Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti svAdhyAyaH // zrI rayaNaseharasUri kRta zrI gautamasvAmI rAsa : paricayAtmaka bhUmikA -saM. paM. zIlacandravijaya gaNi madhyakAlIna rAsasAhityamAM temaja sAMprata jaina jagatmAM upAdhyAya zrI vinayaprabha - racita " gautamarAsa" (ra. sa. 1412) ativikhyAta che. Ama to, guru gautama svAmInA guNakIrtananI nAnI moTI asaMkhya racanAo (madhyakAlIna) prApta che. paraMtu te sarvamAM pramukha sthAne to A rAsa ja birAje che, A prakAranA bIjA rAsa adyAvadhi jANamAM ke prakAzamAM nathI AvyA. thoDA vakhata agA prastuta "zrIratnazekharasUri-racita gautama rAsa" nI eka hastapratinI jherokSa nakala mArA hAthamAM AvI. e jotAM eka viziSTa vastunI prAptino Ananda tathA acaMbo anubhavyA. zrI vinayaprabhavAcaka - kRta gautama rAsa karatAM phakta sAta ja varSa pUrve, vi. saM. 1405mAM, racAyelo A rAsa AjaparyaMta ajJAta ja rahyo che. kema ke A rAsanuM calaNa jaina saMghamAM paraMparAthI jaLavAyuM nathI. jo AvuM calaNa hota to, vinayaprabha - kRta rAsanI, vividha bhaMDAromAMthI, vibhinna samaye lakhAelI aneka pratio maLI Ave che, tema A rAsanI pratio paNa maLatI ja hota. jyAre atyAre to AnI mAtra eka ja prati prApta thAya che, thaI che. jenI nakala mArA sAme paDI che. anyAnya bhaMDAronAM sUcipatro joyAM, paraMtu kyAMya AnI prati hoya tevuM dhyAnamAM nathI AvyuM. koI abhyAsInA dhyAnamAM hoya / Ave, to tenI vigata jaNAvavA kaSTa uThAve. mane maLelI nakala mArA mitra kavivarya munirAja zrI dhuraMdharavijayajI dvArA maLI che. temaNe potAnA paribhramaNa daramiyAna vallabhIpuratA saMgrahamAM A prati jovA maLatAM turata tenI jheroksa nakala karAvI lIdhelI, te temaNe mane ApI che. temano RNasvIkAra karavo ja joIe ke AvI uttama kRtinI emaNe ApaNane bhALa meLavI ApI. prati be pAnAMnI che banne pAnAMno eka hisso darAdi kAraNe kapAI gayelo che, tethI thoDoka aMza trUTe che. pratinI lakhAvaTa zuddha prAya che puSpikA Adi [56]
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMI che nahi. anumAnataH 15mA zatakanI hovA kalpI zakAya. 75mI aMtima gAthAmAM nirdeza che te pramANe, rAsanA kartA ratnazekharasUri che, ane thirapura-tharAdamAM, saM. 1405mAM temaNe rAsa racyo che. potAnA gaccha ke guruno nAmollekha kartAe nathI karyo. anumAnataH "sirisirivAlakahA"nA praNetA ratnazekharasUri te ja A rAsanA paNa kartA hoya, to zakya che. ___ A racanAne vinayaprabhavAcakanA gautamarAsa sAthe sarakhAvI jotAM A racanAnI chAyA e racanA para keTaleka aMze par3I hovAnuM anAyAsa jaNAI Ave che. banenI vigatavAra tulanA karavI rasaprada banI rahe. bhASA, DhAla vagere vize to Do. bhAyANI jevA tajjJa ja prakAza pADI zake. atyAre to A kRti, ane temAMnA keTalAMka kaThina tathA pAribhASika jaNAtA zabdonI eka nAnI sUci- ATaluM ja ahIM prastuta thAya che. // 1 // zrI ratnazekharasUriviracita zrI gautamasvAmirAsaH // ...tuma mAibIu sirivanna ma(sa?)hutta / . hiyayakamali jhAevi vIru