Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ARAS
પુસ્તક ૩૯ મુ. અંક ૮ મા.
સંવત ૧૯૮ ફાલ્ગન,
શેઠ હઠીભાઇનું ભવ્ય જિનાલય-અમદ્દાવાદ.
» કા રી કે, શ્રી જૈન આત્માનદ સભા-ભાવનગર
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
ભવિષવ-પરિગ્રવા
વડા
૧. પ્રભુનું ગાન
... ... ... ... ... ... ( સુયશ ) ૧૭૩ ૨. પ્રભુ મહાવીર પંચકલ્યાણુક મહિમા (રાસ) ... (મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ) ૧૭૪ ૩. વીરકા ધ્યાન .. ••• .. ••• .. ••. ••• .. ••• .. ( સુયશ ) ૧૭૫. ૪. શ્રી સિદ્ધસ્તાત્ર ... ... ... ... ... ( ડે. ભગવાનદાસ મન:સુખભાઈ મહેતા) ૧૭૬ ૫. ધર્મસ્વરૂપ .. ... ... ... ... ( આ. શ્રી વિજય કસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૧૭૮ ૬. મુનિનું સ્વરૂપ ... ...
••• ••• ••• .. ••• .. ૧૮૧ ૭. કૃત્રિમતા (ડળ-દંભ ) વિષે શ્વાનેક્તિ ... ... ( કવિ રેવાશંકર વાલજી બધેકા ) ૧૮૨ ૮. જ્ઞાન અને ક્રિયા ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ૧૮૩ ૯, અજિત સુક્તમાળા .. ... ... ... .... (સં: મુનિ લક્ષ્મીસાગરજી મહ'રાજ ૧૮૪ ૧૦. અહિં સાની અદ્દભુત શક્તિ .. ... ... ... ... ... ( મોહનલાલ દી. ચોકસી ૧૮૬ ૧૧. શ્રી મુનિસુદરસૂરિ ... (મેહનલાલ દલીચંદ દેશાઈ બી. એ. એલએલ. બી. એડવોકેટ) ૧૮૮ ૧૨. શાસ્ત્રજ્ઞાન ... ... ... ... ... ... ... શ્રીમાન કે દકુંદાચાર્ય. ) ૧૯૨ ૧૩. વિશ્વસંસ્કૃતિમાં જૈન ધર્મનું સ્થાન ... ... ... ... ... ... (ઉધૃત) ૧૩ ૧૪. સ્વીકાર અને સમાલોચના ... .. કે.. ... ... ... ... ... ... ... ૧૯૫ ૧૫. વર્તમાન સમાચાર. ••• ••. ••• .. ••. ••• .. ••• .. ••• .. ૧૯૬
શ્રી વાસુપૂજ્ય (પ્રભુ) ચરિત્ર.
| ( શ્રી વર્ધમાનસૂરિકૃત. ). ૫૪૭૪ કપ્રમાણ, મૂળ સંસ્કૃત ભાષા અને સુંદર શૈલીમાં વિસ્તારપૂર્વક જુદા જુદા આગમો તથા પૂર્વાચાકૃત અનેક ગ્રંથોમાંથી દેહન કરી શ્રીમાન વર્ધમાનસૂરિજીએ સં'. ૧૨૯૯ ની સાલમાં લખેલો મા અપૂર્વ ગ્રંથ છે. રચનાર મહાત્માની કવિત્વશક્તિ અભુત છે, તે તેમાં આવેલ સર્વ પ્રકારના રસની પરિપૂર્ણતા જ બતાવી આપે છે. તેનું આ સાદુ, સરલ અને સુંદર ભાષાંતર છે. ઊંચા એન્ટીક કાગળ ઉપર સુંદર ગુજરાતી અક્ષરમાં છપાવેલ છે. !
| આ ગ્રંથમાં પ્રભુના ત્રણ ભવ, પાંચ કલ્યાણ કે અને ઉપદેશક જાણવા યોગ્ય મનનીય સુંદર બેધપાઠ, તત્ત્વજ્ઞાન, તપ વગેરે સંબંધીની વિસ્તૃત હકિકતના વર્ણન સાથે પુણ્ય ઉપર પુણ્યાય ચરિત્ર, રાત્રિભોજન ત્યાગ અને આદર, બારવ્રત, રોહિણી આદિની અનેક સુંદર, રોચક, રસપ્રદ, બાલાદક કથાઓ આપેલી છે, કે જેમાંની એક કથા પૂરી થતાં બીજી વાંચવા મન લલચાય છે અને પૂરી કરવા ઉત્સુકતા થાય છે. તે તમામ કથાએ ઉ૫ર ગ્રાહ્ય અને સુંદર ઉપદેશ પણ સાથે આપેલ છે. પ્રભુના ત્રણ ભવના-જીવનના નહિ પ્રગટ થયેલ જાણવા જેવાં અનેક પ્રસ ગો અને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા પછી પ્રભુએ સ્થળે સ્થળે વિચરી આપેલ વિવિધ વિષયો ઉપર આદરણીય દેશના એ તમામ આ ગ્રંથમાં આપવામાં આવેલ છે.
એકંદરે આ ચરિત્ર પહેલેથી છેલ્લે સુધી મનનપૂર્વક વાંચવા જેવું અને પઠન પાઠનમાં નિરંતર ઉપયોગ કરવા યોગ્ય છે, જેને માટે વિશેષ લખવા કરતાં અનુભવ કરવા જેવું છે.
કિંમત રૂા. ૨-૮-૦ પોસ્ટેજ જુદુ'.
( આ ગ્રંથ માટે મુનિમહારાજાઓ વગેરેના જે સુંદર અભિપ્રાય મળે છે તેની નોંધ માસિક માં અાપવામાં આવે છે. )
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
:
:::
)
પકથી
પુસ્તક : ૩૯ મું: અંકઃ ૮ મો :
આત્મસં. ૪૬ઃ
વીર સં. ર૪૬૮ : ફાગુન: વિક્રમ સં. ૧૯૯૮ માર્ચ :
પ્રભુનું ગાન.
(તર્જ-પીયુ પીયુ બોલ.] મીઠું મીઠું બોલ, મીઠું મીઠું બોલ;
ગાન પ્રભુનું મીઠું મીઠું બોલ-મીઠું. તેરે ગાન કયે દલડામેં, આજ હુએ આનંદ અજેડ. ગાન. ૧ ઝટપટ ભજમન ધૂન લગા, તુઝે વસનકા ધામ બતા; ઇશક ધામ સજાવટ શંકર, યશકા કેડ કહા કરજેડ. ગાન. ૨ તનમનવીરજિન નામ પુકારે, કરે અંતરકા ધ્યાન તુમારે; જિનકા ગાન ભલા ભયભંજન, સુખકા બોલ સુના અણમોલ. ૩
-સુયશ.
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
[ ૧૭૪ ]
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
EID
પ્રભુ મહાવીર પંચકલ્યાણક મહિમા (રાસ)
( આવે! રબારણુ હા મારે નેસલડે-એ રાગ )
ગોરી દેવાંગના ડા ઘેલડી રાસે રમતી,
વાગતી ઘારી મધુરી ચરણમાં હા રાસે રમતી,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માર્ગશીર્ષ ને કૃષ્ણપક્ષમાં દિન છે દશમના મહાવીર, દીક્ષા અમૂલી ધારી, દેવાંગના હૈા રાસે રમ'તી.
~~~~~૭
પ્રાણત દેવલાક સ્થાનથી મ્હેનડી આવીયા મહાવીર, આષાઢ શુકલ ષષ્ટીર્દિને, દેવાંગના હૈ। રાસે રમતી. ક્ષત્રિયકુંડમાં હૈ। એનડી જન્મ્યા મહાવીર,
માતપિતા હુ પામ્યાં દેવાંગના હા રાસે રમતી. (ક્ષણ) નારકી પ્રકાયાને, ઇન્દ્ર સૌ અભિષેકે મહાવીર,
મેરુહિલેાળી સુર સંતેાખ્યા, દેવાંગના હૈ। રાસે રમતી, ચૈત્ર સુદ તેરસે વર્ધમાન નામથી જાણ્યા મહાવીર,
ગાય થી મહાવીર ગણાયે, દેવાંગના હા રાસે રમતી. પત્ની યશેઢા સંગમાં, વિરક્ત ભાગ માણ્યા મહાવીર,
અંતરમાં જ્ઞાનદીપ જાગ્યા, દેવાંગના હૈ। રાસે રમતી. પ સુવર્ણ દાનથી ક્રીનને, વર્ષીદાન દેતા મહાવીર,
દારિદ્રય દીનનાં હઠાવ્યા, દેવાંગના હા રાસે રમતી. ૬ દીક્ષા ગ્રહીને રે, તારવુ' જગને મહાવીર,
ન ંદિવર્ધન આંસુ સારે, દેવાંગના હો રાસે રમતી. ७ ખંધુ રીઝાવી ડાંસથી, વનવાટ લીધી મહાવીર,
રાગ દ્વેષ માહુને હઠાવ્યા, દેવાંગના હા રાસે રમતી. ૮
For Private And Personal Use Only
ધ્રુવ
3
૪
૯
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વીરકા ધ્યાન.
૧૭ ]
pic2NIAGINEGAIIAi rco
અહં વિચાર્યું અંતરે ઉચ્ચરે સામાયિક મહાવીર,
ચારિત્ર ભાવના વિકાસી, દેવાંગના હો રાસે રમતી. ૧૦ ઋજુવાલિકાને કાંઠડે વૈશાખ સુદ દસમે મહાવીર,
વર્ષે કેવળજ્ઞાન સ્વામી, દેવાંગના હે રાસે રમતી. ૧૧ દિવ્ય જ્ઞાનના પ્રભાવે વિશ્વને ઉધ્ધાર્થ મહાવીર,
મહાનંદ પામ્યા પમાડ્યો, દેવાંગના હે રાસે રમતી. ૧૨ અખંડ દેશના અંતની પ્રહર સોળકેરી મહાવીર,
પુણ્ય પાપ અધ્યયને પ્રકાશ્યાં દેવાંગના હે રાસે રમતી. ૧૩ અમાસ કાર્તિકીના દિને નગરી અપાપા મહાવીર, - નિર્વાણ બેધતાં જ પામ્યા, દેવાંગના હે રાસે રમતી. ૧૪ દ્રવ્ય ઉદ્યોતના દીપકે, ગણરાજ યોજે મહાવીર,
રત્નદીપ દેવે પ્રગટાવે, દેવાંગના હે રાસે રમતી. ૧૫ દિપાવલી દિન ઉજ પ્રસિધ્ધ વિશ્વ બધે મહાવીર,
ગૌતમ કેવળ પામ્યા, દેવાંગના હે રાસે રમતી. ૧૬ અંતરમાં ભાવના દર્શની, દાસને પ્યારા મહાવીર,
હૈયામાં ઝખના પ્રભુની, દેવાંગના હે રાસે રમતી. ૧૭ કલ્યાણક પંચ મહાવીરનાં અજિત પદ માટે મહાવીર,
હેમેન્દ્ર હર્ષથી ગજા દેવાંગના હે રાસે રમતી. ૧૮
l poole sien Spiele
વીરકા દયાન.
[તજ-ચલ ચલ રે નવજવાન ] તન મનસેં તુ લગાવ, વીરકા પ્યારા ધ્યાન ધ્યાન. મન જૂઠ માયાજાલ, ઓર ભમે કાલ; ઈતની તું સમજણ, લે કે જાના શરણ, ચૂકના તેરા ધર્મ નહિ, જપના પ્રભુ નામ.
તન- ૧ તું માયાસે બચેજા, આપસે હઠે જા; જીવનકા તું સુકાન, સુયશ કરે કલ્યાણ. ચુકના ૨
-સુયશ હરે
Mee
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રચનાર અને વિવેચનાર–ડે. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા.
શ્રી સિદ્ધસ્તોત્ર.
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૫૭ થી શરૂ. ) પ્રકાર તરે સિદ્ધ નામનું યથાર્થપણું બતાવે છે –
| વસંતતિલકા વૃત્તનિષ્પન્ન ધાન્ય થયું સિદ્ધ યથા કથાય, નિષ્પન્ન રૂપ નિજ સિદ્ધ થયું તથા ય; તેથી કૃતાર્થ અભિધા અરથાનુસાર,
તે સિદ્ધના ચરણ હે શરણું અમારે! ૩ શબ્દાર્થ-નિષ્પન્ન-પાકેલા ધાન્યને જેમ સિંદ્ધ થયું એમ કહેવામાં આવે છે, તેમ જેનું નિષ્પન્ન થયેલું નિજરૂપ સિદ્ધ થયું એમ કહેવાય છે; અને તેથી કરીને જે સિદ્ધકૃતાર્થ એવું અર્થાનુસારી યથાર્થ નામ ધારણ કરે છે એવા તે સિદ્ધના ચરણ અમને શરણરૂપ હે!
વિવેચન-નિષ્પન્ન થયેલું–પાકેલું-પરિણત થયેલું ધાન્ય સિદ્ધ થયું એમ કહેવાય છે. એક વાર પરિપકવ થયા પછી જલસિંચન આદિ કોઈપણ ક્રિયા-પ્રક્રિયાઓની આવશ્યકતા રહેતી નથી. “નિષ્પન્ન શાલિવાળા વનથી શોભતા છવલોકમાં જલભારથી નમેલા જલધરનું કામ શું ?'
નિક્સરકિવનશારિરિ વસ્ત્રો,
વયે જિયકકમાન?' શ્રી ભક્તામર સ્તોત્ર આમ પરિપાકરૂપ તેનું કાર્ય પર્યાપ્ત થયું છે, એટલે કોઈ કાર્ય અવશિષ્ટ નહિં રહ્યું હેવાથી તેની કૃતકૃત્યતા થઈ છે અને એક વાર નિષ્પન્ન થયેલું ધાન્ય, પુનઃ અનિષ્પન્નપણું પામે એમ કોઈએ કદી દીઠું સાંભળ્યું નથી એટલે કે તેની નિષ્પન્ન અવસ્થિતિમાં કેઇકાળે ફેર પડતો નથી. - તે જ પ્રકારે સિદ્ધ ભગવાનને નિજરૂપ નિષ્પન્ન થયું છે, પરિપકવ સ્વરૂપે પરિણત થયું છે, સિદ્ધ થયું છે, અને એક વાર તે પરિણત સ્વરૂપ નિષ્પન્ન થયું, એટલે પછી તથારૂપ પરિણતિની સાધના માટે કોઈપણ સાધનરૂપ ક્રિયા-પ્રક્રિયાને અવકાશ રહેતું નથી. પરદ્રવ્યથી વિયુક્ત એવા સ્વદ્રવ્યની સિધિરૂપ અભીષ્ટ કાર્ય પરિપૂર્ણ થતાં, કંઈ પણ કર્તવ્ય બાકી રહેતું નથી.
આમ કૃતકૃત્યપણું સિદ્ધ થયું હોવાથી, “સિદ્ધ' નામની સાર્થકતા જણાય છે. અને એ કૃતકૃત્યપણું થયા પછી કોઈ કાળે સ્વરૂપાન્તર થતું નથી. નિપજ પરિતિમાં ફેર પડતો નથી, કતાથનિકિતાર્થ એવા સિદ્ધની સદાકાળ-સાદિ અનંત ભાંગે–તેમજ અવસ્થિતિ રહે છે; શુદ્ધ ચેતનાને સિદ્ધરૂ૫ પ્રિયતમને સંગ થયા પછી, તેને સંગ કદી છૂટતો નથી, કદી વિરહદુઃખ અનુભવવું પડતું નથી.
“રીઝ સાહેબ સંગ ન પરિહરે રે,
ભાગે સાદિ અનંત”—શ્રીમાન આનંદઘનજી, "निष्ठितार्थमज नौमि परमात्मानमव्ययम् ।"
-શ્રી શુભચંદ્રાચાર્યજીકૃત જ્ઞાનાર્ણવ.
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
---
--
-
-----
--
--
---
-
-
શ્રી સિદ્ધસ્તોત્ર.
[ ૧૭૭] “બિનહિ જાતવાળી મનિસર્ઘઉં મિતોગ િ”
-શ્રી સમંતભદ્રાચાર્યજીકૃત બહતસ્વયંભૂ તેa. સાદિ અનંત અનંત સમાધિ મુખમાં, કૃતકૃત્ય પ્રભુ વીર્ય અનંત પ્રકાશ જે
અપૂર્વ અવસર એવો કયારે આવશે?” –શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી. આમ કૃતકૃત્ય એવા શ્રી સિદ્ધના ચરણનું અમને શરણ હે!
હવે સિદ્ધનું સચિદાનંદપણું વર્ણવે છે – આનંદના જ ઘન ચિઘન સ્વરૂપી, વિશ્વસ્વરૂપ નિરૂપે પણ જે અરૂપી; અત્યક્ષ અક્ષર જ જે ગત જન્મપારે,
તે સિદ્ધના ચરણ હે શરણું અમારે ! ૪ શબ્દાર્થ –જે આનંદના જ ઘન છે. ચિદ્દઘન છે, સત્ સ્વરૂપી છે; જે અરૂપી છતાં વિવસ્વરૂપને નિરૂપ છે અને જે અતીન્દ્રિય, અક્ષર (અવ્યય) અને જન્મને પાર પામેલા-અજન્મા છે, એવા તે સિદ્ધના ચરણનું અમને શરણ હો!
વિવેચન–અત્રે ભગવાનનું આનંદઘનપણું, ચિર્ભયપણું, સવરૂપપણું ઇત્યાદિ બતાવવામાં આવ્યું છે. તે અનુક્રમે વિવેચીએ.
આનંદઘન. ભગવાન સિદ્ધ આનંદઘન છે, આનંદ, આનંદ અને આનંદ-એ સિવાય બીજું કંઈ નહિં એવા છે. ઘન એટલે નક્કર વસ્તુ (Solid),–જેને લંબાઈ, પહોળાઈ અને ઊંચાઈ એ ત્રણ મર્યાદા વિસ્તાર ( Dimensions) હોય છે, તેને ઘન ( cube ) ભૂમિતિશાસ્ત્રમાં કહે છે. જેમકે લોઢાને ટુકડે, તે ઉકત ત્રણે વિસ્તારમાં લોહ, લોહ અને લોહ જ છે, સર્વપ્રદેશે તે લોહમયે જ છે, અથવા તે મીઠાને ગાંગડે, તે ત્રણે વિસ્તારમાં મીઠું, મીઠું અને મીઠું જ છે, સર્વ પ્રદેશે તેને આસ્વાદ લવણમય જ છે. - “સર્વત સૈધવ હિરામજા કવચ |
-શ્રા. અમૃતચંદ્રાચાર્ય કૃત પંચાધ્યાયી. તે જ પ્રકારે શ્રી સિદ્ધ ભગવાન પણ આનંદના જ ઘન છે, આનંદ, આનંદ અને આનંદમય જ છે, એમના સમસ્ત પ્રદેશ પરમ આનંદલહરીની જ અનુભૂતિ થાય છે. પરમતત્વરંગી મુનિવર્ય દેવચંદ્રજી પ્રકાશે છે
“શ્રી સુપાસ આનંદમેં, ગુણ અનંતને કંદ, હે જિનજી!
જ્ઞાનાનંદે પૂરણો રે, પવિત્ર ચારિત્રાનંદ હે જિનજી ! અને તે આનંદ કે છે?—
એકાન્તિક આત્યંતિકે, સહજ અકૃત સ્વાધીન, હે જિન ! નિષચરિત નિÁ સુખ, અન્ય અહેતુક પીન, હો જિન ! “એક પ્રદેશ તાહરે, અવ્યાબાધ સમાય, હે જિનજી ! તસુ પર્યાય અવિભાગતા, સર્વકાશ ન માય, હે જિનજી!”
જુઓ, દેવચંદ્રજી વીશીપજ્ઞટીકા. “આનંદઘન પદ રેખ” શ્રી. આનંદઘનજી.
( ચાલુ )
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
–આ. શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ.
ધર્મ સ્વરૂપ.
ધર્મ એટલે વસ્તુસ્વભાવ. દરેક વસ્તુમાં જ નથી, જેમકે કઈ કલ્પના કરે અથવા ધમ રહેલું હોય છે. તે ધર્મ દ્વારા વસ્તુ માની લે કે અગ્નિ શીતલ છે અને તે તપેઓળખાય છે. વસ્તુ ધર્મ છે અને તે વસ્તુને લાને શાન્તિ પમાડે છે; પાણી બાળે છે; ઓળખાવનાર અસાધારણ ગુણ ધર્મ કહે- આત્મા જ્ઞાનશૂન્ય છે વિગેરે વિગેરે. આવા વાય છે. સાકર ધમી છે અને તેમાં રહેલો પ્રકારની કઈ કલ્પના કરે કે માન્યતા ધરાવે અસાધારણ મીઠાશ ગુણ તે ધર્મ છે. સાધા- તે તેને આશરે લેવાની સર્વથા આવશ્યકતા રણ ગુણ ધર્મ ન થઈ શકે. સાકરમાં સાધા- નથી, કારણ કે આ કલ્પનાઓ તથા માન્યરણ ગુણ કઠીનતા તથા શ્વેતતા છે, પણ તે તાઓ બેટી છે. કેઈ અપેક્ષાને લક્ષમાં ગુણે સાકરના જ નથી. પત્થર તથા ફટ- રાખીને જે એમ કહેતા હોય તે તે અમુક કડી વિગેરેમાં પણ કઠેરતા તથા વેતતા અંશે સત્ય હોવાથી ગ્રાહા થઈ શકે; નહિ તો આદિ ગુણે રહેલા હોય છે માટે તે અસાધા- આબાળગે પાળ પ્રસિદ્ધ વસ્તુ સ્વભાવધર્મમાં રણ ગુણે ન કહેવાય.
મતભેદને અભાવ હોવાથી અમુક અમુક આવી રીતે આત્મા ધર્મ અને જ્ઞાનાદિ કાર્ય પ્રસંગે અમુક અમુક ધર્મસ્વરૂપ ધમ, ઉષ્ણતા ધર્મ અને અગ્નિ ધર્મી, શીતતા ધમીને આશરે લેવો પડે છે. ઉષ્ણતાની ધર્મ અને પાણી ધમી. આ પ્રમાણે વસ્તુ આવશ્યકતા હોય તે અગ્નિ, મીઠાશની આવમાત્રમાં રહેલે અસાધારણ ગુણ ધર્મ શ્યકતાવાળાને સાકર તેવી જ રીતે અન્યાન્ય કહેવાય છે.
ધર્મની આવશ્યક્તાવાળાને અન્યાન્ય દ્રવ્યને અનંત ધર્મવાળી જે વસ્તુ કહેવાય છેઆશરે લેવું પડે છે અથવા તે બાળવાની તે પર્યાને આશ્રયીને કહેવામાં આવે છે. આવશ્યકતાવાળાને ઉષ્ણતાધર્મ, ઠંડકની દ્રવ્ય માત્રમાં પ્રત્યેક સમયે પરિવર્તન થયા ઈચ્છાવાળાને શીતળતાધર્મ ઈત્યાદિ સર્વ કરે છે. આ પરિવતને પર્યાના નામે માન્ય તથા મતભેદશૂન્ય ધમને આશ્રય ઓળખાય છે અને એને જ લક્ષમાં રાખીને ઈચ્છિત કાર્ય સાધવા લેવો જ પડે છે, અને અનંત ધર્મવાળી વસ્તુ કહેવાય છે. તે તે ધર્મોને આશ્રય લેવાથી તે પિતાનું
સંસારમાં જે જેવો અધિકારી હાય કાર્ય સાધી શકે છે. જ્ઞાનધર્મને આશ્રય તે પિતપોતાના અધિકાર પ્રમાણે પ્રવૃત્તિ લઈને વસ્તુસ્થિતિનું ભાન કરી શકે છે તથા કરે તે પોતાની ફરજ બજાવવારૂપ ધર્મ સુખશાંતિ અને મુક્તિ મેળવી શકે છે. હવે કહેવાય છે. ધર્મ વસ્તુ જ એવી છે કે તે આ સ્થળે વિચારવાની એટલી જ જરૂરત છે માન્યતાગ્રાહા કે કલ્પનાગ્રાહ્ય થઈ શકતી- કે ધર્મ શબ્દને પ્રયોગ ઘણે સ્થળે કરાતા
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઘર્મ સ્વરૂપ.
