use sUryagrahaNa kahate haiN| (2) bhAratIya paMcAMga ke anusAra sabase bar3A dina 161 muhUrta kA hotA hai tathA sabase choTA dina 13 muhUrtakA hotA hai / sUrya 13 aprela ko meSa rAzi tathA azvinI nakSatra meM praveza karatA hai| 16 agasta ko maghA nakSatra tathA siMha rAzi meM praveza karatA hai tathA 15 disambara ko mUla nakSatra tathA dhanuSya rAzi meM praveza karatA hai| makara saMkrAnti 14 janavarI ko hotI hai / candra 12 mAsa ke 354 dina meM 13 teraha bAra 12 bAraha rAzi va 27 sattAIsa nakSatroM ko
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 630 zrI puSkaramuni abhinandana grantha : SaSThama khaNDa pAra karatA hai, adhika mAsa ke varSa meM 384 dina hote haiM / isa mAsa meM candra 14 caudaha bAra samasta rAzi va nakSatroM ko pAra karatA hai| (3) jaina bhUgola ke anusAra madhya loka ke madhya meM eka lAkha yojana vyAsa vAlA thAlI ke AkAra vAlA jaMbUdvIpa hai| isakI trijyA pacAsa hajAra yojana hai| paridhi 314160 yojana hai / kSetraphala 7854410 varga yojana hai / isameM bharatakSetra dakSiNa meM hai| bharatakSetra kA viSkama uttara dakSiNa 526 yojana hai / uttarI maryAdA 144711 yojana hai / ata: bharatakSetra kA kSetraphala 4646600 varga (pratara) yojana hotA hai / isako 40002 se guNA karane para (1 yojana=4000 mIla) kSetraphala vargamIla meM A jAyegA / isa jaMbUdvIpa ko do lAkha yojana vistAra vAlA kaMkaNAkRti lavaNa samudra ghere hue hai / lavaNasamudra kA vyAsa pAMca lAkha yojana hai, jaMbUdvIpa ke madhya meM dasa hajAra yojana vyAsa vAlA sudarzana meru hai| isakI U~cAI 19000 hajAra yojana hai| isa UMcAI para sudarzana meru kramazaH ghaTakara 1000 yojana raha jAtA hai / isa merU ke Upara svarga loka prArambha ho jAte haiN| sarvocca bhAga meM (sAta rAjU para) mokSa loka hai tathA meru ke nicale bhAga meM vyantara tathA bhavanavAsI devoM ke bhavana tathA usake nIce naraka loka hai| (4) sudarzana meru kI do sUrya tathA do candra nitya pradakSiNA dete rahate haiM / ve paraspara viruddha dizA meM 66640 yojana dUra rahane para karka vRtta meM mAne jAte haiM, usa samaya sabase bar3A dinamAna 18 muhUrta arthAt 14 ghaNTe 24 miniTa kA mAnA jAtA hai aura rAtrimAna 12 muhUrta arthAta 6 ghaNTe 36 miniTa kA mAnA jAtA hai| sUrya aura candra, donoM apane paribhramaNa kA vyAsa bar3hAte cale jAte haiM, donoM sUrya 183 dinoM meM 100660 yojana paraspara dUra ho jAte haiM, taba ve makara vRtta meM mAne jAte haiM, usa samaya sabase choTA dinamAna 12 mahataM arthAta 6 ghaNTe 36 miniTa kA mAnA jAtA hai aura rAtrimAna 18 muhurta arthAt 14 ghaNTe 24 miniTa kA mAnA jAtA hai, eka sUrya eka tarapha 30 muhUrta arthAt 24 ghaNTa meM sudarzana meru kI AdhI parikramA karatA hai / donoM sUryoM ko eka pUrNa parikramA meM 60 muhUrta arthAt 48 ghaNTe lagate haiN| videhakSetra me dinamAna tathA rAtrimAna kitane samaya ke hote haiM isakA vivaraNa zAstroM meM nahIM hai / phira bhI cUMki ahorAtra 30 muhUrta arthAt 24 ghaNTe kA hotA hai, taba videhakSetra meM jaba yahA~ 18 muhUrta kA dinamAna hotA hai 30-18 =12 muhUrta kA dinamAna honA cAhie, aisA anumAna lagAyA jA sakatA