jiNavara arihaMta // pabhaNisu goyamasAmitaNuu guNasaMthava-rAso / ji... i hoi bhaviyaloya maNi dhari ullAso pa(pu)havi-pasiddhai magahadesi vara gubbara nAmu / sAra sarovara kUva vAvi dhaNi kaNi abhi [rAmu] / [i] ha nivasai vasubhUinAmi diyarAu pasiddhau ... ... ... ... ... ... ...vaMsu bahuriddhi samiddhau ___ // 2 // // 2 // teha taNai ghara gharaNi puhavinAmii supahANI nimmalasIla pavitta gutta... ...sItArANI / tAsu kucchi siriNyahaMsu pahilau iMdrabhUi naMdaNa bIjau aganibhUi tIjau vAubhUi // 3 // teji sahoyara kaNa[yava]nna paDivanna sarIrA [571
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4 // // 5 // // 6 // viNaya viveka vicAra sAra guNavaMta gaMbhIrA / caudaha vidyA nipuNa bhaNI guNagaurava pAvahiM veya varavA[Na]hiM pAMca pAMca saya chAtra paDhAvahiM te tinai uvajjhAya rAya-rANihiM saMmANiya bhagati karI vipra somala vadhi pAvApuri ANiya / janna karAvaNa risi desi desaMtara kerA teDiya AvahiM tittha sADha(ATha) uvajjhAya anerA te sa (tema)viyattu suhaMmu bevi paNa paNa sayajuttA maMDiya moriyaputta saDDha ti ti sayasaMjuttA / taha ya akaMpiya acalabhAya meyajja pabhAsU tihuM tihu~ sayasaDaM Avi karahi niyavijjavikAsU ima miliyA vipra sahasasaMkha tihaM veda vakhANahiM maMDahiM janna karaMti homa paramattha na jANahiM / iNi avasari jiNa vaddhamANa kevala pAveI lAbha jANi jaganAha tihAM takkhaNi AveI vastuH gAma gubbari gAma gubbari vipra vasubhUi tAsu putta puhaviM garuyA iMdra-agani-vAyabhUi bhaNiyai / vara veyavidyAguNahaM jannakAji dhari te ji gaNiyai // pAvApuri somalataNai miliyA baMbhaNa loya / / vIrajiNesaru Aviyau ANaMdiu sahu koya .. prathama bhASA // vIrajiNesara Agama jANI takkhaNi AvahiM deva vimANI / pura para siri joyaNa visathAro samavasaraNa maMDahiM jagi sAro // 9 // ruppa-kaNaya-rayaNuttama sAlo kaNaya-rayaNa-maNisihara visAlo / chatta camara kiMkilli pahANU jANIjai kiri amaravimANU // 10 // tahiM rU NajhuNa kiM mahAdhaja lahakai dhUpaghaTI ghaNa gaMdha mahakkai / devakusuma-parimala mahamahae suraduMduhiM suNi jaNu gahagahae // 11 // tahiM baisI jiNavara vadhamANU karai amiyamai vANi vaSANU / // 7 // // // 8 // [58]
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 12 // AvahiM devI deva turaMtA dIsahiM gayaNi vimANa phuraMtA eki bhaNahiM vipra - Ahuti levA arire ! pekhahu Avahi devA / jAva su suragaNu jiNadisi jAe, tau sarvajJa bhaNI jaNu dhAe ||13|| tau iMdrabhUti bhaNai mujha TAle sarvajJa koI nahIM iNi kAle / mUraSa loka bhaNI jaNu dhAe, ahavA karisu niraMtara ( niruttara) jAe // 14 // ema bhaNI Aviu iMdrabhUi, citti camakkiu deSi vibhUi / kiM ihu sAcau sarvajJa hoi, kiM vA iMdrajAla ihu koi tau jiNavari Avatau bulAyau ho iMdrabhUti ! bhalai tuM Ayau / so cita kimu nAmu viyANai, ahavA kavaNu ju mujhu na jANai || 16 | puNa jara cittataNau saMdeho, kahai tu mAnau sarvajJa eho / tau jiNi tasu mani saMsau jANI, takkhaNi bhaMjai veda vakhANI // 17 // taM suNi goyama cha ( kha ) trasahitto, varisi paMcAsA lei caritto / sesa uvajjhAya iNaI krami Avara, // 15 // (1/2) gayasaMsaya savi saMjamu pAvai // 18 // vastu : vIra jiNavara vIra jiNavara karai vakkhANu devAsura miliya save maNuyasaMkha navi koi pAmai || iMdrabhUti abhimAni caDI vAdakaraNa jiNapAsi Avai // vIravayaNa suNi lei vrato, ArAhai jiNapAya / iNi pari bIjA hI liyai, dvitIya bhASA // te goyama- pAmukkho, muNivara jiNa- pAsai / pUchai kara joDevI, prabhu tattu payAsai 112011 tau jiNu trihuM paya tattu kahevI, gaNahara- buddhi vikAsu lahevI / ega mahUrati racai diThivAu, cauviha saMgha racai jiNarAu vAsavi ANIya vAsa, leIya jaganAha / // 21 // saMjama savi uvajjhAya // 19 // gaNahara Thaviya igyAra, sura karai ucchAha jima gahagaNa - tArA dhuri caMdo, jima girivari dhuri merugiriMdo / [59] // 22 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 24 // // 28 // jima dIvahaM dhuri jaMbUnAmi, tima gaNahara-dhuri goyama sAmi // 23 // bIjI porisi baisI, jiNavara-payaThANI / goyama karai vakhANU, amRtopama vANI jima jima muNivara tattu payAsai, saMkhAtIta bhavaMtara bhAsai / tima tima loyahaM manu ima Dolai, ihu chadamatthu ki kevali bolai // 25 // suyakevali bhagavaMto, so sAhu muNeI / tahavi jiNesara vayaNU, Adari nisuNeI // 26 // jANaMtevi Na gaNahararAya, vIra jiNesara Agali thAya / parahita-hetu ji pRcchA kIdhI, gotamapRcchA te si(su)prasiddhI // 27 // munipati ati-apramatto, chaTThi tapu pArai / bahuviha labadhisamiddho, jagi jasu visathArai gupihiM na goyama ko tuDi pAvai, puNa mujha mani ehu kautigu bhAvai / isI bhagati jiNavara ju vahei, so ji kima kevala na laheI // 29 // sAlapamuha je sIsa, deSI suNI rAe / te savi kevala(li) hUvA, goyama supasAe caMpApuri jiNavara paNamevI, sIsahaM kevalanANi muNevI / / goyamu ciMtai kisau vinANU, eku ji haDaM na lahauM varanANU // 31 // vastuH caramajiNavara caramajiNavara paDhamavarasIsu nisidIsa jiNapayakamalA-rAyahaMsasama sarisu sohai / suhajjhANa-suyanANa-guNi amiyavANi jaNacitta mohai // je je dikhai sIsa tarhi, pAvai kevalanANu / [ba]pure ! goyamaguru sakati, aNahUMtau de dANu // 32 // tritIya bhASA // jo niyasakati pramANU e aSTApada tIratha nAmU e / so nasa... [ke]valanANU e. nicchai hosyai eNi bhave isau arathu vakhANI e, desaNa kari jaM rahiya jiNu / surahaM vayaNa taM jANI e, goya[ma]...ta kaMThi...e aSTApadi tiNi tAlI e, krami krami trihuM pAvaDiya lage / // 30 // ||33|| ||34|| [60]
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 35 / / // 36 // // 37 // // 38 / / // 39 // // 40 // // 41 // koDinna-dina-sevAlI e, paNa paNa saya tAvasa caDi[e] [go]yama jiNa AesI e, caDatAM tAvasa deSi kare / ciMtahiM kima caDesI e, ehu ja dIsai thUlataNu cAraNa lavadhi pramANU e, muNi(vara caDi)u girisihare / tAvasa tiNihI ThANU e, Tagamaga jovaMtA rahiya dAhiNa disi payasevI e, bharahesara kAraNi bhavaNi / / jiNa ca[vIsa] [ThaThevI e?]