[ ૧૭ ] જેવામાં આવે છે. જેમકે પતિધર્મ, ક્ષત્રિય- માનુસાર વર્તવું તે ગૃહસ્થ ધર્મ વ્યવહાધર્મ વિગેરે વિગેરે. ઉપર બતાવેલ ધર્મ રિક કહેવાય છે. શબ્દ તો આવા સ્થળોએ જોડાઈ શકતો નથી ધર્મના વિભાગો પડી શકતા નથી પણ પરંતુ ફરજ જે ધર્મને અર્થ થાય છે તે ધર્મના સાધનના વિભાગે પડી શકે છે, ધર્મ શબ્દ આવા સ્થળોએ જોડાઈ શકે ખરો. આમાની વિશદ્ધ પરમાત્મદશામાં કોઈને
પતિને અધિકાર ધરાવનાર વ્યક્તિએ પણ મતભેદ નથી, પરંતુ પરમાત્મદશા પ્રાપ્ત પત્ની સાથે વર્તવાના નિયમને અનુસરવું તે કરવાના ધર્મના વ્યાપારમાં મતભેદ રહે છે. પતિધર્મ કહેવાય છે. ક્ષત્રિયપદ ધારણ કર... પૈસા મેળવવાના સાધ્યમાં તે કેઈને પણ નારે દુઃખી, નિરાધાર તથા પીડાતાઓનું મતભેદ નથી, પરંતુ પૈસા મેળવવાના સાધનરક્ષણ કરવું તે ક્ષત્રિયને ધર્મ કહેવાય છે. વ્યાપારમાં મતભેદ પડે છે. કોઈ અમુક આવી જ રીતે માતા, પિતા, પુત્ર, રાજા આદિના વ્યાપારને પૈસા પ્રાપ્ત કરવાનું સાધન માને પણ ધર્મ તેમની ફરજોને આશ્રયીને કહેવાય છે ત્યારે કે તેનાથી ભિન્ન અમુક વ્યાપારને છે. ગૃહસ્થધર્મ અને સાધુધર્મમાં કાંઈક તેનું સાધન માને છે. જેવાં કે ઝવેરાત, ફરક રહે છે. પૂર્વે બતાવેલ ધર્મોને આત્મ- કાપડ, સોનાચાંદી, અન્ન, કરિયાણું વિગેરે ધર્મના સાથે કાઈપણ સંબંધ નથી. નીતિના વિગેરે. સર્વત્ર સ્થળે સાધ્યને અનુકૂળ સાધના સાથે સંબંધ કહી શકાય. સંસારવ્યવહારને હોય તે જ સાધ્ય સિદ્ધ થઈ શકે છે. આશ્રયીને જ એ ધર્મોની પ્રવૃત્તિ થઈ હાય પ્રતિકુળ સાધનથી સાધ્ય સિદ્ધિ થઈ શકતી તેમ લાગે છે. અને એ સર્વ ધર્મોમાંથી કેટ- નથી. આત્માને દોષમુક્ત કરવા નિર્દોષ સાધલાક પુણ્યકર્મના ઉત્પાદક હોવાથી અમુક નોની અત્યાવશ્યકતા રહે છે. સદેષ સાધઅંશે ધર્મના સાધન માની તેમાં ધર્મને નોને ઉપયોગ કરીને કેઈપણ નિર્દોષ બની ઉપચાર થાય છે અને તેથી કરીને ઓપચા- શકતું નથી, માટે જ આત્મા વિશુદ્ધિ, પરરિક ધર્મ કહી શકાય.
માત્મદશા, મુક્તિપદ પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છાગૃહસ્થધમ તથા સાધુધર્મ દેશવિરતિ વાળાએ દેને સારી રીતે જાણીને નિર્દોષ તથા સર્વવિરતિને આશ્રયાને જ ક્વિાના સાધનોનો ઉપયોગ કરે જઈએ. રૂપમાં મૂકાય છે. તે ઓપચારિક ધર્મ કહે
સંસારમાં દેનાં કેન્દ્ર કષાય તથા વાય છે. વાસ્તવમાં–પરમાર્થથી આત્મધર્મ
વિષયાસક્તિ છે. જે સાધનમાં કષાય તથા તો આત્માની નિષ્કમતાથી ઉત્પન્ન થયેલી વિષયાસક્તિ રહેલાં છે તે શાશ્વત ધર્મના સાપરમ વિશુદ્ધ પરમાત્મા જ છે.
ધન બની શકતાં જ નથી. પ્રાણીવધાદિનો સંસારવ્યવહારને આશ્રયીને ગૃહસ્થ પણ કષાય તથા વિષયાસક્તિમાં સમાવેશ થઈ ધર્મ તે ગૃહસ્થમાં રહેલ વ્યક્તિની ફરજરૂપ જાય છે. દેવીદેવલાને અપાતાં પ્રાણીઓનાં છે. ગૃહસ્થની ગુંસરી ગળામાં નાખનાર વ્ય- બલિદાનો પણ વિષયાસક્તિને લક્ષીને જ હોય ક્તિએ સંસારની જનતા સાથે ગૃહસ્થના નિય- છે. પરમાત્માની વિશુદ્ધ ઉપાસના સિવાયની
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
..
-
--
-
-
-
-
-
.
.
[ ૧૮૦ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સંસારમાં જેટલી ઉપાસના છે તે સઘળી તેના આત્માના માટે તે અત્યંત અનિષ્ટ છે, કેવળ વિષયાસક્તિને માટે જ કરાય છે. અનેક યાતનાઓને ઉત્પાદક છે.
કોઈપણ દેવી કે દેવતાની આગળ પ્રા- જે વાસ્તવિક ધર્મ છે તે તે સર્વને એક ણીને વધ કરે છે તે વધ કરનારની જેના સરખો જ માન્ય છે માટે પોતે માની લીધેલા આગળ વધ કરાય છે તે દેવ તથા દેવીને પ્રસન્ન ધર્મ તે ધર્મ કહી શકાય નહિ.ધર્મ તે વસ્તુના કરીને ધન, જીવન, સ્ત્રી આદિ વસ્તુઓ મેળ- ગુણ છે. તેમાં માનવાપણું કે ન માનવાપણું વવાની ઈચ્છા હોય છે અથવા તે શત્રના એ કાંઇ મતભેદ રહેતા નથી, પોતાની માન્ય વિનાશની, કોઈને વશ કરવાની કે પિતાના તાને ભેદ ધર્મના સાધનવ્યાપારમાં પડી શકે છે, કાર્યમાં આડા આવનારને દૂર કરવાની ભાવના માટે વાસ્તવિક ધર્મને સમજીને તેને પ્રગટ કરવા હોય છે, માટે તે બલિદાન ધર્મનું સાધન પોતે જ કાંઈ વેપાર કરી રહ્યો હોય અને હોઈ શકે જ નહિ. કેટલાક પૂણ્યકર્મ માટે અન્ય વ્યક્તિ સમજપૂર્વક વિશુદ્ધ ધર્મ પ્રગટ યજ્ઞાદિમાં પશુવધ કરે છે પણ તે પુણ્યકર્મનું કરવા સાનુકૂળ અન્ય વ્યાપાર કરી રહ્યા સાધન જ નથી. “વાર પુન્યાય, પાપાય હાય તો તે કોઈ અધર્મના વ્યાપાર કહેવાય gala” નીતિ પણ આમ જ કહે છે કે જ નહિ, અને તેને નાશ કરવાની કે તેને પરોપકારથી પુન્ય થાય છે અને પરને પીડા હરાવવાની ભાવના વિશુદ્ધ ધર્માવલંબીને હોય આપવાથી પાપ થાય છે માટે જેઓ પુણ્યને જ નહિ પરંતુ વિશુદ્ધ સાધ્ય સાધવામાં કદાચ માટે પ્રાણીઓને વધ કરે છે તે સર્વથા ધર્મનું કોઈ વ્યક્તિ વિકળ સાધનને ઉપયોગ કરતા વિકળ સાધન છે, એટલું જ નહિ પણ પુણ્યનું અનુકૂળ સાધનના ઉપયોગ કરતા જણાય પણ વિકળ સાધન છે માટે જે દેવીદેવતા- તે તે હિતબુદ્ધિથી વિકળ સાધનવાળાને ઓને બલિદાન આપવામાં ધર્મ માને છે તે અનુકૂળ સાધનનો ઉપદેછા થઈ શકે છે. વાસ્તવિક ધર્મને સમજતા જ નથી, પરંતુ વિશુદ્ધ સાધ્ય તેમજ વિશુદ્ધ સાધનવાળાના તેમના કુળને ધમ હોય તો ના ન કહેવાય. ઇષો, વિરોધ કે અહંતા પીડી શકતા જ
જ્યાં આત્માની પરમાત્મદશા પ્રગટ કર- નથી. હરાવવાની કે નાશ કરવાના જના વાનો આશય હોય છે ત્યાં પ્રાણીવને બુદ્ધ થાય છ ત ધર્મથી સર્વથા અજ્ઞાન છે. સર્વથા નિષેધ છે અને કેઈ પરમાત્મ- તણું ધર્મને ઓળખ્યા જ નથી. કદાચ કોઈક દશા પ્રાપ્ત કરવા પ્રાણીવધ કરે તો પુસ્તકમાં વાંચ્યા હશે કે કાન સાંભળ્યા હશે તે સર્વથા અજ્ઞાની જ છે. અને તેનો પ્રયત્ન પણ તેથી કાઈ તે ધર્મના જ્ઞાતા કહી શકાય વિષપાન કરીને જીવવાને ઈચ્છવા જેવું છે. નહિ. તેનાથી તે જડસ્વરૂપ પુસ્તક વધી જાય આ લેકનાં વિષયાદિ સુખને માટે કદાચ તેને છે, કારણકે પુસ્તક રાગષ રાહત થઈને પ્રયત્ન પ્રારબ્ધ અનુસાર સફળ થવામાં દેવી- અનેકને બાધ વવામાં નિમિત્તભૂત થાય છે. દેવલાં નિમિત્તભૂત થઈ શકે ખર; પરંતુ વિશદ્ધ અનાદિ કાળથી સંસારસરિતાનાં પ્રબળ ધર્મ કે ઔપચારિક પુણ્યધર્મના માટે તે વેગથી વહેતા કષાય તથા વિષયરૂપ પ્રવાતે પ્રયત્ન સર્વથા નિષ્ફળ જ છે એટલું નહિ હના સન્મુખ પૂરે–વીયબળપૂર્વક સરિતાના
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
મુનિનું સ્વરૂપ.
[ ૧૮૧ ]
પૂરમાંથી કાંઠે આવી જવું તે ધમ. આત્માના ન બન્યું હોય, સંસારની સઘળી સંપત્તિ અનંતજ્ઞાન, દર્શન, વિય, સુખ આદિના ભક્તા છેડી દઈને એકાંતે નિજન સ્થળમાં કેમ ન બનવું તે ધર્મ અને વર્ણ, ગંધ, રસ તથા વસતે હોય પરંતુ જ્યાં સુધી તેની મને વૃત્તિ સ્પર્શ આદિના ભોક્તા બનવું તે અધર્મ.
વર્ણ, ગંધ, શબ્દ તથા સ્પર્શ આદિ જડ (ક્તા એટલે તે તે ધર્મમાં વૃત્તિની સ્થિરતા-આસક્તિ). મહિનાઓ સુધી અન્નજળ છોડી
ધર્મમાં વીખરાયેલી રહે છે, અતિશય આદઈને જેઠ મહિનાના પ્રખર તાપથી તીવ્ર
સક્તિવાળી રહે છે તે તે અધમ સેવે છે, તપી ગયેલા રેતમાં નગ્ન શરીરે આતાપના માટે તે અધમી કહી શકાય. અને સર્વ જડ કેમ ન લેતે હોય, સહસ્ત્ર અગ્નિના કંડો અધર્મોથી નિવૃત્ત થઈને આત્મધર્મ જ્ઞાનાદિમાં બનાવી તેની વચમાં બેસીને આતાપના કેમ રમણ કરતી હોય તે ભલે તે પછી બાહ્યાથી ન લેતે હય, શીતકાળની હિમમિશ્રિત કેઈપણ વસ્તુનો ત્યાગી ન હોય અથવા તે સખ્ત શરદીમાં જળાશયમાં ઊભો રહીને ગમે તેવા કપડામાં વિચરતો હોય તે તે પણ શીત આતાપના કેમ ન લેતે હોય, સંસ્કૃત ધમી કહી શકાય છે, માટે અમુક બાહ્ય પ્રાકૃત આદિ ભાષાઓમાં લખેલાં પુસ્તક પ્રવૃત્તિ માત્રનું નામ ધર્મ નથી તેમ અધર્મ વાંચીને આત્માની, જડની, કમની, સંસારની નથી. ઉપયોગમાં ધર્મ છે અને ઉપયોગતેમજ મોક્ષ આદિની વાતો કરીને તત્ત્વજ્ઞાની શૂન્યતામાં અધર્મ છે. બાકી તે સંસારમાં જેવો કેમ ન દેખાતે હેય, બબ્બે મહિના મનુષ્યોએ કલ્પના કરેલા ધર્મ-અધર્મથી સુધી અન્નજળ ત્યાગીને માટે તપસ્વી કેમ કાંઈપણ હિતાહિત થઈ શકતું નથી.
મુનિનું સ્વરૂપ–
જે મહાત્માઓનું મન ઈાિના વિષયમાં આસક્ત થતું નથી, કષાયોથી વ્યાપ્ત થતું નથી, જે (મન) રાગદ્વેષથી મુક્ત રહે છે, જેણે પાપકાને શાંત પમાડ્યાં છે, જેણે સમતાવડે અંત સુખ પ્રાપ્ત કર્યું છે અને જે ભાવના ભાવતું ભાવતું આત્મસંયમને ગુણોરૂપી ઉદ્યાનમાં હંમેશા ખેલે છે, આવા પ્રકારનું જેમનું મન થયેલું છે તે મહામુનીશ્વરે આ સંસાર તરી ગયા છે અને તેઓને અમે નમસ્કાર કરીએ છીએ.
સુભાષિત પદ્યરત્નાકર.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ત્રિમતા (ડોળ–દંભ) વિષે
થાનિ.
वसंततिलका वृत्त. आबद्ध कृत्रिमसटा जटिलांस भित्ति, रारापितो मृगपतेः पदवीं यदि श्वा । मचमकुम्भतटपाटनलम्पटस्य,
नादं करिस्यति कथं हरिणाधिपस्य ॥१॥ આ જગતમાં જ્યાં જુઓ ત્યાં કૃત્રિમતા એટલી બધી વધી પડી છે કે, ઘણા ભોળાભલા અને બારિકતાથી નિરક્ષણ નહીં કરનારાઓ એવા દાંભિક દેખાવથી છેતરાય છે. તેની આ અન્યક્તિ બેધક છે.
એક શ્વાનને કેઈએ મૃગરાજ (સિંહનું) ચિત્રવિચિત્ર ચટાપટાવાળું ભભકાદાર ચામડું ઓઢાડીને સિંહ સમાન દેખાવમાં ખડે કર્યો હતો, તેને કઈ વિચક્ષણ અવકનારે જે, અને તેને સંબોધે કે-હે શ્વાન ! મૃત સિંહનું ચામડું ઓઢી ભલે તે સિંહને સ્વાંગ સા હેય, અને તારું આવું વનરાજનું સ્વરૂપ દેખી પશુ-પંખીઓ અને ઈતર પ્રાણીઓ ભય પામી ભાગતાં હેય, અને આ આડંબરથી ભલે તું ગવષ્ઠ બન્યા છે, પણ હે ધાન, એ તારી કૃત્રિમ ગૌરવતા કયાં સુધી ટકી શકશે? જ્યારે તારી પાસેથી મત્તગચંદ (મદોન્મત્ત હસ્તિ) પસાર થશે ત્યારે તેનાં કુંભસ્થળ ભેદવાની જેનામાં કુદરતબક્ષીશ મળચાતર્યો હોય છે એવા પશ્વાધિપતિ કુંજરમાં જે આકાશપર્યત અને સકળ વનવાટિકાને ગર્ભાયમાન કરનારી ભવ્ય ગર્જનાભયંકર ત્રાડ મારવાની શક્તિ હોય છે તે તું કયાંથી લાવવાને હતે? એ જ સમયે પરીક્ષા થઈ જશે કે સિંહ તે સિંહ અને હું તે ભષફ શ્વાન !!!
આ અન્યક્તિ જગતવ્યવહારમાં પણ લાગુ પડે છે.
સાચી શક્તિ અથવા સ્વભાવજન્ય-કુદરતી બળ; અને એ શક્તિ માટે ઊભે કરેલા દાંભિક વેશ, એ બેમાં જમીન આસમાનને તફાવત છે.
પ્રભુને સાનિધ્ય લાવનારી જે અજબ-અને ખી ચીસ (આર્તનાદ) ગજેન્જ પાડી હતી.
લજજા જવાની અણી પર આવેલી તકે જે પિકાર (સ્વતીચ્ચાર) કૃષ્ણ (દ્રૌપદીએ) દિશાઓને ભેદી નાખનારી આતુરતાથી કર્યા હતા.
વિગેરે વિગેરે સાચી શક્તિના પ્રમાણેના અનેક દ્રષ્ટાંતથી સર્વધર્મનાં પુરત કે મજુદ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
જ્ઞાન અને ક્રિયા.
[ ૧૮૩ ]
ભક્તિના કૃત્રિમ વેશા, દલી દેખાવા, નાટકીય પૂજાએ, સ્તવના-ભજન એ વિગેરે આડ’ખરી ક્રિયાએ સત્યને શેાધી શકતી નથી, માટે જ શાસ્ત્રો તમામના પ્રસિધ્ધ મુદ્રાલેખ એ જ છે કે—
ભાવનગર-વડવા
તા. ૨૮-૨-૪૨ ભૃગુ
સત્યમેવ નયત, નાવૃત । વસતતિલકા
૨ે શ્વાન ! તુ મન વિષે મગરૂર થામાં, આ સિંહુચ કરી આપશુણા તુ' ગામાં; માઢા ગજેન્દ્રતણુ મસ્તક વાતે, કયાંથી કરી શકીશ ભવ્ય જ ગનાને
}
૧
આત્માને પ્રકાશમય રાખવાના પ્રયત્નમાં અગ્રતા ધરાવનારા વડુાલા વિવેકી વાચકવૃંદ ! આપણે પણ કૃત્રિમ દાષાથી અલગ રહેવા ઇચ્છીશુ ખરા નાં ?
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સત્ય સંશાધક-બાધક, રેવાશંકર વાલજી અધેકા ધૌપદેશક ઉ. કન્યાશાળા-ભાવનગર.
જ્ઞાન અને ક્રિયા—
કેટલાક મનુષ્યે। તત્ત્વને જાણે છે, પરંતુ તે પ્રમાણે કરવાને સમથ નથી, જે કરવાને સમર્થ છે, તે તત્ત્વને જાણતા નથી; માટે જેએ તત્ત્વને જાણે અને તે પ્રમાણે કરવા સમ હેાય તેવા પુરૂષો લેાકમાં કાઈક વિરલ જ ઔાય છે. જ્ઞાન, ભક્તિ, તપ, અને ક્રિયાનુ જે કાંઇ પણ, પ્રયેાજન હાય તેા તે એક જ છે; તે એ કે ચિત્તની સમાધિ થવાથી કલેપના નાશ થાય અને તેથી આત્માના ગુણના પ્રકાશ થાય ઇંદ્રિયે! અને મન જેને વશ ન હેાય તેવા પુરૂષની ક્રિયા હાથીના સ્નાનની જેમ વ્યર્થ છે અને ક્રિયા રહિત જ્ઞાન પશુ દુર્ભાગી માણસના આભૂષણુની જેમ ભારરૂપ છે.
સુભાષિત પદ્યરત્નાકર.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
I
!
સં:-મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ.
અજિત-સુકતમાળા.
- it w
as
( ગત વર્ષના પૃષ્ઠ ૩૦૦ થી શરૂ ) (૮૧) ધર્મની કરણી કરે તે પંડિત છે. (૮૫) પિતાનાં છોકરાંને સુવર્ણાદિ ઘરેણાં જે સત્ય વચન બેલે છે તે વાચાલ છે તથા પહેરાવ્યા કરતાં વિદ્યાલંકાર “આભૂષણ" જે મારતા જીવને ઉગારે છે તે દાતાર જાણ. “વધારે પહેરાવવાં” કારણ “વિજાણ
નrfeત રીમુપ " વિદ્યા સમાન અન્ય (૮૨) ઉજમણ વખતે કેટલાક શ્રાવકે
શરીરભૂષણ છે જ નહિ. ગમે તેટલાં ઘરેણાં પાંચસે પાંચ હજારો હજારો રૂપિઆના
તથા મોતીની માળા પહેરે પણ સછોડ ભરાવી ઠામઠામ ઉજમણું કરે છે પણ
ગુણથી વિમુક્ત અર્થાત્ વિદ્યા ન હોય તે પુસ્તકો પાંચ કે પંદર રૂપિઆનાં લાવે છે.
: તે શેભે નહિ. વિદ્યાદિ ગુણે જ્યાં સુધી આશ્ચર્યની વાત ! “જ્ઞાનાધારે સૌ કોઈ
પ્રાપ્ત નથી કર્યા ત્યાં સુધી રૂપાદિ ગુણે શા કામ બને છે તે જ્ઞાનનું તે ઠેકાણું નહિ ને
કામના છે? માટે સર્વોત્કૃષ્ટતામાં વધારે સદ્અન્ય ઠાઠમાઠ ?? પણ ખાસ સમજવું કે
ગુણભૂષણ વિદ્યા જ છે. કારણ આભૂષણે ક્ષીણ જ્ઞાનમાં વધારે ખર્ચ કરી પાંચસે રૂપિઆનું
છે ને વિદ્યાભૂષણ સર્વદા અક્ષય છે. પુસ્તક લાવી મૂકવું ને તેથી વધારે ઉત્સુક્તા માટે છેડે પણ સારા ભરાવવા, કારણ કે
(૮૬) પંડિતેની સભામાં મૂર્ખાઓએ છોડ તે જ્ઞાનભક્તિના માટે છે. ઉજમણું મૌન ધારણ કરવું તેના જેવું બીજું એક શ્રેષ્ઠ તે જ્ઞાનાદિનું છે.
નથી. (૮૩) પિસાદાર પોતાની કીર્તિ મેળવવા માટે (૮૭) લક્ષ્મીપણું, રૂપપણું, શાસ્ત્રાપણું, બીજા દેહરાસરે છતાં પણ નવીન દહેરાસર
શીયળપણું, વિવેકપણું, વિનયપણું, સમતાબંધાવે છે પણ શત્રુંજયાદિ છણ તીથની પણું અને મનનું મોટાપણું. એ આઠ વાનાં સંભાળ ન લે તે કેટલું બધું અકથનીય!
અતુલ્ય પુણ્યના જેગથી પમાય છે. જીર્ણોદ્ધાર કરાવવામાં કેટલું બધું ઉગ્ર પુણ્ય છે
(૮૮) મુખથી મીઠી વાણી બોલવી તે તે ધ્યાનમાં રાખવું.
મુખને શણગાર છે. વળી મૃદુ મીઠું વચન (૮૪) માતાપિતાઓની એ જ ફરજ છે
તે કામણ વિના વશીકરણ છે. વળી લક્ષમીકે બાળકને સારા સદ્ગુણે શિખવવા, વિદ્યા- ૧
પણું પામવાનું કારણ પણ મૃદુ વચન છે. ભ્યાસ સારો કરાવવો ને આનંદથી તેમનું (૮૯) જે માણસ અન્નદાન કરે છે તે ભરણપોષણ કરવું યોગ્ય છે. વિદ્યાદાન આપવું પરમ પ્રભાવશાળી પુણ્ય પામે છે. તે શ્રેષ્ઠ છે.
