Atmanand Prakash Pustak 048 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531563/1

Page #1

હાઝાભીનk Jકા,
પુસ્તક ૪૮ સુ.
મ વત ૨૦૦૬,
મામ સ’. પપ.
તા. ૧૪-૯-૫૬
છે
.
વાર્ષિક લવાજમ શ ૩-—ટ પરટેજ સહૂિત,
પ્ર કાશક:
IITTTTTTTT
વિક
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા,
ભાવનગર ,

Page #2

અ નુ કે મણિ કા.
૧ ઉપકાર દેટ્સન
.. .. (લે. મુનિરાજ જિતેન્દ્રવિજયજી મ. ) ૪૧ ૨ શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થના પ્રિવિકાઉન્સીલના ચુકાદાની મૂળ કાપી
... ( સં. જંબૂવિજયજી મહારાજ ) ૪૨ કે તસ્વાવલ... .. ... ...(લે. આચાર્ય શ્રી વિજયકરતૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૫૧ ૪ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યશ્રીએ અદ્વિતીય ઉદારતા... ... ( લે. શ્રી દર્શનવિજયજી મ. ત્રિપુટી ) ૫૩ ૫ સ્યાદ્વાદ ... ... ... ... ... ( લે. મૃદુલાબહેન છોટાલાલ કોઠારી ) ૫૫ ૬ ધર્મ કૌશલ્ય... ... ... ... ... ... ... (લે. મેતિક ) પ૭ ૭ વેત'માન સમાચાર પાલનપુર •
••• .. .. (સભા ) ૬૦. ૮ આ સભાના પ્રકાશન સાહિત્ય સંબધી આચાર્ય શ્રી વિજયલાબ્ધસૂરીશ્વરજી મના અભિપ્રાય
અને અભિન'દન ... .. ••• .. •• • • •
જૈન સસ્તુ સાહિત્ય
(શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર) ઉપરોક્ત વિષય ઉપર નિબંધ મુદતસર આવી ગયેલા છે તે તપાસવામાં આવે છે, તપાસણી થયા બાદ પરિણામ જાહેર કરવામાં આવશે, જે મહાશયને નિબંધ પ્રથમ નંબરે આવશે તેઓશ્રી મુનિ મહારાજ કે ગૃહસ્થ જે હશે તેમનું મુબારક નામ જાહેર કરવામાં આવશે, અને તેને અગાઉ પ્રગટ કરેલ પારિતોષિક આપવામાં આવશે અથવા તેઓશ્રીના કહેવા પ્રમાણે સંય થશે.
“ આત્માનંદ પ્રકાશ
અમારા માનવતા ગ્રાહકોને ભેટને ગ્રંથ લવાજમના વી. પી. સાથે ભેટ મોકલી આપેલ છે. જેમને ન મળ્યો હોય તેઓએ અમોને જણાવવા નમ્ર સૂચના છે. વી. પી. પાછું વાળનારે જ્ઞાનખાતાને નુકસાન થાય છે તેમ જાણી સત્વર લેણું લવાજમ મેકલી આપવું અને ગ્રાહક હવે પછી ને રહેવું હોય તે અમોને જણાવવા સૂચના છે. પાછું વી. પી. મેકલનારે લવાજમ મોકલી આપવા વિનંતી છે.

Page #3

આ સભાના માનવતા પેટ્રન,
A0
.
શેઠશ્રી અમૃતલાલભાઈ કુલચંદ, માલીયા-મીંયાણા ( હાલ મુંબઈ )
10
A૦૦
098000
OD OBOOOOOorweeee 000
શ્રી મહાદય પ્રેમ, ભાવનગર,

Page #4

475
શેઠ શ્રી અમૃતલાલભાઇ ફુલચંદનું જીવન ચરિત્ર.
માલીયા-મીંઆણા. હાલ મુંબઇ,
માલયા ( મીણા ) શહેરમાં સ. ૧૯૫૯ ના અશાડ દી. ૮ નાં રાજ પિતાશ્રી ફૂલચંદભાઇ અને માતુશ્રી ઉજમખાઈને ત્યાં ( પૂર્વ પુરૂષા મ્હેતા હીરાચંદ દેવજી રામજીના કુટુબમાં) શેડ શ્રી અમૃતલાલભાઇનેા જન્મ થયા હતા. તે કુટુંબ પર પરાથી ધમાં પ્રેમને લઇને પાપકાર પથે ગતિમાન હૈાવા સાથે સંસ્કારી અને કન્ય પરાચણુ પણ છે. વ‘શપરંપરાથી ચાલ્યા આવતાં શ્રદ્ધાળુ જૈન કુટુંબમાં જ શ્રી અમૃતલાલ ભાઇ ઉછરેલા હેાવાથી તેમજ માલીયા કચ્છના રણની નજીક અને મુનિમહારાજાએનુ આવાગમન મા વાળું આ શહેર હાવાથી શેઠ અમૃતલાલભાઈની ધર્મગુરૂઓના સમાગમથી ધર્મ શ્રદ્ધા ઘણી જ વધી ગઇ હતી.
વ્યાપારરસિકપણાને લઈ નાની વયમાં આફ્રીકા જવાના પ્રસંગ પ્રાપ્ત થયા અને ત્યાં જઇ કુશાગ્ર બુદ્ધિવડે વ્યાપાર ખીલવ્યે અને તેથી આર્થિક સ ંપત્તિ વધતા સખાવતાની શરૂઆત ગુપ્તદાનવડે શરૂ થવા લાગી.
ઉપાધ્યાય મહારાજ શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજનાં સદુપદેશથી સુઅવસરે મારખીમાં પ્રતિષ્ઠા કરવાનું સદૂભાગ્ય પ્રાપ્ત થતાં તેમનાં ચિ. અભયકાન્તના હસ્તે કરાવી લાભ લીધા. મળેલી સુકૃત લક્ષ્મીના ધાર્મિક અનેક કાર્યમાં સર્વ્યય કરી નિરંતર આત્મકલ્યાણ સાધે છે. હાલ તેઓ “ યુગાંડા એન્ડ કેનીઆ એકસપોર્ટ સ લીમીટેડ કુકંપની’” ના નામથી એકસપોર્ટ સ ઇમ્પેર્ટ સનું કામકાજ મુંબઈમાં કરે છે.
તેઓશ્રીના ધર્મ પત્ની સઅબ્દુલ્હેન પણ સુશીલ ધર્મપરાયણુ છે. તેમજ સુપુત્રા અભયકાન્ત વગેરે ત્રણ પુત્રા છે. શેઠ શ્રી અમૃતલાલભાઇ સરલ પ્રકૃતિના, મિલનસાર, ધર્મ શ્રદ્ધાળુ, નિષ્ણાત વ્યાપારી છે.
આવા ધર્મ શ્રદ્ધાળુ, કુશલ વ્યાપારી, દાનવીર જૈનમ સભાને એ પણ આનંદના વિષય છે. સભાની પ્રતિષ્ઠા જાણી સ્વીકારવાથી તેઓશ્રીનેા આભાર માનવામાં આવે છે. પરમાત્માને શ્રી અમૃતલાલભાઇ દીર્ઘાયુ થઇ આધ્યાત્મિક, આર્થિક, શારીરિક, લક્ષ્મી વિશેષ પ્રાપ્ત કરી આત્મકલ્યાણ સાધવા ભાગ્યશાળી અને.
આ સભાના પેટ્રન થતાં પેદ્નનપદ તેઓ સાહેબે પ્રાર્થના છે કે શેઠ

Page #5

વીર સં. ર૪૬,
વિર સ. ૨૦૦૬.
શ્રી. આત્માનંદ પ્રકાશ.
પ્રકાશક:-શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
નવપ
આસા
:: તા. ૪સી એકટ ૧૯૫૦
ઉ પ કા રદ ન
R
( રાગ:---રઘુપતિ રાઘવ રાોમ )
છે.
માઁગળ મ ંત્ર નિધાન, પતિતપાવન યંત્રનું ધ્યાન;
નવપદ ધ્યાન, નવપદ ધ્યાન, ભજ પ્યારે ! તુ નવા યાન...નવપ૪. (૧) કોડા ભવના પાપ તાફાન, ક્ષણુ ક્ષગુ વિષ્ણુએ ધરતાં ધ્યાન...નવપદ. (૨) અરિહત શાસન વિશ્વ પ્રાણ, સિદ્ધ નિર જન તારક માન...નવપદ, (૩) સૂરિ ઉવજઝાય સાધુ રાણ, જંડ અને જયવંતસુત...નવપદ. (૪) સમકિત જ્ઞાન તે વ્યનિધાન, તાથી વિઘ્ન હરણુ મંડાણું...નવપદ. (૫) ધર્મ સુગ ંધી લિધ લહાણુ, દિવ્ય લડૅ જિતેન્દ્ર વિજ્ઞાન...નવપદ. (૬)
પૂજય મુનિરાજશ્રી જિતેન્દ્રવિજયજી મહારાજ
પુસ્તક ૪૮ મુ
彊
અંક ૩ જો.

Page #6

// નમઃ શ્રીગરિક્ષપાર્શ્વનાથા | श्रीअंतरिक्षपार्श्वनाथजी तीर्थ.
( ગતાંક પૃષ્ઠ પર થી ચાલુ) શ્રી અંતરિક્ષપાશ્વનાથ ભગવાનના તીર્થનો વહીવટ તથા માલિકી વિગેરે ઉપર અધિકારના સંબંધમાં વેતાંબરો તથા દિગંબરો વચ્ચે ઘણું લાંબા સમય સુધી ચાલેલા કેસનો અને વિવાદનો ઉલ્લેખ ગયા અંકમાં વિસ્તારથી આવી ગયા છે. આ કેસ ઠેઠ ઇગ્લાંડની કિવી કાઉન્સીલ સુધી પહોંચ્યો હતો. અને ત્યાં ચુકાદો ઇસ્વીસન ૧૯૨૬ ના જુલાઇની ૯, મી તારીખે આવ્યો હતો, એ પણ ગતાંકમાં જણાવાઈ ગયું છે. આ અંકમાં પ્રીવીકાઉન્સીલને એ ચુકાદ ઈંગ્લીશ ભાષામાં જ અક્ષરશ: નીચે મુજબ આપવામાં આવે છે. એનો ભાવાર્થ ગયા અંકોમાં આવી ગયા હોવાથી ગુજરાતી અનુવાદ નથી કરતો.
પીવી કાઉન્સીલના ચૂકાદાની મૂળ કપી.
Privy Counsil Appeal No. 69 of 1927. Honasa Ramasa Lad Dhakad and others...... Appellants.
Vs. Kalyanchand Lalchand Patni Gujrathi
and others......... Respondents.
From:The Court of the Judicial Commissioner of the Central
Provinces,
Judgment of the Lords of the Judicial Committee of the
Privy Council, delivered the 9 th July, 1929.
Present at the Hearing. Lord Blanesburgh, Lord Tomlin. Sir Lancelot Sanderson. ( Delivered by Lord Blanesburgh ).
At Shirpur, in the District of Akola, there has stood for five hundred years, and it may be for much longer, the Jain Temple of Antariksha Parasnath. The Jains are roughly ranged into two main divisions the Digambaris, represented in this suit by the appellants, and the Swetambaris, represented by the respondents. One of the

