Book Title: Dharmratna Durlabhatwam
Author(s): Kalyankirtivijay
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229497/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 anusandhAna-50 dharmaratnadurlabhatvam - saM. muni kalyANakIrtivijaya prAJjala prAkRtabhASAmaya A kRtinA racayitA zAsanasamrATa-paramaguruAcAryabhagavanta zrIvijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA paramavidvAn ziSya pravartaka muni zrIyazovijayajI che. mULe teo pATaNanA ane jAtie prAyaH karIne bharavADa hatA. nAnapaNamAM ja anAtha thaI gayelA temane ATheka varSanI umare amadAvAdanA koI zrAvaka pU. zAsanasamrATa pAse mUkI gayelA. temano kSayopazama te vakhate eTalo manda ke mAtra namaskAra mantra zIkhatAM temane cha mahinA lAgelA. temaNe pU. zAsanasamrATane, potAne dIkSA ApavA mATe, ghaNI vinantio karelI, parantu pU. zAsanasamrATe temane samajhAvIne nA kahelI. paNa ekavAra bIjA koI gRhasthane dIkSAnI maMjUrI ApavAnA prasaMge temaNe dIkSA levAnI haTha pakaDI. tethI pU. zAsanasamrATe temane potAnA jJAnabaLathI yogya jANI dIkSA ApelI / dIkSA bAda, pU. zAsanasamrATanA AzIrvAdathI temano kSayopazama eTalo khIlyo ke teo dararojanA 100 zloko kaNThastha karI zakatA hatA. temaNe jJAnanI dareka zAkhAmAM UMDaM ane talasparzI adhyayana karI ajoDa ane anupama vidvattA prApta karI hatI. sAthe ja saMskRtabhASA para temanuM eTaluM prabhutva hatuM ke koIpaNa viSaya para teo, paNDito ane vidvAno sAthe zlokabaddha carcA karI zakatA hatA. temaNe stutikalpalatA, pravartaka yAtrApravAsa va. granthonI racanA karI che ane aneka saMskRta-prAkRta kAvyonI racanA karI che. teo, kSayaroga lAgu paDI javAthI bahu nAnI uMmaramAM ja, mahAvratonA AlApaka sAMbhaLatAM samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA ane jainazAsanane eka AzAspada mahAvidvAn sAdhubhagavantanI khoTa paDI. A kRtimAM temaNe dharmarUpI ratnanI prApti jIvane keTalI durlabha che te cintAmaNi ratnanA dRSTAnta saha jaNAvyuM che. temAM prathama sAta zlokamAM dharmanuM mAhAtmya batAvyuM che. tyArabAda 8 thI 47 zloka sudhI, cintAmaNi ratnanI prApti keTalI durlabha che te dekhADavA mATe zreSThiputra jayadeva ane pazupAlakanuM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara-2009 dRSTAnta atyanta rocaka zailImAM varNavyuM che. ane challe, 48 thI 52 zlokomAM dRSTAntano upanaya darzAvyo che tathA chellA zlokamAM upadeza ApI temaNe kRtinI samApti karI che. kRtimAM kula 53 zloko che. temAM 9mo zloka mAlinI chandamAM che, zeSa sarva zloko anuSTup chandamAM che. dareka zlokanI saMskRtacchAyA paNa temaNe ja sAthe ApelI che. AkhI ye kRti pravartakajI mahArAjanA potAnA hastAkSaromAM upalabdha che. dharmaratnadurlabhatvam asAre ittha saMsAre, dulahaM maNuattaNaM / dulaho tattha dhammo vi, jiNakuMjaradesio // 1 // ciMtAmaNI jahA neva, sulaho tucchapANiNo / tahA guNavihINassa, dhammo atthi hu dullaho // 2 // dhammA rajjaM sayA hoi, viulaM balasaMjuaM / dhammAo baladevo ya, dhammAo u naresaro // 3 // dhammAo cakkavaTTI ya, dhammAo balavaM jaNo / dhammA devo tahA hoi, viuliDDijuo suo // 4 // dhammAo hoi deviMdo, dhammA deviMdavaMdio / dhammA AyU tahA dIhaM, dhammA hoi muNIsaro / / 5 / / dhammA titthaMgaro hoi, dhammAo ya gaNesaro / dhammAo havaI sokkhaM, dhammAo a pavattao // 6 // dhammAo havaI thero, dhammA mokkhaM gayA jaNA / dhammA savvatthasaMpattI, natthi dhammA viNA suhaM // 7 // pasuvAlassa diTuMto, vuccaI samayANugo / bhAveyavvo payatteNa, buhehiM