(૯) ક્રોધના આવેશમાં ભેજન કરવું નહિ.
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અજિત મુક્તમાળા.
(૯૧) ભાજનની પહેલાં પાણી પીવુ નહિ કારણ કે પથ્થર સમાન પાણી કહેલું છે. ભાજન મધ્યે પાણી પીવુ' તે અમૃતસમાન છે. " भोजनांते विषं वारि मध्ये वारि बलप्रदम् ,, માટે આદ્યઅંતમાં પાણી ન પીતાં અધભેાજન થયા બાદ જલ પીવુ', તેથી શરીરની આરેાગ્યતા સારી રહે છે.
(૯૨) ગરિમ‚ અધા, તુલા, પાંગળાને ખાવાનું આપતાં ભૂલવુ' નહિ અર્થાત તેમને ખવરાવું....
(૯૪) પહેલાના વખતમાં લેાકે ધનવાન હતા તેનું કારણ એ છે કે જે વિદ્વાન, ઉદ્યોગી અને ધર્માંશ્રયીએ હતા. (૯૫) પ્રમાણિકપણુ રાખવા પ્રયત્ન કરવે (૬) જે વચન મુખમાંથી મેલ્યા તે પ્રમાણે વત્તવુ પણ અખીલ્યા ને અખી ફાક એમ ન કરવું. દરેક વખતે વચન વવું તે વિચારીને વદવુ,
(૯૩) જૈન ખાળફાએ કુગુરુ, કુદેવ, મળે છે. ( હિતેાપદેશ. ) કુમની સ`ગતિ કરવી નહિ.
ઘણા
તે
(૯૭) જે છેકરાઓ, જે શિષ્યા, જે શિષ્યાએ લક્ષબિન્દુ આપીને ખંત રાખીને ખરાખર વિદ્યા પ્રાપ્ત કરતાં નથી તે અંતે પસ્તાય છે દુઃખ વેઠે છે.
(૯૮) પૈસાદારના છેકરાઓ એમ ધારે છે કે આપણે કયાં રળવું કે કમાવું છે ? આપણે ઘેર ધન પુષ્કળ છે એમ જાણીને બેસી રહીને ઉદ્યમ કરતા નથી, તે જરૂર
[ ૧૮૫ ] ઉદ્યમ કરવા. નકામા ટાઈમ વ્યતીત ન કરતા અભ્યાસમાં લક્ષ દેશે! તે સુખી થશે.
(૯) અપર કાય' કરીને ધર્માદિ પુસ્તક દૃઢ શ્રદ્ધાથી ભણવાં, વાંચવાં. (૧૦૦) જૈન બાળકાએ અહર્નિશ પ્રભુ, ગુરુદન વંદન કરવાં જ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૧૦૧) શ્રેષ્ઠ મનુષ્ય પાસે જે સુદરમા સુંદર ચીજ હાઇ શકે તે કેળવણી છે.
(૧૦૨) વિદ્યા વિનય દે છે, વિનયથી ચેાગ્યતાને પામે છે, ચેાગ્યતાથી ધન મળે છે, ધનથી ધમ પ્રાપ્ત થાય છે અને ધમથી સુખ
(૧૦૩) ઢાંભિક માનવજીવનમાં જીવવા કરતાં પશુજીવનમાં જીવવુ' શ્રેષ્ટતર છે,
(૧૦૪) હાલના નાવેલ પુસ્તક વાંચવાથી બુદ્ધિ ભ્રષ્ટ થાય છે, ધાર્મિક વ્યવહારિક શિક્ષણ સારી રીતે લ્યા.
(૧૦૫) ધના ઉપદેશ નહિ કરનાર સાધુ પાંદડાં સમાન છે કેમકે તે પોતે તરે છે પણ ખીજાને તારવા સમર્થ નથી.
(૧૦૬) “સજ્જન” થવા માટે સાદાઇ, પ્રમાણિકતા અને સરળતાની ખાસ જરૂર છે, અને એ ખીલે ત્યારે પ્રેમ અને મનને ખે'ચી લાવે છે.
(૧૦૭) તમારા મુદ્દો ન ચૂકા, તમારું‘ લક્ષ્ય ન ખુએ, તમારી નેમ નજરથી દૂર ન રાખે; પણ ભાષામાં કડવાશ લાવશે નહિ.
(૧૦૮) ઉદ્યોગ અને ધૈયના બદલે માણુસને જરૂર મળે છે. (અસ્ત)
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખક ચોકસી.
આ હિંસાની અદ્ભુત શકિત.
વર્તનમાકાળમાં નજર નાખતાં સહજ નથી. બરાબર રીતે સમજાય છે એ જ માનવભમાલુમ પડશે કે દુનિયાના મોટા ભાગ પર વનું મુખ્ય ધ્યેય છે અને એમાં જ જીવનની સાચી હિંસાનું પ્રચંડ તાંડવનૃત્ય ચાલી રહ્યું છે. સોરભ સમાયેલી છે; અને એ સર્વને મૂળ ભારતવર્ષને મર્યાદિત પ્રદેશ બાદ કરીએ તે પાયે કેવલ અહિંસા ઉપર જ નિર્ભર છે. બાકીનામાં દિન ઊગ્યે જે પ્રકારની કલેઆમ અહિંસાની શક્તિ અદ્ભુત છે. એ ગહન વાત પ્રવતી રહી છે અથવા તે એ જાતની વૃત્તિ- સમજવા સારુ “અહિંસેચા વિજય” નામની ને ઉશ્કેરે કિંવા વધુ જોરદાર બનાવે એવા મરાઠી પુસ્તિકા કે જે “આપ્યા ભાઉ મગદ્દમસાધને ઉત્પન્ન કરવાની પ્રવૃત્તિ વિદ્યતવેગે તરફથી પ્રગટ કરવામાં આવી છે તેમાંનો સાર ચાલી રહી છે એથી પુરવાર થાય છે કે માનવ- નિમ્ન પ્રકારે રજૂ કરવો ઉચિત જણાય છે. ગણને માટે સમુદાય અહિંસામાં છુપાયેલી એ આખા કથાનક પાછળ ઇતિહાસના કેટલાય અમોઘ શત વીસરી ગમે છે. એની નજ- પ્રમાણભૂત આધાર છે તે કહેવા કરતાં એટલું ૨માં મહાત્મા ગાંધીજી જે અહિંસાની વાત કહેવું પર્યાપ્ત થશે કે એમાં જે પ્રકારનું ઉચ્ચારે છે તે હાસ્યાસ્પદ જણાય છે. પર- ચિત્રણ આલેખાયું છે તે આજે પણ બનતું માત્મા મહાવીર દેવે જે મહાન તત્વ જગતની દૃષ્ટિગોચર થાય છે અને ચાલુ સમયને બંધ ચક્ષુ સામે પચીસ વર્ષ પૂર્વે અવતાર્યું અર્થાત બેસતું છે તેથી ચાલુ યુગની જનતા માટે દેશકાળની પરિસ્થિતિનો તાગ કાઢી, એને અવલંબનરૂપ છે. અનુરૂપ આવે તે સ્વાંગ સજાવી રજૂ કર્યું “અહિંસા” અને સત્ય” જેવા મહાન તે આજે સરંક્ષણ કે શાંતિ માટે અપૂર્ણ ભાસે તનું સંપૂર્ણપણે અવગાહન કરવા સારુ છે. અરે, કેવળ અધ્યાત્મ જીવન પૂરતું ઉપ- પ્રખર બુદ્ધિ, પ્રચુર અભ્યાસ અને પ્રવીણ યેગી જણાય છે! આ જાતની સમજ ધરા- તત્ત્વજ્ઞની હાય આવશ્યક ગણાય. ઉપરછલ્લા વનાર જનતાનો વિશાળ વગ ઉપરછલી અવકન માત્રથી કે ઈધરઉધરની આડીમેડી માન્યતા ત્યજી દઈ, બારિકાઈથી વસ્તુસ્થિતિનું દલીલે વાંચી લેવાથી એનું હાઈ હરગીજ ન અવલોકન કરશે તે જણાશે કે સાચું સુખ સમજી શકાય. હવે જ્યારે આમ જનસઆત્મિક દશાની પ્રગતિમાં સમાયેલું છે અને મૂહને અતિ વિશાલ વર્ગ ઉપર આંકેલી આત્માની સ્વતંત્રતા સિવાયની અન્ય પૌગલિક મર્યાદામાં આવી શકતું ન હોય ત્યારે ઉક્ત લાલસાઓ કિંવા કલ્પી લીધેલી સુખ-વાસ- તત્વબેલડીને સાર આ વિશાલ ગણના હુદના સત્ય સ્વરૂપે હરગીજ ઉપયોગી નથી જ. યમાં અંક્તિ કરવા સારૂ ઉદાહરણ કિંવા એટલે અધ્યાત્મ જીવન એ હસવા જેવી ચીજ નાનકડા કથાનક દ્વારા કામ લેવું એ વધારે
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અહિંસાની અદ્ભુત શક્તિ.
[ ૧૮૭ ] અનુકૂળ થઈ પડે છે. ગહન અને ગુંચો- સુંદર પુસ્તક લખ્યા છે. હિંદી ભાષામાં ભર્યા પ્રશ્નો પણ જયારે વાર્તાપ્રવાહમાં પણ એ પ્રકારના ગ્રંથો લખાયેલા દષ્ટિગોચર વહેતાં મૂકવામાં આવે છે ત્યારે સામાન્ય જન- થાય છે. એમાંથી એતિહાસિક પ્રસંગે શોધી સમૂહ એનું હશે હોંશે પાન કરવા માંડે છે. કાઢી નાના નાના પુપો (ટેક) રૂપે જુદા જુદા કથાનકે મારફત ઉમદા સત્યાનું આમસમૂહને પ્રાંતની ભાષામાં પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવે તે પાન કરાવવું એ પૂર્વપુરુષોએ નિયત કરેલા જૈન સમાજમાં આજે જે સુષુપ્ત દશા અને રાજમાર્ગ છે. શ્રી મગદૂમ પિતાની સંપાદ- જીવનમાં શિથિલતા જણાય છે તે સદાને માટે કીય ધમાં જણાવે છે કે
અસ્ત થઈ જાય. જૈન સમાજમાં વાંચનની અભિરુચિ પેદા
અહિંસા વિજય” પિસે પાનાની કરવા સારુ નાની પુસ્તિકાઓ પ્રગટ કરવી
લઘુ પુસ્તિકા છે. એમાં દેવી સમક્ષ ભોગ જરૂરી છે. પોતે જે “શ્રી વીર ગ્રંથમાળા’ ધરવાથી સુખ મળે છે એવી માન્યતા છે ચલાવે છે એની પાછળ એ જ હેતુ સમાયેલ છે. અજ્ઞાન લેકમાં ઘર કરી રહેલ છે તે કેવી
તાવિક પુસ્તકો વાંચવાને - કંટાળે નિમૂલ છે એને ખ્યાલ આપી, ધર્મના નામે સામાન્ય જનસમૂહને વિશેષ હોય છે. ઘણું– પશુબલિ ચઢાવવાની પ્રથા કેવી રીતે પ્રવર્તી ખરૂં કથા કે વાર્તાના પુસ્તકો પ્રતિ પામ- અને એમાં ઢોંગી ગુરુના કારસ્થાન કે ભાગ સમૂહના મોટા ભાગનું દિલ સહજ આકર્ષાય ભજવે છે એને ચિતાર રજૂ થાય છે. જેને છે. એથી વાર્તાના પુસ્તકો પ્રગટ કરવાની સંતે અહિંસા પર દઢ શ્રદ્ધા દર્શાવી જીવનના અને એમાં ધર્મપ્રેમ વૃદ્ધિગત થાય, કઠીણ ભેગે પણ હિંસાને પ્રતિકાર કરવાની ઉલટ તોમાં છુપાયેલા ઉમદા રહસ્ય સરળતાથી દાખવી જનસમૂહના અજ્ઞાનતાના પડલો કેવીસમજાય, અને પૂર્વજોના પરાક્રમશાળી રીતે છેદ્યા અને કેવો સુંદર અંત અહિં કાર્યોનું ભાન થતાં પોતાનામાં શૂરાતનને સાના વિજયમાં પરિણમે, એ આ નાનકડી પ્રાદુર્ભાવ થાય એવી જાતના આલેખનની પુસ્તિકાનો વિષય છે. એને ભાવ શકિત આ યુગમાં ખાસ આવશ્યકતા છે. અનુસાર, અને ઉચિત ટુંકાણ કરી ગુજરા- રાવસાહેબ પાટીલ વકીલે (સાંગલી) તીમાં ઉતારવા ધાર્યો છે જેને આરંભ હવે જેનોને ઈતિહાસ” એ નામના મરાઠીમાં બે પછીના લેખથી થશે.
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ.
લેખક: માહનલાલ દલીચંદ્ર દેશાઈ
며
૯. સૂરિ થયા પછીનું વન---ગ્રંથકારના જ શિષ્ય ચંદ્રરત્ન ગણિ તેમના ગ્રંથ નામે જયાનન્દ કેલિ ચરિતના સશેાધક હતા; તેમણે તે ગ્રથની અંતે ચાર શ્લાકની નીચેની પ્રશસ્તિમાં પેાતાના ગુરુનો પરિચય ટૂંકમાં
કરાજ્યેા છેઃ—
B. A, LL. B. Advocate.
(ગતાંક પૃષ્ઠ
१ चन्द्रकुले तपागच्छे ख्याताः
श्री सोमसुन्दर गुरूणां ।
प्रतिष्ठिताः श्रीमुनिसुन्दर
સૂરીનેન્દ્રાઃ || ૧ || (મામુપાવ) મારીચયનિષ્ઠારાशान्तिस्तव संघरक्षणप्रमुखैर्ये । गीयन्ते स्वगणैः प्रगणैः પ્રતિ મવાદુ યુરો ॥ ૨ ॥ मरुदेशादिषु दशष्वमारि
પટોપઃ પ્રથિતાઃ । श्री हेमचन्द्रसूरिन् स्मारितवन्तः વરસ્યા ચે || રૂ ॥ तेषां गुरुत्तमानां शिष्यवरैश्चन्द्ररनगणिविबुधैः ।
शोधं शोधं स्वधिया
व्यधाथि शुद्धं गुरुभक्त्या ॥ ४ ॥
‘ ચદ્રકુલમાં તપાગચ્છમાં પ્રસિદ્ધ થયેલા શ્રી સામસુન્દર ગુરુની પાટે પ્રતિતિ કરા ચેલા શ્રી મુનિસુન્દર સૂરિરાજમાં ઈંદ્ર જેવા (છે) કે જેનાં ગીતા મારિના ઉપદ્રવનું નિવા રણ કરવા અર્થે શાંતિસ્તવથી કરેલા સઘના રક્ષણુ આદિથી તેમના ગણુ અને પ્રગણુથી
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬૫ થી શરૂ. )
ભદ્રબાહુ ગુરુ પેઠે ગવાય છે, (કારણ કે પૂવે ભદ્રબાહુસ્વામીએ ઉપસગ્ગહર સ્તોત્ર પ્રાકૃતમાં રચી સંઘરક્ષણ કર્યુ હતુ) અને જે મરુદેશ આદિ દેશેામાં અમારિના પડહે। વગડાવી પ્રસિદ્ધ થયેલા હેાઇ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિનું પેાતાની શક્તિવડે સ્મરણુ કરાવતા હતા (કારણ કે હુંમાચારે' કુમારપાલ રાજાને પરમાત બનાવી તેની પાસે અમારિ પ્રત્તાઁવી હતી), તે ઉત્તમ ગુરુના ઉત્તમ શિષ્ય ચંદ્રરત્ન ગણ અને પંડિતે ગુરુભક્તિથી પાતાની બુદ્ધિથી શેાધી શેાધીને આ ગ્રંથ શુદ્ધ કર્યાં. (૧–૪)
સામસુદરસૂરિના સ’. ૧૪૯૯ માં સ્વર્ગવાસ પછી તેના એક પટ્ટધર તરીકે મુનિસુદરસૂરિનું વણું ન સામસૌભાગ્યકાવ્યના દેશમા સર્ગના પ્રથમના ચાર લેાકમાં આપેલું છે કેઃ
:
યુગપ્રધાન શ્રી સામસુંદરસૂરિની પાર્ટ શ્રીમાન્ મુનિસુ ંદરસૂરિરાજ વિરાજ્યા, કે જેમની ઉત્તમ શ્રી સુમિત્રના સ્મરણથી જ `પ્રાપ્ત થયેલી શક્તિ પૃથ્વી પર વિસ્મયકારી દાન આપવામાં દક્ષ હતી. શ્રીરાહિણી (શિરાહી) નામના નગરમાં તીડના ઉપદ્રવને ટાળવાથી જેનુ હૃદય. ચમત્કૃત થયુ' હતું. એવા તેના રાજાએ મૃગયા કરવાના ( શિકારના ) નિષેધ સ્વીકાર્યાં, અને પેાતાના રાજ્યમાં અમારિ પ્રવર્તાવી. તે પહેલાં દેવકુલપાટક( મેવા
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
શ્રી મુનિસુદરસૂરિ.
[१८] ડના દેલવાડા)માં સંતિકર (શાંતિકર) નામના १०. ते समयनां अन्य वृत्तांता-गुरु( પિતે પ્રાકૃત ભાષામાં રચેલા ) સ્તવનથી ગુણરત્નાકર કાવ્ય સં. ૧૫૪૧ માં સેમચારાજાઓ જેના ચરણકમળમાં ઢળે છે એવા રિત્ર નામના મુનિએ સંસ્કૃતમાં લહમીસાગર આ સૂરિરાજે મહામારિના ઉપદ્રવને નાશ કર્યો. સૂરિના ચરિત્રરૂપે રચ્યું. તેમાં તે સૂરિને મૂળ એવાં શાસનની ઉન્નતિ કરનારાં પ્રસિદ્ધ કાર્યોથી દીક્ષા અને વાચક પદ આપનાર શ્રી મુનિસુંદરચમત્કૃતિ કરનારા અને કુમુદ જેવા ઉજજવળ સૂરિના કેટલાક ગુણોનું ટૂંક સમુચિત વર્ણન ગુણેથી તે (સૂરિ)એ શ્રી માનદેવ અને ૫- પ્રથમ સર્ગ શ્લોક ૬૭ થી ૭૧માં કરેલું છેવિત્ર માનસવાળા માનતુંગx આદિ પ્રભાવક
अध्यात्मकल्पद्रुम-घल्गुगुर्वावलीગુરુઓનું સ્મરણ કરાવ્યું હતું.'
विचित्राऽऽप्तपतिस्तवादीन् । સં. ૧૫૦૧માં લહમીસાગર મુનિને મુંડ- प्रन्थान् बहुन् ग्रेथुरजिह्यमत्या સ્થલમાં વાચકપદ આપ્યું અને તેને ઉત્સવ
येऽपास्तवाचस्पतिदर्पदीप्त्या ॥ १७ ॥ सधपति सीमेयो (गुरु-गुरत्ना४२ १,८०).
श्रीसूरिमंत्रस्मरणाऽतिशेषात्
षष्ठाष्ठमादेश्च तपोविशेषात् । * લઘુશાંતિ નામનું મહિમાવાળું સ્તોત્ર રચનાર
प्रत्यक्षतामाययुरार्यपद्मावत्या- ' पूर्वाया.
दिदेव्यः प्रमदेन येषाम् ॥६८ ।। x નમિણ અ૫રનામ ભયહર સ્તોત્ર તથા
निर्माय यैः शान्तिकरं स्तवं नवं ભકતામર સ્તોત્ર એ બે મહિમાવાળા સ્તોત્રના
निवारिता मारिरिहाऽतिदुस्तरा । રચનાર પૂર્વાચાર્ય.
ध्यानात्तथा तिदुभरेतिरऽअसा १ श्री सोमसुन्दर-युगोत्तमसूरिपट्टे
नागद्गुणैर्जेनमतप्रभावकः ॥ ६९ ॥ श्रीमान् रराज मुनिसुन्दरसूरिराजः ।
पियूषयूषमधुरात्मगिरा दुरन्तमाश्रीसूरिमन्त्रवरसंस्मरणेकशक्ति
ऽऽनेमुषामिह विमोहविषं हरम्तः । यस्याभवद् भुवनविस्मयदानदक्षाः॥१॥ श्रीरोहिणीति विदिते नगरे ततीति
भन्योत्सवं भुवि विहारविधि सृजन्तः,
श्रीमानतुङ्गगुरुवन्महिमद्धिमन्तः ॥ ७० ॥ पश्चात्कृतेः किल चमत्कृतहृत्पुरेशः । ऊरीचकार मृगयाकरणे निषेधं
सत्क्षुल्ललाममनिभश्रुतसंविदेकाss
लोकात् समीक्षप मुनिसुन्दरसूरिराजाः । प्रावर्तयन्निखिलनीवृतिमाप्यमारिं ॥ २ ॥ प्रागेव देवकुलपाटकपत्तने यो
स्वाश्रय्युमापुरमुमापुरनामधेयं
प्रामं क्रमादनुपम तमुपागमस्ते (युग्म) मारेरुपद्रवदलं दलयांचकार । श्रीशांतिकृत्स्तवनतोऽवनलोत्तमांग
-अध्यात्मपद्रुम, सु२ गुर्वावली, भूपालमौलिमणि-घृष्ट पदारविन्दः ॥ ३ ॥
આપ્તમાં મુખ્ય એવાનાં જુદાં જુદાં સ્ત श्री मानदेवशुचिमानस मानतुंग
વિગેરે બહુ ગ્રંથને સરલ મતિથી અને વાચमुख्यान प्रभावकगुरून स्मृतिमानवधः । સ્પતિના અભિમાનને અસ્ત કરનારી દીપ્તિવડે श्रीशासनाभ्युदयद-प्रथितावदा
જેમણે રચ્યા, શ્રી સૂરિમંત્રના બહુ સ્મરણથી तैस्तैस्तैश्चमस्कृतिकरैः कुमुदावदातैः ॥ ४ ॥ છઠ્ઠ અઠ્ઠમ આદિના તપ-વિશેષથી જેમની
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૯૦ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. પાસે આર્ય પાવતી આદિ દેવીઓ પ્રત્યક્ષ (૨) રત્નશેખરસૂરિ પણ સં. ૧૪૯૬ થઈ આવતી હતી, જે જિનમત પ્રભાવકે પૃથ્વી- માં પિતાની “શ્રાદ્ધવિધિ” નામના ગ્રંથની માં નવું શાન્તિકર સ્તવ રચીને અતિ દુસ્તર અંતે એમ જ જણાવે છે. એવી મારિ તથા ધ્યાન ધરીને તીડોના ટોળાને (૩) લક્ષમીભદ્ર ગણિએ રચેલી ને સં. ઉપદ્રવ જાગ્ર ગુણવડે શીવ્રતાથી નિવારેલ
૧૪૯૮માં પાલણપુરમાં લખાયેલી તે વખતની હતાં, તેઓ પિયૂષના રસ જેવી મધુર વાણીથી ગુજરાતી ભાષામાં “શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ વિજ્ઞપ્તિ” પિતાને નમનારા લોકોના વિમેહરૂપી ઝેરને દૂર એ નામની દશ કડીની ટૂંકી કૃતિમાં કડી ૭ થી કરનારા, પિતાની વિહારવિધિ અને ભવ્યાત્સવ ૯ સુધીમાં જે જણાવ્યું છે તે આપણા ગ્રંથરચતા શ્રી માનતુંગ ગુરુ પેઠે મહિમાની ઋદ્ધિ- કારશ્રીને પરિચય આપતાં આદિમાં જ મૂકેલું વાળા મુનિસુંદરસૂરિ વિહાર કરતા કરતા છે. (અ. સજઝાયમાળા પૃ. ૫૮ થી ૬૦) ઉમાપુર આવ્યા.”
