Book Title: Girnarna Navprasiddh Lekhpar Drushtipat
Author(s): M A Dhaky
Publisher: Z_Nirgranth_Aetihasik_Lekh_Samucchay_Part_1_002105.pdf and Nirgranth_Aetihasik_Lekh_Samucchay_Part_2
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249380/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti-lekha para dRSTipAta svAdhyAya pu 5, aM 2mAM 'giranAranA traNa aprasiddha zilAlekho'mAM zrI cho maDha atrie giranAra-parvatastha jinamaMdirane pharatA koTanI dIvAlano bhAga pADatI vakhate jaDI AvelA traNa zilAlekho prasiddha karyA che'. temAMno kramamAM bIjo levAyela nAnakaDo prazasti-lekha giranAra parvata paranA noMdhAyelA lekhomAM--truTita hovA chatAMye--enI keTalIka AMtarika vigatone kAraNe mahattvano che. ahIM e mULa lekhanI vAcanA ApI, tenI vastu 52 TUMkI zI carcA karavA vicAryuM che. mULa lekhano zilAkhaMDa e sthaLethI maLI Avela pratimAo sAthe hAla jUnAgaDhanA sa2kA2I saMgrahAlayamAM sacavAyo che. tene rUbarU tapAsI jovAno saMyoga te kALe prApta nahoto thayo : tethI zrI atrie karelI vAcanA-upalaka dRSTie mane lAgyuM che tevA be'ka nAnakaDA pheraphAra sAthe ane lekhanA kAyitAonAM gotra ane ekAda pUrvajanA nAmanA khUTatA akSaronI pUrti sAthe rajU karyo che. lekha kotarAyo che te zilpo vize zrI atrie jarUrI mAhitI ApelI hoI tenA para kazuM ja kahevAnI jarUra nathI. lekhanA musaddAmAM rahelAM joDaNI ane vyAkaraNanAM skhalano, bhASAdoSa, prAkRta ane (jUnI) gujarAtInA prAraMbhika zabda-rUpa-saMbhAra ityAdi para paNa zrI atrie avalokana karyuM che ane huM temAM thoDuMka ume2vA sivAya te pAsAMo para TIkArUpe vizeSa nahIM kahuM. lekha kotaravAno uddeza kheDhA ane lAhaDa nAmanI be (jinadharmI) vyaktioe giranAra pa2 saM. 1299 / I. sa. 1243mAM karAvela pratimA-pratiSThAno ane enA anulakSamAM sAthe sAthe anyatra karAvela sukRtonI paNa noMdha levAno hoya tema lAge che. lekhano mULapATha ahIM aMta bhAge ApuM chuM. lekhanI prApya vigato A pramANe che : saM. 1299 ne phAgaNa sudi trIjanA roja 'zrI ujjayaMta mahAtIrthe' 'mahAmAtya zrI vastupAlavihAra'mAM mahaM zrI tejapAlanA AdezathI sAdhu kheDhA tathA sAdhu lAhaDe zrI neminAthanuM biMba 'khattaka'(eTale ke gokhalA) sahita karAvyuM, jenI pratiSThA zrI. vijayasenasUrie karI. (taduparAMta) 'zrI zatruMjaya mahAtIrthe' zrI AdinAthanuM biMba devakulikA ane daMDakalaza sahita sthApyuM. ane prastuta tIrthamAM mahaM zrI vastupAle karAvela 'zrI sAcaura devakula'(=satyapuramaMDana mahAvIranA tIrthovatAra maMdira)mAM zrI mahAvIranuM biMba khattaka (vize) sthApyuM. tathA zrI arbudAcale zrI tejapAle nirmAvelA 'zrI neminAtha caitya'nI jagatI para be (2) devakulikAo ane cha (6) parikaravALI pratimAo karAvI. (A sivAya) jAbAlipu2(jAlo2)nA zrI 'pArzvanAthadevacaitya'nI jagatI para zrI riSabhanAtha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirprantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 (RSabhadeva)nA biMba sahitanI devakulikA karAvI. (ne) vijApuramAM zrI neminAthanAM biMbavALI daMDakaLaza sahitanI devakulikA karAvI. lekhanA aMtima, khaMDita bhAgamAM rahelA upalabdha vizeSanAmadarzaka akSaro pahelI dRSTie kArApakonA kuTuMbIjanonAM nAma haze tevI aTakaLa tarapha dorI jAya che. ma A lekhane kotarAvanArAo maMtrIzvara vastupAla-tejapAlanA saMbaMdhI, ke pachI mitra yA suparicita vyakti ke anugRhIta hoya tema prathama dRSTie lAge che. zilAlekhamAM kheDhA tathA lAhaDe mahaM. zrI tejapAlanA AdezathI 'ujjayaMta mahAtIrtha'mAM zrI 'vastupAlavihAra'mAM khattaka sAthe neminAtha biMba sthApyAnI vAta kahI che : te mahaMta zrI tejapAla zrI atrie sUcavyuM che tema maMtrIzvara vastupAlanA laghubaMdhu tejapAla hoI zake. vastupAlanA I. sa. 1239mAM thayelA svargagamana bAda paNa, ane vastupAle svasvAmI vAghelA mahAmaMDalezvara vIsaladeva sAthe thayelA khaTarAgane kAraNe I. sa. 1234 AsapAsa maMtrIpada choDI dIdheluM hovA chatAM pachIthI tejapALa mahAmaMtrInI mudrA sAcavatA hovAnAM pramANo che. mahAmAtyanuM pada tejapALe potAnA avasAnanA samaya (A I. sa. 1248) paryaMta saMbhALyuM hoya tema lAge che. Adeza ApI zakanAra vyakti kAM to moTuM pada saMbhALanArI hoya yA to paramAdaraNIya murabbIjana hoya : e hakIkata jotAM, ane khAsa 'vastupAlavihAra'mAM pratimA padharAvavAnI kheDhA tathA lAhaDane sUcanA karanAra vyakti tejapALa, te maMtrIzvara tejapALa hovAno pUro saMbhava che. giranAra parano 'vastupAlavihAra' te hAla vastupAla-tejapAlanuM kahevAtuM 'aSTApada' ane 'sammetazikhara'nAM joDiyAM maMdiro dharAvatuM zAmaLA pArzvanAthanuM maMdira che. sacivezvara vastupAle emAM mUlanAyakarUpe pArzvanAthanI nahIM paNa zatrujayeza zrI yugAdidevanI pratiSThA karAvela tema te maMdiranA vastupAlanA saM. 1288 / I - 1232nI sAlavALA cha prazastilekho ane anya samakAlIna lekhano parathI jANIe chIe . pratiSThA karAvanAra vijayasenasUri te revaMtagirirAsunA kartA ane maMtrI vastupAlanA kuTuMbaguru nAgendragacchIya AcArya vijayasenasUri che ke jemano ullekha zrI atri noMdhe che tema giranAranA vastupAlaprazastinA cha lekhomAM Ave che, ne te uparAMta AbUnA lUNavasahInA ghaNA lekhomAM paNa pratiSThAcAryanA rUpamAM jovA maLe che.. giranAravALA navaprApta zilAlakhanI vigatomAM AgaLa joIe to kArApakoe 'zatruMjaya mahAtIrtha'mAM (zatruMjayAdri para) daMDakaLaza sAthe devakulikA (derI) karAvyAnI vAta Ave che ane vadhumAM te giri paranA maMtrIzvara vastupAle karAvela 'sAcaura devakula'(satyapurAdhIza vIranA maMdira)mAM khattaka sahita zrImahAvIrajinanuM biMba karAvyuM ema paNa hakIkata ApI che. (vastupALe vimalAcala-zatruMjaya para karAvela 'saccorimaMDana mahAvIra'nA maMdiranA ullekho ApaNane vastupAlanA tyAMthI maLatA prazastilekho ane samakAlIna prazaMsakoe racelI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti-lekha para daSTipAta prazastiomAMthI maLe che.) kheDhA ane lAhaDe (ane sAthe moTe bhAge emanA kuTuMbanA sabhyoe) A uparAMtanA karAvela sukRtomAM AbU paranA delavADAgrAmanA maMtrI tejapAle baMdhAvela, vartamAne vizvavikhyAta, lUNasahikAprAsAda(neminAtha jinAlaya)nI jagatI para be devakulikAo karAvyAno, ne temAM parikara sahitanAM 6 biMba padharAvyAno ullekha che. zilAlekhanA nIcalA bhAgamAM AvatI 12-17 kramanI paMktio bUrI rIte khaMDAI javAne kAraNe kheDhA ane lAhaDanI pichAnano akaLa raheto bheda ukelavA mATe A AbU paranA sukRtanI noMdha saMketarUpa kaDI banI rahe che e bAbatanI carcA karatAM pahelAM zilAlekhamAM AgaLa kahelI vigato joI jaIe. temAM AbU pachI jAloranA "pArzvanAthadeva-caitya'nI jagatI para karAvela RSabhadevanAM biMba samatanI deharInI noMdha lIdhI che. jAloranuM e pArzvanAthanuM maMdira te saM. 1222 IDa sa. 1166mAM gurjarezvara mahArAja kumArapALe nagara samIpavartI kAMcanagiri para karAvela maMdira, ke jemAM pArzvanAtha mUlanAyaka hatA, te "kumAravihAramAsAda' hovAnI zakyatA che. lekhamAM A pachI vijApuranA koI jinAlayamAM deharI ane dhvajA kaLaza sAthe jina neminAthanuM biMba bharAvyAno ullekha