Page #7

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તી
essential religious differences between the two is that Digambari idols are worshipped in a state of complete nudity, while the idols of the Swetambaris are revered draped and decorated with jewellery and ornaments. This deep-seated doctrinal or liturgical difference between these influential sections of the Jain community lies at the root of the dispute which has ripened into this portentious litigation.
૪૩
In the temple at Shirpur there is an ancient idol," Shri Antariksha Parasnath Maharaj," believed by the Swetambaris to be self-existent. The deity is held in deep veneration by them, also by the Digambaris. It has apparently been a subject of controversy time out of mind whether it is a Swetambari or a Digambari idol, and whether as originally existent it was covered at the waist by a tie or band carved out of the stone or sand of which it is composed-as the Swetambaris assertor whether, it being apparently agreed that the private parts are not visible to the worshipper, this resulted not from any tie or band or other physical covering but from the actual posture of the idol itself, as is the contention of the Digambaris. The Swetambaris had been used from time to time to plaster the idol's body as a result of which that which was alleged by them to be a self-existent waist band had in the Digambari view been produced and the immediate occasion of the suit was that on the 13 th February, 1908, the defendants 1 to 7, with other Digambaris acting in the interests of that sect, chiselled, as the plaintiffs alleged, by means of iron instrumente, the alleged self-existent tie and waistband from the body of the idol and removed the plaster and erased the lines on its hands and ears, outraging thereby the religions feelings of the Swetambaris. For all this the plaintiffs claimed Rs. 15,003 as damages. But the scope of the suit was not limited to that claim.-It became the medium for vindicating Swetambari pretensions ranging for beyond its immediate occasion. By their plaint the plaintiffs asserted that the property in and right of management of the entire temple was and always had been exclusively in the Swetambaris. On that footing they claimed substantive relief against the defendants as representing the Digambaris. And the defendants were not slow to take up the challenge so thrown down, for although from time to time objecting to the regularity of the suit

Page #8

४४
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
during its progress in India, they joined, without regret apparently, in this prolonged conflict, which, after nearly 23 years of litigation in India, has at length been brought before His Majesty in Council for final adjudication,
The Swetambari case as put forward by them can be shortly stated. Both the Temple of Shri. Antariksha Parasnath at Shirpur and that idol therein belong to their sect of the Jain community. It had been the uninterrupted privilege of the sect from time immemorial to worship the idol with the part showing the male organ covered up by a waist-tie and band and jewels and pastings on the body. The Swetambaris alone had uninterrutedly managed the affairs of the temple and of this idol, the Digambaris having no part or lot therein, until 1905, when, with due consideration, as it is put, for the desire of the Digambaris to worship the sacred deity in their own way, some members of the Swetambari sect disinterestedly effected an arrangement whereby the Digambaris were permitted to worship the idol at specified times without ornaments and under certain rules which safeguarded the religious beliefs and the customs of the Swetambaris. But after two year's co-operation the Swetambari followers had become convinced that the continuance of the association with the Digambaris was detrimental to the religious sentiments, rights and management of the Swetambaris, and on the 13th February, 1908, matters came to a head, when the idol was mutilated by defendants 1-7 in the manner already referred to. Since then the defendants had been obstructing the Swetambaris in placing upon the deity its accustomed ornaments and in restoring it to its self-existent form. And the plaintiffs claimed damages: injunctions restraining the defendants and other Digambari followers from raising any obstacle to the management of the Samsthan by the Swetambaris or the restoration of the image to its original form by them. Declarations were asked for, framed so as to obtain a decision from the Court that the Swetanubari management of the temple and idol was absoluto and uncontrolled; that no worship of the diety except in its self-existent condition and covered as required by the religious principles of the Swetambaris should take place, and injunctions were sought to make these declarations effective at the instance of the Swetambari,

Page #9

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ.
૪૫
The answering case of the Digambaris may not inadequately be described as a complete repudiation of the claims of the Swetambaris, with the counter-assertion, by themselves, of rights over the temple and the idol as extensive and as absolute as those put forward by the Swetambaris. Their case is to be found in the written statement of defendant No. 8, which was adopted as their own by the other defendants.
In the course of that statement the charges of the plaintiffs with reference to the alleged mutiliation of the idol by defendants are repudiated, and the views of the Digambaris with reference to the original form of the idol are put forward. With reference to these charges it may at once be stated that the plaintiffs'-allegations as to the defendants' responsibility were not established at the trial, and their claim for damages, which was resisted by the defendants on technical as well on substantial grounds, has failed and is no longer persisted in.
For the rest, the case presented by the written statement referred to was that the temple in question originally and absolutely belonged to the Digambari Jains, the Digambaris at Shirpur doing all the management, with the help and advice of other followers at Khamgaon and Karanja. The association between the two sects referred to in the plaint was stated to have been brought about by an invitation from the Digambaris to some respectable gentlemen from among the Swetambaris to join in a committee of managment under an arrangement which continued until 1908, when the Treasurer and Vice-President of the Committee, both Swetambaris, with a view of withholding the entire wealth of this Digambari temple, had kept back the accounts which, when called upon, they had agreed to present; in consequence of which conduct, as appears to be implied in the written statement, the association, itself originated by the Digambaris, came to an end at their instance. In confirmation of the assertion that the temple and idol were Digambari, it was pointed out in the statement that the Deity in question was Digambari in its position, having been installed by a Jain Digau bari King in a temple of Digambari style and construction and that, itself a principal idol, it was surrounded by Digambari idols worshipped only by Digambaris. The Swetambari had never

Page #10

૪૬
worshipped this diety with the chaksu and tika and ornaments, and they had never been permitted by the Digambari so to do.
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ.
No conflict could be more complete or eleborate. Each of the two sects asserted an exclusive property in the temple and idol, with a right of management entirely uncontrolled. Joint control imposed by the one sect upon the other was a suggestion foreign to the cases of both. It was the common position as pleaded that the period of association, so vaguely referred to by both contestants, in no way impinged upon the absolute and exclusive rights claimed by each of them. The association as put forward on both sides was no more than a temporary arrangement that could at any time be brought to an end by those who by invitation had brought it into being. The vital importance of these identical pretensions will emerge in the sequel.
cance more
The cases so put forward were litigated at great length and over many years, first in the court of the Additional District Judge of Akola, and on appeal before the learned Judicial Commissioner of the Central Provinces. At the trial, many witnesses were called on both sides and many exhibits produced; 600 of these were put in on the plaintiffs' side alone. In the result, on the cases so made, the findings of both courts are concurrent and are expressed in judgments of great elabora tion and meticulous care. Broadly, the findings are in favour of the Swetambaris. These had all along been in actual management of the temple and idol; their title and right of management had been exclusive, and they had been worshipping the image with jewels, ornaments and paintings, the male organ of the diety being covered with the waisttie and band for a period, which could not be definitely ascertained, but at any rate from 1847-48. The Digambaris had also been allowed to worship in their own way in the temple; but the witnesses of the Digambaris on the point of the ownership of the temple and its management were not believed.
As the result, however, of the evidence taken, the period of association, gaurdedly dealt with by both disputants, assumed a signifi decisive than either of them had been prepared to acknowledge. It was disclosed that, at the commencement of the present century, the management of the temple, although nominally in the

Page #11

શ્રી અતરિક્ષ પાનાચ∞ તી.
hands of the Swetambaris, had been in fact usurped by the servants of the temple, known as Polkars, who for many years had exercised independent control and had become "perfect masters of the situation " as the learned Trial Judge expressed it. They set their employers at defiance, and, to consolidate their own position, tried to play off the Digambaris against the Swetambaris. They also maltreated and plundered the pilgrims. The two sects united to face a common enemy, and in order to deprive the Polkars of the powers they had usurped, the Digambaris, at the instance of the Swetambaris, agreed to co-operate, with the result that in May 1901, a joint committee of equal numbers of Swetambaris and Digambaris was formed to undertake the management of all affairs, the prime mover in the arrangement on behalf of the Swetambaris having apparently been Kalyanchand Lalchand one of the present respondents.
४७
This committce, acting on behalf of both sects, joined in instituting criminal proceedings against the Polkars, who, as a result, were reduced to the position of servants of both. It was clearly the view of the learned Trial Judge, not dissented from on appeal, that but for the aid of the Digambaris then rendered, and but for the monetary assistance then provided by them, the temple and all contrrol over it would have been lost to both sects.
This made all the more significant the proceedings at a general meeting of the Jains in 1905, at which, the Joint Committee still being in management, there was framed a scheme whereby the worship of the idol was to be performed by both sects in turns according to a regular time--table, which allocated precisely the same length of time for worship to each sect. The result, as held by both Courts, was that for the further period between the ejectment of the Polkars and the quarrel over the plastering of the idol in 1908, the two sects managed the temple through their committee, and worship was carried on by each sect in accordance with its own ceremonies and observances as prescribed by the time-table propounded in 1905. And, in the view of the learned Trial Judge, these arrangements set at rest all disputes as to worship and as to the management of the Samsthan so far as the peculiarities of their worship and devotion went, and they practically

Page #12

XC
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
set a seal upon the recognised privileges of each party. Giving effect, therefore, to a plea of estoppel set up by the defendants, he held that the plaintiff Swetambaris could no longer deny the right of the Digambaris to the joint management of the temple and to the worship of the idol in their own way as both of these matters wers in the year 1905.
The learned judge's decree is dated the 27th March, 1918. Naturally no declaration that the Swetambaris are entitled to any exclusive right of management is made, while the claims of the Swetembaris to exclusive privileges of worship are disallowed. The parties are to adh. ere to the time-table of 1903 and to obey the time regulations and procedure of worsbip in their own time as settled then. The collections of money and offerings are to be made by the two sects as hitherto from the time of the separation of their gudis and cash. The swetambaris are to be entitled to worship the image with the ornaments chaksu, tika and the like, according to their forms of worship, but only in their own time: no injunction is to restrain the Digambaris from insisting upon their right to worship the image without ornaments, and in their own way and in their own time according to the timetable. Each party is therefore directed strictly to adhere to the timetable and the time Timit imposed therein.
Finally, an injunction is granted against the Defendants and all other Digambasris restraining them from interfering with the Swetambaris in the plastering of the idol so as to show the configuration on it of a waistband and waist-tie and certain marks on the ears and palms, but the order directs that "these marks shall not be so bold and prominent so as to be offensive in any way, and they shall be shown with a light touch of plaster and as faintly as possible”.
Both parties were dissatisfied, and the surviving plaintiff Swetam. baris by notice of appeal and the defendant Digambaris by cross-obje. ctions to the decrea, set up again before the court of the Judicial Co. mmissioner, Central proviuoes, their respective cases as originally pleaded. Before that court, however, as stated in its judgment, the Swetambari appellants no longer contested the right of the Digambaris, as declared hy the decree of the Trial judge, to worship in their own