(૪) ચારિત્રરત્નગણિએ સં. ૧૪૯૯માં આ કાવ્યની પહેલાં ને સૂરિજીની હયા- પિતાના “દાનપ્રદીપ’ પુસ્તકની અંતે કહ્યું તીમાં (૧) સં. ૧૪૭૯ ની લખાયેલી દેવ- છે કે તેઓ મારિનું નિવારણ કરવાના પૂર્વ ચંદ્રસૂરિકૃત શાંતિનાથ ચરિતની લેખક-પ્રશ- અવદાતથી ભદ્રબાહુ જેવા પરમ મહિસ્તિમાં દેવસુંદરસૂરિના પદે આવેલા સોમસુંદ- માવાળા છે.' રસૂરિની હયાતીમાં તેમના ચાર શિષ્ય ૧. મુનિ (૫) મધર્મ ગણિએ પણ સં. સુંદર, ૨ જયચંદ્ર ૩ ભુવનસુંદર અને ૪ જિન- ૧૫૦૩માં રચેલા ઉપદેશ-સપ્તતિના પ્રાંતે એ સુંદર. એ ચાર શિષ્ય-સૂરિઓનાં વર્ણન
| વર્ણન પ્રકારનું દર્શાવ્યું છે કે જેમણે શાંતિકરસ્તેત્ર આપતાં પ્રથમ આપણા ગ્રંથકારને વર્ણવે છે કે – રચ્યું ને રાજા વિગેરેને પ્રતિબધ્યા, પ્રવાદમાં
(૧) શાંતિસ્તવથી જેમણે લોકમાં જય મેળવ્ય એવા શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ ચાલતી મારિને હરી લીધી, સહસ્રનામાવ- શેભે છે. ધાની એવું બિરુદવાળા, મહિમાના અનન્ય (૬) સૂરિજીની હયાતી બાદ-સોમમધામ અને વિવિધ શાસ્ત્રના વિધાનમાં વિધાતા
ડનગણિ યુગાદિદેશનાને અંતે “તેઓ યુગેજેવા જેઓ હતા તે પહેલા શિષ્ય મુનિસુંદરસૂરિ જયવંત છે.'
મારીચવમનિr#તિ ઇનામ-કૃતિકમૃતિરું: १ शांतिस्तवेन जनमारिहृतस्सहस्त्रनामावधानिबिरुदा ।
श्रीमुनिसुन्दरगुरवश्चिरन्तनाचार्यमहिमभृतः ॥
–નશેખરસૂરિના સં. ૧૪૯૬ ના શ્રાદ્ધવિધિ ગ્રંથની महिमैकधाम । तेष्वादिमा विविधशास्त्रविधानधातृतुल्या.
પ્રશસ્તિ શ્લોક ૮. जयंति मुनिसुन्दर सूरिराजाः ॥ –જુએ પાટણ સૂચિ નં. ૩૨૭ પૃ. ૨૦૦;
२ श्रीमुनिसुन्दरगुरवः प्रथमाः प्रथमानपरममहिमानः। પ્રશસ્તિ સંગ્રહ નં. ૧૧૩ પૃ. ૭૪; શ્રી જિનવિ
मारिनिवारणपूर्वैरवदातर्भद्रबाहुं प्रति ये ॥१०॥ જયસંપાદિત જૈન પુ. પ્રશસ્તિ સંગ્રહ નં ૪૯ ૩ કૃતસારિત(સ્તોત્રા: ૨પારિતોષવા પૃ. ૫૦
जितप्रवादा भान्ति श्रीमुनिसुन्दर सूरयः ॥ ३ ॥
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી મુનિસુ`દરસૂરિ.
ત્તમના ગુણુવાળા, વિસ્તૃત ઉદયવાળા અને સહસ્ર નામેાના અવધાની હતા' એમ ક૨ે છે.૪
(૭) હેમર્હંસગણિએ અમદાવાદમાં રચેલી સ’. ૧૫૧૫ની ન્યાયાથ-મંજૂષા નામની કૃતિની પ્રશસ્તિમાં જણાવેલ છે કે ‘સુર-દેવથી કરેલી મારિ જેણે શાંતિસ્તત્ર રચીને નિવારી તે શ્રીમાન્ મુનિસુન્નુર નામના ગુરુ મારા દીક્ષા-ગુરુ હતા.પ
ધર્મસાગરજી સ’. ૧૬૪૬ની પટ્ટાવલીમાં જણાવે છે કે ‘ સતિકર નામનું મહિમાવાળુ સ્તવન કરીને જોગણીઓએ કરેલા મારિનામ ઉપદ્રવના નિવારક, ૨૪ વાર વિધિપૂર્વક સૂરિમ'ત્રનુ` આરાધન કરનાર તેઓ હતા અને તેમાં પણ ૧૪ વાર ( કરતાં ) તેમના ઉપદેશથી ચ'પકરાજ, દેપા, ધારા આદિ રાજાઓએ પેાતપેાતાના દેશમાં અમારિ પ્રવર્તાવી હતી. શિરાહી દેશમાં સહસ્રમă રાજાએ પશુ અમારિ પ્રવર્તાવી હતી તેથી તેમણે તીયાના ઉપદ્રવ દૂર કર્યાં હતા.૧
४ युगोत्तमगुणाश्वासंस्तत्पट्टे प्रथितोदयाः । सहस्रात्यावधान : श्रीमुनिसुन्दरसूरयः ॥ ३ ॥ ५ मारिर्येन निवारिता सुरकृता संसूत्रय शांतिस्तवं । स श्रीमान्मुनिसुंदराभिधगुरुर्दीक्षागुरुर्मेऽभवत् । ( પી. ૪ નં. ૫૦૦ પૃ. ૧૮ )
[ ૧૯૧ ]
ઐતિહાસિક સજ્ઝાયમાળાની પ્રસ્તાવનામાં મુનિશ્રી વિદ્યાવિજય વિશેષમાં જણાવે છે કે વળી કૂવામાંથી ઋષભદેવની મૂર્ત્તિ કઢાવીને તે શીરોહીના લાખા રાજાને આપી હતી. રાજાએ તે મૂર્તિ પોતાના મહેલની ડાબી તરફના મોટા દેરાસરમાં સ્થાપિત કરી હતી.’ આ માટે શે। આધાર છે તે ત્યાં દર્શાવેલ નથી, તેમ અમને આ વાત બીજે ક્યાં જણાઈ નથી; તેથી તે દંતકથા હાઇ શકે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧. બિરુદાઃ–તેમનું બિરુદ ‘સહસ્રનાસાવધાની હતું એ ચેાક્કસ છે. સ’. ૧૪૮૯માં લખાયેલી કલ્પભાષ્ય, નન્દિસૂત્રની પ્રતમાં તે વાત ‘સદન્નાનામાનિ વિહતા મંદિમજામ' એમ કથેલ છે તે પરથી સિદ્ધ થાય છે. ( પાટણુ ભ. સૂચિ પૃ. ૨૦૦; પ્રશસ્તિસ ગ્રહ પ્રથમ પૃ. ૭૭ ).
સ’. ૧૬૪૬માં પૂર્ણ કરેલી પટ્ટાવલીમાં ધમ - સાગર ઉપાધ્યાય જણાવે છે કેઃ આ આચાય ને ખ’ભાતના દખાને ‘વાદિ—ગાકુલસ'ડ'નું બિરુદ આપ્યું હતું, અને દક્ષિણમાં ‘કાલિસરસ્વતી’ તું ખિરુદ મળ્યું હતુ. ધમ સાગરજીને દેવવિમલ ગણિત ટકા આપે છે, કારણ કે હીર સૌભાગ્ય કાવ્યમાં સગ ૧૪ શ્લેક ૨૦૪ માં
એટલે આ સૂરિએ તીડને ઉપદ્રવ ટાળ્યા, એ જ
૧ ‘સતિન્દ્રરમિતિ સમિાવનારળન યોનિની-ણાવ્યુ* છે તે ચેાગ્ય નથી; આથી ઊલટુ' મુનિસુંદર– તમાર્યુંમૂયનિવારઃ । ચતુર્વિશતિ વાર ૨૪ વિધિના સૂરિ-વિજ્ઞપ્તિ, સામસૌભાગ્ય કાવ્યાદિમાં જાળ્યુ` સૂરિમંત્રારાપદ: | તેવિ ચતુર્વંશ ૧૪ વારં ચતુવદ્રેશત છે એ ચેાગ્ય અને યુક્તિસર છે. કારણ કે જૈન આચાય स्वस्वदेशेषु चम्पकराज देश धारादि राजभिरमारिः प्रत्र- અમુકના બદલામાં અમુક કરે એમ બને નિહ, તે ત્તિતા । સીરોટ્ટી વિત્તિ સટ્ટબ્રહ્મારાબેનાબમરિ-રિવર્તને જે કરે તે પાપકારાર્થે લની ઈચ્છા વગર કરે, कृते मति येन तिडकोपद्रवो निवारितः । ૧ સમ્મસીય યુવાનન‘- વાોિનસુ°$ '
આમાં શિરાહીમાં રાજાએ અમારિ પ્રવર્તાવીકૃતિ મળત્તઃ રક્ષિળાં જાતિસરસ્વતીત્તિ પ્રાવિસ |
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૯ર ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. વાદિ-ગોકુલ-સંકટ’ એ બિરુદ ખંભાતમાં કલ્પત્યક્રમના ટીકાકાર અને ધર્મસાગરજીના દફરખાન સૂબાએ (જુઓ પત્ર ૩-૧ ની સમકાલીન ધનવિજય ગણિ “સહસાવધાનટિપ્પણી નં. ૧) અને સગ ૪, ૧ર૭ માં ધારી, સાક્ષાત્સરસ્વત્યનુકારી શ્રી સોમસુંદર
કાલસરસ્વતી” બિરુદ દક્ષિણના પંડિતએ સૂરિના પટ્ટાલંકારી, તપાગચ્છનાયક યુગપ્રઆપ્યું એમ ખાલી જણાવ્યું છે. આ ધાન સમાન મુનિસુંદરસૂરિ' એટલું પિતાની દફરખાન સંબંધી અગાઉ કહેવાયું છે. [‘સં. ટીકાની આદિમાં જણાવે છે, તેમાં ઉક્ત બે ૧૪૨૯ માં કા. શુ. ૪ રવિવારે પત્તન- બિરુદને ઉલ્લેખ નથી. જયચંદ્રસૂરિને રાજ(પાટણ)માં પૂર્ણિમા પક્ષના જ્ઞાનકલશ મુનિ- સભા સમક્ષ દક્ષિણના વાદીએએ “કૃષ્ણસરદ્વારા લખાયેલ નલાયન મહાકાવ્યના પુસ્ત- સ્વતી’ કહ્યા (ગુરુ-ગુણરત્નાકર કાવ્ય ૧, કના અંતમાં ઉલ્લેખ છે કે–તે સમયે મહા- ૨); સોમસુંદરસૂરિના શિષ્ય ચારિત્રરત્ન રાજાધિરાજ પીરેજ પાતસાહિથી નિયુક્ત “કૃષ્ણ સરસ્વતી ”નું બિરુદ ધારણ કર્યું હતું ખાન દફરખાન સમસ્ત ગુર્જર ધરિત્રીનું પરિ- એમ તે સૂરિના શિષ્ય પં. પ્રતિષ્ઠામ સોમપાલન કરતા હતા’-[મારા મિત્ર પંડિત શ્રી સૌભાગ્ય કાવ્યના સર્ગ ૧૦ માના શ્લોક લાલચંદ્રકૃત “શ્રી જિનપ્રભસૂરિ અને સુલ- ૨૧ માં જણાવે છે. આમ કાલી કે કૃષ્ણ તાન મહમદ પૃ. ૧૧૫, આ દફરખાન સરસ્વતીનાં બિરુદ તત્સમયના ગ્રંથ મુનિ(પહેલા) ભિન્ન સમજઆ બિદાને સુંદરસૂરિથી અન્યને અપાયા હોવાનું ઉલ્લેખ તત્કાલીન અગર તે સમયની આસ- ઉલ્લેખે છે. મને લાગે છે કે જયચંદ્રસૂરિનું પાસના ગ્રંથમાં જણાતું નથી. આ અધ્યા- “કણ સરસ્વતી બિરુદ મુનિસુંદરસૂરિના
૧ સક્રિમ ચાખ્યાં હિશિ ચેન ની સરસ્વતી નામે અસાવધાનતાથી ચડી ગયું જણાય છે. बिरुदं बुधेभ्यः । रवेरुदीच्यामिव तत्र तेजोऽतिरिच्यते यत्पुनरत्र चित्रम् ॥
(ચાલુ)
શાસ્ત્રજ્ઞાન
મુમુક્ષુનું સાચું લક્ષણ એકાગ્રતા છે. પરંતુ, જેને પદાર્થોના સ્વરૂપને યથાર્થ નિશ્ચય થયો હોય, તે જ એકાગ્રતા પ્રાપ્ત કરી શકે. પદાર્થોના સ્વરૂપને નિશ્ચય શાસ્ત્રધારા જ થઈ શકે; માટે શાસ્ત્રજ્ઞાન મેળવવાનો પ્રયત્ન સૌ પ્રયત્નોમાં ઉત્તમ છે. શાસ્ત્રજ્ઞાન વિનાને મુમુક્ષુ ન પિતાનું સ્વરૂપ સમજી શકે અને જેને પદાર્થોના સ્વરૂપની સમજ નથી તે કર્મોને ક્ષય કેવી રીતે શકે?
શ્રીમાન કુંદકુંદાચાર્ય–
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિ શ્વસંસ્કૃતિ માં જૈન ધર્મનું સ્થાન.
જનધર્મ અને જૈન સંસ્કૃતિના વિકાસની પાછળ
તફાવત છે, કારણ કે બૌદ્ધધર્મને દુનિયાના ઘણું
વિભાગમાં પ્રસાર થયે, જયારે જૈન ધર્મ આર્યાસેંકડો શતાબ્દિઓને ઈતિહાસ રહે છે. ચાલુ ચોવીશીના આદ્ય તીર્થકર શ્રી કષભદેવથી પ્રારંભી
વર્તને રાષ્ટ્રીય ધર્મ બની રહ્યો, પરંતુ ડે. વીંટરબાવીસમા તીર્થંકર શ્રી નેમિનાથ પર્વતની પુરાણ
નીઝે કહ્યું છે તે ખરેખર સત્ય અને સચોટ છે કે
દર્શન શાસ્ત્રની અપેક્ષાએ જોઈએ તે જૈન ધર્મ જ વાત બાજુ પર રાખીએ તે પણ આપણે એવા અનુમાન પર આવવું જ પડે છે કે ઈ. સ. પૂર્વે ૮૭૨
એક માત્ર વિશ્વધર્મ છે, કારણ કે તે ફક્ત અમુક મા ત્રેવીસમા તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ જન્મ જ્ઞાતિઓ કે જાતિઓને જ ધર્મ નથી પરતું તે થયો હતો. તેમણે ત્રીશ વર્ષની વયે સંસારનો ત્યાગ પશુઓ, દેવો અને પાતાલવાસીઓને પણ ધર્મ કર્યો અને ઈ. સ. ૭૭૨માં બિહાર પ્રાંતમાં આવેલ છે. વિશ્વ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ અને મૈત્રીને બૌદ્ધ ધર્મને શ્રી પાર્શ્વનાથ પહાડ (શ્રી સમેતશિખર તીર્થ ) સિદ્ધાંત જૈન ધર્મની અહિંસાના વ્યાપક સિદ્ધાંતમાં પર શિવપદની પ્રાપ્તિ કરી. ભગવાન પાર્શ્વનાથે ગુંથાઈ ગયું છે. અને તેટલા ખાતર જેને તેમજ જે સાધુ સંપ્રદાયની સ્થાપના કરી હતી, અને તેમાં બૌદ્ધ ધર્મને તુલનાત્મક અભ્યાસ કરવો જોઈએ. કાળપ્રભાવથી જે દોષે ભવ થયો હતો તેમાં ભગવાન ઈ. સ. પૂર્વે ૧૦૦૦ વર્ષ પર જે આધ્યાત્મિક મહાવીરે સુધારો કર્યો. શ્રી મહાવીર પિતાના આંદોલને ઉત્પન્ન થયા તેને તુલનાત્મક અભ્યાસ આત્મા પરના વિજયને અંગે “જિન” કહેવાયા અને કરવાની અત્યંત આવશ્યક્તા છે. સમસ્ત એશિતેમના અનુયાયી-પ્રકૃતિ પર પ્રભુત્વ ધરાવનારાઓ યામાં તે સમયે રાજનૈતિક અને સામાજિક પરિજૈન કહેવાયા. જેમનું મુખ્ય લક્ષબિંદુ આત્મિક વર્તને થતા હતા તેમજ તે સમયે મહાન ધર્મસ્થાન ઉન્નતિ અને આત્મવિકાસ હતું. આ હકીકત પરથી પકે ઉત્પન્ન થયા હતા, જેવા કેઆપણને સુચારુ રૂપથી માલૂમ પડે છે કે ભગવાન
ઈરાનમાં જરથુસ્ત્ર, ચીનમાં લાજે અને મહાવીર એ જૈન ધર્મના સંસ્થાપક નહી પરંતુ ચાલ્યા આવતા પ્રાચીન જૈન ધર્મના સુધારક હતા.
કન્ફયુસીયસ. પ્રાચીન ભારતીય સાહિત્યમાં શ્રી મહાવીર,
જૈન ધર્મ અને બ્રાહ્મણ ધર્મ સંબંધી વિચાર તેમના સમકાલીન ગૌતમ બુદ્ધની પૂર્વે જન્મ્યા હતા
કરતાં આપણને જણાશે કે બૌદ્ધ ધર્મ કરતાં જૈન તેવો ઉલ્લેખ નજરે પડે છે. જૈન સાહિત્યમાં કેટ
સાહિત્ય બ્રાહ્મણ સંસ્કૃતિ તરફ વિશેષ ઢળતું રહે છે. લાક સ્થાનો પર ગૌતમ બુદ્ધને માટે એવો નિર્દેશ
ડે. વીંટરનીઝ, પ્રો. જેકેબી અને અન્ય ઘણા કરવામાં આવ્યો છે કે તેઓ શ્રી મહાવીરના ગૌતમ વિદ્વાનોએ આ વાત સ્વીકારી છે કે ભારતીય એવા નામથી પ્રસિદ્ધ શિષ્ય હતા. બાદ પરસ્પર સાહિત્ય સમૃદ્ધિને વિકસિત કરવામાં જૈન લેખકે ઉદ્ભવેલ પક્ષપાત અને વિરોધને અંગે બૌદ્ધ લેખ- હિસ્સો અપૂર્વ છે. એમ પણ જાહેર કરવામાં આવ્યું કાએ શ્રી મહાવીરને બુદ્ધના પ્રતિસ્પર્ધી તરીકે છે કે “ ભારતીય સાહિત્યનું કોઈ પણ એવું અંગ આળેખ્યા. સાચી રીતે કહીએ તે બનેના દષ્ટિકોણમાં નહીં હોય જેમાં જૈન લેખકોએ પિતાનું વિશિષ્ટ
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૩૪ ]
શ્રી આત્માન પ્રકાશ
www.૧૧-vvvvvvvv x :
સ્થાન પ્રાપ્ત ન કર્યું હોય.' ઈતિહાસ અને વૃત્ત, જૈન જે સમાજ આ સર્વ સામગ્રીની સરલતાથી કાવ્ય અને કથા, નાટક અને સ્તુતિ તેમજ જીવન- સમજણ મળી શકે તે માટે વિરવત સૂચિ તૈયાર ચરિત્ર તથા વ્યાકરણ અને કષમાં જ નહિ પરતું કરવાનો પ્રયત્ન કરતો નથી. લગભગ ઈ. સ. ૧૮૭૩વૈજ્ઞાનિક ગ્રંથમાં પણ જેનેની સંખ્યા અલ્પ નથી. ૭૮ માં પ્રોફેસર બુલરે બલીનની રોયલ લાઈ આચાર્ય શ્રી ભદ્રબાહુ, કુંદકુંદાચાર્ય, જિનસેન, આ ઘેરીને માટે હસ્તલિખિત જૈન ગ્રંથની સૂચિ તૈયાર શ્રી હેમચંદ્ર, હરિભદ્રસૂરિ આદિ પ્રાચીન તેમજ મધ્ય- કરી હતી અને જેને સાહિત્યના વિસ્તૃત વિવેચનને કાલીન લેખકેએ આધુનિક આર્યાવર્તવાસીઓને માટે પ્રા. વેવરને ઈ. સ. ૧૮૮૩-૮૫ માં પ્રયત્ન અતુલ સાંસ્કૃતિક સંપત્તિ સુપ્રત કરી છે. આ કર્યો હતો. ઈ. સ. ૧૯૦૬ અને ૧૯૦૮ ના ગાળામાં વસ્તનું પ્રતિપાદન સુપ્રસિદ્ધ તપાગચ્છીય વિદ્વાન પેરીસના પ્રખ્યાત પ્રોફેસર એ ગુરીનાંટે “Stu• ઉપાધ્યાયશ્રી યશેવિળ છે, કે જેમને સમય
dies of Jaina Bibliography” પ્રકાશિત ઈ. સ. ૧૬૨૪-૮૮ ને છે. ઈ. સ. ના પહેલા
ન કર્યું હતું. આ દિશામાં વિશેષ પ્રયત્ન કરવા બાદ
બે સિકામાં જેનોના વેતાંબર અને દિગંબર બે ફીરકા
છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં ઉત્તર તેમજ દક્ષિણ ભારતમાં થઈ ગયા તેમનામાં એજ્ય સ્થાપવા આ મહાપુરુષે
નવીન હસ્તલિખિત જૈન ગ્રંથ તેમજ શિલાલેખો મહાપ્રયાસ કર્યો હતો.
વિશેષ પ્રમાણમાં મળી આવ્યા છે. આ મહાન સાહિત્ય તેમજ આધ્યાત્મિક સામગ્રીની પ્રયત્નપૂર્વક રક્ષા કરવી તે ફક્ત તાંબર,
આધુનિક સમયે દક્ષિણ ભારતમાં જૈન ધર્મ દિગંબરે, સ્થાનકવાસીઓ, તેરાપંથીઓ અગર તે
તરફ વિદ્વાનોનું સારું આકર્ષણ થયું છે. ડો. એમ.
એચ. કૃષ્ણને “શ્રવણ બેલગોલામેં ગોમટેશ્વર કે બીજા કોઈ સંપ્રદાયની જ ફરજ નથી પરતું ભાર. તીય સંસ્કૃતિ તેમજ ભારતીય જ્ઞાનપ્રેમીઓનું આ
મસ્તકાભિષેક” પર સંશોધન પૂર્ણ વિવેચન કર્યું વશ્યક કર્તવ્ય છે. જેનોનું સિદ્ધાન્ત સંબંધી સાહિ
હતું. ડો. બી. એલ. સાલેગર અને શ્રી એમ. એસ. ત્ય કેટલાક તેમના વિશેષજ્ઞો તેમજ અમુક સંપ્ર
રામસ્વામી આયંગરને જૈન ધર્મના વિવેચન અને
આ સંશોધનમાં સારો પરિશ્રમ ઊઠાવ્યો છે. ઈડિયન દાયોના જનસમૂહ પૂરતું મર્યાદિત છે, અને આજે
જ મ્યુઝીએમના કયુરેટર ટી. એન. રામચંદ્રને તેમના પણ એવું અપૂર્વ સાહિત્ય ભવું પડયું છે કે જેનું
તિરુપતી કુનરન અને ઉસકે મંદિર' નામના અદ્યાપિ પર્યત અધ્યયન નથી થયું,
પુસ્તકમાં દક્ષિણ ભારતના જૈન સ્મારક પરત્વે હિંદ તત્વજ્ઞાનના વિદ્યાર્થીઓ જાણવાને ઈએ સારું આલેખન કર્યું છે. ડૉ. સી. મીનાક્ષીને કેટલાછે કે જૈન ધર્મના સાહિત્યે ન્યાય અને બીજા દુર્ગ એક જન ગુફાઓ અને જૈન ચિત્રોની શોધ કરી મ્ય સિદ્ધાંતના વિકાસમાં કેટલો હિસ્સો આપ્યો છે.