che. vijApuranA "nAbhaya" (AdinAtha) ane 'vIra'nAM purANAM maMdirono maMtrIzvara vastupAle uddhAra karAvelo tevo ullekha prApta thAya che. e bemAMthI eka maMdira giranAravALA lekhamAM abhipreta haze. have sAhu kheDhA ane lAhaDa koNa hatA tenI tapAsa karIe. thoDIka kSaNa agAu A vize kahyuM hatu ke te rahasyano ukela AbUmAM hovAno nirdeza lekhamAMthI prApta thAya che. AbunA delavADAgrAmamAM maMtrI tejapAla nirmita lUNasahikAprAsAdanI devakulikAonA zilAlekho tapAsatAM temAM deharI kramAMka 38 ane 39 para khodAyelA nirmANanirdezaka lekho tema ja aMdaranAM pabAsaNonA pAMca lekhomAM samagra rIte jotAM giranAra paranA zilAlekhomAM AvatAM (jaLavAyelAM) nAmo barobara maLI rahe che. enI vigatavAra mAhitI. ahIM ApyA bAda te para vizeSa avalokana karavuM ThIka thaI paDaze 4. (ahIM pariziSTamAM tulanArthe AbUnA mULa lekhonI vAcanA ApI che.) tyAM derI 38 paranA saM. 1291 I. sa. 123panA lekhamAM jaNAvyuM che ke pUrve nAgapura(nAgora)mAM thaI gayelA sAdhu (sAhukAra) varadeva uparathI varahaDiyA AmnAya prakAzamAM Avyo. (tenA saMtAnikonAM nAma ane sagapaNanI vigato lekhamAM ApI che.) tyAM varadevanA pautra sA. nemaDa, tenA rAhaDa ane sahadeva Adi cAra putro, ane pachI rAhaDanA cAra putronAM nAma ApyAM che jemAM dhaNesara ane lADano samAveza che. A uparAMta lekhamAM sahadevanA be putro-kheDhA ane gosala-nAM nAma paNa ApyAM che. prastuta devakulikA sahadeve zrI mahAvIra Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigraMtha aitihAsika lekha-samuccaya-2 ane zrI saMbhAva)devanAM biMba ane daMDakaLaza sahita karAvI evuM lekhamAM kahevAmAM AvyuM che. deharI 39 paranA saM. 1291nA prazastilekhamAM paNa lagabhaga e badhA ja varahaDiyA kuTuMbasamudAyanAM nAmo maLe che ane temAM AgaLanI deharI 38nA zilAlekhamAM batAvela sagapaNo ahIM paNa batAvyAM che. A lekhamAM paNa nemaDa, rAhaDa, dhaNasara, lAhaDa, sahadeva, kheDhA ityAdi nAmo maLe che. have e derIonI aMdaranA pratimAlekho tapAsatAM temAM saM1293nA varSanA jina saMbhavanAthanA biMbanI pratiSThAnA lekhamAM vahuDiyA saMtAnIya sA. nemaDanA pautra kheDhAno ullekha che. tyAMnA bIjA eka saM. 1293nA lekhamAM dhaNesara ane lAhaDano ullekha che. saM. 1293nA eka trIjA lekhamAM nemaDapautra lAhaDe potAnI bhAryAnA zreyArthe karAvela neminAthanA bibanI pratiSThAno ullekha che. varahuDiyA parivAranA anya be biMbapratiSThA lekho paNa A deharIomAM che. paNa sauthI mahattvano to che deharI 38nA dvAranI jamaNI bAjunI bhIMta para khodelo 45 paMktiovALo e ja varahuDiyA kuTuMbano saM. 1296 + I. sa. 1240no moTo prazastilekha, je ahIM cala viSaya mATe atyaMta mahattvano che. emAM sAhu nemaDa, kheDhA, dhaNezvara, lAkaDAdi nAmo maLavA uparAMta varahuDiyA parivAre anyatra karAvela sukRtonI vistRta yAdI ApavAmAM AvI che. temAM Avato (1) "zatruMjaya mahAtIrtha" para karAvela kAryomAM, vastupAle karAvela "satyapura mahAvIranA maMdiramAM emaNe (varahuDiyAoe) karAvela biMba ane khattakano ullekha, ane (2) zrI arbudAcala 'zrIneminAthacaityanI jagatamAM 6 biMba sAthenI be devakulikAono ullekha tema ja (3) jAbAlipuranA "pArzvanAthacaitya'nI jagatImAM karAvela devakulikA sahitanA zrI AdinAthabiMbano ullekha tathA (4) vijApuranA caityamAM karAvela zrI neminAtha ane pArzvanAthanI devakulikAono ullekha Adi sAthe giranAravALA lekhamAM apAyela vigato lagabhaga pUrNa rIte maLI rahe che. eka vizeSa hakIkata e noMdhIe ke AbUnA upara kathita sau lekhomAM paNa jyAM jyAM pratiSThAkartA AcAryanuM nAma ApyuM che tyAM tyAM vijayasenasUrinuM ja nAma maLe che. giranAranA lekhamAM ullikhita AbunI be deharIo te niHzaMka lUNavasatInI devakulikA 38 ane 39 che giranAravALA prazasti lekhamAM AvatAM nAmo-kheDhA, dhaNezvara, ane lAhaDa-no pArasparika saMbaMdha AbUnA lekhomAM spaSTa rIte Apelo che. tadanusAra (rAhaDanA putro) dhaNezvara (ke dhasara) ane lAhaDa sagA bhAIo Thare che ane kheDhA te temanA kAkA (rAhata-bhrAtR) sahadevano putra thAya. (AbUnA zilAlekhonA AdhAre tema ja zreSThI nemaDanA vaMzanI maLI AvelI eka graMthaprazastinA AdhAre munizrI jayaMtavijayajIe taiyAra kareluM 'varahuDi vaMzavRkSa Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti-lekha para daSTipAta ahIM pariziSTane aMte saheja sAthe lagAvyuM che. (graMthaprazastionA mULapATha pariziSTamAM saMdarbhArthe ApyA che.) giranAravALo lekha luNavasahInA zilAlekhovALA varahuDi ke varaduDiyA parivArano che tenI pratIti thatAM temAM chevADAnA naSTa thayelA bhAganA keTalAka akSaronI pUrti thaI zake che; jema ke paMkti 12mAM cheDe, zrI atrinI vAcanAmAM AvatA IMDayA 6. ne......mAM re badale zuM vAMcIne AgaLa vara vadhArIne ane pachI paMkti 13mAM prArambha maDa umerIe to [3]rayA sAdu nemi] vAMcI zakAya. ane e rIte vAMcatAM A lekha nAgapurIya varaduDiyA kuTuMbano ja che tevo aMtima ane vizvasta nirNaya paNa thaI jAya che. varaDiyA kuTuMbanAM karAvela sukRtonI AbU tema ja giranAranA zilAlekhonI sUci tapAsI jaIe to temAM temaNe ghaNAM jinamaMdirovALAM sthaLo AvarI lIdhAM hovA chatAM temAM koI paNa sthaLe navAM jinAlayo baMdhAvyAM ke jUnAne uddhAno ullekha Avato nathI. derIo caNAvI, ne gokhalAo karAvI temAM jinamUrtio besADI saMtoSa lIdho che jethI ema jaNAya che ke A kuTuMba ati dhanADhaya nahIM paNa sukhI, nItimAna, dharmaniSTha, jainasaMgha ane vaNikasamAjanAM mobhAdAra, agresara (ane bahoLA parivAravALAM) kuTuMbomAMnuM eka haze. sAdevacaMdra ane sAhu peDhAe saMghavI pada zobhAvI tIrthayAtrAo karyAnA ullekha graMthaprazasti(29)mAM thayo che ane AbU lekhAMka 35ramAM paNa peDhAne saMghapati kahyo che te A parivAranuM jainasaMdhamAM AgaLa paDatuM . sthAna sUcavI rahe che. varaduDiyA zAkhanA pAlaNapuranivAsI A vaNika kuTuMba ane vastupAla tejapAlane zuM saMbaMdha haze te vize have joIe. munirAja zrI jayaMtavijayajIe A muddA para vicArIne avalokyuM che ke, "mahAmAtya tejapALanA A maMdiramAM A kuTuMbe AvI rIte devakulikA ane jinamUrtio karAvI che tenAthI ema samajAya che ke e baMne zrImaMta kuTuMbomAM paraspara koI kauTuMbika-saMbaMdha saghana snehasaMbaMdha hovo joIe. kAraNa ke tejapALano A Adarza maMdira banAvavAmAM potAnA saMbaMdhIo ke snehIonuM smaraNa zAzvatarUpe rAkhavAno ja mukhya uddeza hato."27 paNa vastupALa-tejapALa hatA prAgvATa jJAtinA jyAre varahuDiyAo (vyavahArasUtranI prazasti anusAra) pallivAla nyAtanA hatA. AthI baMne kuTuMbo vacce vevAI-velAMno saMbaMdha hovAnI zakyatA nahivat che. varahaDiyA kuTuMbanA upalabdha zilAlekhono samaya saM1291thI 1299no che. te kALe tejapALa gujarAtanA mahAmAtyanA pade birAjatA hatA. rAjamAM, samAjamAM ane zrIsaMghamAM emano Adara sarvAdhika hato. temaNe karAvelA "lUNavasahikAprAsAda'mAMnI 43 devakulikAmAMthI 28 to emanA potAnA bhAIbhAMDuonA zreyArthe, ane naveka deharIo sagAMsaMbaMdhIo mitro dvArA thayelI che : emAM khAsa karIne caMdrAvatInA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigrantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 zeThiyAo AgaLa paDatA rahelA. A thoDAka, cunaMdA mahAjana-mitromAM varaDiyA kuTuMbane paNa sthAna apAyuM che, tenuM kAraNa munizrI jayaMtavijayajIe eka aTakaLa karI che tema "saghana snehasaMbaMdha'hovo joIe. e kuTuMbanI dhArmika-kAryomAM agresaratA tema ja vijayasenasUri pratyenI samAna bhaktine kAraNa banne kuTuMbo paraspara najIka AvyAM hoya ane maMtrIzvara tejapALanA vizeSa Adarane pAtra varahuDiyA kuTuMba banyuM hoya tevI zakyatA kalpI zakAya. 