Page #13

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ.
way and in their own time, according to the time-table, to which must be added the statement of their Counsel before the Board that they now make no claim to the collections of money and offerings made by worshippers during the periods of worship assigned to the Digambaris. The cross-objections of the Digambaris having failed to impress the court, the issue there, at the end of the day, resolved itself into the question whether the Subordinate judge was wrong in refusing to grant to the Swetambaris a declaration of their exclusive right of management, Counsel for the Digambaris finally contending only for tha retention of the joint management as decreed by the Subordinate Judge. In the result the Appellate Court declared and held that the Swetambaris were, on the facts found, entitled to the exclusive management of the temple, and that the plea of estoppel set up by the written statement had no reference to that position,
The conclusions of the Court are embodied in its decree of the 1 st October, 1923, It is from that decree that the present appeal is brought.
On full consideration of the whole case their Lordships have reached the conclusion that the decree is right.
The plea of estoppel contained in the written statement is perfectly general in its terms, and the defendants, when asked, refused to give any particulars of its meaning. In the absence of such particulars it seems to their Lordships impossibe for the appellants to contend with success that it was thereby intended to set up against the plaintiffs' claim to exclusive management an estoppel which would at once be fatal to the same claim then being substantively put forward by themselves.
But the question is not only one of form or of pleading. It is also one of substance. The appellants' case forcibly presented to the Board was that the facts found by the learned Trial Judge imported an agreement between the two sects as definite and permanent in the matter of joint management, as the time table in the matter of worship was now admitted to be. No such agreement, however, is pleaded even in the alternative. No issue with regard to it was directed. No such issue could have been directed as the existence of such an

Page #14

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
agreement was entirely contrary to the only pleaded case either of the plaintiffs or of the defendants. Moreover the evidence taken was not pointed to any such issue, and as it stands, is, in all its prolixity on this issue, incomplete. In saying this, their Lordships have specially in mind the absence of Kalyanchand from the witness box-as absence only justifiable by the fact that this matter on which his evidence must have been so direct was not in issue at the trial. Lastly, the concession of the time-table now made by the respondents does not, as it seems to their Lordships, carry with it any admission of a right on the part of the Digambaris to participate in the management. No one has, in fact, suggested that the time-table without management is valuless, on the contrary, the evidence shows that this has been the prevailing order since the final rupture between the parties took place in 1908.
Their lordships need hardly affirm that they may call the Digambari right to the time-table as now declared, with all its implications, is in no sense a matter of favour. It is a matter of right by the Digambaris will bring them into conflict with the courts. Nor will they forget that, by the admission of their learned counsel before the Board, they make no claim to the collections of money and offerings made by worshippers during the Digambari periods of worship. With theso matters kept fully in mind by the Swetambaris there seems to their Lordships to be no reason why under this arrangement the relations between the two sects should not in this matter be in the future entirely harmonious.
In the result, therefore, the appeal fails and their Lordships will humbly advise His Majesty that it be dismissed with costs.
Their Lordships will further humbly advise His Majesty that a petition lodged by the appellants for a stay of execution of the decree of the Judicial Commissioner be also dismissed with costs.

Page #15

છે તાવબોધ થી
૪૫
લેખક–આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ (ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૪ થી ચાલુ)
ભાવ છે અને તે વેદનીય કર્મની પ્રકૃતિ છે, અમર શાંતિ મેળવવા પ્રભુના જીવનમાં છતાં અનાદિ કાળના પુદ્ગલગી આત્માને જીવતાં શીખવાની જરૂરત છે. ઔદયિક ભાવના તે અનુકૂળતાના મિથ્યાજ્ઞાનથી ગમે છે અને દરેક પ્રસંગોમાં અપનાવવાની અત્યંત આવ. અશાતાને ઉદય ગમતો નથી. બાકી તે શાતા શ્યતા છે. અનુકૂળતા તથા પ્રતિકુળતાની ભાવ- તથા અશાંતાને ઉદય પૌગલિક કર્મની વિકૃતિ નાને અનાદર કરીને દયિક ભાવની દરેક હોવાથી આત્માનંદી આત્માને માટે ગમવા ન અવસ્થામાં દ્રષ્ટા તરીકે રહેવાની જરૂરત છે. ગમવા જેવું કશું ય હેતું નથી; કારણ કે કર્તા તથા ભક્તાના અભિમાનથી નિવૃત્ત થઈને આત્માનંદી આત્મા વિકૃત દષ્ટિથી જેતે જાણતો અંતરમાં અનફળ પ્રતિકુળ હર્ષ-શોક આદિ નથી. ત્રણે કાળમાં નિવિકાર અને નિવિક૯૫ કઈ પણ પ્રકારની વિકતિને અવકાશ ન છે, એમ સાચું જાણે છે, સમજે છે. ભાવમાત્ર આપીને પ્રકૃતિ સ્વરૂપ સમભાવમાં સ્થિર પોતાના સ્વભાવ પ્રમાણે વર્તે છે. આત્મભાવ રહેવાથી આત્મસ્વરૂપ સાચી શાંતિ વિકાશ એ
આત્મ સ્વભાવ પ્રમાણે વર્તે છે. અને અનાત્મપામે છે. સાચી શાંતિ માટે કોઈપણ જડાત્મક
ભાવ અનાત્મ સ્વભાવ પ્રમાણે વર્તે છે. આત્મવસ્તુની આવશ્યકતા નથી. પરપૌગલિક વસ્તુની
ભાવના સ્વભાવમાં ભેદ નથી, પણ અનાત્મવિકૃતિસ્વરૂપ અનુકૂળતાની પણ જરૂરત
ભાવમાં રૂપી તથા અરૂપી૫ણુના ભેદને લઈને અંશમાત્ર પણ નથી, કોઈ પણ પ્રસંગમાં મુંઝા
સ્વભાવ ભેદ છે. અને નિરુપચરિત હોવાથી વાની જરૂરત નથી. કારણ કે પ્રતિકૂળતાની
તાવિક છે. ધર્મ, અધર્મ, આકાશ અને માન્યતાથી અજ્ઞાનતાને લઈને મૂંઝવણ થાય
પુદ્ગલ આ ચારે અનાત્મભાવો સ્વભાવ ભેટવાળા છે. જેટલી પ્રતિકૂળતા હોય છે એટલે જ
છે; આ ચારેમાં વિભાવને અવકાશ નથી. ફક્ત અશુભના ઉદયનો ક્ષય થાય છે, માટે તે કમ ઉગતા
પુદગલને અનાદિથી આત્મસંસર્ગને લઈને કર્મ નિર્જરવાથી આત્મશુદ્ધિનું કારણ બને છે અને
સંજ્ઞાવાળું પુદ્ગલાસ્તિકાય વિભાવ દશા જેવું આત્મવિકાસમાં અનુકૂળતા મળે છે, તેથી
ભાસે છે, પણ તે ઔપચારિક હોવાથી અતાવિક અજ્ઞાનથી માનેલો પ્રતિકૂળ પ્રસંગ આ મઉપ
છે. જો કે આત્મતત્વ કમ સંસર્ગને લઈને રૂપી યોગી છે. તેથી સમભાવે દરેક પ્રસંગને આદર
છે, છતાં તે તાવિક છે; તેમજ તેની વિભાવદશા કરવાથી અને વિષમભાવ વિકૃતિને ત્યાગ
પણ અતાવિક છે. આ પ્રમાણે પુગલભેગી
આત્મા ઔદયિક ભાવને આધીન રહે છે, અને કરવાથી શાશ્વતી શાંતિને વિકાશ થાય છે. તેથી તે સુખ-દુખ, હર્ષ-શોક આદિ કર્મના
વિકાશસ્વરૂપ ઔદયિક ભાવને જ પ્રધાનતા જે કે શાતા પણ એક પ્રકારનો ઔદયિક આપે છે. જેમ જેમ પુશલાનંદીપણું ઓછું