છે કે જેમાં જિનેશ્વર ભગવંતના જીવનની હકીકત જેન લેખકોએ રામાયણ, મહાભારત તથા પુરાણ
અને સામગ્રીઓ મળી આવી છે. આ શોધનું કે ઉપર પણ વિવેચન તેમજ વૃત્તાંત આળેખ્યા છે.
પુદુકેટા રાજ્યમાં આવેલ સિત્તન્નવાસલ નામનું કલાપ્રિય ભારતીય યુવાનો એ પણ સારી રીતે જાણે
આ ગામ છે. છે કે અજંટાની ચિત્રકલા તેમજ ભય યુગની ચિત્રકલામાં જેનોનો કેટલો અપૂર્વ હિસ્સો હતો. આ આવી રીતે જૈન સાહિત્ય, સંસ્કૃતિના સંબંધમાં ઉપરાંત જન લેખકોએ હિંદની વિવિધ ભાષા અતિશય સાધનો અને સામગ્રીઓ અસ્તિત્વ ધરાવે ગુજરાતી, મારવાડી, હિંદી, તામિલ, તેલગુ અને છે-જરૂર છે એક માત્ર તેને સુવ્યવસ્થિત કરી તેના કનડીમાં સાહિત્ય-રચના કરી છે. આજે પણ આ અધ્યયન-અધ્યાપનના માર્ગની. જન ભાઈઓ આ ભિન્ન ભિન્ન ભાષાઓમાં જુદા જુદા પ્રબો અને સંબંધમાં સુયોગ્ય યોજના વિચારી તેને અમલમાં મૂકે. પુસ્તકે છપાઈ રહ્યા છે પરંતુ ખેદની વાત છે કે
(ઉધૃત)
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
LE
I
DBI અને Mpલ્લી
Music hus,
Wિates |
fy;963200
૧.અમારા ગુરુદેવ–પૂજ્યપાશ્રી વિજયધર્મ- ૩. સુયશ સ્તવનાવલી- આવૃત્તિ છઠ્ઠી ) સૂરીશ્વરજીના જીવનચરિત્રનો આ ગ્રંથ કે જેના લેખક રચયિતા મુનિપ્રવર શ્રીમદ્દ યશોવિજયજી મહાભાઈ સુશીલ છે. જીવનના દરેક પ્રસંગો આપવાને બદલે રાજ. શ્રી વિજય મેહનસૂરિ મહારાજના પ્રશિષ્ય તેમાંથી તારવી કાઢેલા જુદા જુદા ભાવવાહી ૫, ધર્મવિજયજી મહારાજના વિદ્વાન શિષ્ય શ્રી વર્ણને સાદી અને સરળ ભાષામાં લેખકે આયા યશોવિજયજીના બનાવેલા હાલની પ્રચલિત નાટકાની છે. લેખક વિદ્યાર્થી અવસ્થામાં બનારસ પાઠશાળા- તજની શૈલીએ રચેલા ભાવવાહી સ્તવને છે. શ્રી માં ગુરુદેવના ભક્ત શિષ્ય તરીકે પરિચિત હોવાથી ગુરુરા- યશોવિજ્યજી મહારાજની લધુવય માત્ર એકવીશ જના આંતરિક જીવન અને સ્વભાવ જીવનની અનેક વર્ષની હોવા છતાં તેમને સંસ્કૃત-પ્રાકૃત ભાષા અને ઘટનાએ આ ગ્રંથમાં રજુ કરી છે. આ જીવન- પ્રકરણનું જ્ઞાન ઘણું સારું છે. બહત સંધયણ જેવા ચરિત્ર મનનીય અને અનેક વસ્તુઓ અનુકરણીય અભ્યાસી ગ્રંથનું મૂળ અને ટીકાનું વિસ્તૃત ગુજછે. પ્રકાશક શ્રી વિજયધર્મસૂરિ જૈન ગ્રંથમાળા, રાતી ભાષામાં સરલ અને સાદું ભાષાંતર, ચિત્રોની છોટા સરાફા, ઉજ્જૈન (માળવા) કિંમત રૂ ૧-૪-૦
સમજ સાથેનો પ્રકાશિત થયેલ ગ્રંથ તેની વિદત્તાનો
પુરાવો છે. કિંમત રૂા.૯-ર-૦ યોગ્ય છે. ૨. વસ્તુપાળચરિત્ર જિનહર્ષગણિ વિરચિત ૪ દિગંબર જૈનમાસિકને આંતરજાતીય (પદ્યાત્મકમ)- આ ઐતિહાસિકગ્રંથ સંસ્કૃત ભાષામાં વિવાહાંક- પ્રકાશક, મૂળચંદ કિસનદાસ કાપડીયા. સં. ૧૭૯૩માં ચિત્રકૂટપુરમાં રચવામાં આવેલો છે સંપાદકે શાસ્ત્રીય પ્રમાણે આપી આંતરજાતીય અને સંપાદનનું કાર્ય પંન્યાસજી શ્રી કીર્તિમુનિરાજે લગ્ન વ્યાજબી છે તેમ જણાવ્યું છે. આ સવાલ કરેલ છે. શ્રી ક્ષતિસૂરિ જૈન ગ્રંથમાળાના પાંચમા મનુષ્યો-ધર્મીઓ, જ્ઞાતિઓ માટે તે વિચારણીય ગ્રંથ તરીકે પ્રગટ થયેલ છે. આ ગ્રંથમાં રસિક છે. ભૂતકાળમાં જ્ઞાતિ વચ્ચે વ્યવહાર નિયમિત હોવા સાથે અંતર્ગત કથાઓ આપવામાં આવેલ ચાલે તે માટે દરેક જ્ઞાતિઓ અને સમાજમાં મોટી છે. વસ્તુપાળ વીરધવલ રાજાના મંત્રી હતા ફક્ત સંખ્યામાં મનુષ્યો હશે તે વખતે જરૂરીયાત નહિં મંત્રી નહિં પણ મહાન યોદ્ધા અને વસ્તુતઃ જૈન હોય કે કદાચ અવનતિ જણાતી હશે અને યોગ્ય લાગે કવિ તથા સાહિત્યરસિક હતા. આખું ચરિત્ર ધમ ધર્મ, જ્ઞાતિએ જ્ઞાતિઓમાં વિવાહ થતા હશે વાંચવા ગ્ય અને ઉપદેશક છે. પ્રતાકારે પ્રગટ અને થાય તે સમયાનુસાર યોગ્ય લાગ્યું હશે પરંતુ થયેલ હોવાથી મુનિ મહારાજ માટે વ્યાખ્યાનને વર્તમાનકાળ અમુક સમાજ અને જ્ઞાતિઓમાં જનમાટે ઉપયોગી બનેલી છે. સારા કાગળો અને સંખ્યા ઘણું ઘટી જવાથી એક સમાજ કે જ્ઞાતિમાં સુંદર ટાઈપમાં પ્રકટ થયેલ છે. કિંમત રૂા. કન્યા અછતે મનુષ્ય જિંદગીભર લગ્ન વગર રહે વળી ૨-૧૩-૦ મળવાનું ઠેકાણું મહુધા (ગુજરાત) તે જ રીતે વરની અછતે કન્યાને ગમે ત્યાં ગમે તેવા શ્રી ક્ષાંતિસૂરિ જૈન ગ્રંથમાળાના કાર્યવાહક. સાથે આપવી પડે કે લાંબી ઉમર થતાં વિવાહને
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
[ ૧૯૬ ]
અભાવે રહેણીકરણી કે આચારમાં ભ્રષ્ટતા થતી જાય તેવા સચાગા બની જાય તેવી સ્થિતિમાં કાઇ પણ સમાજ કે જ્ઞાતિ એ સમયના વિચાર કરી વ્યવહાર, આચારશુદ્ધિ માટે સમાજ અને જ્ઞાતિનું અધઃપતન થતુ અટકાવવા સ્ત્રીપુરુષાના સસારવ્યવહાર શુદ્ધ ચલાવવા માટે કદાચ ભાણે ખપતી જ્ઞાતિએ વિગેરે સાથે દિકરી લેવા-દેવાના લગ્નવ્યવહાર કરવા ઉચિત લાગે છે, કાઇ પણ સમયે વ્યવહારની પ્રણાલિકા, રૂઢીએ, રિવાજોને શુદ્ધ વ્યવહાર રાખવાની દષ્ટિએ જ્ઞાતિસમાજના વ્યવહારની અવનતિ વિગેરે અટકાવવા ( શાસ્ત્રીય ખાદ ન આવે ) તેવા ફેરફારા દરેક સમાજ-જ્ઞાતિએએ કરેલા હાય એમ ઇતિહાસવાચકાને જાય છે. આટલું પણ સમયેાચિત ફેરફાર ન કરવામાં આવે તા પછી હાલમાં બનતા જ્ઞાતિને બાજુએ રાખી ભાણે ખપતી વાતની તિલાંજલી આપી, વ્યવહારના ઉચ્છેદ કરી લાકડે માંકડે વરકન્યા ગમે તે જાતિ હાય તેવા લગ્નો વધી જાય એ સ્વાભાવિક છે કે જે વસ્તુ
સહિત ) સ`પાદક પ`ડિત ભગવાનદાસ હરખચંદ
ઉપાધ્યાયજી મહારાજ તાર્કિકશિરામણિ, શાસ્ત્રજ્ઞ, સ ંસ્કૃત-પ્રાકૃત ભાષાના મહાન વિદ્વાન હાવાથી તેઓશ્રીએ તર્ક, આગમ, અધ્યાત્મ, ચેાઞ વિગેરેના અનેક ગ્રંથ વિદ્વત્તાપૂર્ણ રચ્યા છે. તેના જેવા ત્યારપછી કાઇ વિદ્વાન થયા નથી. તે મહાન પુરુષે અધ્યાત્મના વિષય ઉપર આ જ્ઞાનસારની રચના કરી છે. આ ગ્રંથના અનુવાદો ધણા થયા છતાં પંડિતજી ભગવાનદાસભાઈ જેવા વિદ્વાનના હાથે થયેલ આ અનુવાદ શુદ્ધ અને સરલ ગુજરાતી ભાષામાં પ્રગટ થયેલ છે. ફુટનીટમાં શબ્દાર્થ આપવાથી અભ્યાસીએને સરલતા કરી આપી છે. સર્વાંને નિરંતર મન નીય આ ગ્રંથ છે. મળવાનું સ્થળ શાહ હીરાલાલ દેવચંદ, પાનકાર નાકા-શારદા સુદ્રણુાલય અમદાવાદ.
૮. કલ્યાણ સાધન દિગ્દર્શન—લેખક ન્યાયવિશારદ ન્યાયતીય મુનિરાજ શ્રી ન્યાયવિજયજી.
માનવજીવનને હિતાવહ ધમ્મપદેશ--સરલ સદુપદેશ મળે તેવી સુ ંદર શૈલીમાં ધાર્મિક સંકુચિતતા દૂર કરવા આ ગ્રંથની રચના કરવામાં આવી છે. લેખક
વ્યવહાર, આચારદ્ધિ સમાજ અને જ્ઞાતિનું મુનિમહારાજના આવા ઉપદેશક દરેક પ્રથા મન
વિશેષ અધઃપતન કરી જતાં છેવટ ધર્મોને આધા પહોંચે એમ જણાય છે.
નીય હોય છે. કિ ંમત ભેટ, પ્રકાશક ફૂલચંદ અમૃતલાલ શાહ, જૈન પુસ્તકાલય નવાપુરા-જામખંભાળીયા.
પ. શ્રા હેમ દ્રાચાર્ય-લેખક ન્યાયતી વિદ્યાભૂષણ ઇશ્વરલાલ જૈન, પ્રકાશક શ્રી આત્માનંદ જન ગુરુકુલ ગુજરાનવાલા, પંજાબ
વર્તમાન સમાચાર
હિંદી ભાષામાં તે ભાષાના નણુકાર માટે અહુ જ સુંદર અને ટુકામાં લખેલ આ ચરિત્ર છે. લેખક પણ વિદ્વાન હાવાથી સુંદર ભાષામાં આલે ખેલ છે. કિંમત એ આના. પ્રકાશકને ત્યાંથી મળશે,
૬. સુમેધ કથા-લેખક ગેાપાળજી ઓધવજી કકર. લેખકે ધંધામાંથી ફારેગ થઇ નિવૃત્તિપરાય હ્યુ જીવન જીવી મનુષ્યના હિત માટે સરલ ગુજરાતી ભાષામાં આવા સુમેાધક ગ્રંથા લખવાના વ્યવસાય સ્વીકારેલા છે. તેએાના લખેલા પુસ્તકા સ માનનીય છે-વાંચવા જેવા છે.
૭. જ્ઞાનસાર-ન્યાયવિશારદ શ્રીમદ્ યવિજયજી ઉપાધ્યાયવિરચિત (વેાપન ભાષાના અનુવાદ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉદ્યોગશાળાનુ ઉદ્ઘાટન
અત્રેની શ્રી ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળા કે જેના વહીવટ શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાને કમિટી તરફથી સુપ્રત કરવામાં આવેલ છે, તે પછી તે પ્રગતિશીલ અની છે. ભણતી બાળાઓની ઇચ્છાનુસાર હાલમાં ફાગણુ શુદિ ૫ શુક્રવારના રાજ આ કન્યાશાળાના અંગે ઉદ્યોગશાળા તેની કમિટી તરક્થી ખોલવામાં આવેલ છે, જેમાં શાવવા, વૈતરવા વગેરેનું કાર્ય તેના નિષ્ણાત સ્ત્રીશિક્ષિકા રાખી શરૂ કરવામાં આવેલ છે. આગળ ઉપર તેને સ્ત્રી ઉપયેાગી હુન્નર-ઉદ્યોગ (ધરગતુ) શીખવવા માટેના કમિટીને પ્રબંધ કરવા વિચાર છે.
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
R
હE
: કેક કાપી કરી
*
/
it
:
l:
MMILIMIT
li
IિTE
(
શ્રી જેન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર. સં. ૧૯૯૭ના કાર્તિક સુદ ૧ થી આસો વદિ ૦)) સુધીને (૫ મો)
વાર્ષિક રિપોર્ટ.
F
આ સભાને સ્થાપન થયાં ૪૬ વર્ષ થયાં છે. આપની સમક્ષ આ ૪૫ મા વર્ષને રિપોર્ટ, આવકજાવક, હિસાબ સાથે રજૂ કરતાં અને હર્ષ થાય છે. અત્યાર સુધીમાં ગુરુકૃપાથી અનેક વિદનોમાંથી પસાર થઈ, આજે તે ૪૬ મા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે તે તેની પ્રૌઢ વય કહી શકાય. આ સભાને જન્મ થવા મૂળ હેતુ પ્રાતઃ સ્મરણીય શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી (આત્મારામજી) મહારાજના સ્મરણ નિમિત્ત હોવા છતાં ગુરુભક્તિ ખાસ છે. આ તે મૂળ સ્થાપનાને હેતુ જણાવ્યું, પરંતુ સ્થાપન થયા પછી સભાએ જે ઉદ્દેશ નક્કી કરેલ અને ત્યારબાદ જરૂરીયાત પ્રમાણે તેમાં સુધારા વધારા કરતાં આ સભા જે પ્રગતિશીલ થઈ છે તેમાં આપ સર્વને ફાળે છે; તેમ જ સ્વર્ગવાસી પૂજ્યપાદું ગુરુરાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજના પરિવારમંડળની કૃપા, સહાનુભૂતિ અને કિંમતી સલાહ પણ છે, તેથી જ સભાના ચાલતાં કેટલાક ખાસ કાર્યોથી તે આપણે સમાજમાં સારી પ્રતિષ્ઠા પામેલ છે.
સભાના ઉદ્દેશ પ્રમાણે કાર્ય કરવાની પદ્ધતિ, એગ્ય વ્યવસ્થા, કરકસરવાળે વહીવટ, જનસમાજને હેળા પ્રમાણમાં વાંચનને લાભ આપનારી કી લાઈબ્રેરી, અપૂર્વ પ્રાચીન, અર્વાચીન સાહિત્યનું સુંદર પ્રકાશન અને તેને સ્થિતિ અને સંયોઝના પ્રમાણમાં ન્હોળો પ્રચાર કરવાની વધતી જતી
જના, “આત્માનંદ પ્રકાશ' માસિકમાં આવતા હોગ્ય લેખે, કેળવણુને ઉત્તેજન, શ્રી ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળાને વહીવટ અને તેને વ્યવસ્થિત કરવામાં આવતે ઉત્તમ પ્રયાસ, વિગેરે કાર્યોથી દિવસામુદિવસ સભાસદોમાં થતો વધારે આ વિગેરે કાર્યોથી ગુરુભક્તિ, જ્ઞાનેશદ્વાર અને સમાજસેવા વિગેરેમાં ઉત્તરોત્તર થતી જતી અભિવૃદ્ધિથી આપણને સૌને આનંદ થાય તે સ્વાભાવિક છે.
આજ સુધીમાં સભા કેટલી પ્રગતિશીલ બની, કેટલી ગુરુભક્તિ, સાહિત્ય અને સમાજસેવા કરી તેનું માપ તે જૈન સમાજ જ કાઢી શકે. તે સર્વ કાર્યો ગુરુકૃપા, નિઃસ્વાથી કાર્યવાહકોએ અત્યાર સુધી પ્રમાણિકપણે કરેલી સેવા અને આપેલ એકસરખા સહકારથી અને બીજા સભ્યોએ
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રેમભરી બતાવેલ લાગણીથી તેનું ઉજજવલ ભાવી વર્તમાન સ્થિતિવડે જે જણાય તેથી સર્વ માનવંતા સભાસદોને આનંદ, ગૌરવ અને અભિમાન લેવા જેવું બને તે સ્વાભાવિક છે.
ઉપર જણાવ્યું તેમ સાહિત્યપ્રચાર, ઉદારતાપૂર્વક જ્ઞાનદાન અને ધાર્મિક, વ્યવહારિક બંને પ્રકારની કેળવણીની અભિવૃદ્ધિ ને ઉત્તેજન એ મુખ્ય કાર્યો મૂળ ઉદ્દેશ સાથે થતાં હોવાથી તે હકીકત દરવર્ષે રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવે છે.
ઉદ્દેશ અને હેતુ આ સભાનું સ્થાપન સં. ૧૯૫ર ના બીજા જેઠ સુદ રના રોજ સ્વર્ગવાસી ગુરુરાજ શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજના સ્મરણાર્થે ગુરુભક્તિ નિમિત્તે કરવામાં આવેલ છે.
ઉદ્દેશ–જેન બંધુઓ ધર્મ સંબંધી ઉચ્ચ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે તેવા ઉપાયો જવા, ધાર્મિક અને વ્યવહારિક કેળવણીની વૃદ્ધિ માટે યથાશક્તિ પ્રયાસ કરવા, જૈન ધર્મના અત્યુપયોગી ગ્રંથ, આગમ, મૂળ, ટીકા, અવચૂરિ તેમજ ભાષાંતરના પ્રકટ કરી ભેટ, ઓછા મૂલ્ય કે મુદ્દલ કિંમતે આપી જ્ઞાનને બહોળો ફેલા (સાહિત્યનો પ્રચાર) કરી જૈન સાહિત્યની અભિવૃદ્ધિ તથા સેવા કરવા, જેન વિવિધ સાહિત્યનું એક જ્ઞાનમંદિર* કરવા અને તેનાથી દરેકને સર્વ રીતે લાભ આપવા, દી (મફત) વાંચનાલય-લાઈબ્રેરીથી જનસમાજને વાંચન પૂરું પાડવા અને અન્ય જૈન લાઈબ્રેરીને યથાશક્તિ સહાય કરવા વિગેરે અને એવા બીજા જૈન શાસનની સેવાના દરેક કાર્યોમાં યથાશક્તિ ફાળે આપી સ્વપર જ્ઞાનવૃદ્ધિ કરવા વિગેરેથી આત્માનતિ કરવાને છે.
જૈન પ્રાચીન સાહિત્ય–શ્રી વસુદેવ હિંડિ, બૃહતકલ્પસૂત્ર, કર્મગ્રંથ, યોગદર્શન, સુકૃતસંકીર્તન, પદર્શન સમુચ્ચય, કલ્પસૂત્ર સુબાધિકા, ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર, ધર્માસ્યુદય, કથારત્નકેષ વગેરે તત્ત્વજ્ઞાન, આગમ, ઈતિહાસ, નાટક વિગેરે ગ્રંથોનું પ્રકાશન કે જે માટે પૂર્વ પશ્ચિમાત્ય દેશના અનેક વિદ્વાનેએ પ્રશંસા કરેલ છે, તેમજ હસ્તલિખિત પ્રતે વિગેરેને જ્ઞાનભંડાર અને વિવિધ જૈન-જૈનેતર ગ્રંથોના સંગ્રહની કી લાઈબ્રેરી અને મફત વાંચનાલય એ ઉત્તમ કાર્યો તે શરૂ જ છે–પ્રગતિમાન છે. હજી ભવિષ્યમાં વિશેષ પ્રગતિશીલ બનાવવા આ સભાના મનોરથો છે.
આ સર્વ કાર્યો સાથે અતિ મહત્વ અને અગત્યનું કાર્ય ચેખવટવાળે હિસાબ-વહીવટ રાખવો, ભિક્તનું જામીનગીરીમાં રોકાણ કરવું, ચાલતા અને નવીન કાર્યો માટે પ્રયાસ કરવો એ સર્વ વિશિષ્ટ કાર્ય છે, તે જેટલું ચોખવટવાળું તેટલે સમાજનો વધારે વિશ્વાસ ઉત્પન્ન કરનારું છે. ધાર્મિક સંસ્થાનું નાણું વ્યાપારીવર્ગ કરતાં સારી જવાબદારીવાળી સક્યુરીટી કે સ્થાવર મિક્તમાં રોકવામાં આવે તે જ પૂરતી સલામતી તેની ગણાય, તેમ ધારી આ સભાના નાણું તે જ રીતે મૂકવામાં આવે છે. હવે આ રિપોર્ટવાળા વર્ષમાં સભાએ શું શું કાર્ય કર્યું તે જણાવવા રજા લઈએ છીએ.
* ઘણું વર્ષોથી જ્ઞાનમંદિરની સ્થાપના કરવા માટે આ સભાના ઉદેશમાં જણાવવામાં આવે છે, પરંતુ સં. ૧૯૯૦ની સાલના ચૈત્ર મહિનામાં સભાના મકાનને લગતું એક મકાન સભાએ તે માટે વેચાણ લીધું છે. હવે તેને જ્ઞાનમંદિરને યોગ્ય બનાવવા રૂ. ૫૦૦૦)ની જરૂરીયાત છે. સભાની એવી ઈચ્છા છે કે તેટલી રકમ આપનાર ઉદાર જૈન બંધુનું નામ તે બીડીંગ સાથે જોડવું. વળી સભા પાસે હસ્તલિખિત પ્રતે ૧૭૨૩ તે સભામાં છે. છાપેલા આગમે, પ્રતે, બુકે વિગેરેને સંગ્રહ પણ સભામાં પૂરતા છે, સ્થાન-અનુકાન તૈયાર છે પરંતુ તે મકાનને જ્ઞાનમંદિરને ૫ બનાવવા પુછયવાન જૈન બંધુઓ પાસે ઉપર મુજબ આર્થિક સહાય માટે નમ્ર માગષ્ણુ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બંધારણ–પેટ્રન સાહેબ, પહેલા વર્ગના લાઇફ મેમ્બરે, બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર અને વાર્ષિક મેમ્બર એમ ચાર પ્રકારનું છે. અને સભાસદ બંધુઓના હક્કો, ફરજ અને સભાસદ બધુઓને સભા તરફથી આર્થિક, વ્યવહારિક અને પ્રગટ થતાં અનેક ગ્રંથ ભેટ મળવાથી થત ધાર્મિક લાભ આ રિપોર્ટમાં સંક્ષિપ્તમાં આપવામાં આવેલ છે. અને તેને લગતા ધારાધોરણ તેમ જ લાઈબ્રેરી અને જ્ઞાનભંડારના ધારાધોરણ જેમાં ઘણું જ સુધારાવધારા કરવામાં આવેલ છે.
