Atmanand Prakash Pustak 057 Ank 01 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531655/1

Page #1

ગીલી',
ATMANAND
PRAKASH
વિશ્વશાંતિ વિશ્વશાંતિનો આધાર વ્યક્તિ-શાંતિ ઉપર છે. વિશ્વશાંતિ અત્યારે જોખમમાં છે, કારણ કે જે બધી વ્યક્તિઓ મળીને વિશ્વ બને છે તે સૌ ( જાજ અપવાદ સિવાય ) અશાંત છે, અને તેમની એ અશાંતિની પાછળ બેટાં મૂલ્યાંકનો છે. વ્યકિતઓ સત્ય અને આભાસ વચચેના વિવેક ગુમાવી બેઠી છે; તત્વને ભૂલીને ભ્રમણાની પાછળ દોટ મૂકી રહી છે, માટે જ તો રાષ્ટ્રો અશાંત છે; અને માટે જ તે વિશ્વ કઈ મહાભયંકર યુદ્ધની ધાર પર અદ્ધર પગે ઊભુ છે એમ આપણને થઈ રહ્યું છે. એટલે વિશ્વશાંતિને સાચા ઉપાય વ્યક્તિની શાંતિ છે. વ્યકિતએ સંયમ કેળવવા જોઇએ, પોતાની જરૂરિયાતો ઉપર અંકુશ મૂકવો જોઈએ, પોતાના લાભ અને ક્રોધને કાબુમાં રાખવા જોઈએ; સામેનો માણસ અશાંત થાય તો તેને શાંતિ ને સબુરીપૂર્વક સમજાવવા જોઈએ. ઘણીખરી વ્યક્તિઓ આમ કરે તો વિશ્વશાંતિનો કેયડો આપોઆપ ઊકલી જાય. એટલે વ્યક્તિએ શાંતિ પ્રાપ્ત કરવા શું કરવું ઘટે, કઈ જાતની સાધના કરવી ઘટે તે બધા જ ધર્મોએ અને વિચારકોએ બતાવ્યું છે; અને એ બધાની ભાષા જુદી જુદી હોવા છતાં તેમના સર્વ સાધારણ સાર એક જ છે. શાંતિ મેળવવા માટે વ્યકિતએ પ્રાપ્તનું વૈવન કરવું જોઈ એ; અને તે નિર્મમ બનીને.
| ‘અખંડ આનંદ માંથી
પુસ્તક પ૭
પુસ્તક પ૭
\ * પ્રકાશ છે :શ્રી જન જ્ઞાનાનંદ 14ના ન ના નાગા
કારતક માગશર સ, ૨૦૧૬
કે ૨-૨

Page #2

હ ,
6
विषयानुक्रम ૧. નૂતનવર્ષાભિનંદન
(મુનિરાજશ્રી લહમીસાગરજી) ૨. વષર ભે વીર વંદન
(વિઠ્ઠલદાસ મુ. શાહ ) ૩. તાલધ્વજ તીર્થ–મહિમા
( અમરચંદ માવજી ) ૪. નૂતન વર્ષનું મંગળ વિધાન ( પ્રકાશન સમિતિ ) ૫. ચૈત્યવંદન ચતુર્વિશતિકા (૧૯ ) ( ૫. શ્રી સુશીલવિજયજી ગણિ ) ૬. આચારાંગ સૂત્ર
( દલસુખ માલવણીઆ ) ૭. જ્ઞાન એ સહુથી પવિત્ર છે ! ( શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ “સાહિત્યચંદ્ર”). ૮. સમાચાર–સાર ૯. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાને સં', ૨૦૧૩ તથા સ. ૨૦૧૪ને રિપિટ તથા હિસાબ અને સરવૈયું
| નવો લાઇફ મેમ્બર શ્રી ગંભીરદાસ જીવરાજ, ભાવનગર
હ ળ
હ
અવસાન નોંધ
૧. શ્રી વીરચંદ પાનાચંદ શાહ સં. ૨૦૧૫ ના આસો સુદ ૧૦ ના રોજ શેઠ શ્રી વીરચંદ પાનાચંદનું મુંબઈ મુકામે અવસાન થયું. તેમના જવાથી જૈન સમાજે એક તન-મન-ધનથી સમાજની સેવા કરનાર સેવાભાવી ગુમાવ્યો છે. તેઓશ્રી કેળવણી પ્રત્યે ખૂબ પ્રેમ ધરાવતા અનેક સંસ્થાઓ અને સમાજવિકાસની વિવિધ પ્રવૃત્તિઓમાં ઊંડો રસ લઈ સહકાર આપતા.
તેઓ શ્રી આ સુરથાના પેટ્રન હતા. અને આ સંસ્થા પ્રત્યે પણ સારી મમતા ધરાવતા. એમને આત્મા ક્યાં હોય ત્યાં ચિરસ્થાયી શાંતિ પામે એ જ અભ્યર્થના.
૨. શ્રી ફૂલચંદ ખુશાલચંદ શાહ શેઠશ્રી ફૂલચંદ ખુશાલચંદ શાહનું સં. ૨૦૧૫ ના આસો સુદ ૧૦ ના રોજ મુંબઈમાં અવસાન થયું તે જાણી અમે ઘણાં દિલગીર થયા છીએ. તેઓશ્રી મહુવાના રહીશ હતા. અને ઉદા રભાવે સામાજિક કાર્યોમાં દાન આપતા. આ સંસ્થાના તેઓશ્રી પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર હતા. તેમને આત્મા ચિરસ્થાયી શાંતિ પામે એ જ અભ્યર્થના.
પરમ પૂજ્ય આચાર્યશ્રી વિજયસિદ્ધિસૂરીશ્વરજીને સ્વર્ગવાસ પરમપૂજ્ય આચાર્યશ્રી વિજયસિદ્ધિસૂરીશ્વરજી સં. ૨૦૧૫ ના ભાદરવા વદી એકમ ને ગુરુવારના રોજ અમદાવાદ મુકામે સમાધિપૂર્વક કાળધર્મ પામ્યા છે. આ વયોવૃદ્ધ તપાવી સૂરિજીના કાળધર્મ પામવાના સમાચારથી સારા જૈન સમાજમાં શા કની લાગણી ફેલાઈ છે. તેઓનું “ બાપ” ” એવુ બિરુદ્ધ તેમના પ્રત્યેની શ્રદ્ધા અને ભક્તિ સૂચવે છે. તેઓ તપસ્યા પણ ખૂબ જ કરતા. છેલ્લા વર્ષોમાં તો તેઓ સતત વર્ષીતપ કરતા. તે ઉપરાંત સ્વાધ્યાયમાં પણ સદા રત રહેતા. તેઓશ્રી તે પિતાનું જીવન ધન્ય કરી ગયા છે. તેમને અમારાં કોટી કોટી વંદન !

Page #3

શ્રીઆસાનંદ
વર્ષ ૫૭ મું ]
કારતક-માગશર તા. ૧૫-૧૨–૫૯
[ અંક ૧-૨
નૂ તન વર્ષાભિનંદન
(મંદાક્રાન્તા)
આત્માનંદે જગત વિલસે, આત્મકેરા પ્રકાશે, સંસ્કારથી વિમલ ગતિ હો, સર્વ હૈયાં સુહાસે સાચી સિદ્ધિ પ્રગટ અરપી, દીપમાલા મહાન, લબ્ધિ વામી શુભકર બને, ગૌતમ જ્ઞાનવાન. (૧) જેવી પ્રીતિ પ્રબળ ધરતી, વલ્લભે રમ્ય નારી, દીપે નાખે સરવ નિજનું, જેમ ખદ્યોત વારી; એવી પામે જિનવર વિષે, ભાવના પ્રેમભક્તિ, સ અર્થે જિનવર પદે, પ્રાપ્ત છે દિવ્યશક્તિ. (૨) સત્પાત્રોને મદદરૂપ છે, ધમસેવા બજાવે, સન્માગી છે સમરૂપ બની, ધર્મ – ગીતે ગજાવે

Page #4

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
લીપે ટીપે નવલ વરસે, દિવ્ય સંદેશ પામે, અ વિવિધરસના, પ્રાપ્ત હે ભવ્ય કામે. (૩)
(અનુવ્રુપ ) આ નંદ-પ્રકાશથી, હઠાવે અંધકારને જ્ઞાનની ભવ્ય કહાણીથી ફેલ શ્રેષ્ઠ સારને. (૪) દિવ્ય શક્તિ મહા અ, ઉષા નુતન વર્ષની લહમીસાગર ભવ્ય જાગતી, આશા શુમ ઉત્કર્ષની. (૫)
રચયિતા-મુનિશ્રી લક્ષ્મસાગરજી
વર્ષારંભે વીરવંદન
(હરિગીત) ધારણ કરે સધ્યમને જે સદ્દગુણેથી શુભતા, કાશ્યને “ વરતારતા વળે કમને ઉચ્છેદતાં, નિર્જરા જે આચરીને દુર્ઘટ ઘતાદિ ધારતા, અજ્ઞાન-તિમિર ટાળીને જે જ્ઞાનદીપ પ્રક્ટાવતા. જેના પ્રભાવતણે પ્રકાશ ત્રિલેકમાં પ્રસરી રહે, મિથ્યાત્વનું જડમૂળથી જ સદ્ય ઉમૂલન કરે; સમ્યક્રવનું સ્થાપન કરી સૌ ભવ્યને શિવ આપતા, એ વીરને વર્લ્ડ પ્રીતે આ નવીન વર્ષ શરૂ થતાં.
વિ. મૂ. શાહ

Page #5

તાલધ્વજતીર્થ મહિમા
(ડાંડિયારાસ-ગરબે ) હાં રે ભલે પધાર્યા સુમતિનાં દ્વાર રે,
તાલધ્વજ તીરથ સુંદર સેહામણા; હાં રેતીહાં જુહાય સાચા દેવ ભાવ રે,
તાલધ્વજ તીરથ સુંદર સહામણાં. એ ટેટ-૧ ભરત ચક્કી પણ આ ગિરિ આવ્યા, પ્રથમ જિણુંદનાં પગલા પધરાવ્યા
હાં રે ભાવે ભક્તિ કરી અપાર થતાલવાજમહીપાલ રાજાએ આ ગિરિ સેવીયા, કુષ્ટરોગ ગિરિ - પ્રતાપે શમીયા
હાંરે તરી ગયા દુષમ સંસાર તાલવ્યાજ શિખર ઉપર ચૌમુખ શેલે, બાવન જિનાલયે સુમતિ દીપે;
હાં રે મહાવીર પ્રસાદ રસાળ તાલધ્વજ-૪ નલિની ગુમ સમ , પાજિનાલય, ભવ્ય પ્રતિમા દીપે દેવાલય,
હાં રે બિંબ ભરાવ્યા સંપ્રતિ રાજ રે તાવજ-૫ તળાજાપુરમાં શાંતિનાથ સેહે, મલ્લી જિનેશ્વર સૌ મન મેહે
હાં રે તાલાજ મહિમા અપાર ઉતાવજગિરિની ટેકરી સુંદર સેહામણી, જાન્સ ગુફાઓ દીપે રળીયામણી;
• હાં રે શેત્રુંજી સંગમ રસાળ તાલધ્વજન સિગિરિ પાસમાં તાલધ્વજ છાંયમાં, ભવ્ય છ કરે યાત્રા આનંદમાં, હાંરે થાય “અમર આમ ઉતારતા જજ
–અમરચંદ માવજી યાડ (શ્રી તાલધ્વજ ને વિવાથીગડનાં નૂતનભવનનાં ઉદ્દઘાટન પ્રસંગે શ્રી શાંતિજિન મહિલા મંડળ તળાજાની બહેનોએ ડાંડિયારાસ સાથે મેળાના સમયે રાજકરણ ગરબે બેડા દેરફાર સાથે.)