8 lekhanuM mULa vaktavya ahIM pUruM thAya che : paNa zrI atrie saMskRta bhASAnA vyAkaraNanA AdhAre giranAranA zilAlekha para keTalAMka rasaprada ane dhyAna kheMce tevAM sUcano-avalokano karyAM che te pahelAM TAMkI mane e bAbatamAM vicAratAM ane te yuganA sAhityika pramANonA AdhAre je lAgyuM che te aMge je kahIza te alabatta, mULa carcAnI ADapedAza rUpe ahIM rajU karIza. zrI atri lakhe che ke, "I sa 1232nA tulyakAlIna ye lekhonA X eka samAna anucchedamAM ApavAmAM AvelI 'satyapurAvatAra zrI mahAvI2jevI vAkyaracanAne khyAlamAM rAkhI prastuta lekha x vAMcavAthI thoDo goTALo thavA saMbhava che. pelA ye lekhomAM 'zatruMjaya mahAtIrthavatA2', 'staMbhanakapurAvatAra' Adi samAso 'RSabhadeva', 'pArzvanAtha' AdinAM vizeSaNo tarIke vaparAyelAM che (arthAt te sarvanI sthApanA to 'vastupAlavihAra'mAM ja), jyAre prastuta lekhamAM zrI 'ujayaMta mahAtIrthe'ne anusarI 'zatruMjaye', 'arbudAcale', 'jAbAlipure' Adi zabdomAM spaSTa rIte ja sAtamI vibhaktino prayoga thayelo hoI, je je devanI jyAM jyAM sthApanA karavAmAM AvI te te sthaLa ja ahIM abhipreta che. Ama A sAtamI vibhaktinA prayogane kAraNe ja prastuta lekha maMtrI-dvaya dvArA vividha sthaLe thayelAM bAMdhakAmanI saMkSipta smRti jALavI rahyo che." ("giranAranA," pR 207). zrI atrie kahelI e vAta sAcI che ke 'zatruMjayamahAtIrthovatAra' ane 'staMbhanakapurAvatAra'thI anukrame jina 'RSabhadeva' ane jina 'pArzvanAtha'vivakSita che; paNa 'vastupAlavihAra'mAM to mUlanAyaka tarIke 'RSabhadeva,'ane tenA maMDapa sAthe eka bAju 'aSTApada'ane bIjI bAju 'sammetazikhara'nA gUDhamaMDaparUpI-prAsAdo joDelA che. vastupALe giranAra parvata para 'staMbhanakapurAdhIza'tema ja 'satyapurAvatAra vIra'nAM maMdira alaga ja bAMdhelAM. emanI sthApanA 'vastupAlavihAra'mAM thayelI evo artha e dhye samAnArthI lekhomAMthI nIkaLato nathI. e mULa zilAlekhomAM Ama kahyuM che : 'tathA sacivezvara vastupAle A svayaM-nirmApita zrI zatruMjaya mahAtIrthavatAra zrImad AditIrthaMkara zrI RSabhadeva, staMbhanakapurAvatAra zrI pArzvanAthadeva, satyapurAvatAra zrI mahAvIradeva, prazasti sahita kAzmI2AvatAra zrI sarasvatI, cAra devakulikAo, jinayugala, zrI neminAthadeva(nI pratimAthI) alaMkRta (anukrame) ambA, avalokanA, zAMba ane pradyumna zikhare cAra devakulikAo, pitAmaha somanI ghoDesavA2-mUrti, bIjI potAnA pitA AsarAjanI, traNa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti-lekha para dRSTipAta suMdara toraNo, zrI neminAthadeva(nI pratimAthI) vibhUSita (ane) AtmIyajano, pUrvajo, vaDIla baMdhuo (malladeva, lUNiga), anuja (tejapALa), ane putronI mUrtiovALo mukhodghATanaka staMbha (ane) zrI aSTApada mahAtIrtha prabhRti aneka kIrtanaparaMparA-virAjita zrI neminAthadevAdhidevathI vibhUSita zrImad ujjayaMta mahAtIrtha para svadharmacAriNI...zrI lalitAdevInA puNyanI abhivRddhi mATe..nAgendragacchIya...zrI vijayasenasUri dvArA pratiSThita zrI ajitanAthadevAdi 20 tIrthaMkarothI alaMkRta maMDapa rrAhata zrI sammetamahAtIrthAvatAra prAsAda karAvyo.'29 A vAtanuM vizeSa samarthana ApaNane samakAlInoe racelI maMtrIzvara vastupAlanI prazastiomAMthI maLI rahe che. jema ke sukRtasaMkIrtanamAM vastupALanA sukRtonI noMdhamAM, kavi arisiMha giranAra paranAM nirmANakAryonI noMdha A pramANe Ape che : "ujjayaMtarhire para staMbhanapuratIrthapati tathA zatruMjayAcala jina sthApyA.'30 ahIM mAtra pratimAo sthApI ema nathI; e bannenA prAsAdo karAvyA evo artha karavAno che; e vAta jayasiMhasUrinI bhRgukacchanA munisuvratasvAmInA maMdiramAM eka kALe mukAyelI maMtrIzvara vastupAlanI stuti karatI 'zakunikAvihAraprazasti'mAM taddana spaSTa rIte kahevAmAM AvI che. tyAM : "ane ujjayaMta girinemicaitye nAbheya ane pArzvajinanA sadana-yugmanuM vidhAna karyumna ema hakIkata noMdhI che. narendraprabhasUrie A banne uparAnta 'vIrajina'nuM gRha nirmAvyAnI paNa vAta kahI che. zatruMjaya para karelAM kAryonI yAdI ApyA bAda prazastikAra ujjayaMtagirino ullekha karatAM kahe che : "(ane) vizeSamAM raivatakabhUbhRta zrInemicaitye zrIvastupAle prathama jinezvara (AdinAtha), pArzva, ane vIranAM (ema) traNa jinavezma (navAM) karAvyAM." AmAM kahela 'vIra' te 'vastupAlavihAra'nA zilAlekhamAM kahela 'satyapuramahAvIra'nuM devAlaya hovuM joIe. AdinAtha, pArzvanAtha ane mahAvIranAM maMdiro AthI spaSTapaNe judAM, ekabIjAthI bhinna hovAnuM puravAra thAya che". bIjI vAta e che ke zrI atrinuM kathana AchI zI evI chApa UbhI kare che ke giranAravALo prastuta lekha vastupALa-tejapALano hoya yA emanI sAthe saMkaLAyelo hoya. tejapALanuM nAma eka sthaLe kevaLa saMdarbhagarbha rahe che, paNa lekha varaDiyA kuTuMbano che te vize laMbANapUrvakanI carcA A agAu ahIM sa-pramANa thaI gaI che. zatruMjaya tathA giranAra paranAM vastupALanAM ekaeka bAMdhakAmano AmAM ullekha che, paNa 'jAbAlipura'nuM 'pArzvanAtha maMdira' to gurjarezvara kumArapALanuM baMdhAveluM, vastupALa-tejapALanuM nahIM. ethI giranAranA A zilAlekhamAM ullikhita sthaLomAMnA tamAmamAM "maMtrIya dvArA vividha sthaLe thayelAM bAMdhakAmanI saMkSipta smRti jALavI rahyo che" tema sAva sAMgopAMga kahI zakAya tevuM nathI. ni, ai bhA 2-2 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 nirgastha aitihAsika lekha-samuccaya-2 neminAtha. AgaLa cAlatAM zrI atrie eka bIjuM vizada paraMtu carcAkarSaka avalokana karyuM che te joIe : " "vastupAlavihAra"nI vAta pUrI thayA pachI cothI paMktimAM mukAyelA be pUrNavirAmo paNa e vAtanAM ghAtaka che ke temanA pachInA vidhAnane temanI pUrvanI vigata joDe saMbaMdha nathI (tathI ja kadAca, pachI kyAMya virAmacihna vaparAyuM nathI), vividha bAMdhakAmano prastuta lekhamAM thayelo ullekha nIce mujaba che : (1) ujjayaMta mahAtIrtha vastupAlavihAra, (2) zatruMjaye AdinAtha, (3) satyapura mahAvIra, (4) arbudAcale neminAtha, (5) jAbAlipura pArzvanAtha, ane (6) vijApura A yAdImAM "staMbhanakapura ane kAzmIrano ullekha nathI tathA I. sa. 1232nA tulyakAlIna chaye lekhomAM "arbudAcalAvatAra', "jAbAli purAvatAra' ane "vijApurAvatArano ullekha nathI e noMdhanIya che. ("giranAranA", pR. 207-208.)" ahIM pharI vAra e vAta yAda devaDAvIe ke A lekha vastupAla-tejapAlano nahIM, vahuDiyA kuTuMbano che. vastupAle tIrthanAyaka neminAthanA mukhya caityanA pRSThabhAge karAvela kAzmIrAvatAra devI sarasvatInI kulikAmAM ke tyAM maMtrIzvare karAvela staMbhanakapura pArzvanAthanA maMdiramAM varAhuDi parivAre kAMI ja karAvyuM nahIM hoya eTale prastuta lekhamAM