જનરલ કમિટી. વર્ષ આખરે ૮ પેટ્રન સાહેબ, ૯૮ પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરો, રરર બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરે, ૯ ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરે, ૪ર વાર્ષિક મેમ્બરે, મળી કુલ ૩૭૮ સભાસદે હતા. તેમાં સ્વર્ગવાસ પામેલા ને કમી થયેલા બાદ કરતાં અને નવા થયા તે ઉમેરતાં ૮ પેન સાહેબે, ૯૫ પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરે, ર૩૮ બીજા વર્ગને લાઈફ મેમ્બર, ૯ ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, ૪૮ વાર્ષિક મેમ્બરે મળી કુલ ૩૯૮ મેમ્બરે છે. તેમાં ૨૪ર બહારગામના અને ૧૫૬ ભાવનગરના છે. અમુક ગામના સંધે, સંસ્થાઓ પણ સભ્ય છે. સં. ૧૯૯૮ ની સાલમાં સભ્યને જે વધારો થયેલ છે તે હવે પછીના રિપોર્ટમાં આવશે.
પેટન સાહેબોના મુબારક નામો. ૧ બાબુસાહેબ શ્રી બહાદુરસિંહજી સિંઘી. ૫ શેઠ નાગરદાસ પુરુષોત્તમદાસ. ૨ શેઠ ચંદુલાલ સારાભાઈ મેદી બી. એ. ૬ શેઠ રતિલાલ વાડીલાલ. ૩ રાવસાહેબ શેઠ કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલ જે. પી. ૭ શેઠ માણેકલાલ ચુનીલાલ જે. પી. ૪ શેઠ માણેકચંદ જેચંદભાઈ.
૮ શેઠ કાંતિલાલ બોરદાસ,
મેનેજીગ કમિટી (સં. ૧૯૯૭ સુધી)
પ્રમુખ, શેઠ ગુલાબચંદ આણંદજી.
ઉપપ્રમુખ. શાહ દામોદરદાસ દીયાળજી.
ટ્રેઝરર.
શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ.
સેક્રેટરીએ. ૧. ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ,
૨. શેઠ હરજીવનદાસ દીપચંદ. ૩. શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.
* આ વગ ઘણું વરસથી બંધ કરેલ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧. શેઠ દેવચંદ દામજી કુંડલાકર ૨. શાહ ગુલાબ'દ લલ્લુભાઈ
૩. શાહુ ચમનલાલ ઝવેરભાઈ
www.kobatirth.org
*
સભાસદા.
૬. શાહ દીપચ'દ જીવણભાઇ બી.એ.બી.એસ.સી. ૭. શાહ દેવચંદ દુર્લભજી
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮. સંધવી અમચંદ ધનજીભાઈ
૯. શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસ (એ. લાઇબ્રેરીયન)
૪. શાહ નગીનદાસ ઉત્તમચંદ
૫. વકીલ કચરાલાલ નાનજીભાઈ બી. એ. એલએલ. બી.
કાર્યાં.
૧. શ્રી લાઇબ્રેરી અને રીડિંગ રૂમઃ--જૈન-જૈનેતરાને કી ( મક્ત ) લાભ આપવામાં આવે છે. વિવિધ સાહિત્યના પુસ્તકાના સંગ્રહ નવ વર્ગોમાં કરેલા છે. તેમ જ ન્યુસપેપરા ઉપયાગી અને વાંચવા લાયક દૈનિક, અવાડિક, પખવાડિક, માસિક, ત્રિમાસિક, અગ્રેજી, ગુજરાતી, હિંદી વિગેરે બાવન આવે છે, જેને આ શહેરનાં સખ્યાબંધ મનુષ્યા કી દરરાજ લાભ લે છે. અત્રેના, બહારગામના તેમજ પાશ્ચિમાત્ય વિદ્વાન! આ સભાની વિઝીટ લઈ ગયેલ છે અને લાઈબ્રેરી માટે પ્રશસા કરેલ છે. આ શહેરમાં તે તે પ્રશ્ન દરજ્જો ધરાવે છે. હજી વિશેષ વૃદ્ધિ માટે પ્રયત્ન ચાલુ છે.
લાઈબ્રેરીના વર્ગો.
સ’. ૧૯૯૭ ની આખર સુધીમાં કુલ પુસ્તકા ૯૦૬૮ રૂ।. ૧૫૭૭૮-૧૩-૦ ના છે, જેની કિ'મત નીચે પ્રમાણે આપવામાં આવેલ છે.
વ ૧ સ્રા કુલ ૨૪૫૪ જૈનધર્મનાં છાપેલાં પુસ્તકા કિ. રૂા. ૩૨૫૨-૦-૦
વ ૧ ૩૬ કુલ ૬૪૭ જૈન ધર્મની છાપેલી પ્રતા કિ. રૂા. ૧૧૭૬-૦-૦ વર્ગ ૨ જો કુલ ૨૮૯ જૈન ધર્મનાં છાપેલાં આગમા કિ, રૂ!. ૧૫૬૦-૧૩-૦
વર્ગ ૩ જે કુલ ૧૭૨૩ (૧૯૭+૧૩૨૫+૨૦૧*) જૈન ધમઁની હસ્તલિખિત પ્રતા શુમારે પચાસ હજાર રૂપિયાથી વધારે કમતની.
વ` ૪ થી કુલ ૪૨૬ સંસ્કૃત છાપેલા થા કિ રૂા. ૧૩૧૦-૦-૦
વ ૫ મે કુલ ૩૨૧૪ નીતિ નાવેલ વિગેરેના વિવિધ સાહિત્યના પ્રથા કિ’. રૂા. ૪૫૭૨) લગ ૬ । કુલ ૨૦૨ અંગ્રેજી પુસ્તકા કિં. રૂ। ૬૦૨-૦-૦
વ ૭ મા કુલ ૧૧૭૦ માસિકની ફાઇલ અને દિવાળીના ખાસ અકે કિ. રૂા. ૨૬૭૬) વર્ગ ૮ મા કુલ ૨૯ હિ'દી સાહિત્યના પુસ્તકો કિ. રૂા. ૧૪૦૦-૦
વર્ગ ૯ મા કુલ ૨૩૦ ખાવિભાગના પુસ્તકો કિ. રૂા. ૯૦-૦-૦
* શ્રી લબ્ધિવિજયજી મહારાજે પોતાની હૈયાતિમાં પેાતાના સગ્રહીત પુસ્તકો, હસ્તલિખિત પ્રતે સભાને સુપ્રત કરેલ છે, તેમાંથી છાપેલા જૈન ધર્માંના અને અન્ય તમામ ગ્રંથો પુના શહેરમાં શ્રી આત્માનંદ જૈન લાઇબ્રેરીને સભા તરફથી શ્રીમદ્ વિજચવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજની આજ્ઞાનુસાર ભેટ મેક્લવામાં આવ્યા છે અને લખેલી પ્રતા અત્રે સભાના જ્ઞાનભંડારમાં સદ્ગતની આજ્ઞા મુજબ રાખેલ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨. સભાનું વહીવટી-નાણું પ્રકરણ ખાતુ–સભાને વહીવટ સહજ રીતે સમજી શકાય તે માટે જુદા જુદા ખાતાઓથી ચલાવવામાં આવે છે જેથી ઉપજ-ખર્ચ જાણવામાં આવી શકે. તે હિસાબ સરવૈયા સાથે પાછળ આપવામાં આવેલ છે.
૩. સભાનું વહીવટી (જેને વહીવટ સભા કરે છે તે) તથા માલીકી જૈન સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતું:--વિવિધ જૈન સાહિત્ય અને જ્ઞાન દ્વારા પ્રચાર માટે પ્રાચીન સંસ્કૃત, માગધી, મૂળ ટીકાના ગ્રંથ; જૈન એતિહાસિક ગ્રંથે, જૈન આગમે, કર્મવિષયક ગ્રંથ, ગૂજરાતી ભાષાંતરના ગ્રંથ, વિગેરે પ્રસિદ્ધ કરવાનું બહોળી સંખ્યામાં શરૂ રહેલ કાર્ય નીચેનાં પાંચ પ્રકારે આ સભાનું સાહિત્ય-પુસ્તક પ્રકાશનખાતું છે. ૧. શ્રી આત્માનંદ સંસ્કૃત જૈન ગ્રંથરત્નમાળા–જેમાં સંસ્કૃત, પ્રાકૃત ભાગધી, મૂળ ટીકાના
ગ્રંથ પ્રકટ થાય છે. ૨. પ્રવજી શ્રી કાંતિવિજયજી જેન એતિહાસિક ગ્રંથનું પ્રકાશન થાય છે. ૩. શ્રી આત્મારામજી જન્મ શતાબ્દિ સિરિઝ–શ્રી શતાબ્દિ (૧૯૯૨) મહોત્સવના સ્મરણ નિમિત્તે, જેમાં પ્રાચીન સંસ્કૃત, પ્રાકૃત યા ગુજરાતી ભાષાને ગ્રંથે પ્રસિદ્ધ થાય છે. જેમાં સાત ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ થયા છે, અને બીજા નવા ગ્રંથની યોજના શરૂ છે. ૧ ત્રિષષ્ઠિશ્લોકાપુરુષચરિત્ર પર્વ ૨ થી ૧૦ છપાય છે. ૨ ધાતુપારાયણ, ૩ વૈરાગ્ય કલ્પલતા (શ્રી યશવિજયજીકૃત પ્રાકૃત વ્યાકરણ દ્રઢિકાવૃત્તિ ) તૈયાર થાય છે. ૪. સિરિઝ તરીકે મદદથી છપાતાં ભાષાંતરના ગ્રંથે.
૫. સભાના પિતાના તરફથી–પ્રગટ થતા ગ્રંથો મુદ્દલ કિંમતે કે ઓછી કિંમતે આપવામાં આવે છે.
અત્યાર સુધીમાં ઉપરોક્ત જણાવેલ ગ્રંથે ધારા પ્રમાણે સભાસદોને ભેટ આપવામાં આવેલ છે, જેથી એવા ગ્રંથની તેઓ સાહેબ એક સારી લાઈબ્રેરી કરી શક્યા છે જે હજારની કિંમતના થાય છે.
આ વર્ષમાં લાઈફ મેમ્બરોને શ્રી વાસુપૂજ્ય ચરિત્ર તથા પ્રાતઃસ્મરણીય પૂજ્યપાદ આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયવલ્લભ સૂરીશ્વરજી મહારાજે શ્રી આત્માનંદ જન્મ શતાબ્દિ સ્મારક ગ્રંથ સભાના લાઈફ મેમ્બરને ભેટ આપવા માટે કૃપા દર્શાવેલી, જેથી તે ગ્રંથ ભેટ આપતાં અમારા માનવંતા લાઈફ મેમ્બરને ઘણો જ આનંદ થયેલ છે. તે ઉપરાંત દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમણ સૂત્રાર્થ, સ્તવન સંગ્રહ તથા નવસ્મરણદિ સંગ્રહ મળી કુલ પાંચ ગ્રંથ ભેટ આપેલ છે.
અત્યાર સુધીમાં મુનિમહારાજે, જ્ઞાનભંડારે, પાશિમાત્ય વિદ્વાનો અને સંસ્થાઓને કુલે મળી રૂા. ૨૧૪ર૭-૬-૬ ની કિંમતના ગ્રંથો સભાએ (તદ્દન ફ્રી) ભેટ આપેલા છે. અડધી, અલ્પ કે ઓછી કિંમત પણ આપેલા છે. લાઈફ મેમ્બરોને અત્યાર સુધીમાં આપેલા ગ્રંથની પણ હજારોની સંખ્યાની રકમ થાય છે તે જુદા છે. આ બધું ગુરુકૃપાથી થતું હોવાથી અમોને આનંદ થાય છે. હજુ તેવું પ્રકાશન અને ભેટનું કાર્ય સંયોગ પ્રમાણે ચાલુ છે અને ચાલુ રહેશે, જેથી આ સભાની પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ અને જ્ઞાનભક્તિમાં પ્રશંસા સાથે વધારે થતો જાય છે.
શ્રી આત્માનંદ સંસ્કૃત જૈન ગ્રંથમાળા સિરિઝ-સં. ૧૯૯૭ ની આખર સાલ સુધીમાં પ્રાકૃત, સંસ્કૃત મૂળ ટીકા વિગેરે વિવિધ સાહિત્ય અને આગના મળી કુલ ૮૯ ગ્રંથો પ્રકટ થયા છે. નવા ગ્રથનું કાર્ય નીચે પ્રમાણે શરૂ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વસુદેવહિડિને ત્રીજો ભાગ, બહતકપસૂત્રને છઠ્ઠો ભાગ અને કથા રત્નમેષ શ્રી દેવભદ્રસૂરિકૃત, શ્રી નિશિથચૂર્ણસૂત્ર ભાષ્ય સહિત તથા શ્રી મલયગિરિ વ્યાકરણ અને બીજા કાર્યોની યોજના શ્રી આત્માનંદ સંસ્કૃત જૈન ગ્રંથમાળાના કાર્ય માટે શરૂ છે.
છપાતાં કથારનષ ગ્રંથ મૂળમાં અનેક અનુપમ નહિ પ્રગટ થયેલ કથાઓ છે, જેથી પરમ ઉપકારક મુનિશ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજની ઇચ્છા તેનું ગુજરાતી ભાષાંતર પ્રગટ થાય તે જૈન સમાજને ઉપકારક થાય એમ જણાતાં જેથી તે કૃપાળુશ્રીની કૃપાડેજના થઈ ગયેલ છે, તે કાર્યની પણ શરૂ આત થઈ ચૂકી છે. મૂળ પણ છપાય છે.
૨. પ્રવર્તકજી શ્રી કાંતિવિજયજી ગ્રંથમાળાના ઐતિહાસિક સાત ગ્રંથ પ્રકટ થઈ ગયા છે. હાલ તે કામ સંયોગવશાત મુલતવી રહેલ છે.
નીચેના ગુજરાતી ગ્રંથે છપાય છે. શ્રી સંઘપતિ ચરિત્ર ભાષાંતર (ધર્માલ્યુદય) તથા શ્રી આદિનાથ પ્રભુ ચરિત્ર, (પદ્યાનંદ મહાકાવ્ય) છપાય છે. સભા તરફથી ગ્રંથ અત્યાર સુધી અઠોતેર છપાયા છે, બીજા નવા ગ્રંથની યોજના શરૂ છે.
જ્યારે જ્યારે ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ થાય ત્યારે ત્યારે તેની જાહેર ખબર “આત્માનંદ પ્રકાશ 'માં અપાય છે અને વધારે સંખ્યા (ચાર-પાંચ) તૈયાર થાય ત્યારે જ અમારા માનવંતા લાઈફ મેમ્બરોને “ આત્માનંદ પ્રકાશ” દ્વારા પ્રથમ સૂચના કર્યા પછી ભેટ મોકલવામાં આવે છે.
જૈન બંધુઓ અને બહેન તરફથી પ્રકટ થતી સિરિઝ-ગ્રંથમાળા. સંવત ૧૯૯૭ સુધીમાં ૧૮ ગૃહસ્થ તથા બહેને તરફથી સિરિઝના ધારા પ્રમાણે રકમ આવતા ગ્રંથો પ્રગટ થયા છે. આ મળેલી સિરિઝ માટેની આવેલી રકમોની હકીકત “આત્માનંદ પ્રકાશ” માં પ્રગટ થાય છે. નવી મળેલી તે સિરિઝની રકમના ગ્રંથોના નામ સાથે હવે પછી માસિકમાં પ્રગટ થશે.
૪. ધાર્મિક અને વ્યવહારિક કેળવણીને ઉત્તેજન-દર વર્ષે રૂ. ૨૦૦) જૈન વિદ્યાર્થીઓને સ્કોલરશીપ તરીકે, રૂા. ૧૨૫) શ્રી ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળાને મદદના મળી શુમારે સવાત્રણ રૂપિયા અપાય છે. અનુકૂળતાએ વિશેષ આપવા સભાની શુભ આકાંક્ષા છે.
૫. શ્રી ઉજમબાઇ જૈન કન્યાશાળા–ને વહીવટ સભાને તેની કમિટી તરફથી સુપ્રત થયેલ હોવાથી ધાર્મિક શિક્ષણને સહાય તેમજ મદદ આપવા સાથે કરે છે.
૬. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ-માસિક ૩૯ વર્ષથી પ્રકટ કરવામાં આવે છે. તેમાં ઉત્તમ લેખો, પુસ્તકોની સમાલોચના, વર્તમાન સમાચાર વિગેરે આપવામાં આવે છે. માસિકની સાઈઝ, સુંદરતામાં મેટો ખર્ચ કરી વધારે કરવામાં આવ્યો છે અને લેખની સામગ્રીમાં પણ વૃદ્ધિ થઈ છે, તે માટે લેખકેનો આભાર માનવામાં આવે છે અને સારા સારા અનેકવિધ સાહિત્યના ઉત્તમ ગ્રંથો વધારે ખર્ચ કરી ભાસિકની આવક કે કમાણીની દરકાર નહિ રાખતાં ગ્રાહકોને ભેટ અપાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭. સ્મારક ફંડે-આ સભા હસ્તક શ્રીયુત મૂળચંદ નથુભાઈ કેળવણી ઉત્તેજન સ્મારક ફંડ, બાબું પ્રતાપચંદજી ગુલાબચંદજી સ્કોલરશીપ ફંડ, કેળવણી મદદ કુંડ, શ્રીયુત ખેડીદાસ ધરમચંદ નિરાશ્રિત મદદ ફડે ચાલે છે, જેમાં તેના ઉદ્દેશ પ્રમાણે તે તે ખાતા તરફથી કેલરશીપ વિગેરે સહાય દરવર્ષે અપાય છે.
૮. જયંતિઓઃ-(૧) પ્રાતઃસ્મરણીય ગુરુરાજ શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજની જેઠ સુદ ૮ ના રોજ શ્રી સિદ્ધાચળજી ઉપર દરવર્ષે પૂજા ભણાવી દાદાજીની આંગી રચાવવામાં આવે છે તથા મેમ્બરનું સ્વામીવાત્સલ્ય કરવામાં આવે છે. તેના ખર્ચ માટે એક રકમ રાધનપુરવાળા શેઠ સકરચંદભાઈ મોતીલાલભાઈએ તેમના પિતાશ્રી શેઠ મોતીલાલ મૂળજીના સ્મરણાર્થે આપેલ છે તેના વ્યાજમાંથી જયંતિ ઉજવવામાં આવે છે. (૨) પૂજ્યપાદું ગુરુવર્ય મૂળચંદજી મહારાજની જયંતિ માગશર વદિ ૬, (૩) શાંતમૂર્તિ શ્રી વિજયકમળસૂરીશ્વરજી મહારાજની જયંતિ આસો સુદ ૧૦ ના રોજ આ શહેરમાં દેવગુરુભકિત-પૂજા-સ્વામીવાત્સલ્ય વિગેરેથી દરવર્ષે તે તે ખાતે આવેલી રકમના વ્યાજમાંથી સભા તરફથી ઉજવાય છે.
૯. સભાની વર્ષગાંઠ–દર વર્ષે જેઠ સુદ ૭ ના રોજ સભાના મકાનમાં પ્રભુ પધરાવી પૂજા ભણાવવા વિગેરેથી દેવગુરુભક્તિ કરવા સાથે વાર હઠીસંગભાઈ ઝવેરચંદે આપેલી એક રમના વ્યાજ, તેમજ તેમના તરફથી વધારાની કબૂલ કરાયેલ રકમના દરવર્ષે તેમના તરફથી આપવામાં આપતી વ્યાજની રકમવડે સ્વામીવાત્સલ્ય સહિત ઉજવવામાં આવે છે.
૧૦. શાનભક્તિ-દરવર્ષે સભાના મકાનમાં જ્ઞાનપંચમીને દિવસે જ્ઞાન પધરાવી જ્ઞાનભક્તિ કરવામાં આવે છે.
૧૧. આનંદમેલાપ–દર બેસતું વર્ષે જ્ઞાનપૂજન કર્યા પછી આ સભાના પ્રમુખ શેઠ ગુલાબચંદભાઈ આણંદજી તરફથી આવેલ રકમના વ્યાજમાંથી સભાસદોને દૂધપાટી આપવામાં આવે છે.
૧૨. જૈન બંધુઓને મદદ–મદદ આપવા યોગ્ય જૈન બંધુઓને, સભાને અમુક બંધુઓ તરફથી આવેલ રકમમાંથી સગવડ પ્રમાણે આર્થિક સહાય સભા આપે છે.
મીટિંગનો અહેવાલ.
મેનેજીંગ કમિટી (૧)
સં. ૧૯૯૭ ના માગશર વદિ ર તા. ૧૬-૧૨-૪૦ (૧) મુનિરાજશ્રી ભક્તિવિજ્યજી મહારાજનો ભંડાર કે જે આ સભાને સર્વ હક સાથે સુપ્રત થયેલ છે, તેના ધારાધેરણ વાંચી સંભળાવવામાં આવ્યા અને તે પસાર કરવામાં આવ્યા તેમજ તે છપાવવાની મંજૂરી આપવામાં આવી.
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૨) તે ભંડારની રક્ષક કમિટી તરીકે ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ અને શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસની નિમણુંક કરવામાં આવી અને તે માટે રૂા. ૨૫ સુધીનો ખર્ચ કરવાની સત્તા આપવામાં આવી.
શ્રી ભક્તિવિજયજી જ્ઞાનભંડારના ધારાધોરણ. ૧. આ ભંડારનું નામ શ્રી ભક્તિવિજયજી જ્ઞાનભંડાર આપવું.
૨. આ ભંડારની સંપૂર્ણ માલેકી સભાની હોવાથી ગમે તેવા સગવડ અને સંરક્ષણ પૂરતા ધારાધારણમાં સુધારા વધારે કે નવી કરી શકશે અને તે પ્રમાણે મેનેજીંગ કમિટી અને તે માટે નિમાયેલ કમિટી અમલ કરી શકશે.
૩. કોઈપણ સભ્યને તે માટેની કોઈપણ પ્રત વાંચવા જોઈતી હોય તો તે સભાના મકાનમાં બેસી વાંચી શકશે.
૪. કોઈપણ સાધુ મુનિરાજને વાંચવા-ભણવા માટે કે કેાઈ જૈન કે જેનેતર સાક્ષરો કે નવા ગ્રંથલેખકને પિતે કઈ પણ ગ્રંથ પ્રકાશન માટે લખતા હોય અને તેને આ ભંડારની પ્રતની જરૂર પડે તો માત્ર એક જ પ્રત મેકલી શકાશે અને તે પ્રત આખી નહિ મોકલતાં અડધી કલાશે અને તે અડધી પાછી આવ્યા પછી બાકીની અડધી મોકલી શકાશે અને તે સાથે રૂ. ૨૫) અથવા કમિટીને જરૂર લાગે તો તેથી વધારે ડીપોઝીટ લેવામાં આવશે અને તે રકમ સભાએ મોકલેલ પ્રત પાછી સુપ્રતા થતાં સુધી કે મંગાવવાનું બંધ થતાં મંગાવનારની ડીપોઝીટ રકમ પાછી આપવામાં આવશે.
૫. મોકલેલ પ્રતનું પાનું કે પાનાઓ ગુમ થશે કે એકાદ પાનું બગડશે ય ખરાબ થશે, શાહીના ડાઘા વિ. પાડી ખરાબ કરશે તેને અંગે લીધેલ ડીપોઝીટ રકમમાંથી તે નુકશાની વસુલ કરવામાં આવશે તેમ ફરી કઈ પણ પ્રત આપવામાં આવશે નહિ.
૬. વધારેમાં વધારે તે પ્રત એક મહિના સુધી રાખી શકાશે, તેમ છતાં વધારે જરૂર હશે તે વધારે રાખવા માટે કમિટીની મંજુરી મેળવવી પડશે અને ત્રણ મહિનાથી વધારે રાખવા દેવામાં આવશે નહિ.