hai| usItaraha jaba yahA~ 12 muhUrta kA dinamAna ho taba videhakSetra meM 30- 12=18 muhUrta kA dinamAna honA cAhiye / donoM sUrya 183 dinoM meM apane paribhramaNa kA vyAsa pratidina ghaTAte hue makaravRtta se karkavRtta meM pahuMca jAte haiM / isa taraha saura varSa 183+183=366 dina kA mAnA jAtA hai / yaha aMgrejI kaileNDara se 366-3651=3/4 dina adhika hotA hai| (5) donoM candra paraspara viruddha dizA meM karkavRtta se makaravRtta meM Ane meM 14 dina lagate haiM aura makaravRtta se karkavRtta ko lauTane meM 14 dina lagate haiM isa taraha karka vRtta se vistRta hokara phira saMkucita hokara karka vRtta meM lauTane meM 28 dina lagate haiN| kintu 27 nakSatroM ko pAra karane ke lie uttarAyaNa meM 1344 dina tathA dakSiNAyana meM 1344 dina kula 1344+13342713 dina lagate haiN| (5a) bhAratIya paMcAMgoM ke anusAra cAMdra-mAsoM ke dina nimna prakAra haiM-(trilokasAra gAthA 371 ke anusAra pratyeka mAsa 303 dina kA hotA hai) IsvI san 1976-77 IsvI san 1977-78 caitra--30 dina caitra-30 dina vaizAkha--30, vaizAkha -30 , jyeSTha-26 jyeSTha-26, ASAr3ha-30 ASAr3ha-30 zrAvaNa-26 adhika zrAvaNa-29, bhAdrapada-26 zrAvaNa-30 Azvina-30 bhAdrapada-26 kArtika-26 Azvina-30 mArgazIrSa-30 kArtika-26, pauSa-26 mArgazIrSa-30
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAgha - 30,, phAlguna - 26,, (5) tArIkha 31. 376 28. 4.76 25. 5.76 kula - 354 dina sarAsarI - 263 dina pratimAha sarAsarI 213 dina pratimAha (5) bhAratIya paMcAMgoM ke anusAra candra, meSa rAzi tathA azvinI nakSatra meM kaba praveza karatA hai, unakI tAlikA nimna prakAra hai : 21. 676 18. 776 15. 8.76 11. 6.76 21. 3.77 18. 4.77 15. 5.77 11. 6.77 8. 7.77 5. 8.77 1. 6.77 28. 6.77 26.1077 22.11.77 16.12.77 15.1.78 12.2.78 11.3.78 8.4.78 mitI 27 dina lagate haiM / caitra zukla prathamA caitra kRSNa caturdazI sAkha kRSNa dvAdazI jyeSTha kRSNa vavamI 8.10.76 5.11.76 2. 12.76 26.12.76 26. 177 pauSa zukla navamI mAgha zukla saptamI phAlguna zukla caturthI 22. 2.77 yaha vivaraNa solApura kI dAte baMdhu dvArA kRta paMcAMga se uddhRta hai / ASAr3ha kRSNa saptamI zrAvaNa kRSNa paMcamI bhAdrapada kRSNa tRtIyA Azvina zukla pUrNimA kArtika zukla caturdazI mArgazIrSa zukla ekAdazI caitra zukla dvitIyA caitra kRSNa amAvasyA vaizAkha kRSNa trayodazI jyeSTha kRSNa dazamI ASAr3ha kRSNa aSTamI adhika zrAvaNa kRSNa SaSThI zrAvaNa kRSNa caturthI bhAdrapada kRSNa pratipadA Avina zukla pUrNimA jaina bhUgola para eka dRSTipAta kArtika zukla dvAdazI mArgazIrSa zukla dazAthI pauSa zukla saptamI mAgha zukla paMcamI phAlguna zukla tRtIyA caitra zukla pratipadA azvinI nakSatra aura megha rAzi meM praveza kitane ghar3I pala bAda 25 ghaDI 23 pala bAda 58 28 " 67 14 21 26 13 20 27 e pauSa 26, mAgha - 30,,, phAlguna 26,, 16 31 48 7 26 50 37 8 71 "1 11 11 27 11 21 11 16 23 01 05 10 11 16 43 7 17 ARRA= " 19 kula - 384 13 13 42 " 11 31 25 53 35 45 " 23 37 53 25 38 "1 37 43 ghaDI 10 pala bAda 1 25 58 25 17 8% 18 29 00 " 40 35 21 23 " 50 37 20 25 40 " 13 *********.. == "1 "1 42," "1 " 31 r " "1 "1 27 r 31 37 33 21 31 31 " "1 "1 631 ****** yaha vivaraNa akolA ke rAjadekara kRta vaidarbha paMcAMga se uddhRta hai / uparokta tAlikA se yaha jAnA jA sakatA hai ki candra ko 12 rAzi arthAta 27 nakSatra pAra karane ko O C