Page #6

शरीरमाहु नावति जीवो बुधई नाविओं । संसारा अण्णवो तो जौं तरन्ति महेसिणो ॥
શ્રી દશવૈકાલિકચૂલિકામાં કહ્યું છે કે “ શરીર એ નાવ છે. જીવ તેના નાવિક છે. આ સંસાર એ મહા સાગર છે. તે મહાસાગરને પાર કરવા માટે મહર્ષિએ સમય છે. છ
આ સંસારસાગરતે માર કરવા માટે માત્માની પાસે શરીરરૂપી નૈયા છે, પણ તે આત્મા સંસારસાગરમાં માર્ગ ભૂલ્યો છે, તેને જ્ઞાનદીપકને પ્રકાશ લાધે તા તે સાચા માર્ગે જઈ શકે તેથી તે આત્માને આ જ્ઞાનદીપની ખુબજ આવશ્યકતા છે. “ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ' પણ અધ્યાત્મજ્ઞાનના દીપકની પેાતને ઝહળતી રાખવા છપત વર્ષથી સતત પ્રયત્ન કરહ્યું છે. આ જ્ઞાનદીપને જ્વલંત રાખવા અનેક વિદ્વાન મુનિમહારાજ તથા અન્ય વિદ્વાન ગૃહસ્થા સહકાર આપતા રહ્યા છે, તે સૌનેા અમે આભાર માનીએ છીએ અને નૂતન વર્ષોંમાં પણ એવી જ રીતે સહકાર આપશે એવી આશા સેવીએ છીએ.
આ નૂતન વર્ષ માં ‘ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ’ સત્તાવનમા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે નાન્દીપકને પ્રકાશ ફેલાવી સંસારસાગરના અધારા ઉલેચી મહાસાગરના નાવિકને યથા શક્તિ ઉપયાગી બનવાની અભિલાષા સેવે છે.
નૂતન વર્ષનું મંગળ વિધાન
શબ્દે અહિંસા અને શાંતિના પ્રચાર અને વ્યવહાર દ્વારા સારા ફાળા આપ્યા છે. અહિંસા અને શાંતિના પાયા મજબૂત કરવા માટે અધ્યાત્મજ્ઞાન અને નીતિ ભય આચરણ જરૂરી છે. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ પણ આ ભાવનાને પેષણ આપવા, અને એ રીતે સમાજ અને વિશ્વની ઉન્નતિના રાહમાં જ્ઞાનદીપક પ્રકાશ ફેલાવવા ઇચ્છા ધરાવે છે.
ગતવર્ષના મનાવા પર વિગષ્ટિ:— ગતવર્ષમાં આપણા સમાજની એકતા માટેના ખે ઉજ્જવળ કિરણો ઝઝુકી અશ્ય થઇ ગયા, તે એક દુ:ખદાયક બીના છે. એક તિથિચર્ચાના પૂર્ણ ઉકેલની આશા અને ખીજું ધામિક શિક્ષણતી એકવા કયતાની ભાવના. શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈના પ્રયત્નથી તિથિયર્ચાનું સુખદ અને કાયમી સમાધાન થવાની આશા બંધાઇ
હતી, પણ ગતવર્ષીમાં એ બાબતમાં કંઇ સારી સફ
ળતા મળી નહિ. ધાર્મિક શિક્ષણની બાબતમાં પણુ લગભગ એવુ જ બન્યું.
દેશ અને દુનિયા આજે ઝડપી વિકાસ કરી રહ્યાં. છે. વિશ્વા દરેક દેશ આજે વિશ્વશાંતિના સ્વપને મૂત્ત કરવાની ઝંખના કરી રહ્યો છે. વિશ્વશાંતિના સ્વમને સાચું પાડવાના જગતના પ્રયત્નમાં આપણા
આચાર્ય શ્રી વિયસિદ્ધિસૂરીશ્વરજી કાળા પામતા આપણા સમાજને મોટી ખોટ પડી છે. આ ઉપરાંત પૂજ્ય મુનિમહારાજ શ્રી જીવનવિજયજી મહારાજ કે જેમના સહકાર અને પ્રેરણાથી આ સંસ્થા આગળ વધી રહી છે, તેમના કાળધમથી પણ આ સંસ્થા તેમજ સમાજને મોટી ખેાટ પડી છે. પૂજ્ય મુનિશ્રી ચન્દ્રકાંતસાગરજી પણ આ સંસ્થા પ્રત્યે સદ્
ભાવ ૧ખવતા હતા, તેમના તેમજ સંસ્થાને ઊંડા ધા સમાજની તન મન અને
કાળધથી પણુ સમાજ લાગ્યા છે. એ ઉપરાંત ધનથી સતત પ્રયત્ન કરી

Page #7

નૂતન વર્ષનું મંગળ વિધાન
સેવા કરનાર શ્રી વીરચંદ પાનાચંદના સ્વર્ગવાસથી ભાઈ, પ્રિ. શ્રી જયંતીલાલ બી. દવે, શ્રી જ્યભિખ્ખું, પણ જૈન સમાજને મેટી ખોટ પડી છે.
શાહ ફત્તેચંદ ઝવેરભાઇ, હરિલાલ દેવચંદ શેઠ, સામાજિક ક્ષેત્રમાં પણ આપણું સમાજે અને શ્રી કે. જે. દેશી વગેરે વિદ્વાન લેખકોએ સારે સામાજિક સંસ્થાઓએ હજુ ઘણું કરવાનું બાકી છે. સહકાર આપે છે, તે સૌને અમે ફરીથી આભાર મધ્યમવર્ગની સ્થિતિ દિનપ્રતિદિન કડી થતી જાય છે. માનીએ છીએ. કાતિલ મોંધવારીમાં સૌથી મોટી ભીડ તે મધ્યમ- આ ઉપરાંત સભા તરફથી “ ધ કૌશલ્ય” વગતે ભોગવવી પડી છે. મેંઘવારીના ખપ્પરમાં નામને ગ્રન્ય પણ સભાએ પ્રગટ થયેલ છે તેમાં સ્વ. મધ્યમવર્ગન લગભગ સર્વસ્વ હોમાઈ ગયું છે, છતાં શ્રી મેતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડીઆના ચિંતનપ્રેરક હજી સામાજિક રીતરિવાજે મધ્યમવર્ગને ભરડે લઈ લેખોનો સંગ્રહ છે. આ ગ્રન્થ સલોત કુલચંદ ત્રિકમરહ્યા છે. સમાજની લગભગ બધી સામાજિક ભાઈ ગ્રન્થમાળા પુષ્પ બીજા તરીકે પ્રસિદ્ધ થયા છે. સંસ્થાઓ અને સેવા મંડળોએ મળી લગ્નાદિ સામાજિક મૂલ્ય પણ બે રૂપીઆ છે. પ્રસંગેના ખર્ચાઓ ઓછી કરવા કટિબદ્ધ થવાની આ સભા અનેક વિદ્વાન મુનિમહારાજ, તથા. જરૂર છે. આ ઉપરાંત મધ્યમવર્ગના ઉત્કર્ષ માટે અન્ય શુભેચ્છકોના સહકારથી પ્રગતિ કરી રહી છે, તે ગૃહઉધોગે વિકસાવવાની પણ જરૂર છે. શ્રી જૈન સૌને અમે આભાર માનીએ છીએ. ખાસ કરીને શ્વેતામ્બર કોન્ફરન્સ તથા બીજી કેટલીક સંસ્થાઓએ પૂજ્ય મુનિશ્રી પુણ્યવિજય તથા મુનિશ્રા જંબવિજયજી આ દિશામાં દીક કામ કર્યું છે. તેમના ગૃહઉધોગ આ સભાના ઉકર્ષ માટે સતત ચિંતા સેવી રહ્યા છે વિકાસના પ્રયત્ન ઘણુ સમાજોપયોગી છે, તે વધુ અને સંસ્થાના કામમાં હમેશા સહકાર આપી રહ્યા વિકાસ સાધી વધારે વ્યવસ્થિત બને એવી શુભેચ્છા. છે. મુનિશ્રી જંબૂવિજયજી દ્વાદશન ચક્ર” જેવા
સભાની પ્રવૃત્તિઓ:- ગતવર્ષમાં શ્રી આત્મા- મહાન ગ્રન્થનું સંપાદ્ધ કરવામાં અવિરત શ્રમ લઈ નંદ પ્રકાશ માસિકમાં ૧૫ પધ, ૩૪ ગધલેખો તથા રહ્યા છે. તે બન્ને મુનિવરોના સહકારથી આ સંસ્થા સુભાષિત, ચિંતન કણિકાઓ વગેરે વિધવિધ લેખ ગૌરવવંતું સ્થાન પ્રાપ્ત કરી શકી છે. તેમને અમે પ્રગટ કરવામાં આવ્યા હતા. આ રીતે વિવિધ આભાર માનીએ છીએ. પૂજ્ય મુનિશ્રી ચન્દ્રપ્રભસાગસાહિત્ય-સામગ્રીથી માસિકને સમૃદ્ધ કરવામાં પૂજ્ય રછ પણ સંરથાના કાર્યમાં જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે મુનિ મહારાજ શ્રી જસ્મૃવિજયજી, મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગ સહકાર આપે જ છે, તેમની પણ આ સંસ્થા ઋણી છે. રજી, મુનિશ્રી વિશાળવિજયજી, પં. શ્રી સુશીલવિજ- નૂતન વર્ષમાં પણ આ સંસ્થાને સહકાર આપવા સૌ યજી તથા અન્ય વિદ્વાન બંધુઓ છે. શ્રી દલસુખભાઈ વિઠાન મુનિરાજે તથા અન્ય સહસ્થને અમે માલવણિયા, પ્ર. શ્રી હી. ર. કાપડીયા, શ્રી પાદરકર, વિનંતી કરીએ છીએ.' શ્રી મેહનલાલ દીપચંદ ચોક્સી, શ્રી વિઠ્ઠલદાસ મૂ.
પ્રકાશન સમિતિ શાહ, શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ, શ્રી અમરચંદ માવજી

Page #8

चैत्यवंदन चतुर्विशतिका ભાવાર્થકાર-પંન્યાસ શ્રી સુશીલવિજયજી ગણી (અનુસંધાન પૃષ્ઠ પુસ્તક પ૬ ના ૧૬૯ થી ચાલુ)
एकोनविंशत् तीर्थङ्करश्रीमल्लिनाथजिनेन्द्र-स्तवनम् [ १९]
(રોગપતિરા) कुम्भसमुद्भव ! सम्मदाकर !
गुणवर ! हे मल्लिजिनोत्तमदेव !, जय जय विश्वपते ! ॥१॥ કંભરાજાના સંતાન, આનંદની ખાણુ, ગુણથી શ્રેષ્ઠ, ત્રણ ભુવનના સ્વામી, જિનમાં ઉત્તમ એવા હે મલ્લિનાથ દેવ! આપ જયવતા વર્તે, જયવંતા વર્તે. (૧)
कृत्याकृत्यविवेकिता जिन ! समुचिता ।
__हेत्वयि जागति जिनेश ! जय जय विश्वपते ! ॥२॥ હે મલ્લિજિન ! આપના જેવા જાગતિમાન એટલે આત્મવિકાસમાં તત્પર રહતે છતે કત્યાયને વિવેક સભ્ય પ્રકારે ઉચિત છે એવા વિશ્વપતિ હે મલ્લિનાથ દેવ ! આપ જયવંતા વર્તે, જયવંતા વર્તે. (ર) નિત્યાન રિ પ્રમાસિ |
हं तव शुभदृष्टिरनीश !, जय जय विश्वपते ! ॥३॥ હે અનીશ! અર્થાત્ જેના પર અન્ય કે સ્વામી નથી અર્થાત પિતે જ ચરમસ્વામી છે એવા, નિત્ય આનંદને પ્રકાશ કરનારી અને મને નાશ કરનારી એટલે ભવભ્રમણ અથવા મિથ્યા જ્ઞાનને નાશ કરનારી આપની શુભદ્રષ્ટિ છે એવા છે વિશ્વપતિ મલ્લિજિનેશ્વર! આપ જયવંતા વર્તે, જયવંતા વર્તે. (૩)
शुद्धिनिबन्धसन्निधे ! सद्गुणनिधे !।
દે નૈિતાવિશાર , જય જય વિશ્વાસે ! જેમનું સાનિય શુદ્ધિના કારણરૂપ છે એવા, ઉત્તમ ગુણના નિધાન અને સર્વ વિકારથી રહિત એવા વિશ્વપતિ મલ્લિજિનેશ્વર ! આપ જયવંતા , જયવંતા વર્તે. ()
निजनिरुपाधिकसम्पदा शोभित ! सदा ।।
દે નિર્મધર્મપુરા ! જય જય વિશ્વપ ! આખા આત્માની વાસ્તવિક સમ્પત્તિવડે સર્વદા શેભિત, નિર્મલ ધર્મના અગ્રેસર એવા છે વિશ્વપતિ મહિજિનેશ્વર! આપ જયવતા વર્તા, જયવંતા વર્લે (૫)