૭. કલમ ૪થીમાં જણાવ્યા પ્રમાણે બહારગામથી કાઈ જે પ્રત મંગાવશે તેને આવતાજતાનો ખર્ચ મંગાવનારે આપવો પડશે.
૮. મુનિરાજ શ્રી ભક્તિવિજ્યજી મહારાજના શિષ્ય મુનિરાજશ્રી જસવિજયજી મહારાજ તેમની હૈયાતીમાં કોઈપણ પ્રત આ ભંડારની મંગાવે તો સભાના ખર્ચ મોકલવામાં આવશે, પરંતુ તેઓશ્રી બીજે કઈ સ્થળે બીજી કોઈ વ્યક્તિને પિતાની જવાબદારીથી મેકલવાનું જણાવશે તો આવતા જતા જ્યાં મોકલવાની હોય અથવા જેને મોકલવાની હોય તેના ખર્ચે ધારા પ્રમાણે મોકલવામાં આવશે.
૯. સેક્રેટરી ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ તથા શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસ (એ. લાઈબ્રેરીયન)ની તે માટે એક ખાસ કમિટી નીમવામાં આવેલ છે જે આ ભંડારના ધારા પ્રમાણે અમલ કરશે.
૧૦. આ ભંડારનું સંરક્ષણ કરતા કબાટ, ડાબડા, પાટલી, બંધન-વિગેરે યોગ્ય રીતે રહે તે માટે દર વર્ષે રૂ. ૨૫) સુધીનો ખર્ચ કરવાનો ખાસ હક આ કમિટીને રહેશે અને ખર્ચ કર્યા બાદ પછીની મેનેજીંગ કમિટીમાં જાણ માટે તેમાં રજૂ કરવું પડશે.
૧૧. તેના ઉપર સંરક્ષણ તરીકેની ખાસ દેખરેખ લાઇબ્રેરીયનની રહેશે. (૩) ચાર વાર્ષિક મેમ્બરોના વિનંતિપત્રે મંજૂર કરવામાં આવ્યા.
For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૪) સં. ૧૯૯૬ની સાલનો રિપોર્ટ વાંચતા આ સભાના સેક્રેટરી શ્રીયુત વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ગાંધીએ જણાવ્યું કે- પૂજ્યપાદ્ આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજશ્રીની ૭૧મી જન્મતિથિ (સં. ૧૯૯૭ કારતક સુદિ ૨) પ્રસંગે આ સભાના પેટ્રન સાહેબો તથા લાઈફ મેમ્બરોને “શ્રી આત્માનંદ જન્મશતાબ્દિ સ્મારક (ગ્રંથ) અંક” ભેટ આપવા તેઓશ્રીને વિનંતિ કરતા તેઓશ્રીએ આ વિનંતિ સ્વીકારી સભાના લાઈફ મેમ્બરને તે ગ્રંથ ભેટ આપવા જણાવેલ છે, જે માટે આ સભા આચાર્ય મહારાજનો આભાર માને છે તથા શેઠશ્રી માણેકલાલભાઈ ચુનીલાલ જે. પી. ની સિરિઝનો ગ્રંથ “શ્રી વાસુપૂજ્ય ચરિત્ર” તૈયાર થઈ ગયેલ છે તે ગ્રંથ પણ આ સભાના લાઈફ મેમ્બરને ભેટ આપવાનો છે તથા શેઠ વાડીલાલ ચત્રભુજ તરફથી આવેલ “નવસ્મરણાદિ સ્તોત્ર સંગ્રહ”ની બુક પણ ભેટ આપવાની છે. તે સિવાય “દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમણ સવ” તથા “ રસ્તવન સંગ્રહ” વિ. મળી કુલ પાંચ ગ્રંથે ભેટ આપવાના છે તેમજ વાર્ષિક મેમ્બરને પણ દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર સાથે નવરમરણ તથા સ્તવન સંગ્રહ એમ ત્રણ પુસ્તકો ભેટ આપવાના છે જે ખુશી થવા જેવું છે.
સભા તરફથી છપાતા ધર્માલ્યુદય (શ્રી સંધપતિ ચરિત્ર મૂળ) ગ્રંથની સાક્ષરવર્ય શ્રી જિનવિજ્યજી સાહેબ મારફત શ્રી ટાગોર વિશ્વવિદ્યાલયમાં આ સભાના પેટ્રન સાહેબ બાબુ સાહેબ શ્રી બહાદુરસિંહજી સિંધિ સાહેબે પ્રાચીન સાહિત્ય પ્રગટ કરવા આપેલ રકમમાંથી પ્રગટ થતા પ્રાચીન સાહિત્ય ઉપયોગી ગ્રંથની વૃદ્ધિમાં આ ગ્રંથ સાક્ષરવર્ય સંપાદક શ્રી જિનવિજયજીની પ્રગટ કરવા માગણી થતાં સભાએ તેને સ્વીકાર કરેલ છે જે માટે સભા પિતાનો આનંદ વ્યક્ત કરે છે. આ ઉત્તમ ગ્રંથનું ભાષાંતર તૈયાર થાય છે. તૈયાર થયે સભા તરફથી પ્રગટ થશે.
અંતમાં સભાની પ્રગતિને સંપૂર્ણ ખ્યાલ આપતી ટૂંકી રૂપરેખા કહી સંભળાવી રિપોર્ટ (સં. ૧૯૯૬) ગયા વર્ષને, સં. ૧૯૯૬ની સાલનું સરવૈયું, બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું અને તે સર્વ પસાર કરવામાં આવ્યું અને ધારા મુજબ જનરલ મીટિંગમાં રજૂ કરવા ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૫) સભાની ખ્યાતિને લીધે અનેક જૈન જૈનેતર વિદ્વાન ગૃહ સભાની મુલાકાતે આવે છે જેથી તેમને બેસાડવા માટે સારા ખુરશી ટેબલ લેવાના ખર્ચ માટે રૂ. ૭૫)ની મંજૂરી આપવામાં આવી.
જનરલ મીટિંગ (૧) સં. ૧૯૯૭ ના પિષ શુદિ ૩ મંગળવાર, તા. ૩૧-૧૨-૪૦ (૧) સં. ૧૯૯૬ની સાલનો રિપોર્ટ તથા સરવૈયુ, તથા બઝેટ મેનેજીંગ કમિટીમાં પસાર થયેલ રજૂ કરવામાં આવ્યું અને તે પસાર કરવામાં આવ્યું અને તે છપાવવાની અને માસિકમાં દાખલ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી.
(૨) આ સભાને સ્થાપન થયાં આજે ૪૫ વર્ષ થયા છે. દરેક પ્રગતિશીલ સંસ્થાની યુબીલી ઉજવાય છે. અને આ સભાની સિલ્વર જ્યુબીલી પણ ઉજવેલ નથી તે આ વખતે તેની ગેલ્ડન જ્યુબીલી ઉજવવા માટે શેઠ હરિલાલ દેવચંદની દરખાસ્ત અને શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલને અનુમોદનથી જ્યુબીલી ઉજવવી તેમ સર્વાનુમતે ઠરાવવામાં આવ્યું. તે કાર્યની રૂપરેખા તૈયાર કરી લાવવા માટે નીચેના સભ્યોની કમિટી નીમવામાં આવી.
(૧) શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ (૨) શેઠ દેવચંદ દામજી (૩) શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ (૪) શેઠ હરિલાલ દેવચંદ (૫) શાહ દીપચંદ જીવણભાઈ (૬) શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસ (૭) વકીલ ભાઈચંદ અમરચંદ શાહ (૮) વકીલ ચત્રભુજ જેચંદ શાહ.
For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉપરોક્ત આઠ સભ્યોની કમિટી નીમવામાં આવી અને આ કમિટીને બે વધારે નામ ઉમેરવાની સત્તા આપવામાં આવી. શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ અને શેઠ હરિલાલ દેવચંદને તે કમિટીના સેક્રેટરી તરીકે નિમવામાં આવ્યાં. અને ગોલ્ડન જ્યુબીલી ઉજવવા માટેની રૂપરેખાને રિપોર્ટ તૈયાર કરી મેનેજીંગ કમિટીમાં રજૂ કરે તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
મેનેજીંગ કમિટી (૨) સં. ૧૯૯૭ના પિષ શુદિ ૬ ને શુક્રવાર તા. ૩૧–૪૧ (૧) ગઈ તા. ૨૫-૧૨-૪૦ ના રોજ આ સભાના માનદ્ સભ્ય ભાઈ દામોદરદાસ હરજીવનદાસના સ્વર્ગવાસથી દિલગીરી દર્શાવવામાં આવી અને તેમના કુટુંબ ઉપર દિલાસાપત્ર મેકલવા ઠરાવવામાં આવ્યું.
મેનેજીગ કમિટી (૩)
સં. ૧૯૯૭ના ચૈત્ર વદિ ૧ શનિવાર, તા. ૧૨-૪-૪૧ (૧) બે વાર્ષિક મેમ્બરેના વિનંતિપત્રો મંજૂર કરવામાં આવ્યાં.
(૨) સભાના મકાનની આથમણું બાજુનો કરે જીર્ણ થયેલ છે તેને દુરસ્ત કરાવવા સારૂ (૧) શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ (૨) વકીલ ભાઈચંદ અમરચંદ શાહ (૩) ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ એ ત્રણ સભ્યોની કમિટી નિમવામાં આવી અને તેના ખર્ચ માટે મંજૂરી આપવામાં આવી.
(૩) આ સભાના સભાસદ બંધુ શાહ જસવંતરાય મૂળચંદ, એમ. બી. બી. એસ.ની ડોકટરી પરીક્ષામાં પસાર થયા તેમને સભાના ધારા પ્રમાણે માનપત્ર આપવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું અને તે માટે ૪૦) રૂપીયા સુધી ખર્ચ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી અને તે માટે (૧) ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ (૨) શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ (૩) શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ (૪) શેઠ હરિલાલ દેવચંદ (૫) શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસ વિ. ની એક સબ કમિટી નીમવામાં આવી. તે કમિટીએ તે માટેની રૂપરેખા વિ. તૈયાર કરી મેનેજીંગ કમિટીમાં રજૂ કરવી તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૪) શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માટે આનંદ પ્રેસ પાસેથી લીધેલ કાગળોના નક્કી કરેલા ભાવ પ્રમાણે બીલ ચૂકવી આપવા ઠરાવવામાં આવ્યું.
મેનેજીગ કમિટી (૪) સં. ૧૯૯૭ના ચૈત્ર વદિ ૩૦ શનિવાર. તા. ૨૬-૪-૪૧ (૧) ભાઈશ્રી જસવંતરાય મૂળચંદ શાહ એમ. બી. બી. એસ.ને માનપત્ર આપવા માટેની નિમાયેલ સબ કમિટીએ તૈયાર કરેલ રૂપરેખા રજૂ કરવામાં આવી અને તે વાંચી સંભળાવવામાં આવી તેમાં નીચે પ્રમાણે સુધારો કરવામાં આવ્યું.
માનપત્ર આપવાનો દિવસ ભાઈશ્રી જસવંતરાય સાથે નક્કી કરવાનું શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ અને શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસને રોપવામાં આવ્યું અને બનતાં સુધી આવતે રવિવાર (તા. ૪ થી મે) તેમની સાથે નક્કી કરો તેમાં જણાવવામાં આવ્યું.
(૨) માનપત્ર આપવાનું મુલતવી રાખવાનું હોય અગર તે આવતા રવિવારે આપવાનું હોય તો તે હકીકત હવે મેનેજીંગ કમિટીને નહિ જણાવતાં તે માટે નિમાયેલ સબ કમિટીએ જ એગ્ય કરવું તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૩) એક વાર્ષિક સભ્યનું વિનંતિપત્ર મંજૂર કરવામાં આવ્યું,
For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મેનેજીગ કમિટી (૫) સં. ૧૯૯૭ ના જેઠ વદિ ૧૪ સેમવાર, તા. ૨૩-૬-૪૧ (૧) ભાવનગરના શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક જૈન સમાજની કઈપણ જૈન બાળા મુંબઈ યુનિવર્સિટીની કોઈપણ પરીક્ષામાં ફર્સ્ટ કલાસ પાસ થાય તે તેને શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા તરફથી અભિનંદનપત્ર લખી મોકલવો અને તેની ધ આત્માનંદ પ્રકાશમાં લેવી.
(૨) આવા પાસ થનારમાં અસાધારણ સંજોગે હોય તો આ સભાએ મેલાવડો કરી અભિનંદન આપવા માટે મેનેજીંગ કમિટીએ વિચાર કરે અને કરવાનું ઠરે તે રૂ. ૧૫) થી ૨૦) સુધી સભાએ ખર્ચ કરવો.
(૩) આ વરસે આવી અસાધારણ રીતે મેટ્રિકની પરીક્ષામાં ઘણું જ સારા માર્કસ મેળવનાર આપણુ લાઈફ મેમ્બર શ્રી છગનલાલ જે. પારેખ એલ. સી. ઈ. આસી. એજીનીયર સાહેબના સુપુત્રી ધૈર્યબાળાએ ૫૪૦ માર્કસ (૭૭ ટકા) લીધા છે તેને મેલાવો કરીને અભિનંદન આપવાને ઠરાવ કરવામાં આવ્યો અને તે માટે રૂા. ૨૦) સુધી ખર્ચ કરવો અને તેની વ્યવસ્થા કરવા (૧) ગાંધી વલભદાસ ત્રિભુવનદાસ (૨) શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ (૩) શાહ ગુલાબચંદ લલુભાઈ અને (૪) શેઠ હરિલાલ દેવચંદને નીમવામાં આવ્યા.
(૪) ચાર વાર્ષિક મેમ્બરેનાં વિનંતિપત્ર મંજૂર કરવામાં આવ્યાં.
મેનેજીંગ કમિટી (૬) સં. ૧૯૯૭ના અશાડ વદિ ૧૩ મંગળવાર, તા. રર-૭-૪૧. (૧) હાલમાં યુરોપમાં ચાલતા મહાન વિગ્રહને લઈને છાપવાના કાગળાની અસાધારણ મેંધવારીને લીધે ક્રાઉન ટ્વેજ ૨૨ રતલી કાગળ મળે તે માસિકના ત્રણ ફોર્મ કરવા; પરંતુ તે કાગળ ન મળે તો રફ કાગળમાં ૩ ફેમ રાખવા. ટાઈટલના કાગળ તે જે છે તેવા વાપરવા એમ નકકી કરવામાં આવ્યું.
(૨) સભાના મકાનને આથમણો કરે ફરી ચણાવવા માટે રૂ. ૧૨૫)ની મંજૂરી આપવામાં આવી અને તે સંબંધી પડખેના મકાનમાલીક શાહ હીરાલાલ ફૂલચંદની સાથે ખર્ચના ભાગ માટે નિરાકરણ કરવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૩) ક્રી પુસ્તકો વાંચવા માટે હેળી સંખ્યામાં જતાં હોવાથી વાંચનાર ભાઈઓની બેકાળજીને લઈને મોટા જથ્થામાં લાઈબ્રેરીના પુસ્તકો તદ્દન ખરાબ સ્થિતિમાં થઈ જવાથી તેમજ કેટલાંક ઉપયેગી નહીં મળતાં પુસ્તક પણ રદ્દી થયેલા હોવાથી વાંચનને લાભ તેવી જ હેળી સંખ્યામાં લેવાય અને કંઈક દરકાર રહે તે માટે લાઈબ્રેરીના પુસ્તક વાંચવા લઈ જવા માટે જેન સિવાય જૈનેતરના ડીઝીટ રૂા. ૫) ઉપરાંત રૂા. ૧) વાર્ષિક ફીને પહેલાં લે અને તે ધારાને અમલ સં. ૧૯૯૦ના કારતક સુદિ ૧થી કરવો તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું અને વરસના પેટા ભાગની પણ ફી રૂ. ૧)થી ઓછી ન લેવી.
(૪) મુનિરાજ શ્રી જસવિજયજી મહારાજને મેક્સેલ શ્રી ભક્તિવિજયજી મહારાજના ભંડારની હસ્તલિખિત પ૦) પ્રતો પાછી મોકલવા માટે વારંવાર લખવા છતાં ખુલાસે આવતે નથી જે માટે ફરી પત્ર લખવા ઠરાવવામાં આવ્યું. A (૫) શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશના વ્યવસ્થાપક તરીકે ૧૯૯૮ માટે શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસની નિમણુંક કરવામાં આવી.
For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨
(૬) વકીલ હરિચંદભાઈને સભામાં જે ફેટે છે તેવો રંગીન ફેટે આ સભાના સ્વર્ગવાસી પ્રમુખશ્રી મગનલાલભાઈ ઓધવજીને કરાવો અને સભાના મકાનમાં ગોઠવ
(૭) જે જૈન વ્યકિતને સભાના પ્રકાશિત ગ્રંથ ભેટ અપાય છે તે સિવાય બીજા કોઈ પણ જૈનેતરને ભેટ આપવા હોય તે કમિટીની મંજૂરી લઈને આપવા તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું અથવા તાત્કાલિક જરૂર હોય તે સેક્રેટરીઓએ આપી તે પછીની મેનેજીંગ કમિટીમાં તે હકીક્ત જાહેર કરવી.
(૮) પાંચ વાર્ષિક મેમ્બરના વિનંતિપત્રે મંજૂર કરવામાં આવ્યા.
મેનેજીંગ કમિટી (૭) સં. ૧૯૯૭ના ભાદરવા શુદિ ૮ શનિવાર. તા. ૩૦-૮-૪૧. (૧) આ સભાના સેક્રેટરી શ્રીયુત વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ગાંધીએ જણાવ્યું કે આપણી સભા તરફથી પ્રાતઃસ્મરણીય મુનિરાજશ્રી મૂળચંદજી મહારાજની જયંતિ પણ માગશર વદિ ૬ના રોજ ઉજવાય છે. તેમાં તે ગુરુભકિત નિમિત્તે તે તિથિના આંગીના રૂપીયા શેઠ ડોસાભાઈ અભેચંદને ત્યાં મૂક્યા છે તેને વ્યાજમાંથી દર વરસે તે દિવસે આંગી રચાય છે; પરંતુ પૂરતા ફંડના અભાવે તે દિવસે સભાસદનું સ્વામીવાત્સલ્ય થતું નહતું, પરંતુ મને જણાવતા આનંદ થાય છે કે ગયા શ્રાવણ વદિ ૧૦ ના રોજ આપણું સ્નેહી શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલને ત્યાં આનંદમેલાપ અર્થે પાર્ટીમાં સ્નેહી બંધુઓએ હાજરી આપી હતી તે દિવસે ઉપરોકત હકીકત સેક્રેટરીઓએ જણાવતાં નીચે મુજબ ફંડ થયું હતું.
રૂા. ૫૦૦) શાહ છોટાલાલ હીરાચંદ, રૂ. ૨૫૦) શેઠ હરજીવનદાસ દીપચંદ, રૂ. ૨૫૦) શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ, રૂા. ૧રપ) શેઠ દેવચંદ દામજી, રૂા. ૧૨૫) શાહ ગુલાબચંદ લલ્લુભાઈરૂ. ૬૨ા શેઠ ઝવેરભાઈ ભાઈચંદ, રૂા. ૬૨ા શેઠ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ, રૂ. ૫૦) શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસ, ઉપર મુજબ ફંડ થયું હતું તે કમિટીમાં રજૂ થતાં ખુશાલી જાહેર કરવામાં આવી અને માગશર વદિ ૬ના રોજ દરવર્ષે હવેથી સોનું સ્વામીવાત્સલ્ય કરવું તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૨) આ સભાના માનનીય સેક્રેટરી ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસને તેઓની સાહિત્યસેવાની કદર કરી બનારસ સંસ્કૃત વિદ્યામંદિર તરફથી “સાહિત્યભૂષણ” ની પદવી એનાયત કરવામાં આવેલ તે પ્રતિષ્ઠાપત્ર મેળાવડો કરી તેઓને અર્પણ કરવું અને તે માટે રૂ. ૪૦ સુધીને ખર્ચ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી અને તે મેલાવ પ્રો. રવિશંકર એમ. જોશીના પ્રમુખપદે કરે તેમ જણાવવામાં આવ્યું અને ઉપરોક્ત સંસ્થાને આભારપત્ર લખી મેલ અને શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશમાં તેની નેંધ લેવી તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૩) સભાના મકાનને આથમણે કરો ફરી ચણાવવા માટે રૂ. ૧૨૫) ની ગઈ મીટિંગમાં મંજૂરી આપવામાં આવી હતી પરંતુ તે ચણવતા રૂ. ૫૦) ખર્ચ થયેલ છે તે જણાવવામાં આવ્યું.
જરૂરિયાતો અને વિનંતિ. સભાનું વિશાળ પુસ્તકાલય મોટા પાયા ઉપર સમૃદ્ધ કરવા માટે, જેના પ્રાચીન સાહિત્યનું પ્રકાશન તથા તેના બહેળા પ્રચાર માટે, અપૂર્વ જ્ઞાનમંદિર બનાવવા માટે, ઘણું જૈન વિદ્યાર્થીઓને મેટા પ્રમાણમાં વિવિધ ભાષા, ઉદ્યોગ, હુન્નર વગેરેની કેળવણ લેતા થાય તે માટે સ્કોલરશીપ વિગેરેથી સહાયક થવા વિગેરે સભાનું ઘણું વિશાળ ક્ષેત્ર હજી ખેડવાનું બાકી છે, તે સન્મુખ રાખી સભાના સભ્ય તથા સહાયક થવા, પ્રાચીન સાહિત્ય પ્રકાશન અને જ્ઞાનમંદિરની પ્રગતિ માટે ગ્ય
For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મદદ આપવા, કેળવણી કે જેના વગર સમાજને ચાલી શકે તેવું નથી, સામાજિક ઉન્નતિને તે વગર વિકાસ નથી અને તે વગર સમાજની પ્રગતિ નથી વિગેરે માટે ધોગ્ય લાગે તે માર્ગે ધનથી, વાણીથી, પ્રેરણાથી, સલાહથી સભાને સહકાર આપવા અને તેથી ભવિષ્યમાં તેને વિશેષ સમૃદ્ધ અને પ્રતિભાશાળી બનાવવા સમાજના દરેક બંધુઓને વિનંતિ કરીએ છીએ.