svAbhAvika rIte ja teno ullekha nathI Avato. bIjI bAju "vastupAlavihAramAM lagAvela maMtrIza vastupAlanA lekhomAM "arbudAcalAvatAra," "jAbAlipurAvatAra ane vijApurAvatAra'nA ullekha nathI AvatA enAM be kAraNo cheH (1) vastupAle A traNa sthaLonAM jinabhavanonA avatArasvarUpa maMdiro giranAra para ke anyatra baMdhAvyAM nahotAM, eTale svAbhAvika rIte ja enI noMdha levAI nahIM; (2) giranAra to zuM paNa bIjA koI paNa sthaLe anya koIe paNa arbuda, jAbAlipura, ke vijApuranA avatAranAM maMdiro baMdhAyAM hovAnuM jANamAM nathI. ahIM e jovuM joIe ke avatArarUpa devAlayo konAM bAMdhavAmAM AvatAM ane e prathA kayArathI pracAramAM AvI. jema brAhmaNadharmamAM tema jainadarzanamAM badhAM ja devasthAno "tIrtharUpa," "siddhakSetra," ke "mahimAmaya" gaNAtAM nathI. je sthAna, yA to maMdiranI adhinAyaka-pratimA ati prAcIna, prabhAvaka, ane lokamAnyatAmAM camatkArayukta, siddhidAtA manAtI hoI puravAra thaI hoya te sthaLa, pratimA, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti-lekha para dRSTipAta ane devamaMdira "tIrtha" ke "mahAtIrtha' banI jAya che. pazcima bhAratamAM ThekaThekANe baMdhAyelAM moTI saMkhyAnAM jaina maMdiromAMthI bahu ja thoDAM jaina jagatamAM parama pratiSThita manAya che. zatruMjayagiri ane enA nAyaka zrI AdIzvara bhagavAna, ujjayaMtagirinI judI judI TUko ane tIrthanAyaka jina ariSTanemi, satyapuramaMDana zrI mahAvIra, taMbhanapurAdhIza pArzva, ane bhRgupurAlaMkAra zrI munisuvratano mahimA madhyayugamAM prathama kakSAno gaNAto. te pachI Ave zaMkhezvara pArzvanAtha (zaMkhapuranI zaMkhavasatInA adhiSThAtA zrI pArzva), avaMtinA aMtarikSa-pArzvanAtha vagere. vastupALe AmAMnA keTalAkanAM mahimAsvarUpa maMdiro zatruMjaya ane giranAra para baMdhAvelAM. A prakAranAM avatArita maMdiro bAMdhavAnI prathA pazcima bhAratamAM vastupAlanI Agamaca 12mA zatakamAM hatI tenuM eka pramANa nakUlanA cAhamAnonI nagarI nADalAI- naphUlaDAgikA-mAM maLe che. tyAMnA saM. 1139 ! I. sa. 1195nA lekhamAM tyAM DuMgara para AvelA yAdavaneminAthanA maMdirane "ujjayaMtatIrtha" kahyuM che. karNATadezanuM eka AthIye purANuM daSTAMta mane A paLe smaraNamAM Ave che. doddagaDuvalinA lakSmIdevInA maMdiranA I. sa. 111ranA tulyakAlIna lekhamAM, dakSiNadezamAM khyAtanAma kolhApurastha mahAlakSmI uparathI e gAmane "abhinava kolhApura' evuM abhidhAna ApyuM che, AthI e maMdira kolhApuravALInuM Thare che. have AbUnAM devAlayo e kALe pramANamAM paricita, e samaye jANItI vyaktio dvArA baMdhAyelAM. daMDanAyaka vimala kArita AdIzvarabhavana ane tejapALa nirmita neminAthanA maMdirano khAsa mahimA nahoto. jAbAlipuramAM paNa yakSavasatI sivAyanAM maMdiro 12mI-13mI zatAbdInAM hatAM ane vijApuranAM paNa 12mI ne 13mI sadInAM hatAM. emAMnAM koI potAnA mahimA mATe prasiddha nahotAM. AthI emanAM avatArarUpa maMdiro UbhAM karavAno vicAra sarakho paNa bhAgye ja Ave. zrI atrinA lekhane pharI eka vAra vAMcatAM eka nAnakaDo paNa carcAspada muddo najare Avyo. zrI atri lakhe che ke "I. sa. 123ranA tulyakAlIna chaye lekhomAM ullekhita tamAma bAMdhakAmane I. sa. 1233nA tulyakAlIna lekhamAM 4 "vastupAlavihAra' jevuM eka ja nAma ApavA chatAM e ja lekhamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke vastupAle giranAra upara cAra maMdiro baMdhAvyAM, A cAra paikInAM traNa(AdinAtha, aSTApada ane sametazikhara)no samAveza to I. sa. 123ranA tulyakAlIna lekhone AdhAre 'vastupAlavihAramAM ja thaI zake tema che. tethI I. sa. 1233nA tulyakAlIna lekhane AdhAre ema mAnI zakAya ke cothuM kapardI-yakSanuM maMdira paNa "vastupAlavihAra'-nI aMtargata kacaya baMdhAyeluM haze. I. sa. 1243no tulyakAlIna carcita lekha A dhAraNAne baLa Ape che, kAraNa ke temAM (AgaLa joyuM tema, A amAtya baMdhuo Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 nigraMtha aitihAsika lekha-samuccaya-2 dvArA mukhya mukhya jagyAe thayelAM mukhya mukhya bAMdhakAmono ullekha che jemAM 'ujjayaMta mahAtIrthe "vastupAla-vihAra'ne ja gaNavAmAM Avyo che." ("giranAranA," pR. 207). have varahuDiyA zreSThIoe jo tyAM "kapardIbhavanamAM kaMI karAvyuM ja na hoya to enI noMdha na ja Ave : ne bIjI jANavA jevI vAta e che ke kapardIyakSanuM maMdira 'vastupAla-vihAra'nuM aMgabhUta nahotuM; enAthI vegaLuM ane svataMtra Alaya hatuM. samakAlIna sAkSIrUpe zrI vijayasenasUrinuM avalokana A saMdarbhamAM upayogI thaI paDaze temaNe noMdhyuM che ke, "vastupAlamaMtrIe aSTApada ane sametazikharavALAM manohara maMDapo sAthe RSabhezvaranuM maMdira karAvyuM, ne kapardIyakSa ane marudevInA be UMcA prAsAda (karAvyA)."38 jinaprabhasUri paNa (moTe bhAge to vijayasenasUrinA upalA kathanane anusarIne) kahe che ke "vastupAlamaMtrIe aSTApada ane sammatanA maMDapo sAthe zatrujayAvatAra maMdira tema ja kapardI-marudevInA prAsAdo karAvyA."39 A "kapardIbhavana'nA dizA-sthAnano nirdeza vastupAle karela giranAra paranAM sukRtonI jinaharSagaNinI noMdhamAM maLe che : "ne vastupAlavihAranI pAchaLanA bhAge anuttara-(vimAna) samuM kapardIyakSanuM Ayatana karyuM."40 A uparathI A muddo taddana spaSTa thaI jAya che. zrI atrie prakAzamAM lAvela giranAra parano A navaprApta zilAlekha maMtrI baMdhu vastupAla-tejapAlano na hovA chatAM emanA samakAlIna ane ApaNane pUrvaparicita evA eka pratiSThita jaina parivArano hoI gujarAtanA aitihAsika mUlya dharAvatA utkIrNa lekhomAM, zatruMjayanA vastupAla-tejapAlanA zilAlekhonI tAjetaramAM thayelI labdhinI jema, noMdhapAtra vadhAro kare che. (giranAra parvataprApta zrI varaduDiyA parivArano prazasti-lekha) 1. saM. 1299 phAga sudi 3 zrI ujayaMta mahAtIrthe 2. mahAmAtya zrIvastupAlavihAre mahaM zrI tejapAla Ade 3 (ze)na sA. gheDhA lAhaDena zrIneminAthabibaM SatakaM ca kAritaM / 4. (prati)fchata zrI vijayasenasU[i ] zrI zetuMgaq(ve) mAM 5 (tIrthe) zrIAdinAthabiMbaM devakulikA daMDakalasAdi sahitA 6 vatIzra* mahaM zrI va( stu )pAlakArita zrI sAcaura devakule 7. mAvya* zrImahAvIrabiMbaM SAtakaM ca zrI arbudAcale (mA dA mA 8. gra? mahAmAtya) zrI tejapAlakArita zrI neminAtha cai(tha ? tya) jagatyAM devakuli Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti-lekha para dRSTipAta 9. kA 2 biMbaM 6 saparigaNa zrIjAvAlipure zrIpArasvanAthadeva cai 10. (1 ?ca) nA (xthI ?tyAM)devatiA zrIriSabhanAvivi]va vInApure zrIne 12. (minAtha) vi[vi]vaM TevAi vaMtasAvihitA 12. ndAda 23. [maDa]... 14. ... . [pravR]... 6. 27. ... ... ...[var](Tu ? du)DiyA sA(Tu ? du)ne ..sA(Tu ? haiM.) peDhA sI. ...[HI](6 ?g.) + dhaNezvara laghu ...(suM ?)vat ...