Page #16

પર
થાય છે, અર્થાત્ ઉપશમભાવ પ્રાપ્ત કરે છે તેમ તેમ ક જન્ય હર્ષ-શાક આદિ વિકૃતિઆથી મૂકાય છે. અને ઔદિયકલાવામાં દ્રષ્ટા તરીકે રહે છે. આવા ઔપમિકભાવવાળા જ સાચા જ્ઞાની હાઇ શકે છે, માટે ઉપશમભાવ
કેળવવાના પ્રયાસ કરવાની જરૂરત છે; પણ કેવળ ભાષાઓના પરિચય કરીને તેમાં લખાચલાં પુસ્તકા માત્ર વાંચી સ ́ભળાવી મિથ્યા જ્ઞાનથી ફુલાવાથી કાંઈપણુ:સિદ્ધિ નથી.
૪૭
જો કે કર્માંને છેડા તે! આ કાળમાં આવી શકતા નથી, કારણ કે કર્માના છેડા આવવા એટલે કર્માંથી છૂટી જવું–મુક્તિ :મેળવવી. તે આ દુષમકાળમાં કોઇપણ જીવ મુક્તિ મેળવી શકે નહિ. સંસારમાં જીવાના માટે ભાગ પુદ્ગલાનંદી હાવાથી સત્વહીન બની રહ્યો છે. એટલે આ કાળમાં કોઇપણ મુક્તિના અધિકારી નથી, તે પણ ઉદયના છેડા એટલે કમના ક્ષાયિકભાવ નહિં પણ ઉપશમભાવ કે ક્ષાયેાપ શિમક ભાવ થવાથી આત્માને કાંઇક સુખશાતા મળી શકે છે. આત્મા સારી ભાવના અને પવિત્ર વિચારે કરી શકે છે, વેદનીય ક ઉદયમાં આવેલુ ક્ષય થવાથી અને સત્તામાં રહેલાના ઉપશમ થવાથી તેમજ શાતા વેદનીને ઉદય થવાથી મે।હાધીન થયેલેા અનાદિ કાળના અભ્યાસવાળા આત્મા સુખ-શાંતિ માને છે. માહનીય ક્ષય ગયેલા આત્માએને કોઇપણ શુભાશુભ કર્મના ઉદય કનડી શકતા નથી. સંપૂર્ણ પેાતાનુ સ્વરૂપ મેળવ્યા પછી સુખ શાંતિ તથા આન ંદ માટે શાતાવેદની કે ખીજા કોઈપણ શુભ કર્મના પુદ્ગલે! ભાગવવાની આત્માને જરૂરત રહેતી નથી.
૪૮
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ
દુષમકાળના જીવાની પરિણતિ અને પ્રવૃત્તિ ઉપરથી જાણી શકાય છે કે પેાતાના સ્વરૂપને આળખનાર કાઇ નથી તેા પછી તે સ્વરૂપને ચાપડીઆ-પુસ્તકામાં વાંચીને મેઢેથી બેલી મેળવવાનુ તેા કયાંથી ખની શકે ? ખાકી જનારા તેમજ અનુભવશૂન્ય કાલ્પનિક વાતા કરનારાઓને તેા અત્યારે ટાટા નથી. પણ અનુભવી સ્વરૂપસ્થ ચૈતન્ય મહાપ્રભુનાં દર્શન તા આ કાળમાં અત્યંત દુર્લભ છે. પોતાના સ્વરૂપને ઓળખ્યા સિવાય અને અજ્ઞાત ભેદના કાયડા ઉકેલ્યા સિવાય પુદ્ગલાસ્તિકાયના આશ્રિત ખનીને કેવળ અન્નત્યાગથી આત્માની ઉન્નતિનું અજ્ઞાત જનતાને સમજાવીને શરીર કુશ બનાવનારાઓની સખ્યા પણુ સારા પ્રમાણુમાં જણાય છે. પણ પુદ્ગલાસ્તિકાયથી અલિપ્ત અનાસક્ત જડે તથા જડના વિકારસ્વરૂપ બાહ્ય જગતના સંગથી અને કષાય વિષયરૂપ અ ંતર`ગ જગતના સંસર્ગથી મૂકાઇ ગયેલા ભાગ્યેજ કાઇક હશે. અસ્તુ ! જગતને ગમે તેમ કરે, આપણે તે આપણા આત્મા પૂરતું જ લક્ષ્ય આપવાનુ છે. આપણે કાંથી મૂકાયલા નથી. આઠે કર્મ ઉદયમાં તથા સત્તામાં વિદ્યમાન છે, બધાયે કોને સમૂળ નાશ કરવાનુ આપણામાં મળ-વીર્ય નથી, તે પણ ઉદયમાં આવેલાં કર્મોને નિષ્ફળ બનાવવાને માટે કાંઇક પ્રયત્ન કરવાની જરૂરત ખરી. સમ્યજ્ઞાનદ્વારા કર્મના નિષ્મળ અનાવવાથી ઉદયમાં આવેલા કર્મીની અસર આપણા ઉપર થઇ શકતી નથી. અનાદિકાળથી પુદ્ગલાસ્તિકાયમાં ઓતપ્રોત થયેલે આપણા આત્મા અનુકૂળ પ્રતિકૂળ વસ્તુઓના સંસર્ગથી સુખ-દુઃખ, હર્ષોં-Àાક માનવાને ટેવાઇ જાય છે.

Page #17

કે. કા. સ. શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજીની અપૂર્વ
મહાનુભાવતા–અદ્વિતીય ઉદારતા. લેખક:–મુનિરાજ શ્રી દર્શનવિજયજી મહારાજ ( ત્રિપુટી ) આપણે આચાર્યશ્રીએ સિદ્ધરાજ જયસિંહ- રીતે ખેંચાયેલા છે. રાજસભાના સદસ્યો અને ને આપેલ ધર્મોપદેશનો સાર ટૂંકમાં . બીજા પંડિતરત્ન ઉપર પણ શ્રી હેમચંદ્રાએ જ સૂરિપુંગવે પોતે સમયે સમયે પ્રાધે ચાર્યજીની વાણીનું અદ્ભુત વર્ચસ્વ જામેલું છે. ધર્મોપદેશ પિતાના જીવનમાં ઉતારી જે અપૂર્વ એણે આવી સૂરિજીને વિનંતિ કરી છે. સૂરિજી મહાનુભાવતા, અદ્વિતીય ઉદારતા અને પરમે. મહારાજે પણ રાજધર્મને યોગ્ય-ઉચિત કરત્કૃષ્ટ સમભાવ દર્શાવ્યું છે એ પણ સમજવા વાની રાજાને સલાહ આપી છે. આખરે સોમગ્ય છે.
નાથના મંદિરને મૂળથી જ સુધારે કરવાનું સૂરિજીને યુગ ગુજરાત માટે ખરે જ રાજાએ ફરમાવ્યું છે. બૃહસ્પતિએ પ્રભાસપાટણ સુવર્ણયુગ–હમયુગ જ રહ્યો છે કે ભારતી ઇતિ- જઈ શુભ મુહૂર્ત ખાતમુહૂર્ત કરાવ્યું અને હાસમાં પણ આ યુગ-સુવર્ણયુગ તરીકે ઓળ- એની વધામણીના સમાચાર રાજાને અને ખાય એવાં મહદ્ કાર્યો આ યુગમાં થયાં છે. સૂરિજીને મોકલ્યા. રાજાએ સૂરિજીને પૂછયું
સૌરાષ્ટ્રના પ્રભાસપાટણમાં આવેલ સેમ- આ મંદિરનું કાર્ય નિવિદને કઈ રીતે થાય? નાથ મહાદેવના મંદિરનો જીર્ણોદ્ધારને પ્રસંગ ત્યારે સૂરિજીએ રાજાને કહ્યું છે-આ ધર્મએક અપૂર્વ ભાસે છે.
કાર્યમાં આવતું વિન ટાળવા માટે મંદિર ઉપર મહંમદ ગજનીએ આ મંદિર ૧૦૮૦-૮૧ વજા ચડે ત્યાં સુધી નિષ્કપટ બ્રહ્મચર્ય પાળમાં તોડયું, એની સંપત્તિ-મૂર્તિ તિલિગ વાને અથવા મધ અને માંસ તજી દેવાનો ના ટુકડા કર્યા અને એનાં ચંદનનાં કારીગરી- બેમાંથી એક નિયમ પાળવો જોઈએ – વાળાં દ્વાર પણ લઈ ગયો. ત્યાર પછી ભીમ- નિયમ લે.” બાણાવળીએ આ મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર તે કરા રાજાએ નિયમ લીધો કે મંદિર બની જાય
વ્યા હતા પરંતુ એ મંદિર હવે જીર્ણ-શીર્ણ ત્યાં સુધી મધ અને માંસ ન ખાવાં. બે થયું હતું. એનો અમૂલચૂલ સુધારો થવાની વર્ષે મંદિર તૈયાર થયું. રાજાને આ સમાચાર જરૂર હતી.
મળ્યા અને લીધેલી પ્રતિજ્ઞામાંથી છૂટવા માટે એ મંદિરના મુખ્ય અધિષ્ઠાતા ભાવબૃહ- ગુરુજીને પૂછયું કે-હવે મારી પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ સ્પતિ (ગંડ બ્રહસ્પતિ)એ આવી રાજાને-મંત્રી થઈ માટે મને છૂટ થઈ ગઈ. ત્યારે સૂરિજીએ એને આ વાત કાને નાંખી અને સોમનાથના કહ્યું છે કે જ્યાં સુધી એ મંદિરમાં ભગવાન મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર થે જોઈએ એમ વિનંતિ શંકરનાં દર્શન ન થાય ત્યાં સુધી આ નિયમ કરી પરંતુ એમની વિનંતિ ફેલવતી બને એમ પાળો એ સારું છે. એમને લાગ્યું નહિં, એ પંડિતે જોઈ લીધું. રાજાએ તે કહ્યું છે, પરંતુ રાજા તો રાજા જૈનાચાર્યના ઉપદેશની અસરમાં પૂર્ણ સૂરિજીનું ઔદાર્ય, સમભાવ અને નિષ્પક્ષ

Page #18

૫૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકા
વૃત્તિ જોઈ અંતરમાં રાજી થયા. સૂરિજીને ગિરિદુર્ગ–ગિરનાર વગેરે તીર્થોની યાત્રા કરતાં હદયપ્રેમપૂર્વક નમન કરી અંજલી આપી. બરાબર સમયસર ત્યાં આવી પહોંચીશું. બસ રાજાએ રાજસભામાં સૂરિવરના આ ગુણે
. અમે તે અહીંથી આજે જ પ્રયાણ કરીશું. તમે ની ભૂરિ ભૂરિ પ્રશંસા કરી; પરંતુ સંસારને
જે દિવસે પ્રભાસપાટણ પહોંચશે તે દિવસે
મળીશ'. એક અટલ નિયમ છે કે રાજહંસે માનસરે- “ વરના પ્રેમ મૌક્તિકને આહાર કરી પ્રમોદ પામે આ સાંભળીને આખી સભા ચકિત થઈ ગઈ. છે ત્યારે કાગડાઓ ગંદા ખાબોચિયાના મેલા સૂરિજીને પ્રતિસ્પધીઓ તે ઠરી ગયા. જલમાં ચાંચ મારી રાજી થાય છે. એમ રાજેન્દ્ર અનકમે સૂરિજી મહારાજ તો શ્રી શત્રુકુમારપાલે સૂરિજીની પ્રશંસા કરી ત્યારે એક જય તીર્થ અને ગિરનારની તીર્થયાત્રા કરી, જે સભ્ય ઊભા થઈને કહ્યું-નામવર, આપે જણાવ્યું દિવસે રાજાને પ્રભાસપાટણમાં પ્રવેશ હતા તે તે બધું બરાબર હશે કિ તુ સૂરિજીની સાચી જ દિવસે પ્રભાસ પાટણ પહોંચી ગયા. રાજા નિષ્પક્ષપાતતા તે ત્યારે જણાય કે પિતે પ્રભાસ પ્રવેશોત્સવ સમયે જ સૂરિજી મહારાજને પધારે, અને એમનાથ મહાદેવના દેવળની પ્રતિ આવેલા જોઈ બહુ જ પ્રસન્ન થયે. ઠાકાર્ય માં ભાગ લે. નહિ તે તે માત્ર વાણી- ભવ્ય મહોત્સવ . બધા નવીન તૈયાર ની જ ઉદારતા સમજાશે.
થયેલા ભવ્ય મંદિરમાં ગયા. ત્યાં રાજા વગેરે. - રાજેન્દ્રદ–તમને હજી પણ સૂરિજીના સ્વ- એ સ્તુતિ કરી. વળી કેઈકે કહ્યું. સૂરિજી તો ભાવને પરિચય જ નથી થશે. સૂરિજી તો પિતાના દેવ સિવાય બીજા દેવને નથી નમતા. આવશે જ.
સૂરિજીની સામે રાજાએ પણ જોયું. સૂરિજીએ ત્યાં તે સૂરિજી પણ રાજસભામાં પધાર્યા. તરતજ– રાજાએ સૂરિજી મહારાજને પ્રભાસ પાટણ વધીના નાના રાજા ક્ષગુજારતા થા પધારવાની આગ્રહપૂર્વક વિનંતિ કરી. બ્રહ્મા વિષ્ણુ થા કિનો વા નમરતબૈ /
સૂરિજીએ કહ્યું-રાજન ! તીર્થયાત્રામાં પત્ર તત્ર સમ-વગેરે લેકેથી લોકોત્તર આવવા માટે અમને અતિથિઓને બહુ દેવની યથાર્થ સ્તુતિ કરી. આગ્રહની જરૂર ન હોય. હું પણ આવીશ. * આ સ્તુતિનો મર્મ સમજવા માટે તે સુરિજીએ એટલે રાજાએ કહ્યું-આપને માટે સુખા- બનાવેલું આખું “મહાદેવ સ્તોત્ર' વાંચવા વિચાસનને પ્રબંધ કરું છું.
રવા જેવું છે. આ તેત્રમાં સાચાં મહાદેવ ક્યા હાઈ સૂરિજી:–અમારે તે પગપાળા જ સદાયે શકે તેમનું સ્વરૂપ કેવું છે વગેરે બહુ જ બુદ્ધિગમ્ય યાત્રા કરવાની હોય છે. અમે તે સિદ્ધાચલજી, યુક્તિઓથી ચમ્યું છે.