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 632 zrI puSkaramuni abhinandana grantha : SaSThama khaNDa (6) sUrya sudarzana meru kI eka pradakSiNA 60 muhUrta (48 ghaNTe) meM karatA hai, eka paridhi meM Adhunika paddhati meM 360 aMza hai, ataH eka muhUrta meM sUrya 36060=6 aMza paridhi pAra karatA hai| ina 6 aMza ke jaina bhUgola meM gaNita kI saralatA ke lie 1830 khaNDa kiye haiM, arthAt sUrya eka muhUrta meM 1830 paridhikhaNDa gamana karatA hai candra 1768 paridhikhaNDa gamana karatA hai aura nakSatra 1831 paridhikhaNDa gamana karate haiN| rAhU 182613 paridhikhaNDa gamana karatA hai| pUrNa paridhi meM 1830460=106800 khaNDa hote haiM, ataH sUrya pUrNa paridhi 106800:1830=60 muhUrta meM candra 106800 : 1768=6223, muhUrta meM, nakSatra 106800 : 1835=56 307 muhUrta meM tathA rAhU 106800 1826 11=106800 : 2165 11 .21656106800 12_1317600 60 12 1 21656217 6 muhUrta meM gamana kreNge| isakA sIdhA artha yaha hai ki nakSatra, sUrya, rAhU aura candra nitya meru giri pradakSiNA karate haiN| nakSatra sUrya se prati muharta 1835-1830=5 paridhi khaNDa Age rahate haiM, rAhU se 1835-182653 paridhi khaNDa Age rahate haiM aura candra se 1835-1768=67 paridhi khaNDa Age rahate haiN| (6 a) jaMbUdvIpa ke sudarzana meru giri kI do sUrya, do candra tathA 56 nakSatra paraspara virodhI dizA meM pradakSiNA karate haiM, ataH ardha paridhi meM eka sUrya, eka candra tathA 28 nakSatra hote haiM / jaina bhUgola meM abhijita nakSatra adhika mAnA hai aura isI nakSatra se uttarAyaNa kI zuruAta mAnI hai / isa argha paridhi meM 106800:2=54600 paridhi khaMDa hote haiM / sUrya uttarAyaNa meM abhijita nakSa meM praveza karatA hai / cUMki nakSatra prati muhUrta sUrya se 5 paridhi khaMDa Age jAtA hai to use puna: usI jagaha Ane ko pratidina 5430=150 paridhikhaMDa Age AnA par3atA hai, isa hisAba se 54600 150= 366 dina lagate haiM yaha huA saura varSa rAhU se prati muhUrta nakSatra 63 paridhikhaMDa Age rahate haiM, pratidina 1430 = 20-paridhi Age rahate haiM, ataH abhijita nakSatra ko punaH apanI jagaha Ane ke lie 54600-20=360 dina lagate hai, yaha huA rAhU varSa / candra se nakSatra prati muharta 67 paridhikhaMDa Age rahate haiM, pratidina 67430=2010 paridhi khaMDa Age rahate haiM, ata: abhijita nakSatra ko punaH apanI jagaha Ane ke lie 54600 : 2010 =27 63 arthAt 2021 dina lagate haiM / cUMki pUrNa paridhi meM do sUrya, do candra, do rAhU aura do nakSatra samUha haiM, isalie ina prathama sUrya kA agraNI abhijita nakSatra dUsare sUrya, rAhU aura candra ko uparokta dinoM meM mila jAtA hai| (7) jaina bhUgola meM abhijita nakSatra sahita 28 nakSatra haiN| bhAratIya paMcAMgoM meM 27 nakSatra hI mAne haiM / abhijita nakSatra kA ullekha nahIM hotA hai / rAhU graha bhI ulaTI dizA meM gamana karatA hai aura usakI gati bhI bahuta hI manda hai / ina sabhI kA tulanAtmaka vivaraNa nIce koSThakoM meM diyA gayA hai| sUrya nakSatra saha-gamana dina pratidina 150 paridhikhaMDa nakSatra paridhikhaMDa bhAratIya paMcAMgoM se 0 saha-gamana dina jaina bhUgola se uttarAyaNa prArambha 4.2 13.4 2010 abhijita zravaNa ghaniSThA zatabhiSA pUrvAbhAdrapada uttarAbhAdrapada 2010 1005 2010 3015 13.4 20.1