(c) vizeSa noMdha : paMkti (13)mAM tema' pachI ne sAdu. peDhA pahelAM, AbUnA lekhAMka 352nA AdhAre kalpanA karIe to suta sA. rAhaGa / brA sahaveva tatputra evo vAkyakhaMDa hovo joIe : ane paMkti(15)mAM (mAtR) pachI sA. nAsDena ninataMtra samuyena tuM rituM ! ema hovAno saMbhava che. 13 zrI atrie lekhamAM rahelA keTalAka zabdonI joDaNI ane rUpanA doSa batAvyA che. thoDA vizeSa ahIM noMdhIe, to temAM tsuna ne badale !, tAza ne sthAne valasa (paMkti 5 ane 11) vrutta ne badale Sata ane vAtavuM (7), rivara koravAne badale sarvAMgaLa, caitya ne badale aitha ane agAu kahyuM te caitya tyAM ne badale caina nAthIno nirdeza karI zakAya. varahuDiyA kuTuMbanA AbUnA lekhomAM paNa AvA keTalAka doSo rahelA che je munizrI jayaMtavijayajIe lekhanI vAcanAmAM yogya saMketo dvArA batAvyA che ane prastuta muddA para lekhAMka naM 352nA temanA bhASyamAM TIkA karatAM A pramANe lakhyuM che : "lekha saMskRta bhASAmAM che paraMtu temAM keTalAka vyAkaraNa viruddha prayogo ane prAkRta bhASAnA zabdo Ave che chatAM lekhanI bhASA saraLa ane samajI zakAya tevI che."(zrI arbuda-prAcIna-jaina-lekhasaMdoha, pR. 435-436 pAdaTIpa.) pariziSTa (varaDiyA kuTuMbanA AbUnA delavADAgrAmasthita tejapAlanirmita lUNavasahikAprAsAdanI devakulikAonA utkIrNa lekho) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 nintha aitihAsika lekha-samuccaya-2 devakulikA 38 da. / / saMvatu (t) 1291 varSe mArgasI(zIrSamAse zrI arbudAcale mahaM [.] zrItejA : pAlakArita Tha. lUNasIhavasahikAbhidhAna zrIneminAthacaitye zrIri(RSabha zrImahAvIra zrIsaMbhama(va)devakulikA biMbadaMDakalasA(zA)disahitA zrInAgapure(*) pUrvaM sAdhuvaradeva AzI(sI)t / yannAmnA varahuDiyA ityAmnAyaH prasiddhaH / tatsutau sA. Asadeva / lakSmIdharau / Asadevasuta sA. nemaDa ! AbhaTa / mANika / salaSaNa / lakSmIdharasutAstu thiradeva / guNadhara / jagadhara (*) bhuvaNAbhidhAnAH / tataH sAhunemaDaputra / sA. rAhaDa / jayadeva ! sA. sahadevAkhyAH / tatra sA. rAhaDaputra jiNacandra / dUlaha / dhaNesara / lAhaDa / abhayakumAra saMjJA: 1 sA. jayadeva putra vIradeva / devaku (*)mAra / hAlUnAmAnaH / sA. sahadeva putrau sA. kheDhAgosalau / ityevamAdisamastanijakuM(ku)TumbasamudAyasahitena / sA. sahadevena su(zu)ddhazraddhayA karmani rArthamiyaM kAritA / zivamastu / (zrI. arju-prAcIna-*na-semasaMghos, Mi 350, 5, 140-141) devakulikA 39 da, / / saMvata 1291 varSe mArgazIrSa mAse zrI arbudAcale mahaM. zrI tejA : ]pAlakAritalUNasIhavasahikAbhidhAnazrIneminAthacaitye zrIabhinaMdana zrIneminAthadeva zrIsA(zAM)tidevakulikA biMbadaMDakalasA(zA)disahitA / zrInA(*)gapuravAstavya / sA. varadeva AzI(sI)t yannAmnA varahuDiyA ityAmnAyaH prasiddhaH / tatsutau sA. AsadevalakSmIdharau / AsadevasUta nemaDa AbhaTa mANika salaSaNa / lakSmIdharasutAstu / thiradeva / guNadhara / jaga()dhara bhuvaNAbhidhAnAH / tataH sA. nemaDa putra / sA. rAhaDa jayadeva / sA. sahadevAkhyAH / tatra sAhu rAhaDa putra / jiNacaMdrakhyAH / dUlaha ! dhaNesara / lAhar3a abhayakumArasaMjJAH / sA. jayadevaputa(tra) vIradeva devakumAra hAlUnAmAna[:] (*) sA. sahadevaputrau kheDhAgosalau ityevamAdisamastanijakuMTuM(kuTumbasamudAyasahitena / sA. rAhaDa putra / jiNacaMdra dhaNezvara / lAhaDa / mAtA varI nAIka / vadhu / hariyAhI zreyorthaM zuddha zraddhayA karmanirjarArthaM iyaM kAritA / (mena, mAM u55, pR0 144-145) devakulikA 38 (1) OM svasti saM[vat] 1296 varSe vaizAkhasudi 3 zrIzaajayama(2) hAtIrthe mahAmAtyazrIteja : ]pAlena kArita naMdIsa( zva )ravara caitye ] (3) pazcimamaNDape zrIAdinAthabiMbaM devakulikA daMDaka Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti lekha para daSTipAta 15 (4) lasA(zA) disahitA tathA ihaiva tIrthe mahaM [0] zrIvastupAlakA(5) rita zrIsatyapurIyazrImahAvIre biMbaM khattakaM ca / ihI(hai)va (6) tIrthe zailamayabiMba dvitIyadevakulikAmadhye khattaka(7) dvaya zrIRSabhAdi caturviMzatikA ca / tathA gUDhamaNDapapUrvadvA(8) ramadhye khattakaM mUrtiyugmaM tadupare(ri) zrI AdinAthabiMbaM zrI(9) uja( jja )yaMte zrIneminAthapAdukA maMDape zrIneminAthabi(10) baM khattakaM ca / ihaiva tIrthe mahaM [0] zrI vastupAlakArita zrI(11) AdinAthasyAgrata(to) maMDape zrIneminAthabiMbaM khattakaM ca / (12) zrI arbudAcale zrIneminAthacaityajagatyAM devakuli(13) kAdvaya SaT()biMbasahitAni / zrIjAvAlipure zrIpA(14) rzvanAthacaityajagatyAM zrIAdinAthabiMbaM devakulikA (15) ca / zrItAraNagaDhe zrIajitanAthagUDhamaMDape zrI A(16) dinAthabiMbaM khattakaM ca / zrI aNahillapure hathIyAvApI(17) pratyAsanna(tre) zrIsuvidhinAthabiMbaM taccaityajIrNoddhAraM ca // (18) vIjApure devakulikAdvayaM zrIneminAthabiMbaM zrIpA(19) rzvanAthabibaM ca / zrI...(mU)laprAsAde kavalIkhattakadvaye / (20) zrIAdinAtha zrImunisuvratasvAmibiMbaM ca / lATApa(21) lyAM zrIkumAravihArajIrNoddhAre zrIpArzvanAthasyAgra(22) ta(to) maMDape zrIpArzvanAthabiMbaM khattakaM ca // zrI prahlAdanapu(23) re zrIpAlhaNavihAre zrIcaMda(dra prabhasvAmimaMDape khattaka-- (24) dvayaM ca / ihaiva jagatyAM zrIneminAthasyAgrata(to) maMDape (25) zrImahAvIrabiMbaM ca / etat sarva(4) kAritamasti / zrInAga(26) purIya varahuDIyA sAhu. nemaDa suta sA. rAhaDa / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigraMtha aitihAsika lekha-samuccaya-2 (27) bhrA. jayadeva bhrA. sA. sahadeva tatputra. saMgha. sA. / (28) ghe( khe)DhA bhrA. gosala sA. jayadeva suta. sA. vIrade(29) va devakumAra hAlUya sA. rAhaDa suta. sA. jiNacaMdra (30) dhaNezvara abhayakumAra laghubhrAtR. sA. lAhaDena (31) nijakuTuMbasamudAyena idaM kAritaM / / pratiSThitaM (32) zrInAgendragacche zrImadAcArya vijayasenasUribhiH] // (33) zrIjAvAlipure zrIsauvarNagirau zrIpArzvanAthajagatyAM (34) aSTApadamadhye Sa(kha)ttakadvayaM ca // lATApalyA zrIkumaravi(35) hArajagatyAM zrIajitasvAmibiMbaM devakuli(36) kA daMDakalasa(za)sahitA / ihaiva caitye ji(37) naju(yu)galaM zrIzAMtinAtha zrIajitasvAmi (38) etat sarvaM kArApitaM / / (39) zrI aNahillapurapratyAsanna cArope (40) zrI AdinAthabiMbaM prAsAdaM gUDhamaMDa(41) pa cha caukiyA sahitaM sA. rAhaDa (42) suta sA. jiNacaMdra bhAryA sA. cAhi(43) NikukSisaMbhUtena saMgha sA. de(44) vacaMdreNa pitAmAtA Atmazreyo(45) rthaM ka(kA)rApitaM (taM) // (bhena, mAM 342, pR. 142-144) da. // saMvat 1293 varSe mArgasudi 10 zrInAgapUrIya varahuDi saMtAnIya sA. nemaDa putra sA. sahadevena svaputrasya sau / suhAgadevi(vI) kukSisaMbhUta sA. ( khe)DhA gosalena(layoH) bRhadbhAtR sA. rAhaDa putra jinacaMdreNa ca svasya svamAtRvaDI nAmnyAzca zreyo) zrIsaMbhavanAthabiMba(ba) karApita(taM) / pratiSThita(ta) 1 zrI vijayasenasUribhiH || (bhena, kheis, 345, 5, 138) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazani-lekha para daSTipAta da. // saM [vat] [12]93 [varSe] mArgasu[di] 10 zrInAgapUrI[ya] vara DisaMtAnIya sA. nemaDa putra sA. rAhaDa putra jiNa(na)caMdra putra devacaMdreNa / dAdImAtrA cAhiNi zreyo [0] zrI AdinAthabiMbaM [kAritaM] (me4, Aris 346, pR. 138) da. // saM[vat] [12]93 mArgasudi 10 zrInAgapurI[ya] varahuDisaMtAnIya sA. nemaDa putra sA. jayadeva putra sA. vIradeva devakumAra hAlU svamAtR jAlhaNadevi(vI) Atmazreyo'rthaM] zrImahAvIrabiMbaM kArapitaM / / su(zubhaM bhavatuH(tu) ( 4na, uis 347, pR. 140) saMvat 1293 [varSe] mArgasudi 10 zrInAgapurIya vara DisaMtAnIya sA. nemaDa putra sA. rAhaDa putra sA. dhaNesA nezvara lAhaDena