Page #9

આચારાંગ સૂત્ર (૫)
લે. પં. દલસુખ માલવણિયા (અનુસંધાન પુસ્તક ૫૬ ના પૃષ્ઠ ૧૭૮ થી ચાલુ)
શીતાણ્ય
સંયમ-ઉપશમમાં લાગી રહે. કામગોનું સેવન ન શીતોષ્ણીય નામનું ત્રીજું અધ્યયન ચાર વિભા કરે, આજ પ્રસ્તુત અધ્યયનને સાર છે. ગમાં વહેંચાયેલું છે. તેણ્ય શબ્દનો “ઠંડું અને પહેલ ઉદ્દેશનું પહેલું વાક્ય છે–“કુત્તા ગરમ ” એ અર્થ સિવાય આધ્યાત્મિક અર્થ બતાવતા રાખી, માળે રજા જ્ઞાતિ”—અમુનિ સુષુપ્ત નિયુક્તિકાર પરીષહ (કષ્ટ સહન), પ્રમાદ, ઉપશમ, છે અને મુનિ સા જાગ્રત છે, પ્રસ્તુત અધ્યયનમાં વિરતિ અને સુખને શી1 કહ્યાં છે તથા પરીષહ, તપ, આધ્યાત્મિક નિદ્રા અને જાગરણ ભાવ છે. બાહ્ય ઉધમ, કષાય, શોક, વેદ, કામાભિલાષ, અરતિ અને અને આંતરિક એ બન્ને ક્ષેત્રમાં પ્રમાદ હાનિકારક અને દુ:ખને ઉષ્ણ કહ્યા છે. પરીષહોની ગણના શીત અપ્રમાદ સુખકારક હોય છે, એ સહુના અનુભવની અને ઉષ્ણુ બન્નેમાં કરવાનું કારણ એ છે કે સ્ત્રી. વાત છે. પરીષહ અને સત્કાર પરીષહ મનને લોભાવનાર- આ ઉદેશમાં એક બીજું મહત્ત્વપૂર્ણ વાક્ય છેઅનુકૂળ પરીષહ હોવાથી શીત છે અને બાકીના વીસ કર્મવિહીનને માટે વ્યવહાર નથી. કર્મ ઉપાધિ છે. પરીષહ પ્રતિકૂળ હોવાથી ઉષ્ણ છે. એક સિદ્ધાન્ત એ તેથી લે માં જેટલે વ્યવહાર છે, તે ત્યાં સુધી છે કે પણ છે કે તીવ્ર પરિણમી ઉષ્ણ છે અને મં૫રિણમી જ્યાં સુધી જીવ કર્મથી આવિષ્ટ છે. કર્મવિહીન શીત છે.
આત્માની એવી દશા છે કે જેને ઉપનિષદમાં તિ લેકમાં જે વ્યક્તિ ધર્મ અથવા અર્થના વિષયમાં નૈતિ’ કહીને બતાવ્યું છે. સંયુત્તનિકાયમાં તથાગતા પ્રમાદી (આળસુ) હોય છે તેને ઠંડે અને જે મહેનતુ- બુધે પણ એ જ વાત કહી છે. મૃત્યુ પછી તથાગતનું ઉદ્યમી હોય છે તેને ઉષ્ણ-તેજ કહેવાની પ્રથા છે. શું થાય છે? એ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં કહ્યું છે કે “જેવી તેથી શીતમાં પ્રમાદની અને ઉષ્ણમાં ઉધમની ગણના રીતે મહાસમુદ્રના પાણીનું માપ નથી હોતું, તેમ કરવામાં આવી છે. “ ક્રિોધથી બળી રહ્યો છે” એવા મૃત્યુ પછી તથાગત પણ ગંભીર છે, અપ્રમેય (ન શબ્દોને પ્રવેગ પણ થાય છે. તેથી જેના ક્રોધ વગેરે જાણી શકાય તેવા ) છે તેથી અવ્યાકૃત ( અનિઉપશાન્ત થઈ ગયા છે તે વ્યક્તિને શીતળ કે ઉપશાન્ત વર્ચનીય ) છે. કહેવામાં આવે તો અનુચિત નથી. તેથી જ ઉપથમ બીજા ઉદ્દેશના પહેલા વાક્યમાં કહ્યું છે–પ્રબુદ્ધ શત છે અને કષાય ઉષ્ણ છે.
(જ્ઞાની) પુરુષને જ્યારે મેક્ષનું જ્ઞાન થાય છે ત્યારે પ્રસ્તુત અધ્યયનમાં આ બાહ્ય તેમજ આન્તરિક તે સમ્પર્શી પુરુષ પાપ કરતું નથી. આગળ જીવ શિષ્ણુની વિચારણા છે. તે એટલા માટે કે શ્રમણ પાપકર્મ કરવાથી કેવી રીતે દુઃખી થાય છે તેનું સજીવ
શીત–ઉષ્ણુ સ્પર્શ, સુખદુઃખ, પરીષહ, કષાય, વેદ, વર્ણન છે અને કહ્યું છે કે આતંકશ–નરક આદિ કામવાસન અને શાકને સહન કરે અને સદા તપ- દુગતેમાંથી બચનાર-પાપકર્મ કરતું નથી.

Page #10

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ત્રીજા ઉદ્દેશની શરૂઆતમાં કહ્યું છે કે બધા સમ્યકત્વ-યથાર્થ શ્રદ્ધાનું મહત્વ બતાવતા નિયું. પ્રાણીઓને આત્મદષ્ટિ સમભાવદષ્ટિથી જુએ, કોઈ પણ ક્લિકારે કહ્યું છે કે “જેવી રીતે સધળા પ્રયત્ન કરવા પ્રાણી, જીવ કે સની હિંસા કે ઘાત ન કરે. આ જ છતા અંધ વ્યક્તિ શત્રને જીતી શકતી નથી તેવી રીતે ઉદેશમાં આગળ બતાવ્યું છે કે “ હે પુરુષ, તું જ મિથ્યાષ્ટિ ધન તેમજ સ્વજનેને ત્યાગ કરીને, અને તારે મિત્ર છે. બહારના મિત્રની શોધ શા માટે કરે છે ? નિવૃત્તિને સ્વીકાર કરીને તથા અનેક કષ્ટ ઉઠાવીને પણ તું આત્માને જ આશ્રય લે. આ જ દુઃખમુકિતને નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરી શકતી નથી. તેથી કર્મ શત્રુ પર માર્ગ છે.”
વિજય મેળવવો હોય તે સૌથી પહેલા શ્રદ્ધા સંપન્ન ચોથે ઉદ્દેશ રહસ્યપૂર્ણ વાકથી સભર છે. બનવું આવશ્યક છે. કારણ કે શ્રદ્ધાયુક્ત વ્યક્તિનાં થોડામાં ઘણું કહી દીધું છે. જેમકે –મુનિ ક્રોધ, જ્ઞાન, તપ અને ચારિત્ર સફળ બને છે, અને સમફતમાન, માયા અને લેભનું વમન કરે છે ( ત્યાગ કરે પ્રાપ્તિની પછી ક્રમે ક્રમે ઉન્નતિ પ્રાપ્ત કરી તીર્થકર છે). આ તે તીર્થકરનું દર્શન છે જે સ્વયં અહિંસક આદિ પદની પ્રાપ્તિ સંભવિત છે. છે અને સંસારને અંત કરનાર છે. જે એકને જાણી તીર્થ કરનો મૂળમંત્ર કર્યો છે! ક્યા વિષયની હે છે. તે સર્વને જાણે છે, જે સર્વને જાણી લે છે, તે પરમ શ્રદ્ધા આવશ્યક છે ? આનું સ્પષ્ટીકરણ પહેલા એને જાણી લે છે. પ્રમતને બધા પ્રકારને ભય છે, સત્રમાં કરવામાં આવ્યું છે. જૈન ધર્મ અને દર્શનનું પરંતુ અપ્રમત્તને ભય નથી. આવા વાકયમાં જે કહે
તાત્પર્ય પણ આ એક સૂત્રમાં જ આવી ગયું છે. વાયું છે, આગળના સૂત્રોમાં વિસ્તૃત વિવેચન છે.
અહિંસાની નિકા(શ્રદ્ધા)નું વર્ણન આ સત્રથી વધારે પરંતુ એક વાત ધ્યાન દેવા ગ્ય છે, તે એ છે કે
સારું બીજે દુર્લભ છે. સૂત્રમાં કહ્યું છે કે, “ અતીત, ચાર કષાયો સિવાય પેજ-રાગ-દેવ-દ્વેષને
વર્તમાન અને આગામી બધા અરિહંતનું કથન છે પણ નિર્દેશ કરવામાં આવ્યું છે. જૈન આગમાં
કે સર્વ પ્રાણુ, સર્વ ભૂત, અને સર્વ જીવની હત્યા મોહનય કર્મના દર્શનમોહ અને ચારિત્રમાઉં એ બે નહિ કરવી જોઇએ. તેમને પીડા કે સંતાપ ન ભેદ પાડવામાં આવ્યા છે તેમાંથી ચારિત્રમોહ કર્મના
આપવા જોઈએ. આ ધર્મ જ શુદ્ધ છે, નિત્ય છે, જ આ ભેદ છે.
શાશ્વત છે. અહિંસાની આ શ્રદ્ધાને પ્રાપ્ત કરીને જીવ હિંસા-અહિંસાની વિશેષતા દર્શાવતા કહ્યું છે પોતાની શક્તિને ગોપન ન કરે અને લેકેષણાને કે-“ શથિ રહ્યું ળ ” હિંસાના સાધન પણ
પણ પરિત્યાગ કરે. શસ્ત્ર ઉત્તરોત્તર પ્રબળ મળી શકે છે પરંતુ “નથિ શરણં તે ” અશસ્ત્ર-અહિંસામાં તારતમ્ય બીજા ઉદ્દેશની શરૂઆત આ ગૂઢ વાક્યથી થાય (ઘટવધ) નથી. તે અખંડ છે, સમ છે, એક પ્રકારની છે, જે આસ્રવ છે, તે પરિસ્ટવ-સંવર છે, અને છે. હિંસક શસ્ત્રોના ઉત્પાદનની હરીફાઈના આ યુગમાં જે પરિશ્રવ છે તે આસ્રવ-કર્મબન્ધનાં કારણ છે. જો આ સત્યને સાચા સ્વરૂપમાં સ્વીકારવામાં આવે આ કેવી રીતે સંભવે છે તેનું સમાધાન આમ છે, કે તે જલદી વિશ્વ અહિંસાના માર્ગ પર આવી શકે, બાહ્ય આચરણ સમાન હોવા છતાં મિશ્રાદષ્ટિને માટે આખા સંસારમાં શાંતિ સ્થપ છે શકે.
જે અનુષ્ઠાન ( ક્રિયાકાંડ) કર્મબન્ધક બને છે, તે જ સભ્યત્વ
અનુષ્ઠાન તત્વદર્શ પુરુષને માટે નિર્જરાનું કારણ બને ચોથા અધ્યાયનું નામ છે–સમ્યક્ત્વ. તત્વાર્થની છે. ગીતાની ભાષામાં કહેવું હોય તે આમ કહી શકાય, શ્રદ્ધાને સમ્યફલ કે સમ્યગ્ગદર્શન કહે છે. આ અધ્ય- “આસક્ત પુરુષને માટે જે અનુષ્ઠાન બન્ધક છે તે જ વનના ચાર ઉદ્દેશ છે.
અનુષ્ઠાન અનાસક્તને માટે મોક્ષનું કારણ બની જ્ય છે.”