...cAri aTTha dasa dunni krami tarhi vesamaNu karevI e, goyama puMDariyajjhayaNu / taM puNa citta dharevI e, jaMbhaga sura vayarasAmi-jiu 2|1)vli valatau gaNahArU e, tAvasa deSI ima bhaNae / manavaMchi jAhArU e, kahau kisau tumha dIjisie ti muNi bhaNai amha sAmI e, nigurau Agali tapa kiyau hiva puNi tumhi gurU pAmI e, SIra pAMDu ghRta pari gamae iku paDighau gaNadhArI e, SIra ANi ASINi kiya / / munimaMDali baisArI e, pUrI pAtrA panara saya paMca sayaha suhajjhANU e, jimataha jimataha amritaraso / sAcau sugurU pramANU e, kavala kATi (?) kevali hUvae paMcasayahaM puNa nANU e, samavasaraNa peSatayahaM / sesa suNaMta vaSANU e, kevalasiri sayaMvara kiya adhRti dharaMtu muNiMdU e, kevalakAraNi atighaNau / dei ulaMbhau jiNaMdU e, kaNayadiTuMtu parIcchavai goyama ! ma kari pramAdU e, suNi dumapattaya ajjhayaNu / citti ma dharisi viSAdU e, aMte tulya hoisahaM vastuH nAyanaMdaNa nAyanaMdaNa paDhama gaNadhAra aSTApadihiM jiNa namavi dikkha devi tApasa jimADiya / suhajjhANa uvaesa kare khavagaseNi kevala pamADiya // appaNa kevalakAraNihiM citti dharaMtau kheu / vIri bhaNiu ma ma adhRti dhari, hosyai tullA beu // 42 // // 43 // // 44 // // 45|| // 46 // // 47 // [61]
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha bhASA // magahesara seNiyapamuha sayala naresara baMdi pAu / bhaviyaloya - ANaMda karo, mahimaMDali viharai muNirAu nANaguNihiM kevala tulae, saralapaNai puNa bAla viseSaI / goyamaguru gurusamarasabhariu, rAya raMka samadreThiM pekhai paMcamI bhASA // kattiya amAvasa vIrU jiNu, pura parisaraTThiya gAmi te / bohevA divasarama diu, pesiu goyamasAmi te taM pratibodhi karevi tahiM nisi rahiyau gaNadhAru te / jAM jovai tAM gayaNiyale suragaNa miliya apAru te 114011 // 51 // // 53 // bAlaka chaha varisahaMtaNaDa aimuttau guru goyama rAse / deSI pratibodhiu liyae saMjama vIra jiNesara pAse trividdhi viyAriya sIhajiu, vipra juu jiNavara dIThai nAsai / goyamaguru karuNAnilaGa, tehai mani ANaMda ullasa vIravayaNi niyadosalavo jANi ji ANaMdu jAi khamAvai / tihaM muNi ajjavaguNataNau, kevala viNu koI pAra na pAvai // 52 // sAvatthiya puravara miliya bihu pariyariya gurugoyama - kesI / dharama vicAru karaMti tahiM sIsahaM saMsaya-bhaMjaNa - resI kesI ji ji pRccha karai goyabhu tihaM tihaM a[thu ] kahei / tau kesI sIsihiM sahiu vIri kahiu vrata - vesa gAmAgarapurapaTTaNihiM kheDamaDabahiM kara vihArU / pAvApuri pAvasa rahiu vIra jiNesarasiuM gaNadhArU vastu: guNihiM garuvau guNihiM garuvau prathama gaNadhArU suvicAra ghaNasAra sama vimala citta cArittasuMdaru / bahuloya - saMsaya - timaru pUru- suru paNamiyapuraMdaru || gAmAgarapurapaTTaNihiM viharaMtara guNarAsi / vIrajiNesarasauM rahiya pAvApuri caumAsi vahei // 54 // + [62] / / 48 / / // 49 // // 55 // // 56 // // 57 // // 58 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ tau jA...Na [jANe jiNa ? ] khiva samau