zrIabhinaMdananAthabiMbaM mAtR nAi(yi) kiH / dhaNe( ne )shvr| bhAryA dhaNa(na) zrI svAtmano(na)zca zreyo'rthaM kAritA(ta) pratiSTitA(SThitaM) nAgendragacche zrIvijayasenasUribhiH / / (bhena, semais 343, pR. 144) da. // saM [0] 1293 [varSe] mArgasudi 10 zrInAgapurIya vara DisaMtAnIya sA. nemaDa putra sA. rAhaDa: putra lAhaDena svabhAryA laSma(khama) zrI zreyArthaM zrIneminAthabiMbaM kAritaM pratiSThitaM zrIvijayasenasUribhiH / / su(zu) bhaM bhavatU(tu) / / (bheTana, vis upa4, pR. 144) 157 devavaMdanakAdiprakarapustikA saM. 1290 [ khaMbhAta, zAMtinAtha bhaMDAra] devavaMdaNavaMdaNakaM samAptam // cha // saMvat 1290 varSe mAgha vadi 1 guru dine ! varahuDiyA nemaDa suta sAhu sahadeva putra sA. gheDhA gosalena mAtR saubhAgyadevI zreyo'rthaM likhApitam / zubhaM bhavatu lekhakapAThakayoH // likhitaM vijApure / likhApitaM lAhaDena / likhitaM paMDita amaleNa // cha / 188 bhagavatIsUtravRtti saM. 1298 [ khaMbhAta, zAMtinAtha bhaMDAra] saMvat 1298 phAguNa su. 3 gurau'dyeha vIjApure pUjya zrIdevacaMdrasUrizrIvijayacaMdrasUrikhyAkhyAnataH saMsArAsAratAM vicitya sarvajJoktaM zAstraM pramANamiti manasi jJAtvA sA. rAhaDasuta jiNacaMda-thaNesara-lAhaDa sA. sahadevasuta sA. peDhAsaMghavI gosalaprabhRti kuTuMbasamudAyena caturvidhasaMghasya paThanArthaM vAcanArthaM ca likhApitamiti / 195 paMcAMgIsUtravRtti saM. 1301 [khaMbhAta, zAntinAtha bhaMDAra ] saMvat 1301 varSe phAguNa vadi 13 zanau adyeha vIjApure varahuDiyA sA. rAhaDasuta sA. kheDhA gosala jiNacaMdra sA. lAhaDena kuTuMbasamudAyena paMcAMgIsUtravRttipustakaM Tha. arasIheNa likhitam // cha / ubhayaM 11280 // cha // saMvat 1301 varSe phAguNa vadi 13 zanau ihaiva pralhAdanapure zrInAgapurIyazrAvakaiH poSadhazAlAyAM siddhAMtazAstraM yUjyazrIdevendrasUri-zrIvijayacaMdrasUri-upAdhyAyazrIdevabhadra-gaNeAkhyAnata: ni. ai, bhA. 2-3 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 nircantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 saMsArAsAratAM vicitya sarvajJoktaM zAstraM pramANamiti manasA vicitya zrInAgapurIyavarahuDiyAsaMtAne sA. Asadevasuta sAhunemaDasuta rAhaDa jayadeva sA. sahadeva tatputra saMgha sA. kheDhA saMgha sA. gosala sA. rAhaDasuta sA. jiNacaMdra dhaNesara lAhaDa devacaMdraprabhRtInAM caturvidhasaMghasya paThanArthaM vAcanArtha cAtmazreyorthaM paMcAMgIsUtravRttipustakaM likhApitamiti ||chaa| varahuDiyA sAdhu, rAhaDasuta sA. lAhaDena zreyo'rthaM vyavahAra dvitIyakhaMDaM likhApitamiti // cha // saMvat 1309 varSe bhAdrapada sudi 15 // astIha zreSThaparvapracayaparicitaH kSmAbhRdAptapratiSThaH, sacchAyazcAruvarNaH sakalasaralatAlaMkRtaH zastavRttaH / pallIvAlAkhyavaMzo jagati suviditastatra mukteva sAdhuH, sAdhuvrAtapraNaMtA varahuDiriti satkhyAtimAn nemaDo'bhUt // 1 // tasyoccaistanayA vizuddhavinayAstatrAdimo rAhaDo, jajJe'taH sahadeva ityabhidhayA labdhaprasiddhirjane / utpanno jayadeva ityavahitasvAntaH sudharme tata statrAdyasya sadA priyA priyatamA lakSmI: tathA nAikiH / / 2 / / AdyAyA jinacaMdra ityanudinaM saddharmakarmodyataH, putrazcAhiNI saMjJitA sahacarI tasya tvamI sUnavaH / jyeSTho'bhUt kila devacaMdra iti yo dravyaM vyayitvA nijaM, sattIrtheSu zivAya saMghapatirityAkhyAM sudhIlabdhavAn // 3 // nAmaMdharAkhyo'tha mahAdharAkhyo'to vIradhavalAbhidha-bhImadevau / putrI tathA dhAhiNI nAmikA'bhUt sarve'pi jainAMhisaroja gAH // 4 // zrIdevabhadragaNipAdasaroruhAlebhaktyAnamad vijayacaMdramunIzvarasya / devendrasUrisuguroH padapadmamUle tatrAntimau jagRhaturyatitAM zivotkau // 5 // nAikestu sutA jAtAstatra jyeSTho dhanezvaraH / khetUnAmnI priyA tasya arisiMhAdayaH sutAH // 6 // dvaitIyIka: susAdhuzrutavacanasudhAsvAdanAtRptacittaH, zrImajjainendrabimbapravara jinagRhaprollasatpustakAdau / saptakSetryAM prabhUtavyayitanijadhano lAhaDo nAmato'bhUt, lakSmI zrIrityabhikhyA sucaritasahitA tasya bhAryA sadAryA ||7|| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti lekha para daSTipAta 18 abhayakumArAbhikhyastRtIyo'jani naMdanaH / yo dadhe mAnasaM dharmazraddhA saMbaMdhabaMdhuram / / 8 / / dharme sahAyA sahadevasAdhoH saubhAgyadevIti babhUva jAyA / putrau ca kheDhAbhidha-gosalAkhyau prabhAvako zrIjinazAsanasya // 9 // kiNc| yau kRtvA guNasaMghakelibhavanaM zrIsaMghamuccastarAM, zrIzajaya-raivataprabhRtiSu prakhyAtatIrtheSu ca / nyAyopArjitamarthasArthanivahaM svIyaM vyayitvA bhRzaM, lebhAte sucirAya saMghapatirityAkhyAM sphuTAM bhUtale // 10 // Adyasya jajJe kila SIMvadevI nAmnA kalatraM suvivekapAtram / tathA sutA jehaDa-hemacaMdra-kumArapAlAbhidha-pAsadevAH // 11 // abhavad gosalasAdhorguNadevIti vallabhA / naMdano haricaMdrAkhyo dematIti ca putrikA ||12|| jayadevasya tu gRhiNI jAlhaNadevIti saMjJitA jajJe / putrastu vIradevo devakumArazca hAlUzca // 13 // zubhazIlazIlanaparA abhavaMsteSAmimAH sarmiNyaH / vijayasirI-devasirI-harasiNisaMjJA yathAsaMkhyam // 14|| evaM kuTuMbasamudaya ujjvalavRSavihitavAsanApracayaH / suguroH guNagaNasuguroH suzrAva sudezanAmevam // 15 / / (A pachI Avato bhAga jarUrI na hoI uddhata karyo nathI.) Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varaDiyA vaMzavRkSa varadeva 20 Asadeva lakSmIdhara 1 namaH 2 AbhaDa 3 mANika 4 salakhaNa 1 rAhaDa ra jayadeva = jAlDaNadevI 3 sahadeva = suhAgadevI (saubhAgyadevI). 1 viradeva 2 guNadhara 3 jagadeva 4 bhuvaNa lakSmI = = nAyaka 1 vIradeva ra devakumAra 3 hAlU 1 jinacaMdra = cAhiNi 2 dUlaha 3 dhaNezvara = khetR 4 lAhaDa = lakhIzrI 5 abhayakumAra (dhanezvara) | (lakSmIzrI) 1 saMta devacaMdra 1 arisiMha 2 nAmadhara ItyAdi saM kheDhA khavadevI 3 mahIdhara putro 1 jeIDa 4 varadhavala 2 hemacandra 5 bhImadeva 3 kumArapAla 6 pAhiNI 4 pAsadeva saM gosala = guNadevI nirjhanya aitihAsika lekha-samuccaya-2 1 harizcandra 2 dematI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti lekha para dRSTipAta TippaNo : 1. A zilAlekho uparAMta keTalAka zilpakhaMDo paNa tyAMthI maLelA. juo ahI TippA kramAMka 2.) zrI atri potAnA lekhanI pAdaTIpa kramAMka 1mAM noMdhe che : "prastuta zilpa-khaMDo ane zilAlekhonI prAptinAM sthaLa ane kAraNa bAbata lekhakanA tAjetaramAM prasiddha thanAra anya lekhamAM yogya mAhitI ApavAmAM AvelI hoI ahIM punarAvartana nathI karyuM." zrI atrino e saMdarbhasUcita lekha "A collection of some Jain Stone Images from Mount Girnar als as Bulletin of the Museum and Picture Gallery, Baroda, Vol XX mAM pp. 51-59 para chapAyo che. tyAM giranAra paranA neminAthAdi jaina maMdiro pharatA koTanI vAta karyA bAda zrI atrine A pramANe noMdha mUkI che : In 1959 some work was undertaken in this region, by the authorities of the Jain Svetambara Temples, and in the process some part of the wall round the shrines was demolished. There were reports that about the same time, some images were un earthed. On instructions given by the Archaeological survey of India the author of this article collected 13 items shown below for being placed in the Junagadh Museum." (hil., p. 51.) vizeSa noMdha : A aMgrejI avataraNomAM AvatI zrI atrinI be pAdaTIpo ahIM jarUrI na hoI TAMkI nathI.) 