Page #11

જ્ઞાન એ સહુથી પવિત્ર છે!
લેખક શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ, સાહિત્ય
-
જગતમાં પવિત્ર વસ્તુઓ છે તેમ અપવિત્ર જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું હોય તે તે મેળવવા માટે વસ્તુઓ પણ છે જ. પવિત્ર વસ્તુઓની પેઠે પવિત્ર કાર્ય ભાષાશાસ્ત્ર આપણે પહેલું શીખવું જોઈએ. ભાષાપ્રવૃત્તિઓ પણ હોય છે. એટલે કેટલાકએક કાર્યો કરવા વ્યાકરણ શુદ ભણીએ તે જ ઉપદેશક શું એ આપે લાયક હોય છે તેમ કેટલાએક કાર્યો કરવા લાયક છે તે આપણે સમજી શકીએ. અગર કોઈ બેધવચન હેતા નથી. આ બધું છે, એટલા માટે જ પવિત્ર આપતું લખાણ વાંચવું હોય તે પણ વ્યાકરણ ભણઅને અપવિત્ર ઓળખવાની જરૂર ઉત્પન્ન થાય છે. વાની આપણને અત્યંત જરૂર હોય છે. તેમ ન હોય તેમજ કયું કાર્ય કરવું પવિત્ર ગણાય, અને કયું તે ભણતા વાંચતા પણ અર્થને ઠેકાણે અનર્થ થવાને કાર્ય કરવું અપવિત્ર ગણાય, અથવા શું કરવું અને સંભવ રહે છે. અને લેખકને અગર ગ્રંથકારને લખવાને શું ન કરવું એને બોધ આપણને થવાની જરૂર તું મારી જાય તેમ છે. લખનારને તુ કાંઈ હોય અનિવાર્યપણે રહે છે. એ બધ મેળવે હેય તે અને આપણે વ્યાકરણના જ્ઞાનના અભાવે ઊંધું સમજી આપણે જ્ઞાન મેળવવાની જરૂરત તે છે જ. જઈએ ત્યારે આપણને લાભ થવાને બદલે નુકસાન
થવાનો સંભવ ઊભો થાય છે. માટે જ જ્ઞાન મેળવવાની ત્રીજા ઉદ્દેશમાં બાંહ્ય લોકની ઉપેક્ષા કરીને તપ- જરૂર છે. અને સાથે સાથે તે શુદ્ધ હેવું જોઈએ. સાથી કર્મરૂપી ઈશ્વણુને જલાવીને આત્માને ઉજજવળ ભાષાશાસ્ત્રમાં એક શબ્દના અનેક અર્થ થતા હેવાથી, બનાવવાને ઉપદેશ આપે છે.
પ્રસંગને અનુસરી કયે કાણે કો અર્થ લઈ શકાય ? ચોથા ઉદેશમાં આ સત્ર ધ્યાન આપવા ચોય તેમ કા અર્થ નહીં લેવાય એને વિવેક પણ શીખવે છે, “કુછ ના ના નિયાણી જ જોઈએ. ભાષાને અર્થે નહીં સમજવાને લીધે એટલે કે મેલગામી વીરોને માર્ગ દુરનુચર-ધશે
છે. જગતમાં ઘણું અનર્થો સર્જાયા છે એ ભૂલવું વિકટ છે. તે માર્ગ પર ચાલવું હોય તે શરીરથી માંસ નહી જોઈએ. અને રુધિરને અલગ કરી દે. “વેરવિ તત્વત તે થોડા દિવસ પહેલાં મધ્યપ્રદેશમાં રામચંદ્રજીના છે. જે કમને ફળ આપનાર અથવા સંસારમાં પરે- ચરિત્ર ઉપર એક ખાસ પુસ્તક પ્રગટ કરવા જેવું. બ્રમણ કરાવનાર જાણીને તેનાથી વિરમે છે અને એ પુસ્તક હજુ તે ગર્ભાવસ્થામાં હતું. તેવામાં નિર્મદર્શી બને છે, કર્મ બન્ધનના કારણેથી હંમેશા પુસ્તકમાં પ્રભુ રામચંદ્ર શિવવધુ વર્યા એ શબ્દર રહે છે. આમાં સ્પષ્ટરૂપે વિત્ત તે સ્વાભિમત પ્રયોગ તેમાં છે એવું કોઈ લેકના જાણવામાં આવી અર્થ કરવામાં આવ્યું છે.
ગયું. વાસ્તવિક જોતાં એને સરળ અર્થ એ હતા સંગ્રા. મુનિ આઈદાન, કે, પ્રભુ રામચંદે શિવ એટલે મુક્તિરૂપી વધુ એટલે અન કા જ દેશી સ્ત્રી સાથે લગ્ન કર્યું. એટલે મુક્તિ એટલે મેશ પામે,

Page #12

બી આભાના પ્રકાશ
એ બ્લો અર્થ શી રીતે જોડાયો એ એક સરખા હેય છે. બીબ્રાડી અને બંડ સરખી રીતે વિચાર કરવા જેવો પ્રશ્ન છે. ઊધ અર્થ કરનારા આત્મસ્વરૂપ છે. આપણે આત્મા અને જાનવરને કઈ અભણ માણસે એને એવો અર્થ ઉપજાવી આત્મા નિશ્ચય નયની દષ્ટિથી સરખા છે. તેથી કોઈ કાઢયે કે રામચંદ્રજીએ શિવ એટલે શંકરની પત્ની જે જે કુતરાને કે જૂને લાવી પિતાની જોડે જમવા પાવતી તેની સાથે લગ્ન કર્યું. કેવી મજાને અર્થ! બેસાડે તે કેટલું મુક્ત થાય? એ આત્માઓ હજુ ઉપમા એ એક ભાષાશાસ્ત્રમાં અલકાર છે. કહે કે,. અાનના અનેક આવરણોથી બદ્ધ અને ટંકારા
પણ પહેરાવી શોભતી અને આનંદ છે. એના આવરણે દૂર થવા માટે હજુ લોક આપનારી કરી શકાય છે અને તેથી આત્મિક આનંદ કાળ જવાનું બાકી છે. એ જ જ્યારે પિતાના મેળવી શકાય છે. એ વસ્તુ એ બાપડાને નહીં સમ આવરણો દૂર કરી શકશે ત્યારે જ તેઓ મનુષ્યમાં પ્રગજાવાને લીધે કેટલો હત્યાકાંડ કરી મૂર્તિભંજકનું તાંડવ ટેલા વિશિષ્ટ જ્ઞાનગુણેથી વાસિત થઈ શકશે. મતલબ કરી મૂક્યું. એ વસ્તુ હજુ પણ તેની સામે છે. કે જગતમાં રહેલી અનંત વસ્તુઓનું સ્વરૂપ જાણવા એક પુરાણ વાચનાર પંડિત પુરાણું રામાયણ વાંચતે માટે જ્ઞાનની જરૂર છે અને એ જ્ઞાન અત્યંત પવિત્ર હતો. શ્રોતાઓમાં એક ગમાર અજ્ઞાન સાંભળનારાને છે, માટે જ કહ્યું છે કે, ન હિ જેન પર વિરપણ સમાવેશ થએલો હતે. એ નિત્ય સહુના પહેલાં નિહ વિઘા એટલે જ્ઞાન કરતાં વધારે શુદ્ધ અને હાજર થાય અને સહની પાછળ ત્યાંથી જાય. પવિત્ર એવી બીજી કોઈ વસ્તુ નથી. રામાયણ પૂરું થયું અને લોકો ઘેર જવા માંડ્યા, ત્યારે પેલા ગમાર શ્રોતાએ પંડિતને પ્રશ્ન કર્યો કે, એ ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે, જ્ઞાન વિનાના માન મહારાજ, તમે પુરાણ વાંચતા હતા, મેં તે બધું પશુ જેવા જ ગણાય છે. કારણ પશુઓમાં અને મનુસાંભળ્યું તેથી મારા જાણવામાં આવ્યું છે કે રાવણ બેમાં કાંઈ ફેર હોય તે તે ફક્ત જ્ઞાનને જ છે. માટે જીગર હતા, કારણ આપે કહેલું કે રાવણે જીવનના બધા જ વ્યવહારો જેવા કે આહાર, નિદ્રા. સીતાજીનું હરણ કર્યું. એ તે મેં ધ્યાનમાં રાખેલું ભય, મંથન, સુખ દુઃખ જેવા બધા કાર્યો પશુઓના છે. પણ રાવણે સીતાજીનું હરણ કર્યા પછી તેને ફરી અને મનુષ્યોના સરખા જ હોય છે. કેર કાંઈ હોય તે માણસ કર્યું કે કેમ તેને ખુલાસો આપે કેમ કર્યો ફક્ત જ્ઞાન જેવા પવિત્ર ગુણ જ છે. એ જ્ઞાનના નહી મને બીક લાગે છે કે રાવણે સીતાને હજી પણ સાધનથી મનુષ્ય જગતમાં અનેક જાતની સિદ્ધિ છે હરણીના રૂપમાં રાખેલું છે કે કેમ ? કારણ સીત પ્રાપ્ત કરી શકે છે. મનુષ્ય પોતાના વિશિષ્ટ જ્ઞાનગુણુથી માતાને ફરી માણસનું રૂપ આપ્યું એવું આપે કહ્યું સેનાપતિ થઈ શકે છે, મંત્રી થઈ શકે છે અને રાજા નથી. હરણ શબ્દનો અર્થ સાચી રીતે નહીં પણ થઈ શકે છે, તેમજ અનેકેને પ્રેમ છતી શકે સમજવાનું કેવું પરિણામ !
છે. માનવ જ્ઞાની પંડિત થઈ શકે છે. ધર્મગુરુ થઈ
શકે છે. અનેકને માર્ગદર્શક અને પ્રેરક થઈ શકે શાસ્ત્રકારોએ અનેક નાની વચમાં નિશ્ચય અને છે. યાવત જગતગુરુ થઈ શકે છે. અને તીર્થંકર પદવી વ્યવહાર એ બે નયને મુખ્યપણે વર્ણવ્યા છે. નિશ્વય પણ માણસ જ મેળવી શકે છે. એમ થવામાં એને નય ઉત્કૃષ્ટ છતાં ય એટલે જાણવા લાયક છે. સમજી પરમ પવિત્ર જ્ઞાનગુણુ જ સહાયભૂત થાય છે. અને એ રાખવા લાયક છે. પ્રત્યક્ષ આ પૂલ દેહથી આચરવા જ્ઞાન જ્યારે પરમ ઠાટીનું થઈ જાય છે ત્યારે જ તે લાયક નથી. અને વ્યવહાર ના આચરણ માટે છે. કેવલજ્ઞાન ગણાય છે. અને સિદ્ધિ મળવી એ જ આત્માનું નિલય નયથી ફૂત અને ઇન્દ્ર અને આત્માની ટિમાં પરમ ધ્યેય ગણાય છે. એ જ છે આત્માની સિદ્ધિ