savvahA varo // 8 // vibuhajaNasameyaM savvahA sohaNijjaM pavaraharisurakkhaM savvaA savvadakkhaM / haripuramiva siTuM puNNao saMgariTuM iha vijayasamatthaM hatthiNAUramatthi // 9 // Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 anusandhAna-50 tattha siTThI gariThTho'tthi nAgadevAbhihANao / suddhasIladharA tassa gehiNI u vasuMdharA // 10 // tattaNao viNaojjoo maidhiivirAjio / nAmeNa jayadevo'tthi savvavinnANasohio // 11 // so bArasasamAo ya sAyaraM sikkhaI sayA / sigdhaM surayaNannANaM dakkho viNayaujjuo // 12 // ciMtiyatthappadANeNa jahatthamabhihANao / ciMtAmaNiM pamuttUNa uvale gaNaI maNI // 13 // ciMtAmaNikaDe so u sakale bhamio pure / aciMtaMto viseseNa haTTaM haTTe gharaM ghare // 14 // dulahassa na tasseha lAho jAo pure vare / ciMtAmaNikae to so gao annattha pemao // 15 / / nagare nigame gAme Agare kabbaDe tahA / pattaNe jalahItIre bhamaI suiraM tao // 16 / / alahijjaMto sakheo'ha savvattha bhamio vi ya / atthi natthi tti ciMtAe paDio jayadevao // 17 // 'satthuttamannahA neva hoi'tti hiyatakkaNo / puNo ya bhamaNossUo maNIkhANImmi so gao // 18 // tao egeNa vuDDeNa bhaNio pemao paraM / / 'atthi maNIvaI ittha maNIkhANI susohaNI' // 19 // pamoabhario so'ha gao agge maNIkae / ego ya milio tassa govAlo ahiyaM jaDo // 20 // vattulo uvalo tassa hatthe savvasusohaNo / diTTho ya gahio ceva nAo citAmaNi tti ya // 21 // yAcio teNa puNNeNa pasuvAlassa aMtie / 'kajjaM kimatthi eeNa ?' bhaNio teNa so ii // 22 // 'sagihe kIlaNaM dAhaM bAlANaM' bhaNaI ii / tassa'TuM jayadevo so mAyAmoheNa lohao // 23 // Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara-2009 57 'erisA bahaNo ittha'govo so bhaNai tao / 'gihassa gamaNossUo'hamiti puNa jaMpiyaM // 24 // 'esa deo tao majjha vattulo uvalo varo / tae aNNo u ghettavvo jahicchAe maNoramo' // 25 / / uvagArarahio so a na ya deI tahA vi ya / uvagArakArao siTThisuo bhaNai bAlisaM // 26 // 'jai bhadda ! na dehImaM maNiM maM pi tahA vi hu / ArAhasu sayaM jeNa eso dei suciMtiyaM' // 27 // tayA bhaNai govAlo 'saccameyaM jayA tayA / bora-kabbaramAI so deu majjha bahU lahuM' // 28 / / hasio jaMpai siTThi-suo 'neva kayA vi ya / bhadda ! ciMtijjae evaM govAla ! guruDaMbara ! // 29 // uvavAsatigeNaMta-rattimuhe pamoao / littamahIale suci-paTTe ya nhaviyaM maNiM // 30 // kappUra-kusumAIhiM pUiuM vihiNA tahA / / namiya to ciMtaNijjaM jaM taM pabhAe a pAvai' // 31 // souM so bAliso ii chAliAgAmamAgao / 'eso'puNNassa hatthe na havissai'tti ciMtiya // 32 // siTThisuo na puTuiM ca tassa chaMDei kovio / / gacchaMto pasuvAlo a maNiM jaMpai 'he maNi ! // 33 // ahuNA chAgiA savvA vikkiNiya tuha duaM / pUyaM kAhAmi kappUra-kusumAisuvatthuhiM // 34 // ciMtiyassa ppadANeNa bhavaM hou jahatthao' / teNevamullavaMteNa eyaM pi bhaNiyaM puNo // 35 / / 'dUre gAmo'tthi me itto to kahesu kahaM tumaM / annahA me kahaMtassa egaggo nisuNesu taM // 36 / / devAlayamegahatthaM devo tattha caubbhuo' / puNaruttaM ii vuto jaMpae jAva neva so // 37 / / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 anusandhAna-50 bhaNai tAva ruTTho so 'huMkAramapi kevalaM / jai desi na me ? AsA kerisI ciMtie tayA ? // 38 // ciMtAmaNi tti te nAma musA jaMpijjae sayA / tuha saMpattIe neva ciMtA phiTTei me maNe // 39 // radhdhA-takkehi yo'haM tu viNA ThAuM na sakkio / khaNamavi na sohaM kiM marAmi uvavAsao ? // 40 // tammAraNakae majjha vaNNio so u teNa ya' / bhaNittu iya teNeso laMkhio so u