21 zrI atrinAM kathano parathI A zilAlekho dIvAlanA caNataramAMthI nIkaLyA che evo artha nathI thato paNa mane lAge che ke e dIvAla paDatAM tenI pUraNImAMthI nIkaLyA hovA joIe, yA to tyAMnAM maMdironA prAMgaNanI pharazabaMdhI kholatAM temAM jamInamAM daTAyela hoya ne pragaTa thayA hoya. pahelI saMbhAvanA vizeSa rahelI che. 2. juo AgaLanI pAdaTIpamAM TAMkeluM zrI atrinA lekhanuM aMgrejI avataraNa, tema ja vigata mATe "A Collection," pp. 51-52. 3. "giranAranA," svAdhyAya, pu 5, aMka 2, pR. 205. 4. lAhaDanI AgaLa sAhu zabda lekhamAM Apyo lAgato nathI. zrI atrinI vAcanAmAM e nathI eTale kotaranAra ke mutsaddo ghaDanAranuM e skhalana che. gujarAtI TIkAmAM zrI atri "kheDhA lAhaDa" ema eka sAthe vAMce che ane e bannene teo bhinna bhinna vyaktio mAne che ke gujarAtamAM Aje pracalita nAma lakhavAnI rIta pramANe kheDhA dIkaro ne lADa bApa ema mAne che te spaSTa thatuM nathI : (juo giranAranA," pR 208 5. jayAM vadhAre kuTuMbIjano sukRta sAthe saMkLAyelAM hoya tyAM pahelAM pratimA pratiSThAnI vigato ApI. pachI samasta kuTuMbIjanonAM nAma joDavAnI prathA AbUnA keTalAka jaina zilAlekhomAM ane anyatra jovA maLe che. A muddo bahu agatyano na hoI ahIM evA lekhonI sUci ke saMdarbha tulanArthe TAMkavAnI jarUra nathI. 6. A vize huM lekhanA aMta bhAge sUcana karIza. A Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 7. See A. K. Majumdar, Chaulukyas of Gujarat, Bombay 1956, pp. 177. 8. fbid., pp. 178. 9. ahIM e badhA saMdarbhonI sUci ApIza nahIM. Akhare e muddo A lekhamAM kahevAnI asalI vAtane khAsa upakAraka nathI. nirprantha aitihAsika lekha-samuccaya-2 10. maMtrI tejapALanA lUNavasahIprAsAdanA mUlanAyakanI pratiSThA paNa temaNe ja karI che. vastupAlanA serisAnA pratimAlekhomAM paNa vijayasenasUri ja pratiSThAkartA che. 11. ahIM e badhA saMdarbhonI yAdI ApIza nahIM. A agAu svAdhyAya pu- 4, aMka 3mAM zrI harizaMkara prabhAzaMkara zAstrInA sahalekhana sAtheno mAro lekha "vastupAla-tejapAlanI kIrtanAtmaka pravRttio" e zIrSaka nIce prakAzita thayo che. A graMthamAM paNa te samAvI levAmAM Avyo che. temAM judA judA srotomAMthI mAhitI ekatra karI zatruMjaya, giranAra Adi sthaLoe vastupAla-tejapAlanA sukRtonI sUci ApI che, tyAM A 'satyapuramaMDana vIra'nA maMdiranI vAta ane ene AnuSaMgika anya hakIkatonI noMdha lIdhI che. tAjetaramAM e viSaya para prApta thayeluM navuM srota te zatruMjaya parathI samArakAmamAM vAdhaNapoLamAMthI maLI Avela maMtrIbAMdhavano pratolIno lekha che. temAM paNa A 'satyapuravIra'no ullekha che. juo A pra munizrI puNyavijayajI, 'puNyazloka mahAmAtya vastupAlanA aprasiddha zilAlekho tathA prazasti lekho,' zrI mahAvIra jaina vidyAlaya mahotsava aMka, muMbaI 1968, pR. 306-308. 12.juo amAro upara kathita "vastupAla-tejapAlanI kaoNrtanAtmaka pravRttio"vALo lekha, pR 317. e noMdha jinarSagaNinA vastupAlacAritra (saM. 1497 ! I sa- 1441) uparathI tyAM lIdhelI. 13. vijApuramAM jina vAsupUjyanuM paNa eka devAlaya hatuM. saM. 1328 / I. sa. 1272mAM zrI kumAraNie racelI abhayadevacaratanI saMskRta prazastimAM prastuta jinAlayanA upalakSamAM e kALa AsapAsa judA judA zreSThIoe karAvelI devakulikAonA ullekha che : (juo, aMbAlAla premacaMda zAha, jainatIrtha sarvasaMgraha bhAga pahelo, khaMDa pahelo, amadAvAda 1953, pR- 92.) saM- 1317 { I. sa. 1261mAM e maMdira para kharataragacchIya jinezvarasUrie suvarNajaDakalaza caDhAvyAnI vAta lakSmItilaka upAdhyAye racela zrAvakadharmaprakaraNanI prazastinA AdhAre paM. aMbAlAla zAhe noMdhI che : (juo jainatIrtha, pR- 92). have jo A maMdira I. sa. 1261 pUrvanuM hoya to peDhA ane lADe karAvela deharIo kadAca A vAsupUjayasvAmInA prAsAdanA upalakSamAM paNa hovAnI trIjI zakyatA UbhI thAya che. vijApuranA kayA jinAlayamAM temaNe derIo karAvI teno jarA sarakho izAro zilAlekhomAMthI maLato nathI. 14. juo, munirAja zrI jayaMtavijayajI, zrI arbuda-prAcIna-jainalekha saMdoha (AbU-bhAga bIjo), ujjainavaDodarA vi. saM. 1994, pR 139-145, zilAlekha kramAMka 345, 346, 347, 350, 352, 353, 354 ane 355. pabAsaNanA kula 6 lekho hovA joIe paNa pAMca maLyA che. tenA khulAsAmAM munizrI jayaMtavijayajI noMdhe che ke 'chaThThI mUrtinA parikaranI gAdI naSTa thaI gaI haze, athavA bIje kyAMya ApI devAmAM AvI haze; tethI te jagyAe lekha vinAnI parikaranI navI gAdI pAchaLathI sthApana thayelI che eTale A kuTuMbano eka lekha ahIMthI naSTa thayo che." (ejana, pR 435). ahIM A tamAma lekhonuM saMkalana uparyukta lekha saMdoha parathI pariziSTamAM tulanArthe ApyuM che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazani-lekha para dRSTipAta ahIM e yAda devaDAvuM ke giranAranA zilAlekhamAM AbUnA neminAthacaityanI jagatI para be devakulikAo ane temAM kula 6 pratimAo bharAvyAno ullekha che : AbUnA zilAlekha kramAMka 352mAM paNa e ja vAta kahI che. 15. juo lekha saMdoha, lekhAMka 350, pR 140-141, ane ahIM pariziSTa. 16, ejana lekhaka 355. 17. ejana lekhAMka 345. 18 ejana lekhAMka 353. 19 ejana lekhAMka 354. 20. ejana lekhAMka 346-347; ne juo ahIM pariziSTa, A lekhomAMthI kayA derI 38mAM ane kayA 39mAM che te vize munizrI jayaMtavijayajIe spaSTatA nathI karI. derI caNAvyAnA lekho saM. 1291nA che, jayAre aMdaranI mUrtionA lekho saM. 1193nA che. AthI ema jaNAya che ke koI kAraNasara pratimA pratiSThita karavAmAM sAro evo vilaMba thayelo. 21. ejana lekhAMka 352; juo ahIM pariziSTa. 22. phera eTalo che ke AbunA lekhamAM tyAM eka nahIM paNa be devakulikAnI vAta karI che : "naiminAtha" uparAMta pArzvanAtha'nI paNa, 23. giranAranA 'vastupAlavihAramAMthI maLelA sAmaMtasiha-salakSaNasiMhanA saM. 1305 Isa. 1249nA pratimAlekhano ullekha karI, ane potAnA lekhamAM cala giranArathI agAu prApta thayelA saM. 1244 ? I. sa. 1288nA lekha kramAMka 2 mAM Avata cAhaDa nAma tarapha dhyAna dorI zrI atri lADanI pichAna aMge A pramANe avalokana kare che* " "lAhaDe pharI eka vAra uparanA bIjA lekha(saM. 1244)mAM ullekhita 'AhaDanuM' ane udayanaputra "vAhaDa ke "cAhaDa'nuM smaraNa karAve che." "IsunI teramI zatAbdInA tulyakAlIna eka sAla vinAnA eka lekhamAM ullekhita "cAhaDa'ane prastuta 'lAhaDa'vacce ja abheda hoya to uparyukta sAmaMtasiMha teno prapautra thayo te eka majAno saMyoga che." ("giranAranA," pR. 208.) * zrI atrie tyAM emanI pAdaTIpa 17 mUkI D. B. Diskalkar "Inscriptions of Kathiawad," Ancient India, Vol 1-1 Inscription, No. 18, pp. 695no havAlo Apyo che. 24. A graMthaprazasti mULa DaoN. piTarsananA trIjA riporTa pp. 60 and 73 upara pragaTa thayAnuM ane pote munizrI jinavijayajIsaMpAdita prAcIna jaina lekhasaMgrahanA bIjA bhAganA avalokanamAM joyAnuM munizrI jayaMtavijayajIe noMdhyuM che : (juo lekhasaMdoha0, pR. 448) pachIthI munizrI jinavijayajIe purAtana hita mainaputavA (Singhi Series No. 18), muMbaI 1943mAM e moTI ane bIjI traNa nAnI graMthaprazastio samAviSTa karI che. ahIM pariziSTamAM te saunA mULa pATha avatAryA che. 25. sarakhAvo lekhasaMdoha, pR. 449-450. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 nircastha aitihAsika lekha-samuccaya-2 ra6, e cAramAM sauthI mahattvanA to jinavijayajInA kramAMka 29nA che. juo chelle pariziSTa, 27. baiMgasaMhoso, pR. 451. 28, lekhasaMdoha, lekhAMka 332 ane 334. * zrI atri "vastupAlavihAra'nA suprasiddha cha zilAlekhono ullekha karI rahyA che. * giranArano A varahuDiyA kuTuMbano saM1299no lekha. 28. tathA sacivezvaravastupAlena ihu svayaMnirmApita zrIzatrujayamahAtIrthAvatAra zrImadAditIrthaMkara zrIRSabhadeva- . staMdhanakapurAvatAra zrIpArzvanAthadevasatyapu(*)rAvatArazrI mahAvIradevaprazastisahita-kazmIrAvatAra zrIsarasvatI mUrti devakulikA catuSTa-jinayugala-ambA'valokanA-zAmba-pradyumnazikhareSu zrIneminAthadevAlaMkRtadevakulikAcatuSTaya turagAdhirUDhasvApitAmaha mahaM. Tha. zrIsoma-nijapitR Tha zrIAzarAja mUrtidvitayacArutoraNatrayazrIneminAtha(*)deva-AtmIyapUrvajA'grajA-'nuja-putrAdimUrtisamanvitamukhodhyATanaka-staMbhazrIaSTApada mahAtIrthaprabhRti anekakIrtanaparampavirAjite zrIneminAthadevAdhideva vibhUSitazrImaduJjayaMtamahAtIrthe AtmanastathA svadharmacAriNyAM prAgvATajJAtIya Tha. zrIkAnhaDaputryAH Tha. rANukukSisaMbhUtAyA mahaM. zrIlalitAdevyAM (*) puNyAbhivRddhaye zrInAgendragacche bhaTTArakazrImaheMdrasUrisaMtAne ziSya zrIzAMtisUriziSya zrIANaMdasUrizrIamarasUripaTTe bhaTTAraka zrIharibhadrasUripaTTA-laMkaraNaprabhuzrIvijayasenasUripratiSThita zrIajitanAthadevAdiviMzatitIrthaMkarAlaMkRto'yamabhinavaH samaMDapa: zrIsammetamahAtIthavitAprAsAdaH kAritaH // (*) A lekhano utAro 'vastupAlavihAranA 'aSTApada'vALA' maMDapanA traNa samAna lekhomAMthI ekano che. sametazikhara' jemAM che te maMDapanA traNa lekhomAM "aSTApada' zabda ane "sametazikhara'zabdanAM sthAno ulaTAvyAM che : ane temAM vastupAla-tejapAlanI turagArUDha mUrtio(vastupALa) mukAvelI evI hakIkata 40 . PHL BLAAM al 4444 James Burgess ll Antiquities of Kathiawar and kutch, Aswi II, London 1876 prasiddha yeto. 5chIna saMsAro mAthI vAyanAnA pAho udAratA 26 // che. 30. zrIstambhanAkhyapuratIrthapati vidhAvya zatruJjayAcalajinaM ca sa ujjayante / 11-29, pR. 9. munizrI cataravijayajI dvArA sampAdita A graMtha zrI jaina AtmAnanda sabhA-graMtharatnamAlAmAM vi. saM. 1974mAM bhAvanagarathI prasiddha thayo che. 31. yenojjayantagirimaNDananemicaitye nAbheya-pArzvajinasAyugaM vyadhAyi / antaH svayaMghaTitanAbhija-neminAtha-zrIstambhanezagahamapyudadhAri hAri / / 60 // zubho bhunipravara zrI puSyavizya sUri, sukRtakIrtikAlinyAdi0, pR. 38. 32. vizeSake raivatakasya bhUbhRtaH zrInemicaitye jinavezmasu triSu / zrIvastupAlaH prathamaM jinezvaraM pAvaM ca vIraM ca mudA nyavIvizat // 85 / / (4 pR. 28.) 33. humo ma pATI5 28. 34. vastupAlanA giranAra paranA "pArzvanAtha' tema ja "satyapuranAM maMdirano 15mI zatAbdImAM AmUlacUla Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giranAranA eka navaprasiddha prazasti-lekha para dRSTipAta uddhAra thaI gayo che. 35. 'kIrtanAtmaka pravRttio,'svAdhyAya, pu 4, aMka 3 mAM ame giranAra paranA maMtrI baMdhuonA sukRtanI vistRta yAdI rajU karelI temAM paNa ame e traNe maMdiro ekabIjAthI vegaLAM ja batAvyAM che. (ejana 50 308-310). 36. juo, paM. aMbAlAla premacaMda zAha, rANakapuranI paMcatIrthI, zrI yazovijaya jainagraMthamALA, bhAvanagara vi saM. 2012 te 18, 50 112. 39. R. Narsimhachar, The Lakshmidevi Temple at Doddagaddavalli, MAS No III, Bangalore 1919, pp. 7. * A lekha mATe juo AcArya, girajAzaMkara vallabhajI, gujarAtanA aitihAsika lekho, bhAga bIjo, muMbaI 1935, mAM 187, pR0 154 e lekhano mULapATha A pramANe che : vastupAlavihAreNa hAreNevojvalaniyA upakaMThasthitenAyaM zailarAjo virAjate // zrIvikrama saMvat 1289 varSe Azvina vadI 15 some mahAmAtya zrIvastupAlena AtmazreyorthaM pazcAdbhAge zrIkapardiyakSaprAsAdassamalaMkRtaH zrIzatruMjayA tAra ]zrIAdinAthaprAsAdagrato vAmapakSe svIyasaddharmacAriNImahaM zrIlalitAde vivi zreyaurthaM vizatijinAlaMkRtaH zrIsammetazikharaprAsAdastathA dakSiNapakSe dvi bhAryAmahaM zrIsokhu zreyorthaM caturviMzatijinopazobhitaH zrI aSTApadaprAsAdaH 0 apUrvaghATaracanArucitaramabhinavaprAsAda catuSTayaM nijadravyeNa kArayAMcakre / 38. vastupAli vara maMti bhuyaNu kAriu risahesaru / aThThAvaya- sammeyasiharavaramaMDapu maNaharu ||15|| 25 kauDijakakhu marudevi duha vi tuMgu pAsAiu ! dhammiya siru dhuNaMti deva balivi paloiu ||16|| - revaMtagirirAsu, dvitIyaM kaDavaM ( munipravara zrI puSyaviSTha5sUri, 'sukRtakIrtikallolinyAdi' pR. 101.) 38. vatthupAla maMtiNA sittujjAvayAra bhavaNaM aThThAvaya-samaMu maMDavo kavaDihajakakha marudevIpAsAyA ya kAraviA.... "raivatagirikalpa", vividhatIrthakalpa. A graMtha munizrI jinavijayajIe siMdhI jainagraMthamAM graMthAMka 10 tarIke prasiddha karyo che : zAMtiniketana vi sa 1991. 40. vastupAlavihArasyA pRSTonuttara satribhaM kapardIyakSAyatanamakAraya ya yaMkRti 6-70 3. (vastupAlacaritanA saMpAdaka, prasiddhisthAna ane prasiddha karyAnuM varSa durbhAgye mArI noMdhamAM prApta nathI.) paMdaramI zatAbdInA chellA caraNamAM racAyela ratnasiMhasUri ziSyanI 'zrI giranAratIrthamALA'mAM paNa A 4 haDIData che. ni0 bhA0 2-4 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigraMtha aitihAsika lekha-samuccaya-2 vastupAli maMtIsari setujaujili ANi bhavadahi setaja niruvama risaha jiNido; DAMvara zrI sametasihagiri jimaNai aSTApada navalIpari, vIsa yu vIsa jirNido. 12 yakSarAja kavaDila tihiM pUSThiI mAtA marudevA gajapUThii, caMdraprabha praNameso. (juo zrI vijayadharmasUri, prAcInatIrthamALA-saMgraha, bhAga 1lI, bhAvanagara saM. 1978, pR. 35) vizeSa : lekha pUrNa thayA bAda tripuTI mahArAjano jaina paraMparAno itihAsa, bhAga rajo (zrI cAritrasmAraka graMthamALA jhaM. 54, amadAvAda 1960), saMdarbha mATe upalabdha thayo. temAM muni tripuTIe varaDiyAvaMza para kaMIka vistArathI vivaraNa kareluM jovA maLyuM (ejana pR. 390-392), temAMnI keTalIka bAbato ahIM uddharela graMthaprazasti(kramAMka ra9)mAM mULe kahelI che, paNa te AbU --giranAranA lekhonA sArabhAga Apavo jarUrI nathI mAnyo. * vatI tema ja kAvya) koI zabda yA zabdasamUhanAM apUrNa vA azuddha rUpa che. emAMthI sIdhI rIte koI artha tAravavo muzkela che. zrI atrie nathI ema vAMcyuM che; ane nagarathI zabda para emanA AgaLa uparanA gujarAtI lekhanabhAgamAM TIkArUpe thoDuM kahyuM che : (juo "giranAranA, pR. 208) zilAlekhanI AgaLanI 9mI paMktimAM Avato zabda re sAthe 10mIno pahelo akSara ne joDI nathI juduM pADavuM sayuktaka lAge che. nathI eTale ke zuddha saMskRta anusAra tyAM caitya kAcAM hovuM abhipreta che. zrI atrie A sthaLe dhodha ?) ema vAMcyuM che. paNa ru e hovuM ghaTe. AgaLa nI joDI [sATu. dhamut vAMcIe to zabdano baMdha besI jAya che.