Page #13

જ્ઞાન એ સહુથી પવિત્ર છે
એનું જ્ઞાન મળે છે ત્યારે તેને અજ્ઞાનજન્ય અંધારું રીતે ઉપયોગ સરળ અને નમ્રમા થયે હેત તે કયાંય નતું નથી. એની આગળ તે વિશ્વત્રીની બધી જ આજે ધર્મના જે ભિન્નભિન્ન રૂપ જોવામાં આવે છે વસ્તુઓ કે વિચારે હાથમાં રહેલા આમળાની પેઠે તેવા શક્ય જ ન હતા. જ્ઞાનને સાચો તુ અને ઉઘાડી જણાય છે. એના બધા જ આવરણે નષ્ટ થઈ અર્થ નહીં સમજવાને લીધે આજે ધર્મના ભેદો ગયેલા હોવાથી એ આત્મા પરમ મંગલ ભાવરૂપે સત, પેટા ભેદો, સંપ્રદાય, આચાર્યો, ગચ્છ, સંધ વિગેરે ચિત્ અને આનંદમાં મગ્ન થઈ અનંતકાળ સુખને વિભિન્ન કટકા થવાનું પણ કાંઈ પ્રયોજન હતું નહી. ભેળા થાય છે. આવું છે એ પવિત્ર જ્ઞાન, એથી એમાં મુખ્યત્વે કરી અહંભાવ, ઈર્ષા, દેષ વિગેરે ઊંચું શું હોઈ શકે ?
જેવા અજ્ઞાનજન્ય દુર્ગુણે પેઠા અને શુદ્ધ, પવિત્ર જ્ઞાનગુણનું મહત્વ આપણે જોઈ ગયા. પણ એ એવા જ્ઞાનને ઉપયોગ પણ ભાગલા પાડી કલહ, ગુણને સદુપયોગ કરે કે દુ૫યોગ કરે એ મનુ કંકાસ, વિદ્રોહ, અસંતોષ અને અશાંતિ વધારવામાં ષ્યના હાથમાં હોય છે. નાના અજ્ઞ બાળક પાસે થયો. જે સાચે જ્ઞાની હોય છે તેની પાસે પરમતએક નાનું ઘડિયાળ આપવામાં આવે ત્યારે તે બાળક સહિષ્ણુતાને ગુણ હોય છે. અને એને લીધે એ ઘડિઆળ ને તેનો ઉપયોગ નહીં જાણતા હોવાથી બધાને સુલભત થી સમજાવી શકે છે અને અસર ઘડીવારમાં ભાંગી નાખે. એટલું જ નહીં પણ એમાં તેને તરત જ દૂર કરી શકે છે. ધર્મધુરંધર રહેલો કાચ તેમજ ચકો અને સ્પ્રિંગ જેવી વસ્તુઓથી આચાર્યોએ તે માટે અનેકાંતની પ્રરૂપણ કરી છે. એ પિતાના શરીરને જખમ પણ કરી લે. અર્થાત જ્ઞાન હાઈ નહીં સમજવાને લીધે અનેકને એવા ભ્રમ મળવા છતાં તેને સદુપયોગ કરવાની આવડત. ન નિર્માણ થશે કે, પોતે જે કહે છે તે જ એકલું સાચું હેય તે તે જ જ્ઞાન અનર્થનું પણ કારણભૂત થાય છે. છે. અને બધાએ તે માનવું જ જોઈએ અને જે
દીવાસળીની શોધ થઈ તે પહેલાં અગ્નિ પ્રગટાવે નહીં માને તેને જબરીથી માને તેવું કરવું જોઈએ. અને તે સાચવ એ એક જટિલ પ્રશ્ન હતું. પણ એ માટે કલહ, મારામારી કે એવા અનુચિત પ્રપંચ દીવાસળીની શોધ થતાં તે શેષ આશીવાદ સમી આદિ કરવામાં જરાએ દેષ ન હોય. લાગી અને અગ્નિનું સાધન દરેકના ગજવામાં પણ આવી અઘટિત અને હડહડતી ધર્મ વિરુદ્ધની આવી પહં. અગ્નિ પ્રગટાવવા માટે દીવાસળી આવી કપના માથામાં પેસી ગએલી હેવાથી જ્ઞાની ગાતા તેથી દીવ પ્રગટાવે અને રસોઈ માટે અગ્નિ સળ- માનવોએ પણ જગતમાં ખૂબ અનર્થ સરજ્યા છે. ગાવવાનું કામ સુલભ થયું. એ વિજ્ઞાનનો સદુપયોગ ઘણા એવા પણ હોય છે કે, પિતામાં ભૂલ છે, ગણાયો. પણ કોએ તેને ઉપગ લે કે ના ધર અને પિતાની માન્યતા અને પ્રરૂપ બેટી છે, એવી ખામી મા મિલ્કત બાળવા માટે કર્યો એ દુરુપયોગ કહેવાય. થવા છતાં પણ અહંતાના રોગથી તેઓ પટકાઈ પડેલા તેમાં દીવાસળી અથત જ્ઞાનને શે દોષ જ્ઞાન એ હવાથી સાચે માર્ગે વળી શક્તા નથી. પિતાની માન્યતા આત્માને પુષ્ટિ અને તેને વિકાસ કરવાનું અમોઘ લેકોના માથામાં ઠોકી બેસાડવા માટે ધમપછાડા કરી સાધન છતાં જો કોઈ તેને ખેટે ઉપયોગ કરે તે પિતે ખોટે માર્ગે જઈ લોકોને તેમ વાળવા પ્રયત્ન તે જ જ્ઞાન પ્રત્યક્ષ અજ્ઞાનને અંધકાર ઉત્પન્ન કરવાને કરે છે. તેથી જ અમે કહીએ છીએ કે, જ્ઞાન પરમ કારણભૂત થાય એ દેખીતું છે.
પવિત્ર છતાં એક દિવ્ય રસાયન છે. અને તે રવજ્ઞાનથી આત્મા ઉજત થાય, ઉદાર થાય અને વાની તાકાત હોય તે જ તેથી આત્માને ગુણ થઈ શકે પિતાને વિકાસ સુગમ કરી શકે. અર્થાત મોક્ષ છે. અન્યથા નહીં. બધાને એ જ્ઞાન જીવવાની સુધીની સાધના એ પ્રાપ્ત કરી શકે. તાનને પવિત્ર શ્રાવી હાથ લાગે એવી સહિપૂર્વક વિરમીએ છીએ

Page #14

શ્રી આત્માન પ્રકાશ
સમાચાર સાર
મુંબઈ:-શ્રી વિનાયક કુંવરજીના પુત્ર શ્રી નિરંજન અમેરિકા તથા ઈગ્લાનમાં મીકેનીકલ તથા ઈલેકટ્રીકલ એજીનીઅરીંગને અભ્યાસ કરી એમ. એસ. (માસ્ટર ઓફ સાયન્સની ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી સ્વદેશ પાછા આવી ગયા છે. તેમને શુભેચ્છા. - તળાજા:-શ્રી તાલધ્વજ જૈન વિદ્યાર્થીગૃહના નવા મકાનનું ઉદ્દઘાટન તા. ૯-૧૧-૫૮ કાર્તિક સુદ દસમના રોજ શ્રી મહેન્દ્રભાઈ મનસુખલાલને શુભહસ્તે શેઠ શ્રી ભેગીલાલ મગનલાલના પ્રમુખસ્થાને થયું હતું હતું. આ પ્રસંગે શ્રી મહેન્દ્રભાઈએ વિધાથીગૃહને રૂ. પપપપ રૂપીઆની ભેટ આપી હતી. આ ઉપરાંત અનેક ગૃહસ્થોએ ઉદારતાથી વિદ્યાથી ગ્રહને આર્થિક મદદ આપી હતી.
મુંબઈ:-શ્રી મુંબઈ જેને સ્વયંસેવક મંડળના પ્રયત્નથી સમેતશિખર જૈન સ્પેશીઅલ ટ્રેન મુંબઈથી તા. ૧૭-૧૦-૧૯૫૯ના રોજ ઉપડી હતી.
-“ભારત જૈન મહામંડળ” તરફથી ડીસેમ્બર માસમાં એક અધિવેશન મુંબઈ ખાતે ભરાશે.
શ્રી જૈન છે. એજ્યુ. બોર્ડ તરફથી તા. ૨૦-૧૨-૫૮ને રવિવારે ૧ થી ૪ સુધીમાં તેના દરેક કેન્દ્રોમાં ધાર્મિક પરીક્ષાઓ લેવાશે.
-જૈન . મૂ. કેન્ફરન્સનું આગામી અધિવેશન પંજાબમાં ભરવા માટેનું આમંત્રણ સ્વીકારવામાં આવ્યું છે.
પાલીતાણા-ઉપધાન તપની આરાધનાની શરૂઆત પૂજ્ય આચાર્યશ્રી વિજબૂસરિજી આદિની નિશ્રામાં અસે શુદ ૧ન્ન થઈ હતી. આશરે ૩૦૦ ભાઈબહેને ઉપધાન તપમાં જોયા છે. તેમની માળનું મુહૂર્ત તથા અફાઈ મહેહવ વગેરેને કાર્યક્રમ તા. ૨૮ નવે. થી ૫મી ડીસે. સુધી રાખવામાં આવેલ છે.
અમદાવાદ:-શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈએ અમદાવાદ એજ્યુકેશન સોસાયટીને રૂા. ૧૮૫૦૦૦ ભેટ આપેલ છે. - અમદાવાદ તા ૨૩-૧૦-૧૯ ના રોજ અમદાવાદ મુકામે ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષનું ૨૦ સંમેલન મળી ગયું. તેનું ઉદ્ઘાટન શ્રી મુનશીએ કર્યું હતું. તેના પ્રમુખનું માનવંતુ સ્થાન શ્રી કાકાસાહેબ કાલેલકર શોભાવ્યું હતું. સંમેલનમાં વિભાગવાર પ્રમુખે નીચે પ્રમાણે હતા. (૧) સાહિત્ય વિભાગ-શ્રી સુંદરમ (૨) તત્વજ્ઞાન વિભાગ-૫. શ્રી સુખલાલજી (૩) ઇતિહાસ અને પુરાતત્વ વિભાગ-મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજી () વિજ્ઞાન વિભાગ-ડે. વિક્રમ સારાભાઈ (૫) પત્રકારત્વ-શ્રી રવિશંકર મહેતા,

Page #15

શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
[૬૧-૬૨મા વર્ષના રિપોટ ]
[ સ. ૨૦૧૩ ના કારતક શુક્ર ૧ થી સ. ૨૦૧૪ ના આસો વિદ ૦)) સુધી ]
આ સભાના સં. ૨૦૧૩ તથા ૧૪-ની સાલતો હિંસામ તથા સરવૈયું આપની સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવે છે.
સભા ૬૨ વરસ પૂરા કરી ૬૩ મા વરસમાં પ્રવેશ કરેછે, એ અમારે મન આનંદના વિષય છે અને પોતાના બ્યક્ષેત્રે યશસ્વી મજલ કાપતી રહે એવી પરમકૃપાળુ પરમાત્મા પાસે પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
જૈન સાહિત્યના દેશ-પરદેશમાં વ્યાપક પ્રચાર કરવા અને ધાર્મિક અને વ્યાવહારિક શિક્ષણને પ્રચાર કરવા એ આ સભાનું ધ્યેય છે અને આ ધ્યેયને અનુલક્ષીને આ સભા યથાશક્તિ સેવા બજાવતી આવી છે.
રિપોટ વાળા વરસ દરમિયાન વિચાર કરીએ તો સયાગવશાત સભા સાહિત્ય ક્ષેત્રે કોઈ મહત્વના કાળા નાંધાવી શકી નથી.
એમ છતાં ભાષાન્તર કે સશેષનના મોટા ગ્રંથાની સાથે એક એક હજારના ખરચે નાના ગ્રં પ્રગટ કરવાની ઉમેદ ધરાવે છે, તેના ફળસ્વરૂપે બે નાના ગ્રંથે સભાએં પ્રગટ કર્યાં છે, તેમાંનું એક છે સુપ્રસિદ્ધ સિદ્ધહસ્ત લેખક મુનિમહારાજ શ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી મહારાજે લખેલ “ જીવનસૌરભ છ અને ખીજું છે. લોકપ્રિય લેખક સ્વ. મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિયાએ લખેલ “ ધ દ્રષ્ટિને આવરી લેતા હોય એવા આ બંને ગ્રંથ છે. વ્યાપક દ્રષ્ટિ એમાં સમાયેલ છે ખાતર તે એટલા જ આવકારદાયક નીવડ્યા છે
કૌશલ્ય ” યુગઅને એટલા જ
આ પ્રકારનું વધુ સાહિત્ય તૈયાર કરાવીને પ્રગટ કરતા રહેવાની સભાની મનોકામના છે, અને જૈન સાહિત્યના વ્યાપક પ્રચારની દિશામાં કાળા નાંધાવતી સાહિત્યપ્રચારની અમારી આ ભાવનાને દાતાઓ અપનાવશે એમ ઇચ્છીએ છીએ.
સભાની સાહિત્ય વિષયક પ્રવૃત્તિના વિચાર કરીએ તો સભાની સાહિત્ય પ્રકાશનની પ્રવૃત્તિ (૧) આત્માન સંસ્કૃત ગ્રંથમાળા (૨) શ્રી આત્માનંદ જૈન ગુજરાતી ગ્રંથમાળા અને (૩) શ્રી આત્માનંદ જૈન શતાદ્રિ - સીરીઝ-મ ત્રણ વિભાગમાં વહેંચાએલી છે.