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ++******* revatI azvinI bharaNI kRttikA rohiNI mRgazIrSa ArdrA punarvasu puSya puSya ApaleyA maghA pUrvAphAlgunI uttarAphAlgunI hasta citrA svAtI vizAkhA anurAdhA jyeSThA mUla pUrvASAr3hA uttarASAr3hA 2010 2010 1005 2010 3015 2010 1005 3015 660 1320 1005 2010 2010 3015 2010 2010 1005 3015 2010 1005 2010 2010 3015 2010 paridhikhaMDa nakSatroM ko 2010 / 305 2 305 2 305 2 305 3015 paridhikhaMDa nakSatroM ko 3015 : 13.4 13.4 6.7 13.4 20.1 13.4 6.7 20.1 4.6 dakSiNAyana prAraMbha 5.5 6.7 13.4 13.4 20.1 13.4 13.4 6.7 20.1 13.4 6.7 13.4 =16 13.4 20.1 jaina bhUgola ke anusAra candra ke sAtha nakSatra pratidina 6730 = 2010 paridhikhaMDa saha-gamana karate haiM / isa hisAba se jina nakSatroM ke 1005 paridhi khaMDa haiM, unako 1005/2010 dina lagegA 2010 paridhilaMDa nakSatroM ko 2010 2010 1 dina lagegA, 3015 paridhikhaMDa nakSatroM ko 2015 2010 13 dina lagegA, 23 abhijita nakSatra ko 630 / 2410 37 dina lagegA aura uttarAyaNa meM puSya nakSatra ko 660 / 2010= 67 dina tathA dakSiNAyana meM puSya nakSatra ko 1320 / 2010= dina lgegaa| bhAratIya paMcAMgoM ke anusAra candra-nakSatra sahagamana kAla kama-se-kama 52 ghaDI 42 pala arthAt 260 muhUrtaM tathA adhika se adhika 67 ghar3I 44 pala arthAt 34 muhUrta hotA hai / abhijita nakSatra ko nahIM mAnA hai / 67 rAhU-nakSatra sahagamana pratidina 61 30__ X 12 1 1005 paridhikhaMDa nakSatroM ko 1005/ jaina bhUgola para eka dRSTipAta ==13. 61 47 dina, 61 13 14 14 13 paridhikhaMDa hotA hai / isa hisAba se 36 3. dina, 61 14 14 dakSiNAyana prArambha 14 14 } 14 14 14 14 13 14 13 14 13 13 13 13 uttarAyaNa prArambha 14 13 633 2985
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 634 zrI puSkaramuni abhinandana grantha : SaSThama khaNDa abhijita nakSatra ko 630: 325 = dina tathA uttarAyaNa ke puSya nakSatra ko 660 aura dakSiNAyana ke puSya nakSatra ko 1320 : 305= 84 dina lagate haiM (7) bhAratIya paMcAMgoM ke anusAra rAhU viruddha dizA meM kisa taraha calatA hai, yaha nIce darzAte hai : tArIkha rAhU-nakSatra va caraNa paMcAMga 18-4-1976 svAtI-caturtha caraNa solApura dAte paMcAga 20-6-1976 , tRtIya 22-8-1976 , dvitIya // 23-10-1976 , prathama , 25-12-1976 citrA-caturtha 26-2-1977 , tRtIya 30-4-1977 ,, dvitIya baMbaI janmabhUmi paMcAMga 2-7-1977 " prathama 3-6-1977 hasta-caturtha , 7-11-1977 " tRtIya , 7-1-1978 , dvitIya , 11-3-1978 " prathama , isa tAlikA se spaSTa hai ki rAhU do varSoM meM svAtI, citrA aura hasta ye tIna nakSatra pAra kara sakA hai / dizA bhI jaina bhUgola se viparIta rahI hai| (8) sUrya prakAza kI maryAdA trilokasAra gAthA 397 ke anusAra nimna prakAra hai maMdara giri majjhAdo jAvaya lavaNuvahi chaThTha bhAgo du| hevA advarasasayA uri sama joyaNA tAo // 367 / / arthAt sUrya kA prakAza