ciMtau goyamasAmi te / jiNavari kiNi avasari ahaha ! hau pesiu iNi gAmi te // 59 // tIsa varisa mai seviyara ke [ valanA]Ni Ima te / jovahu mujha TaulAvi hiva ApaNa cAliu kIma te sAmiya ! amha baMbhaNa bhaNiya mAgevA hevAu te / sssy... lasiri saI dhaNiya, tumha nAsivA na ThAu te jo iNihI pari seviyae, deI na kAMI lAgu te / tasu Upari imahIM ghaNau, hiya [ Dai kAM] I rAgu te are mana ! kAMi tUM Talavalahi, nehiM na lIjai eha te / ima cirtitahaM gaNaharahaM tuTau jjhabaki saneha te (2/2)... [ rAti vihAtI ] vIrajiNu, jaM pAviu niravANu te / takkhaNi jjhANaMtari hUvaDa, goyama kevalanANu te vastuH vIra Aisi vIra Aisi gAmi vara vippu ... jiNasamae jAva jaMtu suragaNa nihAliu / taM goyamu mani citavai, ahaha nAha ! hauM kema yaliu / . rAti vihAtI jiNa samae vIra hU [ uni) ] vvANu / uppannau tiNihIM samajha, goyama kevalanANu // 63 // SaSTA( SThI) bhASAM // goyama - kevalamahima karevA, miliya surAsura kheyara [devA ] / racai aTThottarasahasadalo / kaNayakamala jaNamaNa - ulhAsaNu rayaNaraciya kanniya uvare / jagamagaMtu maNimaya siMghAsaNu // 66 // jima mahimaMDali meru susaMThiu, jima kappataru pIDhi baiThau / tima tiNa kaMcaNakamala paho ! kari paumANi baM[vaMdi ? ] baIThau, desaNa karatau guhira sare / dhanna ti naravara jihiM nayaNi dIThau eki surAsura kheyararAyA, kali vali vaMdahiM goyamapAyA / iki mani UlaTa guNa thuNahiM / [63] 60nA // 69 // ||62 // // 64 // eki sutAla susari sari gAyahiM, eki nAcahi taM raMga kare / ikiM vAditra suchaMdihiM vAyahiM // 68 // ||65 // // 67 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 69 // // 7011 dekhi acaMbha mu mani ANaMdiya, siri dhuNaMta bhaNahiM sura vaMdiya vapu ri ! nirUpama rUpi paho ! / kaTara ! kiyau AsaNu kiNi yapi, kisau samujjala rUpamamA(mamApI?) / ariri ! kisIa amRtopama vANI ! ima kevalasiri sayaMvara variyau, sahasa pacAsA muNi parivariyau / tihuyaNabhavaNa ujjoyakaro / maMgaladIvau bhaNi muNirAo ArAhIjai bhaviya jaNi / sahasa paMcAsA tava vikkhAu sura-taru-gheNu bhaNI jagi sAro, jaNamaNavaMchiya suhadAtAro / teya ji jiniu avayariya (?) / jasu muNitaNai tiyakkhara nAmI, nyoyi (?pAvi?)su maNavaMchiya diyae / guNi garuvau gurugoyamu sAmI 71 // jANe paMcaparamiTTI tUThA, jANe sAta amiya-ghaNa vUThA / jANe navanidhi kari caDiya / jANe koDimahArasa sIdhau, jai uThatahaM prahasamae / goyama nAmu gahaNa chuDa kIdhau // 72 // goyama kevali mahi viharaMtau, jaNamaNasaMsayatima(mi)raM haraMto (tau) / teyavaMtu diNi diNi udavaM(ya)tau / kugraha kumaya vihaMDaNau, bhaviya loyapaDibohakaro / sahasakiraNa jima jagi jayavaMtau jayavaMtau jiNasAsaNarAjo, parama mahocchava maMgalakAjo / pahilau vRddhi vadhAvaNau e / / paDhahiM guNahiM je goyamarAso, aSTa mahAsiddhi navaha nidhi / tahiM ghari nizcala karahiM nivAso caudaha saya paMcottara varise, thiraurapuri garuvai maNa harase / rAsu ehu goyamataNau / rayaNasiharasUridihiM kIyau, paDhata guNaMtahaM bhaviyaNahaM / riddhi vRddhi maMgala suha diyau / / 75 // iti zrIgautamasvAmirAsa samAptaH // // 73 // // 74 / / [64]