Page #16

૧૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
આત્માનઃ સંસ્કૃત ગ્રંથમાળા સં. ૧૯૬૬માં શરૂ કરવામાં આવી અને આજ સુધીમાં સભાએ ૯૧ કીંમતી ગ્રંથો પ્રગટ કર્યો છે. અને પૂ. સાધુ, સાધ્વી, જૈન-જૈનેતર વિદ્યાનેાને લગભગ પાંત્રીશ હજારની કિંમતના ગ્રંથે! દેશ પરદેશમાં ભેટ આપ્યા છે. અભ્યાસ અને તત્ત્વપ્રેમીઓની દુયિામાં આ સાહિત્ય સારા સત્કાર પામ્યું છે અને તે એટલું જ મૂલ્યવાન છે.
હાલમાં આગમપ્રભાકર મુનિ મહારાજશ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાની પ્રેણા અને સહકારથી સ્વ. મુનિ મહારાજશ્રી ભૂવનવિજયજી મહારાજના વિદ્વાન શિષ્યરત્ન મુનિ મહારાજશ્રી જંબુવિષયજી મહારાજ અવિરત શ્રમ લખને દનશાસ્ત્રના મહાન ગ્રંથ “ નચક્ર ” તૈયાર કરી રહ્યા છે. તેને એક ભાગ તે લગભગ તૈયાર થઈ ગયા છે. ખીજો-ત્રીજો ભાગ તૈયાર થઈ રહ્યો છે. સભવ છે નજીકના ભવિષ્યમાં આ ગ્રંથ જનતા સમક્ષ રજૂ કરવા સભા ભાગ્યશાળી થશે.
આ ગ્રંથના સંપાદ મુનિ મહારાજશ્રી જંબુવિજયજી મહારાજના ગુરુવ, મુનિશ્રી ભુવનવિજયજી મહારાજ, જે આ ગ્રંથના સપાનમાં અવિશ્રાંત સાથ આપી રહ્યા હતા તેએ શ્રી સં. ૨૦૧૫ના મહા શુદિ ૮ ના રાજ સખેશ્વરખાતે સ્વર્ગવાસ પામતાં, સભાને એક મહાન સાહિત્યપાસકની ખેાઢ પડી છે. તે બદ્દલ અમે આ તકે અમારી દિલગીરી વ્યક્ત કરીએ છીએ.
શ્રો આત્માનંદ જૈન ગુજરાતી ગ્રંથમાળા : સભાના લગભગ જન્મકાળથી જ સભા તરી આ ગ્રંથમાળા ચાલુ કરવામાં આવી છે અને આજ સુધીમાં તેના નાના-મેટા ૯૩ ગ્રંથ પ્રગટ કરવામાં આધ્યા છે, અને સભાના પેટ્રના, આજીવન સભ્યો અને વિદ્યાનેને તે ભેટ તરીકે આપવામાં આવ્યા છે.
ઉપર જષ્ણુાવ્યું તે રિપોર્ટ વાળા વરસ દરમિયાન “ જીવન-સૌરભ ' અને ધર્મ કૌશલ્ય ? એમ એ પ્રથા પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે અને બીજા વધુ પ્રકાશના માટે સભા વિચાર કરી રહેલ છે. આ ઉપરાંત આ સભાના માનદ મંત્રી સ્વ. વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ગાંધીની સેવાના મારકરૂપે જે સ્મૃતિગ્રંથ પ્રગટ કરવાના છે તેની પણ યાગ્ય વિચારણા ચાલી રહેલ છે.
જૈન આત્માનંદ શતાબ્નિ સિરિઝ:- શ્રી ત્રિષ્ટિ શલાકાપુરુષ ચરિત્ર મૂળના ચાર ભાગ આ સિરિઝમાં પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે અને પાંચમા ભગથી તેનું પ્રકાશન કરવાનું બાકી છે તે માટે યોગ્ય વિચારણા ચાલુ છે.
આ ઉપરાંત “ આત્માનં પ્રકાશ ” માસિક ૫૬ વરસથી નિયમિત રીતે પ્રગટ થઈ રહ્યું છે, તેને વધુ સમૃહ કરવાની જરૂર છે, પણ મેાંધવારી અને આર્થિક સંકડામણુને અંગે આ કાર્યાં ઢીલમાં પડયું છે, ઉપરની તમામ પ્રવૃત્તિને વધુ વેગવાન બનાવવા માટે દાતાઓ અને સાહિત્યપાસકોને અમે આ તર્ક સહકાર માગીએ છીએ.
આ ઉપરાંત સભાની અન્ય પ્રવૃત્તિમાં શ્રી મૂળચંદભાઈ સ્મારક કેળવણી ફ્રેંડ, બાબુ પ્રતાપચછ ગુલાબચંદજી કેળવણી ફંડ, શ્રી ખોડીદાસ ધરમચંદ જૈન બન્ધુએ માટેનુ રાહત ફંડ, આઝાદિન રાહત ફંડ વગેરે ફંડના કાર્યાં, તેના ધ્યેયને અનુલક્ષીને ચાલુ છે તેમજ પ્રવત્તક મુનિરાજ શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજ સ્માર કેળવણી કુંડ અને સ્વ. શેઠે દેવચંદ ઘમજી સ્મારકની આવેલ રકમમાંથી મેટ્રિકના વિદ્યાર્થીઓ માટે ચંદ્રઢ આપવાની યાજના હવે તનમાં અમલમાં મૂકવાની રહે છે.

Page #17

બા આત્માન સભાના રિપિટ : - દેવશુમ્બક્તિ અને આ. શ્રી વિજયાનંદ સુરીશ્વરજી મહારાજની જન્મ જયંતી ચિત્ર શુ. ૧ના શ્રી શત્રુંજયની યાત્રા કરીને, અને પૂજ્યપાદ મુનિવર્ય શ્રી મૂળચંદજી મહારાજની તથા પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજય કમળ સુરીશ્વરજી મહારાજની જયતી માગસર વદ ૬ તથા આ. શુ. ૧૦ ના રોજ નિયમિત ઉજવવામ' આવે છે તેમ જ સભાને વાર્ષિક દિવસ પણ જેઠ શુ. ૨ ના રોજ તળાજા તીર્થની યાત્રા કરીને ઉજવવામાં આવે છે.
છેલ્લા બે વરસમાં સભાને આમ તે ચાર-છ આસજનની બેટ પડી છે, પરંતુ તેમાંના બે આતજતેને ભૂલાય તેમ નથી.
આ સભાના જન્મકાળથી જ સભાની નાની મોટી પ્રવૃત્તિમાં રસ લઇ રહેલા અને સભાના પ્રમુખસ્થાને રહીને જેઓશ્રીએ સભાના વિકાસમાં મહત્વને કાળો ને ધાવ્યો છે-એવા શેઠ ગુલાબચંદ આણંદની સભા કદી ભૂલી શકે તેમ નથી. તેઓશ્રીના અવસાનથી સભાને એક સતત સેવાભાવીની ખોટ પડી. અને એવી જ બીજી ખોટ મુનિ મહારાજ શ્રી ભૂવનવિજ્યજી મહારાજની, દર્શનશાસ્ત્રનાં મહાન ગ્રંથનું સંશોધન અવિરત શ્રમ લઈને મુનિ મહારાજ શ્રી જંબુવિજયજી મહારાજ કરી રહ્યા છે તે કાર્યમાં મૂગો સાથ તેઓશ્રીના ગુરુવર્ય મુનિ શ્રી ભૂવનવિજયજી મહારાજને હતો, તેમ સભાના વિકાસ માટે સહકારની પ્રેરણા અને સાથ પશુ મળ્યા કરતે હતે.
આ પ્રસંગે ઉભય પુણ્યાત્માઓને ભાવભીની અંજલિ રૂપીએ છીએ. અને તેઓશ્રીના પગલે ચાલીને સભા પિતા ને વિકાસ સાધતી રહે તેમ પ્રાથએ છીએ.
૬૭ વરસના લાંબા ગાળામાં સભાએ જે વિકાસ સાધ્યો છે, તે અનેક સાહિત્યસેવકોની અસીમ કૃપાનું જ પરિણામ છે; અનેક વ્યક્તિઓને સભાને સમયે સમયે સાથ મળતા જ રહ્યો છે તે સૌને વ્યક્તિગત આભાર ન માનતા આ તકે સમગ્ર દષ્ટિએ આભાર માનીએ છીએ. અને આગમપ્રભાકર મુનિ મહારાજ શ્રી પૂણ્યવિજયજી મહારાજ જેઓશ્રીની કૃપાને અંગે આ સભા સાહિત્યપ્રકાશનનું ગૌરવભર્યું કાર્ય કરી શકેલ છે અને સભાની પ્રગતિ માટે જેઓશ્રી સતત કાળજી રાખી રહ્યા છે તેઓશ્રીને તેમ જ નયચક્ર જેવા કઠણ ગ્રંથન સંપાદન અંગે તેઓશ્રી અવિરત શ્રમ લઈ રહ્યા છે અને સભાની સાહિત્ય પ્રકાશનની પ્રવૃત્તિને શોભાવી રહ્યા છે તે મુનિશ્રી જંબુવિજયજી મહારાજનો પણ આ તકે આભાર માન્યા વિના રહી રાતા નથી. અમે ઈચ્છીએ છીએ કે ઉનય મહાત્માઓના સહકારથી સભા વધુ ને વધુ સાહિત્ય પ્રકાશન કરવા ભાગ્યવંતી બને.
અંતમાં, સાહિત્ય પ્રકાશન, શિક્ષણપ્રચાર અને સમાજસેવાના કાર્યો કરવાની જે અનેક મોકામના સભાના દિલમાં ભરી પડી છે તે સિદ્ધ કરવા સભા ભાગ્યશાળી બને તેવી પરમકૃપાળુ પરમાત્મા પાસે પ્રાર્થના કરી અને વિરમીએ છીએ.
વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ જાદવજી ઝવેરભાઈ શાહ
એ. સેટિરીઓ

Page #18

શ્રી જૈન આત્માનંદ સંવત ૧૩ ના આસો વદી અમાસના રાજ
આવક
૧૬૨---૦
૨,૯-૫-૧૪-૩
શ્રી જ્ઞાન ખાતે
પસ્તી વેચાણ તથા પરચુરણુ આવક શ્રી જ્ઞાન ખાતે તુટના સરવૈયામાં લઈ ગયા શ્રી આવક ખાતે
વાર્ષિક મેમ્બર ફી મકાન ભાડું વ્યાજ લાઈફ મેઅરના સ્વર્ગવાસને હવાલે શ્રી આવક કરતાં ખર્ચના વધારાના નિભાવ ફંડ ખાતે લઈ ગયા તે
૫૦-૦૦-૦
૨,૨પ-૦૦-૦
પપ૩-૧૧-૬ ૫૦૦-૦૦-૦
૩,૩૫૫-૧૧-૬ ૧૨૬-૧૧-૬
કુલ રૂપીઆ
૬,૬૩૦-૦૯-૩
અમારા રિપોર્ટ મુજમ
ભાવનગર તા. ૧૮-૮-૫૮
Sanghavi & Co. ચાટર્ડ એકાઉન્ટન્ટસ