sudarzana meru ke madhya bhAga se lekara lavaNasamudra ke chaThaveM bhAga paryaMta phailatA hai, tathA nIce 1800 aThAraha sau yojana aura Upara eka sau (100) yojana paryaMta phailatA hai / bhAvArtha-sUrya yadi kakaM vRtta para ho to meru madhyaparyaMta 46820 yojana / lavaNasamudra meM vistAra 2 lAkha yojana ke chaThave bhAga 333333 yojana taka tathA sUrya ke Upara jyotirloka paryaMta 100 yojana aura sUrya ke nIce pRthvI 800 yojana va pRthvI kI jar3a 1000 yojana kula 1800 yojanaparyaMta prakAza phailatA hai| sUrya prakAza kI maryAdA meM asamAnatA kyoM hai, isakA spaSTIkaraNa nahIM diyA gayA hai| (8) sUrya meru madhya se 46820 yojana se 50330 yojana taka 510 yojana taka 184 paridhiyoM meM, jo 256 yojana aMtarAla meM hotI haiM, bhramaNa karatA hai / eka paridhi meM bhramaNa karane ko 60 muhUrta arthAta do dina lagate haiM mAnA yaha jAtA hai ki karkavRtta kI paridhi se makaravRtta kI paridhi 184vIM hai, ataH prathama 183 paridhiyA~ karkavRtta kI huI aura 184vIM paridhi makaravRtti kI pahilI paridhi huI / isa prakAra 183 paridhiyA~ karkavRtta kI huI aura lauTane para 153 paridhiyA~ makaravRtta kI huI isa taraha 183 dina dakSiNAyana ke aura 183 dina uttarAyana ke hue / magara kaThinAI yaha hai ki yadi sUrya ko eka paridhi pAra karane meM do dina lagate haiM to 183 paridhiyoM ko dakSiNAyana ke samaya 18342-366 dina laga jAveMge usI taraha uttarAyaNa ke samaya bhI 366 dina lageMge / yadi eka ayana meM 183 dina hote hai to paridhiyA~ 183:2=613hoNgii| isa zaMkA kA samAdhAna kaThina jAna par3atA hai / aMgrejI kaileMDara ke anusAra saura varSa 3651 dina kA hotA hai, 366 dina kA nhiiN| (10) trilokasAra gAthA 376 meM dina rAtri kA parimANa isa prakAra hai . . * jampUdvIpa meM do sUrya haiM / isIlie zaMkA kA samAdhAna ho jAtA hai| -sampAdaka
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina bhUgola para eka dRSTipAta 635 sUrAdo diNarattI aTThArasa bArasA muhattANaM / anmaMntaramhi evaM vivarIyaM bAhiramhi have // 376 // arthAt sUrya abhyaMtara paridhi arthAta karkavRtta meM zramaNa karatA hai, taba dina aThAraha muhUrta kA aura rAtri bAraha muhUrta kI hotI hai| sUrya bAhya paridhi arthAta makaravRtta meM bhramaNa karatA hai, taba aThAraha muhUrta kI rAtri aura bAraha muhUrta kA dina hotA hai / bhAratIya paMcAMgoM ke anusAra sabase bar3A dina 164 muhUrta kA aura sabase choTA dina 131 muhUrta kA hotA hai| (11) isa taraha yaha niSkarSa nikalatA hai ki jaina bhUgola kA mela bhAratIya paMcAMgoM se kataI nahIM baiThatA hai / jaina bhUgola meM maMgala, budha, guru, zukra aura zani grahoM kA bhramaNa kaise hotA hai, yaha nahIM batAyA hai / isalie jaina bhUgola se paMcAMga nahIM bana sakatA hai / Adhunika paMcAMgakartAoM ne harSala, nepacyUna tathA plUTo grahoM ko bhI zAmila kara apanA jyotiSa-zAstra pUrNa kara liyA hai / bhArata kI janatA ina paMcAMgoM para vizvAsa karatI hai aura apane sAMskRtika kAryakrama bhI inhIM gaNanA ke AdhAra para hote haiM dhArmika kAryakrama bhI inhIM paMcAMgoM ke tithi anusAra hote haiM / (12) anta meM nivedana hai ki jaina samAja eka