Page #19

ની
સ્યાદ્વાદ. આ
(લેખિકા –મૃદુલાબહેન છોટાલાલ કેઠારીલબડી.) જૈન શાસનનો સિદ્ધાંત સ્યાદ્વાદ છે. પરિવર્તનમાંય દેવદત્ત વ્યક્તિ તરીકે તે સ્થિર જ સ્યાદ્વાદ એટલે અનેકાંતવાદ-સાપેક્ષવાદ. એક જ રહે છે. તે જ રીતે વસ્તુમાત્ર સ્વસ્વઅવસ્થાઓના વસ્તુમાં પ્રમાણિક દષ્ટિએ જે ધર્મો દૃષ્ટિ પરિવર્તનમાં એટલે કે નૂતન અવસ્થાઓના ગોચર થતા હોય તેની અબાધિત, અખલિત ઉત્પાદ અને પૂર્વાવસ્થાઓના વિષયમાંય ધવ પ્રરૂપણાને સ્યાદ્વાદ કહેવાય.
રહી શકે છે. સ્થદ્વાદ આ રીતે પ્રામાણિક એક જ વરતુમાં જુદી જુદી અપેક્ષાએ
અપેક્ષાપૂર્વક વસ્તુ માત્રના પ્રત્યેક ધર્મને પૂર્ણ અનેક ધર્મો વિદ્યમાન છે; પરસ્પર વિરોધી ધર્મો
ન્યાય આપી સ્વીકારે છે. એક જ વસ્તુગત પણ વિદ્યમાન છે. છતાંય તે વિરુદ્ધ ધર્મો પણ
સામાન્ય-વિશેષ અથવા મેદ-અભેદ વગેરે ધર્મોને એકમેકના સાપેક્ષ રહીને એક જ પદાર્થમાં
સ્યાદ્વાદ સંકલિત દષ્ટિએ ન્યાયપૂર્વક સ્વીકારે રહી શકે છે. જેમ એક જ વ્યક્તિ અમુક અપે
એ. છે અને તેથી સ્યાદ્વાદનો અર્થ એ જ થાય છે ક્ષાએ પિતા હોય છે અને અમુક અપેક્ષાએ કે પ્રામાણિક અપેક્ષાપૂર્વક એક જ વસ્તુમાં મુખ્યપુત્ર પણ હોય છે. આ રીતે પિતૃત્વ અને ભારે પરસ્પર તાત્કાલિક વિરુદ્ધતયા દષ્ટિગોચર પુત્રત્વ એ ઉભય વિરુદ્ધ ધર્મો પણ સાપેક્ષભાવે થતો એવા પણ ઉભય ધમેને સ્વીકાર કરે. પ્રમાણિકપણે એક જ વ્યક્તિમાં રહી શકે છે. સ્વાદ્વાદ જે સંકલનાજન્ય દષ્ટિથી વરતના અને પ્રામાણિક અનેકાંતદષ્ટિએ તેનો અબાધિત પૂર્ણ ધમેને સ્વીકાર કરે છે તે દષ્ટિ ઉભય સ્વીકાર પણ કરે છે.
પ્રકારની છે. તેને સાંકેતિક ભાષામાં દ્રવ્યાર્થિક એ જ રીતે એક જ વસ્તમાં અપેથાડશે અને પયયાર્થિક કહે છે. નિયત્વ અને અનિત્યત્વ વગેરે વિરુદ્ધ ધર્મનું એ તે નિશ્ચિત જ છે કે એક જ વસ્તુમાં પણ પ્રામાણિક અસ્તિત્વ હોઈ શકે છે. વસ્તુમાત્ર સાધારણ-અસાધારણ; સજાતીય કે વિજાતીય સ્વસ્વભાવની અપેક્ષાએ અવિચળ, સ્થિર, નિત્ય ધર્મો અસ્તિત્વ ધરાવે છે. જેમ એક જ ઘટમાં હોય છે. તેના પરિણામનું અથવા તે અવ ઘટવ, પાર્થિવત્વ, દ્રવ્યત્વ, સત્વ, પ્રમેયત્વ સ્થાઓનું પરિવર્તન થાય છે. આમ હોવા ઈત્યાદિ સાધારણ ધર્મો પણ છે અને જલાહછતાંય તે મૂળ રૂપે પ્રવ રહી શકે છે. જેમ ણદિરૂપ ક્રિયાકારિત્વ, મૃત્તિકાજન્યત્વ અથવા સુવર્ણ દ્રવ્ય કુંડલ, વલય વગેરે રૂપ અનેક તદુવ્યક્તિત્વ ઈત્યાદિ અસાધારણ ધર્મો પણ છે. અવસ્થાઓના પરિવર્તનમાંય સુવર્ણરૂપે તે સાધારણ ધર્મોને સશપરિણામ કહેવાય છે અચલ જ છે, નિત્ય જ છે તેમ અથવા તો અને અસાધારણ ધર્મોને વિસદશ પરિણામ મનુષ્યત્વ, દેવત્વ વગેરે ભિન્ન ભિન્ન અવસ્થા. કહેવાય છે. સદશપરિણામથી એક જ વસ્તુની એના પરિવર્તનમાંય આત્મદ્રવ્ય તે ધ્રુવ, તેને સજાતિય સકલ વ્યક્તિઓમાં અનુવૃત્તિ નિત્ય જ છે. બાહ્ય, યૌવન વગેરે અવસ્થાઓના થાય છે, અનુગત વ્યવહાર થાય છે અને અભેદ

Page #20

પ
નિર્ણિત થાય છે. જ્યારે વિદેશપરિણામથી તે વસ્તુની સકલ સજાતિય કે વિજાતિયેથી વ્યાવૃત્તિ થાય છે, ભેદ નિતિ થાય છે. જેમ એક જ ઘટ સત્વરૂપ સર્વસાધારણ ધર્મીના યાગે વસ્તુ માત્રની સાથે અનુવૃત્ત છે, અભિન્ન છે. અને એ જ ઘટ તવ્યક્તિત્વરૂપ સ્વગત અનન્ય સાધારણ ધર્મના ચાગે બીજા ખધા ઘટાથી અને પટાદિથી વ્યાવૃત્ત છે, ભિન્ન છે.
વસ્તુની ભિન્ન ભિન્ન અવસ્થા માન્ય રખાય છે. તાપ એ જ છે કે જેવી રીતે જલમાં ઉત્પન્ન થયેલા પરપોટા જલની એક વિશિષ્ટ અવસ્થા રૂપ છે. સ થા જલરૂપ પણ નથી અને સથા જલના અભાવરૂપ પણ નથી તેવી જ રીતે વસ્તુની ભિન્ન ભિન્ન અવસ્થા પશુ વસ્તુથી સર્વથા ભિન્ન પણ નથી અને સર્વથા અભિન્ન પણ નથી. આ રીતે વસ્તુનું સ્થાયી અને અસ્થાયી એમ ઉભયરૂપથી તન્મયત્વ બનેલું છે. જે દષ્ટિ, અભિપ્રાય અથવા તા જ્ઞાનિશેષમાં દ્રવ્યની મુખ્યતા હોય અથવા તા જે આધવિશેષ પ્રધાનભાવે વસ્તુના અનુગામિ—સ્થાયી રૂપને સ્વીકારે તેને દ્રવ્યાયિક કહેવાય અને તેમ અસાધાવતુગત અસ્થાયીરૂપને અથવા વસ્તુના વિશિષ્ટ પરિણામને પ્રધાનભાવે જે વિશેષ સ્વીકારે તેને પર્યાયાથિક કહેવાય. આ રીતે અને ષ્ટિએ વવકલ્પનાનુસાર અને રુચિઅનુસાર વસ્તુગત
સંવલિત ઉભયધર્મમાંથી એક એક ધર્મને પ્રધાનપદાર્પણ કરે છે. પરંતુ વાસ્તવિક રીતે તા. એ ઉસયધર્મ પ્રધાનભાવે જ રહેલા છે અને તે પણ તાદાત્મ્ય સબધથી જ સંવલિત રૂપે જ રહેલા છે એટલે સ્વરુચિઅનુસાર તે ઉભયધર્માનું પૃથક્કરણ કરી અન્યતરનું નિર્ધારણુ કરવું એ કલ્પનાનિત જ છે. અને તેથી જ પ્રત્યેક ઉભયદૃષ્ટિને અપૂર્ણ માનવામાં આવે છે તેમાં પણ એ અપૂણ ષ્ટિ જો સ્વરૂપે નિર્ધારિત ધર્મીના અસ્તિત્વ વિના વસ્તુમાં વિદ્યમાન અન્ય ધર્મના સથા અપલાપ જ કરે, ગૌણુભાવે–ઉદાસીનભાવે-પણ સ્વીકાર ન કરે તા એ દષ્ટિને મિથ્યાદષ્ટિ કહેવાય છે. તે તે સૃષ્ટિને સ્વસ્વકલ્પનાનુસાર અવશ્ય સ્વેષ્ટ ધ ને મુખ્યત્વે સ્વીકારવાના ન્યાયી અધિકાર છે, પરંતુ તે વસ્તુગત અપર વિદ્યમાન ધર્મના સર્વથા નિષેધ કરવાને જરા ય અધિકાર નથી. કદાચિત્ સ્વપુષ્ટયર્થ' સ્વમર્યાદામાં રહીને અન્ય
આ રીતે સાધારણ અને અસાધારણ ધર્મી એક જ વસ્તુમાં પ્રામાણિકપણે વિદ્યમાન છે. એમાં પણ ઉત્તરાત્તર સાધારણ ધર્મ અનુવૃત્તિ અને વ્યાવૃત્તિ ઉભય કરાવે છે. જ્યારે અતિમ સાધારણ ધર્મ માત્ર અનુવ્રુત્તિને જ કરાવે છે, અભેદને જ દર્શાવે છે. અને રણુ ધર્મ માત્ર વ્યાવૃત્તિને જ કરાવે છે, ભિન્નતાને જ દર્શાવે છે.
એક જ વસ્તુના અનુગામી સાધારણ ધર્માંના ચેાગે વસ્તુ નિત્ય અથવા અભિન્ન ‰ જ્યારે પ્રતિક્ષણુ ઉત્પાદ અને વિનાશને પામતા સ્વસ્વ પરિણામેાના કારણે તે જ વસ્તુ ભિન્ન અથવા અનિત્ય પણ હાઈ શકે છે,
પરિણામે, અવસ્થાએ કે ધર્માં વસ્તુથી સર્વથા જુદા નથી પરંતુ વસ્તુની એક વિશિષ્ટ અવસ્થારૂપ જ હોય છે. જેવી રીતે આકાશ વિશિષ્ટ શુદ્ધથી ભિન્ન ન ડાવા છતાંય ઘટાકાશ, પટાકાશ વગેરે રૂપિવિશિષ્ટ અવસ્થાએના કારણે ભિન્ન ભિન્ન રૂપે સ્વીકારાય છે. આમ છતાં ય આકાશને તેા એક જ માનવામાં આવે છે. આ નિયમને અનુસાર અવસ્થાએ પણ વસ્તુના વિશિષ્ઠ પરિણામરૂપ હાવાથી તથા વસ્તુ સાથે સ્વરૂપ સંબંધથી સંબદ્ધ હાવાથી વસ્તુથી ભિન્ન નથી થઈ શકતી છતાં ય જેમ સુવર્ણની કુંડલાગ્નિ અવસ્થાએ ભિન્ન ભિન્ન રૂપે વ્યવહારિક દૃષ્ટિએ માન્ય છે તેમ પ્રામાણિક દૃષ્ટિએ પણ
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ

Page #21

=
સ્યાદ્વાદ,
૫૭
ધર્મનું ખંડન કરવામાં આવે તો ય બાધ ન સ્યાદ્વાદ દષ્ટિઓને સાપેક્ષ છે જ્યારે પ્રત્યેક ગણાય પરંતુ વિદ્યમાન ઈતર ધર્મને સર્વથા દષ્ટિએ સ્યાદ્વાદની પણ સાપેક્ષ છે. જે સ્યાદ્વાદ અભાવ જ માનવામાં આવે છે તે અન્યાય જ પ્રત્યેક દષ્ટિને સાપેક્ષ ન હોય તો તે પ્રામાણિક છે. આથી જ ઉભય દષ્ટિએ સ્વસ્વ કલ્પનાનુ નથી કારણ કે પ્રત્યેક દષ્ટિના અવલંબન વિના સાર એકાંશગ્રાહક હાઈ અપૂર્ણ તે છે જ વ્યવહાર પથ સિદ્ધ થઈ શકશે નહિ. એ જ બકે બ્રાન્ત કે બાધિત થઈ જવા પણ સંભવ છે. રીતે પ્રત્યેક દષ્ટિ પણ સ્યાદ્વાદની સાપેક્ષતા - જ્યારે સ્યાદ્વાદ ઉભયદષ્ટિનું પ્રામાણિક વિના અપ્રામાણિક છે, કારણ કે એના વિના સંવલન કરી ઉભયદષ્ટિના વિષયને પ્રામાણિકપણે વસ્તુતત્વને યથાર્થ નિધાર થઈ શકે તેમ સ્વીકારે છે. આથી જ સ્યાદ્વાદ પ્રમાણુ પરિ- નથી. બલકે બ્રાન્તિ થઈ જવા સંભવ છે. આથી પૂર્ણ અર્થ ગ્રાહક છે, સર્વમુખી સમન્વિત સમજાશે કે સ્યાદ્વાદ એ સંશયવાદ નથી, સાંકવ્યાપક દષ્ટિમાન છે તેમ જ ન્યાયનિષ્ઠ છે. વૈવાદ નથી કે ભ્રમવાદ નથી પરંતુ વાસ્તવવાદ
વસ્તુના જે જે ધર્મો છે જે અપેક્ષાએ જે છે, પ્રામાણિકવાદ છે. એના ગે જ તે તે જે રીતે વ્યવસ્થિત હોય તે તે ધમને તે તે સંશય અથવા ભ્રમ વગેરેનું નિવારણ થાય છે અપેક્ષાએ સ્યાદ્વાદ સ્વીકારે છે, પરંતુ કલપનાથી અને ન્યાયી દષ્ટિએ તે તે ધર્મોનું પ્રામાણિક વિભક્ત નથી કરતો અથવા તો તદ્દગત ધર્મોનું નિર્ધારણ થાય છે. પૃથક્કરણ નથી કરતો પણ તે તે ધર્મનું એ એક દુઃખદ ઘટના છે કે આધુનિક પ્રામાણિકપણે નિર્ધારણ કરાવે છે તેથી સ્યાદ્વાદ પ્રામાણિકોએ સ્યાદ્વાદનો પરિપૂર્ણ અભ્યાસ પ્રમાણુ સકલ પ્રમાણમાં શ્રેષ્ઠ પણ છે.
કર્યો નથી, એનું સમનન પરિશીલન કર્યું નથી. ઉપર્યુક્ત દષ્ટિએ પણ બલવત્તર એવા
જેના વેગે સર્વતે મુખી વ્યાપક દષ્ટિમાન સ્યાદ્વાદ પ્રમાણની અનુયાયિ હાય અને સ્વમર્યાદામાં રહીને છ ધર્મનું જ પ્રતિપાદન
સ્યાદ્વાદરૂપ બલિષ્ટ પ્રમાણને સંશયવાદરૂપ માની
લેવાય છે. કરે તો પણ એ વાસ્તવિક છે, પ્રામાણિક છે. તાત્પર્ય એ છે કે સ્યાદ્વાદ પ્રામાણિક અપેક્ષાઓ જેમ એક જ વસ્તુમાં દેશભેદે રક્તત્વ વસ્તુગત ઉભય ધર્મનું અથવા ઉભય ધમ- અને રક્તત્વનો અભાવ અથવા તો એક જ વિશિષ્ટ વસ્તુનું પ્રતિપાદન કરે છે જ્યારે ઉભય અધિકરણમાં કાલભેદે અન્ય વસ્તુના સંગ દષ્ટિઓ સ્વકલપનાનુસાર પ્રથકૃત પ્રત્યેક ધર્મનું અને વિગ રહી શકે છે તેમ જ એક જ અથવા પ્રત્યેક ધર્મવિશિષ્ટ વસ્તુનું પ્રકાશન કરે છે. વસ્તુમાં પ્રામાણિક અપેક્ષાએ પરસ્પર વિરોધી
વ્યવહાર પથમાં મિલિત ઉભય ધર્મો દ્વારા ધર્મો પ્રામાણિકરૂપ રહી શકે છે જે રૂપે જે પ્રયજન સિદ્ધિ થઈ શકતી નથી તેથી ઉભય ધર્મ જે સમયે જે વસ્તુમાં વિદ્યમાન હોય તે દષ્ટિની પૃથક પૃથક્ સાપેક્ષભાવે આવશ્યકતા જ રૂપે તે ધર્મને તે વસ્તુમાં અભાવ સ્યાદ્વાદ છે. જ્યારે પારમાર્થિક પથમાં વસ્તુતત્વને માનતો નથી જેથી તે બાધત અથવા બ્રાન્ત પ્રામાણિક નિર્ધાર જ મુખ્ય પ્રયોજનરૂપ હાઈ થાય તેમજ તે તે દષ્ટિ અનુસાર વ્યવસ્થિત રીતે સ્યાદ્વાદની આવશ્યકતા છે.
જ તે તે ધર્મોનું સ્વીકરણ કરે છે તેથી સાંકળે સ્યાદ્વાદ સમશીલ હાઈ પ્રત્યેક ધર્મને પણ થઈ શકતું નથી. પ્રામાણિક અપેક્ષાએ તે આવકારે છે જ્યારે પૃથક પૃથક્ દષ્ટિઓ છાશ તે ધર્મોનું પ્રતિપાદન કરે છે તેથી સંશય ગ્રાહક હાઈ ઈષ્ટ ધર્મને જ પ્રધાન પદાર્પણ થવાને પણ સંભવ નથી અને એટલે જ સ્યાકરે છે. આથી એમ પણ સિદ્ધ થાય છે કે દ્વાદ એ વાસ્તવવાદ હોવા સાથે ન્યાયનિષ્ઠ છે.