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. 'gautamarAsa' gata -kaThina-zabdakoza gAthA zabda artha 1. mAibIu mAtRkA-bIja-hIMkAra sirivatra 'zrI' varNa sahutta sahita-sahaukta janna yajJa 6. paNa paNa pAMca pAMca saGghatitisaya0 sADA traNa-traNa so0 tihuM tihuM traNa-traNa niyavijjavikAsU nija-vidyA-vikAsa 7. kevala kevalajJAna puDhaviM garuyA pRthvImAM vaDA, gauravavALA, Agama Agamana deva vimANI vaimAnika deva visathAro vistAra samavasaraNa tIrthakaranI dharmasabhA sAlo zAla-koTa kikilli azoka vRkSa kiri kila-khare (avyaya) pAmukkho pramukha-vagere tattu 21. diThivAu dRSTivAda-dvAdazAMgIrU pa jaina Agama vAsa caMdanAdi dravyo, cUrNa 24. porisi pauruSI-jainaprasiddha puraSapramANa chAyA prApta kAlavizeSa payaThANI pAdapITha para 25. saMkhAtIta saMkhyAtIta-asaMkhya bhavaMtara bhavAMtaro - pUrvabhavo tattva 22. [65]
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jasu tuDi chadamatthu chadmastha-kevalajJAna pUrvenI avasthA kevali kevalajJAnI 26. suyakevali zrutakevalI-dRSTivAdanA jJAtA 28. chaTTi tapu pArai be upavAsanA pAraNe be upavAsa kare. labadhisamiddho viziSTa siddhiothI samRddha mhaa hoDa, spardhA kautigu kautuka suhajjhANa zubha dhyAna tiNi tAlI traNa paMkti pAvaDiya pAvaDIe - pagathiye tAvasa tApasa thUlataNu sthUlakAya cAraNalabadhi vidyAcAraNa-jaMghAcAraNanAme labdhi 4, 8, 10, 2,e krame 24 tirthaMkaranI pratimAo te maMdiramA sthApita che. vaizramaNa-kubera puMDariyajjhayaNu 'puMDarIka' nAme adhyayana jaMbhaga sura 'tiryag juMbhaka' nAmanI devajAti jiu jIva nigurau naguraM-guru vagaranuM 42. paDighau paDagho-gocarInuM pAtra, pratigraha ASINI akSINa -akSaya ulaMbhau olaMbho - upAlaMbha - Thapako parIcchavai prIchave - parakha karAve 46. dumapattaya 'drumapatraka', uttarAdhyayanasUcanA 10 mA adhyayananuM nAma khavagaseNi kSapakazreNi, AtmAnA UrdhvagamananI jaina saMmata viziSTa prakriyA vesamaNu 41. 57. khavAsA [66]
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51. patrAvA 48. seNiyapamuha 49. samadreThiM 50. aimuttau triviTThi viyAriya sIhajiu 52. ANaMdu ajjava0 53. sAvatthiya kesI resI 55. kheDa,-maDaMba pAvasa timarU pUru sUru bohevA divasarama diu 59. khivasamara 61. hevAu 62. lAgu 66. kaniya 71. surutaru-dheNu 72. sAta amiyaghaNa prahasamae chuDa 'zreNika' (rAjA) pramukha samadRSTithI atimuktaka (kumAra) tripRSTha (mahAvIra svAmIno 18 mo pUrvabhava) vidArita - phADelo siMhano jIva ANaMda zrAvakane Arjava0 zrAvastI (nagarI) kezIgaNadhara (pArzvanAtha-ziSya) mATe banne viziSTa grAma-prakAra varSAvAsa - comAsu timirane pUrA karanAra sUrya bodha ApavA devazarmA dvija antima samaya (?) hevAka - Teva lAgo-vaLatara kaNikA kalpavRkSa - kAmadhenu sukha amRtano megha prabhAta-samaye phuDa-sphuTa - pragaTa (?) 56. 57. [67]