saMmaNI // 41 // namittu jayadevo so ciMtAmaNiM gahittu ya / nayarAbhimuhaM siTThI calio jayadevao // 42 // vihiNA''rAhio teNa jayadeveNa so maNI / ciMtiyatthappadANeNa saccaM ciMtAmaNI sa u // 43 // maNimAhappao magge vehavollasio pure / subuddhisiTThiNo dhUyaM vUDho ya rayaNAvaI ||44|| parivArajuo ceva jaNagIyaguNo tahA / saMpatto niyanayaraM paNao piyarANa ya // 45 // vaNNio bahumANeNa so tehimabhiNaMdio / raNNA pasaMsio ceva AnaMdabhario puNo // 46 // thuNio'sesalogehiM bhAvehiM bhUrimANao / bhogANaM bhAyaNaM jAo savvahA jayadevao // 47 // uvaNao ya nAyassa nAyavvo'yaM buhoio / annamaNikhaNitullA devAINaM gaI jao // 48 // maNivaIsamA ceva mANaveNa lahijjai / massagaI savva - puNNarAsivaseNa ya // 49 // jihiM jiyadosehi sohiehiM sirIhi ya / ciMtAmaNisamo tattha dhammo'tthi aidulho // 50 // pasuvAlo jahA neva patto ciMtAmaNiM maNi / vaNiputtassa puNNassa lAho jAo maNissa ya // 51 // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara-2009 tahA guNavihINo jo mANavo bhuvaNe na so / pAvai dhammarayaNaM guNAkiNNo u pAvaI // 52 // nisammevaM sudiTuMtaM saddhammarayaNe jai / icchA havejja to niccaM kareha guNaajjaNaM // 53 / / saMskRtacchAyA : asAre atra saMsAre, durlabhaM manujatvam / durlabhastatra dharmo'pi, jinakuJjaradezitaH // 1 // cintAmaNiryathA naiva, sulabhastucchaprANinaH / tathA guNavihInasya, dharmaH asti khu(khalu) durlabhaH // 2 // dharmAd rAjyaM sadA bhavati, vipulaM balasaMyutam / dharmAd baladevazca, dharmAccaiva (dharmAt tu) narezvaraH // 3 // dharmAt cakravartI ca, dharmAd balavAn janaH / dharmAd devastathA bhavati, vipularddhiyutaH zrutaH // 4 // dharmAd bhavati devendraH, dharmAd devendravanditaH / dharmAdAyustathA dIrgha, dharmAd bhavati munIzvaraH // 5 // dharmAt tIrthakaro bhavati, dharmAcca gaNezvaraH / dharmAd bhavati saukhyaM, dharmAcca pravartakaH // 6 / / dharmAd bhavati sthaviraH, dharmAnmokSaM gatA janAH / dharmAt sarvArthasaMpattiH, nA'sti dharmAd vinA sukham // 7 // pazupAlasya dRSTAntaH, ucyate samayAnugaH / bhAvayitavyaH prayatnena, budhaiH sarvadA varaH // 8 // vibudhajanasametaM sarvathA zobhanIyaM pravaraharisurakSaM sarvadA sarvadakSam / haripuramiva zreSThaM puNyataH saMgariSThaM iha vijayasamarthaM hastinApuramasti // 9 // tatra zreSThI gariSTho'sti, nAgadevAbhidhAnataH / zuddhazIladharA tasya gehinI tu vasundharA // 10 // tattanayo vinayodyoto mati-dhRtivirAjitaH / nAmnA jayadevo'sti sarvavijJAnazobhitaH // 11 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 anusandhAna-50 sa dvAdaza samAzca sAdaraM zikSate sadA / zIghraM suratnajJAnaM dakSo vinodyutaH // 12 // cintitArthapradAnena yathArthamabhidhAnataH / cintAmaNiM pramucya upalAn gaNayati maNIn // 13 // cintAmaNikRte sa tu sakale bhrAntaH pure / vizeSeNa haTTAd haTTe gRhAd gRhe // 14 // durlabhasya na tasyeha lAbho jAtaH pure vare / cintAmaNikRte tasmAt sa gato'nyatra premataH // 15 // nagare nigame grAme Akare karbaTe tathA / pattane jaladhitIre bhramati suciraM tataH // 16 // alabhamAnaH sakhedo'tha sarvatra bhrAnto'pi ca / asti nA'stIti cintAyAM patito jayadevakaH // 17 // 'zAstroktamanyathA naiva bhavatI 'ti hRdayatarkaNaH / punazca bhramaNotsuko maNikhAnau sa gataH // 18 // tata ekena vRddhena bhaNitaH premataH param / 'asti maNIvatI atra maNikhAnI suzobhanI' // 19 // pramodabharitaH so'tha gato'gre maNikRte / ekaca militastasya gopAlo'dhikaM jaDaH // 20 // vartula upalastasya