Page #22

בכתבתכתבכתב תבכתב ובתל
થી ધર્મ-કૌશલય.
Bostless heights–વગર ખરચની મહત્તા, પ્રેમાળ શબ્દો, સહાનુભૂતિપૂર્વકનું ધ્યાન અને માણસની કોમળતા પર
આઘાત કરે તેવા પ્રસંગો સામે સાવધાની
આમાં પાઇને ખરચ નથી, પણ એનાં મૂલ અણમોલ છે. છભને મીઠી રાખવામાં પાઈને ખર્ચ નથી. અને બોલતાં ચાલતાં કે વાત કરતાં સામા સાકરવાળી જીભ ગમે તેવા માણસને વશ કરે છે. ઉપર પૂરતું ધ્યાન છે, તેની વાત ઉપર સહાનુભૂતિ વેપાર કરવો તે ચીની સાકરનો જ કરવો, છે, તેની માગણી માટે બનતું કરવાની તમન્ના છે એળિયાનો વેપાર તે ગમાર કે અકકલહીણ માણસ અને બનતું કરી છૂટવાની પોતાની ફરજ છે, એમ કરે. અને અહીં રહી રહીને કેટલું રહેવું છે ? એમાં બતાવવું અને સામાના મન પર ઠસાવવું. એ બાપડ વળી કડવી જીભ વાપરીને વેર વસાવવાં બે જે પણ કેટલું ગેખી ગેખીને તમારી પાસે રાવ ખાવા કે ખરા? અને મીઠું બોલવામાં જાય શું ? એકની એક ભલામણને પત્ર લેવા કે કાંઈ કામ કરાવવા આવ્યા સ્ત્રીને “બા” કે “મા” કહી શકાય અને બાપની હોય તેના તરફ તોછડાઈ બતાવવી, તેને રોફ બતાવે, ઐયર પણ કહી શકાય અને એ વાત ખોટી નથી, પોતે ઘણા વ્યવસાયી છે એમ બતાવવા ધાંધલ કરો કે પિતાની સગી મા તે પિતાના સગા બાપની બૈરી પિતાને તે આવા સેંકડો લફરાં લાગેલાં છે એમ બતાવો થાય જ. પણ બાને બાપની બે કહે ત્યારે ખબર જેથી એને કે અને કેટલે આઘાત લાગે તેની કલ્પના પડે કે એમ બોલવામાં તથ્થાંશ હોવા છતાં વિવેક કરે છે? કેટલીકવાર તે દૂર દૂરથી એ તમને મળવા નથી, વ્યવહાર નથી, મર્યાદા નથી, આવડત નથી, આવેલ હોય, તમે એનું કામ જરૂર કરી આપશે એવી માનસવિદ્યાને અભ્યાસ નથી. એટલે સત્ય બોલવું આશાભેર એ તમારી ફરતી ફેરફૂદડી ખાતે હોય, જેટલું જરૂરી છે, તેટલું જ પ્રિય બલવું જરૂરી છે. તમે કયારે નહાએ છે અને ક્યારે પુરસદમાં છે, દુનિયાદારીના કામમાં પ્રેમાળ શબ્દો બેલનાર કામ તેની તપાસ કરીને આવ્યું હોય, અને તમે એને કાઢી લે છે, સામાને પિતાને બનાવી શકે છે અને આદર પણ ન આપે, ભભકામાં રોફ બતાવો અને પિતાને માટે સારો મત ઉત્પન્ન કરી શકે છે. અને જાણે તમે કોઈ જુદી જ દુનિયામાં હે–આ દેખાવ, પ્રેમાળ શબ્દ બોલવામાં તસ્દી નથી, તકલીફ નથી, અને દમામ, આ રેફ કદી ન કરતાં. બને તેટલું પ્રયાસ નથી, પાઈને ખરચ નથી અને ગોઠવણ કરવી કામ કરી આપજે, તેને ધીરજ આપજે, તેના કામ પડતી નથી. એનાં મૂલય અમૂલ્ય છે અને જીવન તરફ લાગણી દાખવજે અને જીવનમાં આવાં કામો પંથને સરળ કરનાર અનુપમ માત્રા છે.
જ સાથે લઈ જવાનાં છે એટલું અવધારજો. Kindly words, sympathising attentions, watchfulness against wounding men's sensitiveness-these cost very little, but they are priceless in their value.
H. W. ROBERTSON. 9-1-1947.

Page #23

ધર્મકૌશલય.
૫૯
અને સામાને ઘા વાગે એવું કદી બોલતા અને જીવનની મર્યાદા વિચારવાથી અમલમાં આવે. કે વર્તતા નહિ, હવે જોયા તમારા બાપદાદા ! એના ઉપયોગમાં એક પાઈને ખર્ચ નથી, એનાં હજુ તે દીકરીના લેહીના પૈસા ખાઈ ગયા છે વ્યવહારમાં મહેનત નથી, એને અમલમાં તકલીફ અને ગામનાં જમણમાંથી ગોળપાપડી ચેરી લાગ્યા છે નથી. આવી રીતે વગર પ્રયાસે મળતું ઉચ્ચ પ્રાગતેની ચિકાશ તે ધૂઓ ! અથવા હરામજાદા, મૂરખા, તિક જીવન કરવાનો નિશ્ચય કરી લો અને તમે ઉચ્ચ ગહા. મીઠા વગરના, બેવકફ-આવા આવા શબ્દભંડોળ આદર્શ રાખશે એટલે તમારી આસપાસનું વાતાવરણ કાઢતા નહિ, શબ્દનાં બાણ આકરાં વાગે છે, હાથ પણ પલટાઈ જશે અને તમે અસલ ખાનદાન ઉચ્ચનીચે એશિયાળો માણસ કદાચ ખમી પણ જાય, માહી ચારિત્રશીલ મનવા છે એથી તમારી છાપ પણ એના હૃદયમાં આઘાત પડે, એ નરી હિંસા છે, પડી જશે. તમને અંતરને આનંદ થશે. અંતે ચાલ્યા એ કદી ભૂલ નહિં. અને તમને એવા આઘાતો
માધાની જવાનું તો છે જ, બધું મૂકીને જવાનું છે, તે આ કરવાને શે હક છે? તમે શેઠ હે કે અમલદાર હે,
વગર ખરચની માણસાઈ મોટાઈનો લહાવો લે અને સત્તાધિકારી છે કે પ્રમુખ છે, ઉપરી છે કે ગૃહપતિ
જીવનને ધર્મમય, આનંદમય, પરોપકારી, ઉપયોગ હે-સામને આઘાત લાગે તેવું તમારાથી બોલાય
અને આદર્શવાદી બનાવો. આવા વગર ખરચના નહિં, વર્તાય નહિ.
ધર્મને જીવવા પ્રયત્ન કરશો એ સાચું ધર્મ કૌશલ્ય છે આ ત્રણ બાબતો ચીવટ રાખવાથી સુધરે, અને અ૬૫ પ્રયાસ સાધ્ય છે. દયાનમાં રાખવાથી પલટો લે અને પ્રેમની કલ્પના

Page #24

વર્તમાન સમાચાર. પાલનપુર
શુ, ૬ થી અઢાઈ મહેસવ, ૧૩ સે શાંતિસ્નાત્ર આ વર્ષે પૂ. પા. આ. શ્રીમદ વિજયવલ્લભ- આદિ કાર્યો રાખવામાં આવ્યા હતા. સૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા આ. શ્રી વિજયસ્તૂર
સભાનાં સાહિત્ય પ્રકાશન માટે સૂરિજી મહારાજ પન્યાસ સમુદ્રવિજય મ. પંન્યાસ
મળેલ અભિપ્રાય. પૂર્ણાનંદવિજય મ. આદિ ઠા. ૧૬ અને ૮૧ સા વીજ મહારાજનું ચોમાસું થવાથી શ્રી સંઘમાં સારો ઉત્સાહ પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજય લબ્ધિસૂરી ફેલાયો છે. તપશ્ચર્યા પૂજા, પ્રભાવનાઓ આદિ અવાર ધરજી મહારાજની આજ્ઞાથી પૂના કેમ્પથી તા. નવાર થતા રહે છે.
૨૮-૮-૫૦ નાં પત્રમાં નીચે મુજબ સભાનાં સાહિત્ય શ્રી પર્વાધિરાજ પર્યુષણ પર્વનું ઘણાજ આનંદ માટે પિતાને અભપ્રાય જણાવે છે કે સુશ્રાવક પૂર્વોક આરાધન થયું. દરરાજની પેઠે આચાર્ય શ્રી વલ્લભદાસ આદિ સભાસદે યોગ્ય. તમારે પત્ર પર્યુષણ પર્વ માં પણ વ્યાખ્યાનો ફરમાવતા હતા.
તથા શ્રી દમયંતી ચરિત્ર આદિ ત્રણ પુસ્તકે સ્વાનાદિની આવક પણ આ વર્ષે સારી થઈ હતી, મળ્યા. ખરેખર પ્રકાશને સરસ અને સુંદર થયા તપશ્ચર્યા, પ્રભાવનાઓ, વગેરે કાર્યો સારાં થયાં હતા.
છે. આજે ગુજરાતી આદિ ભાષામાં જૈન સાહિત્યના
પ્રાણવાન પ્રસ્થરત્નના સુંદર અનુવાદોના મુનિરાજશ્રી હેમવિજયજી મહારાજે ૩૨ ઉપવા
અતીવ જરૂરીયાત છે. જેનોને અને જેનેતરને સની મહાન તપશ્ચર્યા અને પાંચ સાધ્વીજિએ
પણ જેન ધર્મના મુખ્ય સિદ્ધાન્તની વિસ્તૃત અને માસખમણની મહાને તપશ્ચર્યા કરી
બલ
સરલ માહિતી આપવા માટે યોગ્ય ગ્રન્થના પ્રકાશન વંતવિજયજી મહારાજે અાઈની તપશ્ચર્યા કરી. નની ખૂબજ આવશ્યક્તા છે. સસ્તું સાહિત્યની પંન્યાસ પૂર્ણાનવિજયજી મ. એ ૪ અને ૩, યોજના દ્વારા તમે એ કાર્ય પણ કરી રહ્યા છો એ ઉપવાસ મુનિ શ્રી શિવવિજયજી છઠ્ઠ છઠ્ઠ પારણું, આનંદનો વિષય છે. પૂજ્ય સ્વમ ત ગુરુદેવના પુરય મુનિ કુંદનવિજયજી, મુનિ શ્રી ઈન્દ્રવિજયજી, જય નામ સાથે સંકળાયેલી આ સભા ગુરૂદેવના જીવનના વિજયજી, ન્યાયવિજયજી, હીંકારવિજયજી આદિ એક અનન્ય કાર્ય - જૈન ધર્મના પ્રચારનું આ એ છ, અદૃમની તપશ્ચર્યા કરી. સાખીઓમાં ૧૬, રાતિએ આગલ વધારી શૈકેઇના અભિનન્દનની ૧૬, ૧૩, ૧૩, ૧૨, ૧૨ આદિ ઉપાસેની તપશ્ચય અધિકારિણી બને છે. આજ રીતિએ હજી પણ અને સંખ્યાબંધ અઢાઈઓ આદિ તપશ્ચર્યાઓ થઈ. આ
14લામાં વધુ ને વધુ સાહિત્ય પ્રચાર કરે એવી અંતરની શ્રાવક, શ્રાવિકા સમુદાયમાં માસખમણ, વગેરે અભિલાષા છે. સારા પ્રમાણમાં તપશ્ચર્યા થઈ.
લી આજ્ઞાથી સાગરના ઉપાશ્રયે આ શ્રી વિજયકસ્તુરસુરિજી
ભાસ્કરવિજયના ધર્મલાભ. મહારાજ આઠેય દિવસેએ વ્યાખ્યાન વાંચવા પધાર્યા શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશમાં સહાય. હતા. પન્યાસ પૂર્ણાનંદ વિજયજી ખરતરગચ્છના મુનિરાજ શ્રી વિનયવિજયજી મહારાજની ઉપાશ્રયે જન્મ વાંચવા પધાર્યા હતા.
સદુપદેશથી ઐઠેર સંધની વતી શાહ ગિરધરલાલ અન્ય ગામોથી ભાવિકે સારા પ્રમાણમાં પર્યુષણા પોપટલાલ તરફથી રૂ. ૧૫) સભાને મળ્યા છે, જે આરાધન કરવા પધાર્યા હતા. તપશ્ચર્યા નિમિત્તે ભા. આભાર સાથે સ્વીકારી છે.