Page #19

શ્રી જ્ઞાન ખાતે
સભા ભાવનગર પુરા થતાં વર્ષના આવક-ખર્ચના હિસાબ
ખ
વીમા ખાતે જાહેર ખબર ખાતે લાઈબ્રેરી ખાતે જ્યુસ પેપર ખાતે ટપાલ ખાતે
પરચુરણ ખચ
ઉજમબાઇ કન્યાશાળાને મદદના વૃદ્ધિચન્દ્રજી સામાયિકશાળાને મદદના આત્માનંદ પ્રકાશ પુસ્તક ૫૪ના તના
શ્રી ખચ ખાતે પગાર ખાતે
વીમા ખાતે
મકાન રીપેરીંગ ખાતે સ્ટેશનરી ખાતે
વીજળી બત્તી ખાત ઇલેક્ટ્રીક રીપેરીંગ ખાતે મુસાફ્રી ખ વ્યાજ ખાતે
નળ ચાજ ખાતે
યંતી ખાતાએ માં તૂટના પરચુરણ ખર્ચીના
૧૭
૧૨૭-૦૮-૦
૬-૦૦=૦
૪-૦૪-૨
34-08-3
૪૦-૧૫-૩
૧૨૪ ૧૧-૩ ૧૨૫-૦૦-૦
૨૦-૦૭-૦
૨૪૦-૦૯-૬
૧,૫૩૯-૦-૦ ૩૫૮-૦૪-૨
૩-૦૭-૨૦
૪૫-૧૦-૦
૭૧-૯-૦
૧૪૦-૭૦-૭
૩૦-૦૪-૨
૭૫૩-૦૪-૨
૨૩-૧૨-૦
૪૦૯૦
૩:૦-૧૨-૬
કુલ રૂપીયા
૩,૧૪૮-૦૨-૩
3,862-019-0
૬,૬૪૦-૦૯-૩

Page #20

શ્રી જૈન આત્માનંદ સંવત ૨૧૩ના આ વદી
ફંડ તથા દેવું
૪,૧૨–૦૦-૬
શ્રી નિભાવ ફડ ખાતે
ગયા વરસના સરવૈયા મુજબ બાદઃ વર્ષ દરમ્યાન તૂટના આવક–ખર્ચના હિસાબ મુજબ
૧૨૬-૧૧-૬
૪૦૦-૦૫-૦
૭૭,૩૫-૦૦-૦
૩૫,૬૫૧-૦૦-૦
શ્રી ફુડ ખાતે પિન તથા લાઇફ મેમ્બરશીપ ફંડ. ગુજરાતી સીરીઝ ખાતે જયંતી ફડ ખાતે જ્ઞાન ખાતે પુસ્તક છપાવવા માટે જુદા જુદા ફડ ખાતે
૧૪,૧૬૭.૧૩-૬
૩૪૭૦-૦૩-૬
૧૧ ૭૩૪-૦૯-૦ |
૧,૪૨,૩૫૮-૧૦-૦

Page #21

સભા ભાવનગર અમાસના રાજનું સરવૈયું
શ્રી જ્ઞાન ખાતે
વેચાણુ પુસ્તક સ્ટોક
કાગળ તથા અન્ય સ્ટોક
પુસ્તક તૈયાર કરવામાં થયેલ ખર્ચ
જ્ઞાન ખાતે તૂટના
શ્રી મકાન ખાતે
શ્રી લેાન : તારણ વગરની કમીટીના સભ્યો પાસે
શ્રી ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ખાતે
ભાવનગર સ્ટેટ ટ્રેઝરરી એન્ડમાં
મહાલક્ષ્મી મીલના શેરામાં
શ્રી લેણુ બુકસેલસ પાસે
સેમ્બસ પાસે
ભાડાનું લેણું
પરચુરણ લેણું
૧૯
મિલકત તથા લેણું
૨૩,૩૩૨-૦૯-૦
૨૬૪–૧૪-૯
૧,૭૨૪-૦૪-૬
૬,૩૬૬-૦૭-૦
૧૦,૦૦૦-૦૦-૦
૨૦૦-૦૦-૭
૮૦૧-૧૪-૬
૧૫-૦૦-૦
૯૨૬૦૩-૬
૭૨-૦૫-૨
૩૧,૬૯૮-૦૩-૩
૯૪,૭૯૨-૦૧-૬
૪,૭૫૩-૦૮-૦
૧૦,૨૦૦-૦૦-૦
૧,૮૫૫- ૦૭ ૬

Page #22

શ્રી જૈન આત્માનંદ સંવત ૨૧૩ના આસો વદી
તથા દેવું
શ્રી દેવું
લાયબ્રેરી વઝીટ પરચુરણ દેવું
૧૦૦-૦૦
૧૮૮-૦૪-૬
કુલ રૂપિયા
૧,૪૬૫૪૯-૦૩-૬

Page #23

સલા–ભાવનગર અમાસના રાજનું સરવૈયું
મિક્ત તથા લેણું
૨,૦૬-૦૦
૫૧૩-૦–૦
શ્રી બેંકમાં તથા રોકડ પુરાંત
બેકમાં સેવીસ ખાતે બેંકમાં ચાલુ ખાતે પિસ્ટ ટેસ શ્રી પુરાંત પ્રમુખ સાહેબ પાસે શ્રી પુરાંત
૪૬-૦૦-૯
૩૦૦-૦૦-૦
૩૦૨-૧૨-૯
શ્રી સરવૈયા ફેરના
૩,૨૩૧-૦૪-૬
૧૮-૧૦-૦ ૧,૪૬,૫૪૦૩-૬
કુલ રૂપીયા
એડીટર્સ ડિપાર્ટ અમાએ ઉપરનું શ્રી જેન આત્માનંદ સભા-ભાવનગરનું સંવત ૨૦૧૩ના આસો વદી અમાસના રાજનું સરવૈયું તથા તેજ દિવસે પૂરાં થતાં વર્ષને આવક–ખર્ચને હિસાબ સભાના ચેડા તથા વાઉચરો સાથે તપસ્યા છે અને તે બરાબર માલુમ પડ્યો છે. ભાવનગર
Sanghavi & Co. તા. ૧૮-૮-૫૮
ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટસ

Page #24

શ્રી જન આમાના સંવત ર૦૧૪ ના આસો વદી અમાસના રોજ પુરા
આવક
૨૪૮૦-૩૪
શી જ્ઞાન ખાતે પસ્તી વેચાણ તથા પરચુરણ આવક
૧૨૫-૩૩ શ્રી પુસ્તક વેચાણના નફાના -
૬૨૬-૫૯ શ્રી જ્ઞાનખાતે તૂટના સરવૈયામાં લઈ ગયા તે [ ૧૭૨-૪ર શ્રી આવક ખાતે વાર્ષિક ફી
૪૦-૦૦ મકાન ભાડું
૨૪૨૩-૫૦ વ્યાજ
૪૫૯-૭૫ લાઇફ મેમ્બર્સના સ્વર્ગવાસને હવાલે
૯૦૦-૦૦ શ્રી આવક ખર્ચના વધારાના નિભાવ ફંડખાતે લઈ ગયા તે
૩૮ર૩-રપ
૫-૦૯
કક રૂપીયા
૭,૨૧૮-૬૮
અમારા રિપોર્ટ મુજબ
ભાવનગર તા. ર૭-૫૯
Sanghavi & Co. ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટસ,

Page #25

સભા ભાવનગર થતા વર્ષના આવક ખર્ચના હિસાબ
શ્ર જ્ઞાન ખાતે
ટપાલ ખાતે
સ્ટેશનરી તથા પરચુરણુ
પ્રીન્ટીંગ તથા કાગળના
આત્માનઃ પુસ્તક પપની તૂટના
શ્રી ખચ ખાતે
પગાર ખાતે
લાઇબ્રેરી ખાતે
વર્તમાન પત્ર પુસ્તક ભેટ
ટપાલ ખાતે
વૃદ્ધિચદ્રજી પાઠશાળા વીમા ખાતે
ઇલેકટ્રીક ખાતે
સ્ટેશનરી ખાતે
નળ ખાતે
મકાન રીપેરીંગ ખાતે વ્યાજ ખાતે
પરચુરણ ખર્ચ ખાતે
૨૩:
ખેંચ
5-40
૦૫-૯૦
૧૧૩-૦૦
૨૨-૪-૯૪
કુલ રૂપીયા
૨૪૮૦-૩૪
૧૯૫૦=૦૦
80-00
- ૨૫૦-૫૦
૨૫-૧૪
૩૭-૧૪
૨૦-૦૦
૪૮૧-૭૮
૮૫-૩૦
૮-૯૪
૧૦-૦૦
૨૮૦-૭૮
૮૫૭-૫૦
૬૭-૩૬
૭,૨૧૮૬૯

Page #26

શ્રી જૈન આત્માનંદ સંવત ર૦૧૪ના આસે વધી
ફંડ તથા દેવું.
શ્રી નિભાવ ફંડ ખાતે
ગયા વર્ષના સરવૈયા મુજબ બાદ: વર્ષ દરમિયાન તૂટના આવક ખર્ચના હિસાબ મુજબ
૪૦૦૨-૩૪
૯૧-૨૫
૩૦૮-૦૯
થી ફંડ ખાતે પિન તથા લાઈફ મેમ્બરશીપ ફંડ ગુજરાતી સીરીઝ ખાતે જયંતી ફંડ ખાતે શ્રી જ્ઞાન ખાતે પુસ્તક છપાવવા માટે જુદા જુદા ફડે
૭૬, ૩૭-૦૦ ૩૫,૬પ૧-૦૦ ૧૪,૫૦૮-પર
૩,૫૭૫-૮૬
૧૩,૪૮૨-૩૩
૧૪૩,૭૪-ળ

Page #27

૨પ
સભા-ભાવનગર અમાસના રોજનું સરવૈયું.
મિલકત તથા લેણું
-
-
-
શ્રી જ્ઞાન ખાતે
વેચાણ પુસ્તક સ્ટોક કાગળ તથા અન્ય ટેક પુસ્તક તૈયાર કરવામાં થયેલ ખર્ચ જ્ઞાન ખાતે તૂટના
૨૧૩૧૫-૭૫
૩૦૬-૨૫ ૨૯૧૭–૩૪ ૮૦૯૪-૮૭
૩૨,૬૩૪-૨૧
૯૪,૭૯-ર-૦૯
શ્રી મકાન ખાતે શ્રી લેન તારણ વગરની
કમીટીના સભ્ય પાસે
૩,૬૨-૮૭
શ્રી ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ખાતે
ભાવનગર સ્ટેટ ટ્રેઝરી બેન્ડ શ્રી મહાલક્ષમી મીલના શેરમાં
૧૦,૦૦૦
૨૦૦
૧૦,૨૦૦-૦૦

Page #28

શ્રી જન આત્માનંદ સંવત ૧૪ના આસો વદી
ફંડ તથા દેવું.
શ્રી દેવું.
લાયબ્રેરી ડીપોઝીટ પરચુરણ દેવું
૯૫-૦૦ ૩૮ર- ૩૨
૪૭૭-૩૩
કુલ રૂપીયા
૧,૪૭૩૪૮-૧૩
એડીટર્સ રિપોર્ટ અમે એ ઉપરનું શ્રી જેન આત્માનદ સભા, ભાવનગરનું સંવત ૨૦૧૪ ના આસો વદી અમાસના રાજનું સરવૈયું તથા તે જ દિવસે પૂરા થતા વર્ષને આવક-ખર્ચને હિસાબ સભાના ચેપડા તથા વાઉચર સાથે તપાસ્યા છે અને તે બરાબર માલુમ પડ્યો છે.