haste sarvasuzobhanaH / dRSTazca gRhItazcaiva jJAtazcintAmaNiriti ca // 21 // yAcitastena puNyena pazupAlasya antike / 'kAryaM kimasti etena ?' bhaNitastena sa iti // 22 // 'svagRhe krIDanaM dAsye bAlAnAM' bhaNati iti / tasyA'rthaM jayadevaH sa mAyAmohena lobhataH // 23 // 'IdRzA bahavo'tra' gopaH sa bhaNati tataH / 'gRhasya gamanotsuko'ha' miti punarjalpitam // 24 // 'eSa deyastato mahyaM vartula upalo varo / tvayA'nyastu grahItavyo yadRcchayA manoramaH ' // 25 // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara-2009 upakArarahitaH so'tha na ca dadAti tathA'pi ca / upakArakArakaH zreSThisuto bhaNati bAlizam // 26 / / 'yadi bhadra ! na dehImaM maNiM me'pi tathA'pi ca / ArAdhaya svayaM yena eSa dadAti sucintitam' // 27 / / tadA bhaNati gopAlaH 'satyametad yadA tadA / badara-karbarAdi sa dadAtu me bahu lahu' // 28 // hasito jalpati zreSThi-suto 'naiva kadA'pi ca / bhadra ! cintyate evaM gopAla ! guruDambara ! // 29 // upavAsatrikenA'ntyarAtrimukhe pramodataH / liptamahItale zuci-paTTe ca snapitaM maNim // 30 // karpUra-kusumAdibhiH pUjayitvA vidhinA tathA / natvA tasmAccintanIyaM yat tat prabhAte ca prApnoti' // 31 // zrutvA sa bAliza iti chAlikAgrAmamAgataH / 'eSo'puNyasya haste na bhaviSyatI'ti cintayitvA // 32 // zreSThisuto na pRSThaM ca tasya jahAti kovidaH / gacchan pazupAlazca maNiM jalpati 'he maNe ! // 33 / / adhunA chAgikAH sarvAH vikrIya tava drutam / pUjAM kariSyAmi karpUra-kusumAdisuvastubhiH // 34 // cintitasya pradAnena bhavAn bhavatu yathArthataH' / tenaivamullapatA etadapi bhaNitaM punaH // 35 / / 'dUre grAmo'sti me itastataH kathaya kathAM tvam / anyathA me kathayataH ekAgro nizRNu tvam // 36 / / devAlaya ekahastaH devastatra caturbhujaH' / punaruktamiti uktaH jalpati yAvannaiva saH // 37 / / bhaNati tAvad ruSTaH sa 'huGkAramapi kevalaM / / yadi dadAsi na me ? AzA kIdRzI cintite tadA ? // 38 // cintAmaNiriti te nAma mRSA jalpyate sadA / tava saMprAptyA naiva cintA nazyati me manasi // 39 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusandhAna-50 rabdhA-taqaryo'haM tu vinA sthAtuM na zaktaH / kSaNamapi na so'haM kiM mriye upavAsataH ? // 40 // tanmAraNakRte me varNitaH sa tu tena ca' / bhaNitveti tenaiSa kSiptaH sa tu sanmaNiH // 41 // natvA jayadevaH sa cintAmaNi gRhItvA ca / nagarAbhimukhaM zreSThI calito jayadevakaH // 42 // vidhinA''rAdhitastena jayadevena sa maNiH / cintitArthapradAnena satyaM cintAmaNiH sa tu // 43 // maNimAhAtmyato mArge vaibhavollasitaH pure / subuddhizreSThino duhitaraM vyUDhazca ratnavatIm // 44 // parivArayutazcaiva janagItaguNastathA / samprApto nijanagaraM praNataH pitarau ca // 45 // varNito bahumAnena sa tairabhinanditaH / rAjJA prazaMsitazcaiva AnandabhRtaH punaH // 46 // stuto'zeSalokaiH bhAvairbhUrimAnataH / bhogAnAM bhAjanaM jAtaH sarvathA jayadevakaH // 47 // upanayazca jJAtasya jJAtavyo'yaM budhoditaH / anyamaNikhanitulyA devAdInAM gatiryataH // 48 // maNi-patisamA caiva mAnavena labhyate / manuSyasugatiH sarva-puNyarAzivazena ca // 49 / / jinairjitadoSaiH zobhitaiH zrIbhizca / cintAmaNisamastatra dharmo'sti atidurlabhaH // 50 // pazupAlo yathA naiva prAptazcintAmaNiM maNim / vaNikputrasya puNyasya lAbho jAto maNezca // 51 / / tathA guNavihIno yo mAnavo bhuvane na saH / prApnoti dharmaratnaM guNAkIrNastu prApnoti // 52 // nizamyaivaM sudRSTAntaM saddharmaratne yadi / icchA bhavet tadA nityaM kuruta guNArjanam // 53 / /