Page #25

અપાઈ ગયેલ આ વર્ષની ભેટ બુકે અને આપેલ ભેટની બુકને લાભ.
અસાઢ માસના અંકમાં જણાવ્યા પ્રમાણે શ્રી દમયંતી ચરિત્ર વગેરે ચાર ગ્રંથા આસો વદી ૦)) સુધીમાં થનારા નવા લાઈફ મેમ્બર બધુઓ તે ચારે ગ્રંથે ભેટ આપવાનો નિર્ણય થયા છે જેથી લાભ લેવા જેવું છે.
ભેટના ગ્ર’થા. સં'. ૨૦૦૨-૨૦૦૩-૨૦૦૪-૨૦૦૫ આ ચાર જ વર્ષમાં ( અગાઉ ભેટ આપેલા જુદા ) રૂા. ૬૦) ના ભેટના ગ્રંથ અપાયેલા છે અને સં. ૨૦૦૬ ની સાલના સુમારે રૂા. ૧૩ ના મળી રૂ. ૭૩-૦-૦ ની કિંમતના ગ્રંથો અમારા માનવ તા સભ્યોને અપાયેલ છે; આવી રીતે ભેટના ગ્રથોને લાભ કોઈ પણ સંસ્થા આપતી હોય તેમ જાણવામાં નથી.
સં. ૨૦૦૭ ની સાલના ભેટના ગ્રંથા. સ. ૨૦૦૭ ની સાલમાં આ પવના બે ગ્રંથ શ્રી શ્રેયાંસનાથ સચિત્ર ચરિત્ર અને જૈન કથારત્નકેષ પ્રથમ ભાગ છપાય છે, તે સં. ૨૦૦૭ ની સાલનાં ફાગણ વદી ૩૦ સુધીમાં નવા થનારા ૧ લા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરોને ભેટ અને બીજા વર્ગ માં થનારને ધારા પ્રમાણે ભેટ આપવા આવશે જૈન કથારત્નકોષ માટેની આર્થિક સહાય મળેલી હોવાથી માત્ર શ્રી શ્રેયાંસનાથ ચરિત્ર ( સચિત્ર ) માટે કોઈ પુણ્ય પ્રભાવક શ્રદ્ધાળુ જૈન બંધુ કે બહેને આર્થિક સહાય આપીને આ લાભ લેવા જેવું છે. અમારા પ્રકટ થયેલ તીર્થંકર ભગવંતના સચિત્ર ચરિત્ર જે જ આ ગ્રંથ પ્રકટ કરવામાં આવશે. બને ગ્રે થે અડધા ઉપરાંત છપાઈ ગયેલ છે, વેલાસર સ્થિતિ સંપન્ન બંધુઓ અને બહેનોએ સભ્ય તરીકે દાખલ થઈ જરૂર આ લાભ લેવા જેવો છે.
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ (સચિત્ર ) ચરિત્ર, પરમાત્મા શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર, સચિત્ર (કિંમત રૂા. ૧૩ ) આ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર, સુંદર, આકર્ષક અને આત્મકલ્યાણ સાધનારૂં હોવાથી, જૈન સમાજ માં પ્રિય થઈ પડવાથી, તે જ ગ્રંથ આ સાલ( હાલમાં ) નવા લાઈફ મેમ્બર થવાની ઈચછાવાળા જૈન બંધુઓ અને બહેન ( ગઈ સાલમાં જ ) ભેટ અપાયેલ આ ચરિત્ર ગ્રંથ ભેટ મંગાવે છે, એ ધારાધોરણ પ્રમાણે અને સામાન્ય રીતે પણ આગલા વર્ષોની ભેટ અપાઈ શકે નહિં; કારણ કે જ્ઞાનખાતાના દેશ આપનાર લેનારને પણ લાગે તેમ છે; પરંતુ નવા થનાર લાઈફ મેમ્બરાની ગ્રંથની પ્રશંસા જાણીને-વાંચવા આત્મકલ્યાણુ સાધવા ઘણુ પત્રો અમારા ઉપર આવેત હોવાથી તમન્ના જેવાઈ છે, જેથી સભા એવા ઠરાવ પર આવી છે, કે હવે પછી નવા થનારા લાઈફ મેમ્બર બંધુઓને ખાસ આ ચરિત્ર વાંચવા માટે લેવાની જરૂર જ હોય તો સિલિકમાં હશે ત્યાં સુધીમાં રૂા. ૧૦૧) લાઈફ મેમ્બર ફીના તથા રૂા. ૭) શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્રના મળી રૂા. ૧૦૮મોકલી આપશે તો આ સાલના ભેટ આપવાના ચાર ગ્રંથ સાથે તે પણ મોકલી આપવામાં આવશે. બીજા વર્ગના નવા થનારા લાઈફ મેમ્બરને ધારા પ્રમાણે મળી શકશે.

Page #26
Reg. No. B. 314 | [] ( 1 મહાસતી શ્રી મય ની ચરિત્ર છે. તે પણ હી હે ( ધણી શાડી નકલે સિલિકે રહી છે. ) ! શ્રી ભાણિ કચદેવસૂરિ વિરચિત મૂળ ઉપથી અનુવાદ, સચિત્ર, AIYE - પૂર્વની પૂણ્યાગ અને શીલનું માહત્ સતી શ્રીદય તીમાં અસાધારણું હતું, તેના શુદ્ધ અને સરલ ભાષામાં અનુવાદ કરાવી અમારા તરફથી પ્રકાશનનું કાર્ય શરૂ કરેલ છે. આ અનુપમ રચનામાં મહાસતી દમય'તીના અસાધારણુ શીલ મહાત્મ્યના પ્રભાવેવડના ચમત્કારિક અનેક પ્રસ'ગા, વસું ને અાવેલ છે. સાથે નળરાજા પ્રત્યે અપવ” પતિભકિત, સતી દમય’તી સાસરે સીધાવતાં મામાપે આપેલી સેનેરી શિખામણી જુગારથી થતી ખાના ખરાબી, ધૂત" જાની મૂર્તીતા, પ્રતિજ્ઞાપાલન, તે વખતની ૨ાજયનીતિ, સતી મસ્તીએ વન નિવાસના વખતે આવતા સુખ દુ: એ વખતે ધીરજ, શાંતિ મને તે વખતે કેટલાયે મનુષ્યને ધમ” પમાડેલ છે સંતી ભાવ ભરીત નાંધ, તેમજ પુણ્યશ્લોક નળરાજપૂના પૂર્વના અસાધારણું હેટા પુયબ ધના યોગે તેમના માહાત્મ્ય, મહિમા, તેમના નામ સમરણુથી મનુષ્યોને થતા લાભ વગેરેનું અદ્ ભૂત પઠન પાઠન કરવા જેવુ' વૃષ્ણન આચાર્ય મહારાજે આ ગ્રંથમાં માયુ છે. બીજી અ'તગત સુખાધક કથાએ પણ આપવામાં આવેલી છે. મ’ 39 પાની 218 62 અક્ષરી, સુંદર બાઈડીંગ કંવર છેકેટ, સહિત હિંમત રૂા. 7-8-0 પેટે જ જુદુ'. 2 જ્ઞાનપ્રદીપ ભાગ આજે. લેખક—આચાર્ય શ્રી વિકરતૂરસૂરિ મહારાજ શાનના પરિપાકરૂપે ધામિ'ક, નૈતિક અને સામાજિક વિષયો, લેખે કે જે સંસારમાં અટવાયેલા મનુને સાચી માનવતાને રાહુ બતાવનાર, આબાલવૃદ્ધ સર્વ જન સમૂહને હૃદયરપુશ થતાં મનપૂર્વક પઠનપાઠન કરનારને એમદ અને સાથે આત્મિક આનંદ થવા સાથે અનુષ્ય જન્મની કેમ સાલતા થાય તેવી રીતે, સાચી સુગધી પુછ પમાળારૂપે ગુથી સાદી, સરલ, રેચકભાષામાં તૈયાર કરવામાં આવેલા છે, સાતમા વર્ષ ઉપૂર આ ગ્રંથના પ્રથમ ભાગનું’ એ ક ઇંજાર કાપીનું' ) પ્રકાશન થતા રન નેતર. મનુષ્યને ઉદારતાપૂર્વક એ કેએક ક્રોપી ભેટ આપવામાં આવેલી હતી, તેની જ ફરી વખત એટલી બુધી પ્રશંસા સાથે માંગણી થતાં તેની બીજી આવૃત્તિ ( એક ધ્રુજારુ કંપી )નું પ્રકાશ્મન હરવામાં આવેલ તેના પણ ઉપરોકત રીતે સદ્ઉપયોગ કરવામાં આવેલ હતા. આ બીજા ભાગમાં પુષ્ણુ તેજ નિદાન સમાચાર્ય મહારાજની કૃતિના નવા ચ૭ વિવિધ વિષયેનો સમૂહ છે, તેની કિંમત રૂ. 4) રાખેલ હતી પરંતુ નેતર બંધુઓ પણ વિશેષુ લાભ લેતા હોવાથી મત બંટાડી રૂ. નહ- 6 રાખેલ છે. બ્રણી થોડી નકુલે સિલિકે છે. 3 આદશ જૈન શ્રીરના ભાગ બીજો જનસમૂહનું ક૯યાણ કરનારા મહાનું પૂર્વાચાર્ય મહારાજાએ રચિત કથાનુયોગ (કથા સાહિત્ય)માંથી પુષ્પો લઈ જુદી જુદી આદર્શ ( જૈન શ્રીરને ) શીલવતી વગેરે પવિત્ર આઠ રમણીએાનુ' સુંદર, રસિક, મહેને માટે આદરણીય, અનુકરણીય, સ્ત્રી,-ગૃહિણી અને પવિત્ર શ્રીરત્નો થવા માટે આ સતી ચરિત્રો 'બનરૂપ હોવાથી પ્રકાશન કરેલ છે. દરેક રાતી ચરિત્રનું પઠનપાહેર કરતાં અનેકવિધ આદર્શ અનુપમરીતે જોવાય છે. વિશેષ લખવા કરતાં વાંચકને મનનપૂવ કે વાંચવા નમ્ર સૂચના છે. સુંદર ટાઈપ અને સારા કાગળ ઉપર સંરલ ગુજરાતી ભાષામાં પ્રજદ્ભુત અને આકર્ષક બાઇડીંગથી તૈયાર કરવામાં આવેલ છે. કિંમત રૂ. 2-0-0 પટેજ વધુ દુ', દરેક સુશીલ ખહેને એ અવશ્ય "માવી મનનપૂવક્ર વાંચવાથી, મનન કરવાથી, આદશ’ પુણું પ્રાપ્ત થવા જેવા ઉત્તમ ગ્રંથ છે. - A મહાય પિટિગ શિસ : દાણાપી-ભાવન, For Private And Personal Use Only