saMzodhana kameTI banAveM, jinameM karaNAnuyogI zAstrI hoM, vaijJAnika hoM, jyotiSI hoM aura gaNitajJa bhI hoN| ve uparokta prakaraNoM kI sUkSmatA se jAMca kara apanA nirNaya deveM ki satya kyA hai aura kise mAnanA caahie| (13) kalakattA aura bambaI meM plAneTeriyamoM dvArA janatA ko AkAza ke graha-nakSatra-tAroM kI jAnakArI pratidina aneka bAra dI jAtI hai / inase viSaya ko samajhane meM sahAyatA lI jA sakatI hai| (14) bhArata ke do upagraha 'AryabhaTTa" aura "phakharuddIna ahamada" pRthvI ke cakkara lagAte rahate haiM, inase mI preraNA mila sakatI hai| uparokta lekha kA mukhya AdhAra zrImannemicandra siddhAMta cakravartI viracita tathA zrImanmAdhavacandra vidyadeva kRta vyAkhyA sahita "trilokasAra" grantha hai| yaha grantha 70 lADamala jaina, adhiSThAtA, zAntivIra gurukula, zrI mahAvIrajI (rAjasthAna) dvArA bIra nirvANa saM0 2501 meM prakAzita huA hai / sambandhita gAthAe~ nimna prakAra haiMgAthA naM. pRSTha naM. viSaya 254 jaMbUdvIpa kA vyAsa 311 jaMbUdIpa kI paridhi va kSetraphala inakI jagaha Adhunika phArmUlA kA upayoga kiyA hai yathA(1) trijyA=vyAsa:2 (2) paridhi=IX vyAsa (m=3.1416) (3) kSetraphala=rxtrijyAre (4) ghanaphala (gola vastu kA) = (5) kSetraphala (gola vastu kA)=xx xtrijyAre 506 bharatakSetra kA viSkaMbha 526 yojana 771 610) 611 bharatakSetra kI jIvA 1447111 yojana 617 lavaNasamudra kA vistAra 2551 valayavyAsa sUcIvyAsa 310 256 510 merugiri kA udaya, bhU vyAsa va mukha vyAsa svarga va mokSa kA sthAna 258 604 254 rr 470 Yos
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ .636 zrI puSkaramuni abhinandana grantha : SaSThama khaNDa 222 tathA 221 207) vyantara tathA bhavanavAsI devoM ke AvAsa 208 260 245) nArakiyoM ke AvAsa 346 260 jaMbUdvIpa sambandhI do sUrya tathA do candra 378 324) jyotirlokAdhikAra sambandhI 406 370) samasta vivaraNa isa grantha meM eka yojana 4000 mIla ke barAbara liyA hai / isake lie prastAvanA-trilokasAra ke gaNita kI vizeSatAe~ pRSTha 34 dekheM 2 mIla=1 koza, 4 koza=1 yojana, 500 yojana=eka mahAyojana / bharata kSetra kA kSetraphala Adhunika gaNita paddhati se nikAlA hai| (AREA OF SEGMENT=AREA OF SECTOR-AREA OF TRIANGLE OVER ITS CMORD) M-0--0-puSkara saMsma raNa-6--0--0--0--0--0--0--0--0--0--0----0--0--0--0--0--0---- caraNAmRta nahIM, vacanAmRta eka vRddha sajjana apane pautra ko lekara Aye / unake hAtha meM eka garama pAnI kA jala pAtra thA aura cAMdI kI kaTorI thii| unhoMne gurudeva ko namaskAra kara / kahA-gurudeva merA pautra kaI dinoM se asvastha hai / maiMne anekoM upacAra karavAye; kintu kucha bhI lAbha nahIM huaa| merA Atma-vizvAsa hai ki Apa adhyAtmayogI haiM jarA 1 1 ApakA caraNAmRta mila jAya to yaha pUrNa svastha ho jAegA / gurudeva ne kahA-caraNA mRta nahIM, maMgala-pATha jo vacanAmRta hai usI kA pAna karA do jisase ise lAbha hogA / gurudeva ne maMgala-pATha sunaayaa| dUsare dina vaha vRddha nAcatA huA AyA aura bolAgurudeva | Apake vacanAmRta meM adbhuta camatkAra hai jisase merA pautra svastha ho gyaa| ------------------ ---- e-o-Ho-oh-o-----0-- -0---------------------------oh-oh-o--------o