Page #29

૨૭
સભા–ભાવનગર. અમાસના રાજનું સરવૈયું
મિત તથા લેણું.
-
-
-
શ્રી લેણું
બુકસેલર્સ પાસે મેમ્બર્સ પાસે ભાડાનું લેણું. પરચુરણ લેણું.
૧,૧૧૯-૩૭
પપ-૦૦ પપ૯-૩૭
૩ર-૧૫
૧૭૬૫-૮૯
શ્રી બેન્કમાં તથા રોકડ પુરાંત
બેન્કમાં સેવીંગ્સ ખાતે બેન્કમાં ચાલુ ખાતે પિસ્ટ ટેમ્પ્સ શ્રી પુરાંત
૨૦૯-૦૦ ૧૭૫૧-૯
૭૧-૯ ૪૦૫-૭૮
૪,૨૯૮-૧૬
શ્રી સરવૈયા ફેરના
૪૪-૧
કુલ રૂપીયા
૧,૪૭,૩૪૮-૧૩
ભાવનગર, રા૭-૭-પ૯
Sanghavi & Co. ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટસ,

Page #30

સં. ૨૦૧૫ ની સાલ સુધીમાં થયેલ પિન સાહેબેની નામાવલિ ૧ શેઠ ચંદુલાલ સારાભાઈ મોદી બી. એ. ૩ શાહ લવજીભાઈ રાયચંદ ૨ રા. બ. શેઠ કાન્તિલાલ અશ્વિરલાલ જે. પી. ૩૧ ,, પાનાચંદ લલુભાઈ 2 શેઠ રતીલાલ વાડીલાલ
ટર શેઠ કસ્તુરભાઈ લાલભાઈ ૪, માણેકલાલ ચુનીલાલ જે. પી.
૩૭ ઇ પરશોત્તમદાસ મનસુખલાલ તારવાળા ૫કાન્તિલાલ બકોરદાસ
૩૪ મહેતા મનસુખલાલ દીપચંદ કમળેજવાળા ૬ રાવ બહાદુર શેઠ નાનજીભાઈ લધાભાઈ ૩૫ શેઠ છોટાલાલ મગનલાલ છ, ભોગીલાલભાઈ મગનલાલ
૩૬ ,, માણેકચંદ પિપટલાલ થાનગઢવાળા ૮, રમણિકલાલ ભોગીલાલભાઈ
૩૭ શેઠ નગીનદાસ કરમચંદ સંઘવી ૮, મેહનલાલ તારાચંદ જે. પી.
૩૮ ડોકટર સાહેબ વલ્લભદાસ નેણશીભાઈ મહેતા ૧૦ , ત્રિભુવનધસ દુર્લભદાસ
૩૮ શેઠ સાકરચંદ મોતીલાલ મૂળજી ચંદુલાલ ટી. શાહ જે. પી.
• , પ્રાગજીભાઈ ઝવેરચંદ ૧૨ , રમણિલાલ નાનચંદ
૪૧ ,, ખીમચંદ લલ્લુભાઈ ૧૩ ,, દુર્લભદાસ ઝવેરચંદ
૪૨ ,, કેશવજીભાઈ નેમચંદ ૧૪ , દલીચંદ પુરૂષોત્તમદાસ
છે હાથીભાઈ ગલાલચંદ ૧૫ ,, ખાનિતલાલ અમરચંદ વોરા
૪૪ ,, અમૃતલાલ ફૂલચંદ ૧૬ રાવ બહાદુર શેઠશ્રી જીવતલાલ પ્રતાપી ,, વનમાળી ઝવેરચંદ ૧૭ શેઠ અમૃતલાલ કાલીદાસ
ખીમચંદ મેતીચંદ સરવયા ૧૮ ,, ખુશાલદાસ બેંગારભાઈ
, રમણલાલ જેવાંગભાઈ ઉગરચંદ ૧૯ ,, કાન્તિલાલ જેશીંગભાઈ
, મગનલાલ મૂળચંદભાઈ ૨૦ , ચંદ્રકાન્તભાઈ ઉજમશી
, કેશવલાલ બુલાખીદાસ ૨૧ , લક્ષ્મીચંદ દુર્લભદાય
,, ચીમનલાલ મગનલાલ ૨૨ , કેશવલાલ લલ્લુભાઈ
રતિલાલ ચત્રભુજ ૨૩ શાહ ઓધવજીભાઈ ધનજીભાઈ સેલિસિટર , પિપટલાલ ગિરધરલાલ ૨૪ શેઠ મણિલાલ વનમાળીદાસ બી. એ. ૫૩ , કાતિલાલ હીરાલાલ કુસુમગર ૨૫ ,, સારાભાઈ હઠીસીંગ
૫૪ ,, સાકરલાલ ગાંડાલાલ વેલાણી ૨૬ , રમણભાઈ દલસુખભાઈ
૫૫ , હરખચંદ વીરચંદ ૨૭ ,, જમનાદાસ મનજીભાઈ ઝવેરી
૫૬ , ચંદુલાલભાઈ વર્ધમાન ૨૮ , હીરાલાલ અમૃતલાલ બી. એ.
૫૭ , છોટાલાલ ભાઈચંદભાઈ ૨૯ મહેતા ગિરધરલાલ દીપચંદ કમળેજવાળા ૫૮ શ્રીમતી પ્રભાવતીબેન હરખચંદ ગાંધી

Page #31

પરિચય પુસ્તિકાઓ:-માઈશ્રી વાડીલાલ સંપાદિત પરિશ્ચય પુસ્તિકા એ જીવનના વિવિધ પ્રશ્નો અંગે ઘણી ઉપયોગી માહિતી સરળ ભાષામાં આપે છે. લોકશાહીમાં દરેક નાગરિકને ગમે તેટલી પ્રવૃત્તિઓમાં મગ્ન હોય તો પણ સમાજ, અને રાષ્ટ્રના વિવિધ પ્રશ્નોની સમજ હોવી જરૂરી છે. પણ એવી સમજ માટે તેને આજે ધમાલીયા જીવનમાં અવકાશ મળતો નથી. આવી પુસ્તિકાઓ તે મુશ્કેલી થોડે ઘણે અંશે ઓછી કરે છે. તે દરેક નાગરિકને ઉપયોગી વિવિધ વિષયોનું જ્ઞાન ટૂંકમાં આપે છે. વળી આ પુસ્તિકાઓની મુખ્ય વિશિષ્ટતા એ છે કે જે વિષયની પુસ્તિકા હોય તે વિષ્યના સાચા જા ચુકાર પાસે એ તૈયાર કરાવવામાં આવે છે, તેથી, આ પુરિતકાઓની માહિતી ઊંડા તલસ્પર્શી જ્ઞાન પર રચાયેલી હોઈ ખાત્રીવાળી હોય છે.
આવી પ્રવૃત્તિને બીજા વર્ષમાં પ્રવેશ કરતા તેનું જાહેર ટ્રસ્ટ રચવામાં આવ્યું છે, એ પણ આનંદદાયક છે. આ પુસ્તિકાઓને જનતાએ સારી રીતે વધાવી લીધી છે એ તેની ઉપયોગિતાના નક્કર પુરાવે છે. બીજા વર્ષની પુસ્તિકા એ પરિચય ટ્રસ્ટ તરફથી પ્રસિદ્ધ થઈ રહી છે. એ પ્રવૃત્તિ વધુ ફાલે-ફૂલે એવી શુભેચ્છા.
પરિચય પુસ્તિકા પ્રવૃત્તિ તરફથી પહેલા વર્ષે નીચેની પુસ્તિકાઓ પ્રસિદ્ધ થઈ ચૂકી છે. બાળકને વાતો કેવી રીતે કહીશું ? મુશાયરાની કથા, વાયદાના વેપાર, પ્રજા અને પોલીસ, ધર્મ કયાં છે ? સંતતિનિયમનની સરળ રીત, તેલ અને લૂણેજ, સાચી જોડણી અઘરી નથી. વર્તમાન પત્ર કેમ તૈયાર થાય છે ? વીજળીની કથા, લોકશાહી શા માટે ? સંગીત સાંભળવાનો આનંદ, આ બધી યોજના શા માટે ? નાટક ભજવતા પહેલાં, આપણી પરદેશનીતિ, સભાસંચાલન, અંગ્રેજી જશે તે શું થશે ? લગ્નઃ છૂટાછેડાઃ વારસો, હૃદયની સંભાળ (૧-૨) સિનેમા કેવી રીતે ઉતરે છે, ભૂદાનનો મર્મ, અનુવાદની કળા., ઘરની જીવાત.
બીજા વર્ષમાં નીચેની પુસ્તિકામાં પ્રસિદ્ધ થઈ ચૂકી છે. સંસ્થાનું ચારિત્ર, ક્ષયરોગ રાજરોગ નથી, સંસ્કૃત સાહિત્યમાં ડોકિયું, ઘરને વહીવટ, વેવિશાળની સમસ્યા, સ્કુટનિક અને રોકેટ, આ અધિકાર તમારા છે, હળવી કસરતો,

Page #32
Reg. N, B, 431 S અભિમાન . ઘણી વાર અહમ્ આપણા જીવનનું મધ્યબિંદુ બની જાય છે. મે" આ કેર્યું, તે કયુ', હું’ આ જાણું છું, એવું અભિમાન આપણે સેવીએ છી એ. આ અભિમાન ઉપર સયદા મૂકવા કુંઢરતની શક્તિઓ સાથે આપણી શક્તિઓની તુલના કરવાનુ" જરૂરી છે. કેઈ પણ ક્ષેત્રે સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થતાં તેનાં કારણોમાં આપણે ઊંડા ઊતરીએ, તો એમ સમજાય કે કુદરત અનુકૂળ રહી એ સિદ્ધિ માટેનું મુખ્ય કારણ હતું. એ પછી પણ અનેક બળ આપણને એ સિધ્ધિ માટે સહાયરૂપ બન્યાં હશે. જો નમ્રતાપૂર્વક પૃથક્કરણ કરીને જોઇશું તો સમજાશે કે જે સિધ્ધિ માટે જગત વધુમાં વધુ યશ આપશુ ને આપે છે તે સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવામાં આપણા હિસ્સા તો અ૯પ હોય છે; કુદરતે ને બીજા માનવીઓએ સરજેલા સ એ ગની સાથે આપણા પુરુષાર્થ નું મિલન થાય અને એમાંથી સિધ્ધિ ની પજે તેનો આનંદ આપણે અનુભવીએ તેમાં ખોટું નથી. અભિમાની માણસ સત્ય જોઈ કે સમજી શકતો નથી એ અનેકને ત્રાસરૂપ પણ બને છે. આ અભિમાનને તેડવા માટે કુદરતનાં બળા સાથે આપણી શક્તિઓની તુલના થાય અને આસપાસના સાથે સાથે આપણા પુરુષાર્થની સરખામણી }s થાય એ ઇષ્ટ છે. પરંતુ તેનો અર્થ એવો નથી કે માનવીની શક્તિને આપણે ઓળખીએ નહિ. માનવી પણ કુદરતનું બાળક છે, તેને જ અંશ છે. બિંદુ જેમ સિધુના સઘળા તા હોય છે ને સર્જનમાં જેમ સજ"કનું સત્વ ઊતરે છે, તેમ માનવું અને કુદરતનું બને છે. માનવ જે એમ સમજી લે કે એ કુદરતને સ્વામી નથી પણ સ તાન છે, તો અભિમાનનો ભય ઊભે થાય નહિ, બહુ ઊંચે ચડવાનું કે નીચે પડવાનું પણ બને નહિ, છે પ્રકાશક : ખીમચંદ ચાંપશી શાહ, શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાવતી ' મુદ્રક : હરિલાલ દેવચંદ શેઠ : : અન પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ ભાવનગર, For Private And Personal Use Only