આભારદર્શન. વયોવૃદ્ધ શાંતમૂર્તિ પ્રાતઃ સ્મરણીય પ્રવર્તકજી મહારાજ શ્રી કાતિવિજયજી મહારાજની અપૂર્વ કૃપા તો આ સભા સ્થાપના થઈ ત્યારથી છે. સભાના પ્રાચીન સાહિત્ય પ્રકાશનની શરૂઆત તેઓશ્રીની કૃપાવડે જ તેઓશ્રીના વિદ્વાન સુશિષ્યો મુનિરાજ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ તથા પ્રશિષ્ય મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજદ્વારા ઘણા વર્ષોથી શરૂ થયેલ છે પરંતુ પરમ ઉપકારી મુનિરાજશ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજનો સ્વર્ગવાસ થતાં તેઓશ્રીના સુશિષ્ય શાંતમૂર્તિ સાક્ષરવર્ય મુનિરાજશ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ કે જેઓશ્રીની શારીરિક સ્થિતિ જોઈએ તેવી ન હોવા છતાં પોતાના પવિત્ર ગુરુરાજના પગલે ચાલી સભાથી પ્રકટ થતા પ્રાચીન સાહિત્યના ગ્રંથનું કાર્ય અખલિતપણે કર્યો જાયે છે. તેથી આ સભા તે મહાત્માની અત્યંત ઋણી છે. અને હજુ સુધી નિયમિત અનેક ગ્રંથોનું પ્રકાશન થયા કરે છે. અનેક સુંદર, શુદ્ધ, પ્રાચીન મૂળ વિવિધ સાહિત્યના ગ્રંથ સભા તરફથી પ્રગટ થયા કરે છે કે જેથી સભાની પ્રતિષ્ઠામાં ઘણી વૃદ્ધિ થઈ છે. તે માટે સભા એ મહાત્માઓની આભારી છે. શ્રી પ્રવર્તકજી મહારાજ જૈન સાહિત્ય પ્રત્યે અપૂર્વ પ્રેમ ધરાવે છે. તેઓશ્રીને અપૂર્વ પ્રયત્નવડે વડોદરા અને છાણીના જૈન જ્ઞાનમંદિર સુપ્રસિદ્ધ થયા છે. તેઓશ્રીને સંગ્રહિત પ્રાચીન હસ્તલિખિત ગ્રંથસંગ્રહ, પૂર્વાચાર્યોના પત્રો અને ઐતિહાસિક લેખો, જૈન ચિત્રકળા વિગેરેને સંગ્રહ પણ આહલાદ ઉત્પન્ન કરે તેવો છે. પિતાના જીવનમાં પિતાના શિષ્ય-પ્રશિષ્યોના સહકારવડે લીંબડી, પાટણ વિગેરેના જ્ઞાનભંડારે તપાસી તેને નવું જીવન આપ્યું છે. વગેરે બાબતોથી તે જૈન સમાજ ઉપરને તે ઉપકાર નહિ ભૂલી શકાય તે છે. જેનસમાજને પણ તે ગૌરવ લેવા જેવો વિષય છે. આ સભાના તેઓ શિરછત્રરૂપ છે. સભાની ઉન્નતિમાં આ ગુરુરાજને માટે ફાળો છે.
વળી આચાર્ય શ્રીમદ્વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ કે જેઓશ્રીએ શ્રાવક, શ્રાવિકાક્ષેત્રને ઉન્નત બનાવવા સ્થળે સ્થળે મુંબઈ, સાદડી, વકાણું, ઉમેદપુર, લાહેર વિગેરે પંજાબના શહેરોમાં કેળવણીની જૈન સંસ્થાઓ, જૈન હાઈસ્કૂલ, કોલેજોને અનેક પ્રયત્નો અને ઉપદેશદ્વારા જન્મ આપ્યો છે, જેથી અનેક જૈન વિદ્યાર્થીઓ ઉચ્ચ કેળવણી પામ્યા છે અને હજી પણ લે છે, તે માટે જૈન સમાજ ઉપર તેઓશ્રીને મહદ્ ઉપકાર છે. આ સભા ઉપર પણ પ્રથમથી નહિં ભૂલી શકાય તેવો ઉપકાર છે. તેઓશ્રીની આજ્ઞા, સુચના, સલાહ કિંમતી થઈ પડ્યા છે, તેટલું જ નહિ પરંતુ સભાએ ગુસેવા માટે કરેલ વિનંતિને સ્વીકાર તે તરતજ કરવાથી સભાની પ્રગતિમાં તેઓશ્રીને અપરિમિત ફાળે છે અને સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતામાં પણ તેઓશ્રીને પ્રયત્ન અને ઉપદેશ અપરિમિત છે જેથી આ સભા તે મહાત્માને પણ આભાર ભૂલી શકે તેમ નથી.
સિવાય આ વર્ષમાં સભાના ચાલતાં કેઈ કાર્યમાં આર્થિક કે બીજી કોઈ પણ પ્રકારની સહાય આપનાર જૈન બંધુઓને તેમજ “શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ અને માટે લેખો વગેરેથી સહકાર આપનાર મુનિરાજાઓ તથા જૈન બંધુઓને આભાર માનવામાં આવે છે અને પરમાત્માની પ્રાર્થના કરી આ રિપોર્ટ સમાપ્ત કરવામાં આવે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
જ
૮૧૭૨)
૬૪૭૦) બાકી દેવા હતા તે.
૧૪૨૫) લાઇક્રમેમ્બર તથા પેટ્રન સ્વ`વાસ પામતાં હવાલા.
૨૭૭) વ્યાજ.
www.kobatirth.org
શ્રી સભાનું વહીવટી ખાતુ.
(સ. ૧૯૯૭ ના કારતક સુદિ ૧થી આસા વિંદે ૦)) સુધી ) ૧. શ્રી સભા નિભાવ ફંડે (સાધારણુ ખાતુ)
૧૮૨) બાકી દેવા હતા. ૧૫૭ા વાર્ષિક મેમ્બર પી.
૧૧૨૦ના લાઇક્ મેમ્બર તથા પેટ્રન ફીના
૨. સભાસદાની ફી ખાતુ (સાધારણુ ખાતુ)
વ્યાજના.
૯૪) વાસુપૂજ્ય ચરિત્રના રૂ।. ૨) ઉપરાંત શ. ની લાઇમેમ્બર પાસેથી.
૧૫૫૪)
૪૦૦૧) બાકી દેવા હતા. ૪૦૦૧)
૯૮૦૧) બાકી દેવા હતા. ૪૦૪) નવા મેમ્બર ૪ થયા. ૧૦૨૦૫)
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૪૫) આ વરસ ખર્ચના
૭૦૨૭) બાકી દેવા. ૮૧૭૨)
૪૭૩ આત્માનંદ પ્રકાશ મેમ્બરાને ભેટ ખ. ૧૧૩) મેમ્બરાની ફી માંડી વાળી. ૭૨૫)’લાઇક્–મેમ્બરાને પુસ્તક ભેટ. ર૪ર) બાકી દેવા રહ્યા. ૧૫૫૪)—
૩. શ્રી પેટ્રન ફ્રી ખાતુ.
G
૪૦૦૧) બાકી દેવા રહ્યા. પેટ્રન ૮ ૪૦૦૧)
૪. પહેલા વના લાઇફ મેમ્બર થ્રી ખાતું,
૭૦૪) મેમ્બર છ સ્વર્ગવાસ પામતા હવાલા સભા નિભાવ ફંડમાં
૯૫૦૧) બાકી દેવા રહ્યા.
૧૦૨૦૫)
For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
જ
૧૧૦૫૧) બાકી દેવા હતા.
૧૫૭૧) નવા મેમ્બર ૩૧ થયા.
૧૨૬૨૨)
૧૫
૫. બીજા વના લાઇફ મેમ્બર કી ખાતુ
જ
www.kobatirth.org
૬. ત્રીજા વર્ગના લાઇફ મેમ્બર ફી ખાતું. ( ફક્ત માસિકના ગ્રાહક )
or
૨૨૫) ખાકી દેવા હતા તે ખાકી દેવા છે.
( આ વગ હાલ બંધ કરેલ છે )
૨૦) આથમણા કરેા રીપેર કરતાં ભાગ શાહ ફૂલચંદ બર્કાર પાસેથી.
૬૭૫) ભાડું આવ્યું.
૨૫૨૫૧!!! બાકી લેણા રહ્યા આસા વદ ૦)) ૨૫૯૪૬
૭. શ્રી આત્માનંદ ભવન-મકાન ખાતું.
E
૧૫૬) ભાડું આવ્યું.
૪૦૧૭ણાના બાકી લેણુા રહ્યા.
૪૧શાળા
૪૧)ના
૫૦૦ના
૭૨૧) મેમ્બર ૧૪ સ્વગ વાસી થતાં હવાલે સભા નિભાવ ફ્ડ ખાતે.
૧૧૯૦૧) બાકી દેવા રહ્યા.
૧૨૬૨૨)
૮. શ્રી આત્માનંદ ભવનની ઉત્તર બાજુના નવા મકાનનું ખાતુ
૩૯૭૬) બાકી લેણા હતા.
૧૯૭ાના વીમા, વ્યાજ તથા રીપેરખ જાગાગા
૪૯૮ના બાકી દેવા હતા, રૂા ૧૦૦૦)ના ખેડ છે
તે ઉપરાંત.
વ્યાજ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪૬૫૦
બાકી લેણા હતા.
૧૧૯૧૧
વ્યાજના તથા વીમાખ,
૧૦પા- આથમણા કરા રિપેર તથા ખીજ રીપેરીંગ ખર્ચ.
૨૫૯૪૬મા
૯. શ્રી મૂળચંદભાઇ સ્મારક ફંડખાતું,
૯૩૫ના સ્કોલરશીપ આપી.
૪૭૭) બાકી દેવા.
પાના
For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૬૫) વ્યાજ. ૩૯૬)
જ
૩૩૧) બાકી દેવા હતા, રૂા ૧૦૦૦) ના ઑડ છે તે
ઉપરાંત.
૧૦. શ્રી ખોડીદાસભાઇ સ્મારક ફંડખાતું.
ગરીબને મદદ.
બાકી દેવા રહ્યા.
www.kobatirth.org
છાા કારતક સુદિ ૧ જ્ઞાનપૂજનના.
૫) કારતક શુદ્ધિ ૫ જ્ઞાનપંચમી પૂજનના,
૩૩રાદ્ઘ પસ્તી વિ.ના.
૩૦) વખાર ભાડાના ઉપજ્યા હ. સંગીત મ`ડળ
૨૨પાાના પુસ્તક વેચાણુના હાંસલનુ ૐ ૩૩૬ા વ્યાજના વધારે.
૩૮) વીમાને પાછે હવાલેા.
૪૬ા બાકી લેણા રહ્યા.
૧૦૧૩૯)=
૯૪૪નાના-રાકા
૧૬
રૂપ)
૨૬૧)
૧૧. શ્રી જ્ઞાન ખાતુ,
3
૩૯૬)
૫૧)
૮૮૨૮) બાકી લેણા હતા તે. કારતક શુદ્ધિ પ ખ.
પા
સભાના જૂના મકાનનું
૧૯)
હા
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
*HETTY | Kr#
ભાડું" શેઠ. ડા+અ. ને
For Private And Personal Use Only
લાકડાની પેટી પ્રતા માટે ન. પરચુરણ મજૂરી વિ.
વીમે.
૧૩૫)
૯૬ા હુલ્લડના વીમે।.
૧૫૬/- માસિક વ માનપેપર ખ.
જાના પ્રાચીન ભારતવષ સેટ ૨ ઈંગ્રેજી
તથા ગુજરાતી.
જા સૂચિપત્ર ૨૦૦૦) છપાઇ ૧૧)ના મુનિમહારાજોને પુસ્તકા બેટ, પાાદ ચોપડા.
૧૩મા
જાહેર-ખબર છપાઈ.
રિપોર્ટ જુદા ૧૦૦).
લાઈબ્રેરીના માટે પુસ્ત। ખરીદ કર્યાં. ઉજમબાઇ જૈન કન્યાશાળાને મદદ.
થા
૧૪રાના
૧૨૫)
૧૬૪) આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૩૮ ખાતે ખેાટના. ૧૯) ખાતા માંડી વાળતા.
રેયા ભાવ ઘટાડતા તથા કેસરના શ્રીપાળ રાસ વિગેરે.
૨૧ાદા સરવૈયા ભૂલ સ ૧૯૯૭
૧૦૧૩૯)
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૩૮નું ખાતું.
૧૦) જાહેર ખબરના સં ૧૯૯૭
૬૬૯) છપાઈ ફાર્મ ૫૩ ૬૬૭માાન લવાજમના ૫ ૩૭-૩૮,૪૮ +૬૧લા છે ૪૬૦ દ કાગળ. ૪૭૩ાાાદ મેમ્બરને ભેટનો હવાલો.
૧૩૧૮ પિસ્ટ ખર્ચ. ૧૬૪) પુ. ૩૮ ની ખોટ.
૨૭) ફેટા-બ્લોક, ૩૭ના રિપોર્ટને હવાલો.
પર પરચુરણ ખર્ચ રેપર વિ. ૧૩૫૩
૧૫) કવિ રેવાશંકરભાઈને.
૧૩૫૩ સં. ૧૯૯૭ના આ વદિ ૦)) સુધીનું સરવૈયું.
૧૦૭૨લાાન જ્ઞાન ખાતું-પુસ્તક છપાવવા ખાતુ.
૧ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૪૦ ૨૧૬૮૩) સિરિઝના ખાતાઓ. ૧૬૯પાન બુકસેલર તથા છાપખાનાના દેવા.
૭૦૨૭) સભા નિભાવ ફંડ ખાતું. ૨૫૬૨૮) લાઈફ મેમ્બર, પેટ્રન વિગેરે.
૪૦૦૧)-૯૫૦૧–૧૧૯૦૧)-૨૨૫) ૨૪૨) મેબર ફી ખાતુ.
૨૯૭ સાધારણ ખાતુ. ૧૨૫૪૯ાાદા જયંતિ વિગેરે ખાતા. ૪૭૭) શ્રી મૂળચંદભાઈ સ્મારક ફંડ.
૩૬૧) શ્રી ખોડીદાસ સ્મારક ફંડ. ૧૮૭૬) ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળા, ૬૦૨૮)ન શરાફી વિ. દેવું.
૫૩૮૫)-૨૭૫)-૩૬૮) ૮) મેમ્બર ફી, ૮૮૬૦૪)ત્રા
૯૪૪માત્રા જ્ઞાન ખાતે લેણ.
કબાટ વિ. ડેડસ્ટોક તથા
લાઈબ્રેરીના પુસ્તકોનો ખર્ચ. ૧૦૦૪૨) પુસ્તકે ખાતે લેણું વેચાણ કરવાના. ૯૪૬૩) સિરિઝના પુસ્તકે પરાંત. ૬૭૦પાન છાપખાના તથા બુકસેલર ખાતે. ૨૯૫૬ના મકાન ખાતું (બે મકાન) ૨૧૯૪પાતા શરાફી ખાતું.
૧૩૦૦૦) ભાવનગર સ્ટેટ બેંડ, ૩૦૦૦) બેંકમાં ફીકસ્ડ ડીપોઝીટ. ૨૩ર૩રા સેવીંગ્સ ખાતે બેંકમાં.
૧૬૭૧૧૬૨)ના-૯૯૩% ૩૬૨૧ શરાફ વિ. પાસે લેણ. ૨૧૯૪પાતા
મેમ્બરો પાસે. ૩૮૯) આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૩૯ ૧૫૭) શ્રી પુરાંત આસો વદિ ૦)). ૮૮૫૮રા
રંવારા સરવૈયાની ભૂલના. ૮૮૬૨૪)ત્રા
શ્રી જ્ઞાનખાતાને ડેડસ્ટોક રૂ. ૪૪૬૯), તથા શ્રી સાધારણ ખાતાને ડેડ સ્ટોક રૂા. ૧૧૩૪)ને મળી કુલ રૂ. ૫૬૦૩) નો છે જે તમામ વિગત સાથે સં. ૧૯૯૮ની સાલની ખાતાવહીના ચેપડાના પૂઠે લખાયેલ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મેનેજીંગ કમિટીઝ (સં. ૧૯૮૦માં નવી નિમાયેલ)
પ્રમુખ. શેઠ ગુલાબચંદ આણંદજી.
ઉપપ્રમુખ. શેઠ દામોદરદાસ દીયાળજી.
ટ્રેઝરર. શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ.
સેક્રેટરીએ. ૧, ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ, ૨. શેઠ હરજીવનદાસ દીપચંદ, ૩. શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.
સભાસદો. ૧. શેઠ હરિલાલ દેવચંદ.
૬. શાહ ચત્રભુજ જેચંદભાઈ ૨. શાહ ગુલાબચંદ લલુભાઈ.
બી. એ. એલએલ. બી. ૩. 3. જસવંતરાય મૂળચંદ શાહ
૭. શાહ દેવચંદ દુર્લભજી. એમ. બી.બી. એસ. ૮. સંઘવી અમરચંદ ધનજીભાઈ. ૪. વકીલ ભાઈચંદ અમરચંદ શાહ
૯. શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસ. બી. એ. એલએલ. બી.
( એ. લાઈબ્રેરીયન ) ૫. વકીલ કચરાલાલ નાનજીભાઈ
૧૦. વકીલ પ્રેમચંદ મગનલાલ શાહ બી. એ. એલએલ. બી.
બી. એ. એલએલ. બી. * સં. ૧૯૯૮ ને મહા વદિ ૫ શુક્રવાર તા. ૬-૨-૪૨ ના રોજ મળેલી જનરલ મિટિંગમાં ધારા પ્રમાણે નીમાયેલ ત્રણ વર્ષ માટે નવી મેનેજીંગ કમિટી.
-
'' ',
For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નવા થયેલા માનવતા સભાસદો. ૧. શેઠ લક્ષ્મીચંદ અનેપચંદ
ભાવનગર
લાઈ–મેમ્બર ૨. સાત વિનયચંદ જગજીવનદાસ ૩. શાહ મણિલાલ ભગવાનલાલ કાથીવાળા ,, (વાર્ષિકમાંથી ) ,
ખાસ વાંચવા લાયક જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથ
* શ્રી કુમારવિહાર શતક. '' ( મૂળ, અવચૂરિ અને સવિસ્તર ગુજરાતી ભાષાંતર સાથે ) આ ગ્રંથના મૂળ કર્તા શ્રીમાન રામચંદ્ર ગણિ કે જેઓ કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના મુખ્ય વિદ્વાન શિષ્ય હતા. જેમણે આ ગ્રંથ બારમા સૈકાના અંતમાં બનાવ્યા છે, તેના ઉપર શ્રી સેમચંદ્રસૂરિના પરિવારમાં થયેલા સુધાભૂષણુ ગણિએ અવસૂરિ (સંસ્કૃતમાં બનાવી છે. તે બંને સાથેનું સવિસ્તર ભાષાંતર મૂળ સાથે પણ આ ગ્રંથમાં આપવામાં આવેલું છે. સંસ્કૃત કાવ્યની દષ્ટિએ આ ગ્રંથ પ્રતિભાવાન છે, જૈન સાહિત્યનું ઉચ્ચ સ્વરૂપ છે. તેમ જન ઇતિહાસની દષ્ટિએ તેરમા સૈકામાં જનાની જાહોજલાલી, ગૌરવતા, પ્રાચીનતા, પ્રભાવશીલતા બતાવનાર પણ આ એક અપૂર્વ ગ્રંથ છે; કારણ કે આ ગ્રંથમાં ગૂજરપતિ જૈન મહારાજા શ્રી કૃમારપાળે અણહીલપુર પાટણમાં પોતાના પિતાશ્રી ત્રિભુવનપાલના નામથી બનાવેલ પ્રાસાદ (જિનમંદિર) કે જેમાં શ્રીમાન હેમચંદ્રસૂરિએ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ પ્રતિષ્ઠિત કરેલ છે. તે ચંત્ય- મંદિરની અદભુત શોભાનું ચમત્કારિક વર્ણન આપેલું છે. આ પ્રાસાદમાં બહાંતેર દેવકુલીકા હતી. ચોવીશ રનની, ચાવીશ સુવર્ણની, ચાવીશ રૂપાની અને ચોવીશ પીત્તળની, તેમ અતિત, અનાગત અને વર્તમાન કાળની પ્રભુમતિમાં હતી. મુખ્ય મંદિરમાં એ કસેચોવીશ આગળ ચંદ્રકાંત મણિની પ્રતિમા હતી. મંદિરનું બાંધકામ, રચના, તેનું ચિત્રકામ, શિપકામની સુંદરતા એટલી બધી છે કે જે આ ગ્રંથ વાંચવાથી આત્માને અપૂર્વ આનંદ સાથે કુમારપાળ રાજાની દેવભક્તિ માટે આશ્રય ઉત્પન્ન થાય છે; સાથે તે વખતના ઇતિહાસ પણ જાણવામાં આવે છે. ગ્રંથ ખરે ખર વાંચવા-જાણવા જેવું છે.'
આ ગ્રંથ લાંબા સમય સચવાય તે માટે જ ચા ઈગ્લીશ આટપેપર ઉપર સુંદર ટાઈપમાં છપાવેલ છે. તમામ લાભ લઈ શકે તે માટે પ્રતાકારમાં છપાવેલ છે, પાટલી પણ ઊંચા કપડાની કરવામાં અ વેલ છે, છતાં કિંમત ફકત રૂા. ૧-૮-૦ પાટખર્ચ જુદુ.
શેઠ મનસુખલાલ સુખલાલને સ્વર્ગવાસ.. ચડાનિવાસી શેઠ મનસુખલાલભાઇ લાંબા સમયની બિમારી ભોગવી તા. ૭-૨-૪ર ના રાજ સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. તેઓ સ્વભાવે મિલનસાર સરલહુદયી અને દેવગુરુધર્મ પ્રત્યે દૃઢ શ્રદ્ધાવાળા હતા તેમના જીવનમાં અનેક ધાર્મિક કાર્યો થયા હતાં. છેલ્લે છેલ્લે ચાલુ વર્ષની ચત્રી એાળી પોતાના ખર્ચે ચડામાં કરાવવાની તેમની ઈચછા હતી. પરંતુ કમની ગતિ વિચિત્ર છે. છતાં ચૈત્રીએાળી તેમના ખર્ચે શ્રી શત્રુંજયતીથની છાયામાં ઉજવવાનું નક્કી થયેલ છે. ચૂડા સ્ટેટમાં પણ તેઓ સારી લાગવગ ધરાવતા હતા. તેઓ આ સભાના ધણુ વખતથી લાઈફ-મેમ્બર હતા. તેમના સ્વર્ગવાસથી આ સભાને એક લાયક સભાસદની ખોટ પડી છે. તેએાના કુટુંબને દિલાસા દેવા સાથે તેએાના આત્માને પરમ શાંતિ પ્રાપ્ત થાય તેમ આ સભા પરમાત્માની પ્રાર્થના કરે છે. આ સભાના માનનીય પ્રમુખ શેઠ ગુલાબચંદભાઈ આણદજીના સુપુત્રી બહેન
| ઇ-દુમતીના સ્વર્ગવાસ, આ સભાના માનનીય પ્રમુખ શેઠ ગુલાબચંદુભાઈના સુપુત્રી બહેન ઈન્દુમતીનું ફક્ત બે દિવસની માંદગીમાં શનિવાર તા. ૭-૩ -૪૨ ના રોજ અકાળ અવસાન થયું છે. જે માટે શોક પ્રદર્શિત કરવા આ સભાની મેનેજી ગ કમિટી તા. ૮-૩-૪૨ ના રોજ ડે. જસવંતરાય મૂળચંદ શાહના પ્રમુખપણા નીચે મળી હતી જેમાં નીચેના ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યેા હતા. - બહેન ઇન્દુમતીના સ્વર્ગવાસથી આ સભા પોતાની અંત:કરણપૂર્વકની દિલગીરી જાહેર કરે છે. બહેન ઇન્દુમતી સુશીલ, માયાળુ, સદ્ ગુણી હોવા સાથે માતાપિતા પ્રત્યે પૂજ્યભાવ ધરાવનારી તથા ધર્મપરાયણ હતી. એવી સદ્ગુણી સુપુત્રીના સ્વર્ગવાસથી જૈન સમાજમાં એક સુશીલ બહેનની ખાટ પડી છે આ સભા શેઠ ગુલાબચંદુભાઈને અને તેમના કુટુંબને દિલાસા દેવા સાથે સદગતના પવિત્રી આત્માને પરમ શાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ તેમ પરમાત્માની પ્રાર્થના કરે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | Reg. No. B, 481, શ્રી તીર્થકર ભગવાનના સુંદર ચરિત્રા, 1. શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર, રૂા. ૧-૧ર-૦ 2. શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ 1 છે. રૂ. 2-0-0 . સદર ભાગ 2 જે. રૂા. 2-8-0 4, શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર. રૂા. 1-12-0 5. શ્રી મહાવીર ચરિત્ર. રૂા. 30-0 6. શ્રી વાસુપૂજ્ય ચરિત્ર. રૂ|. 2-8-0 રૂ|. 13-8-0 ઉપરના વિસ્તારપૂર્વક ચરિત્રા એક સાથે બધાં લેનારને અમારા તરફથી પ્રકટ થયેલ અનેક સુંદર ચિત્રો સહિત સાદા કપડાનાં પાકા બાઈન્ડીંગવાળા શ્રીપાલ રાસ અર્થ સહિત ( રૂા. 2-0-0 ની કિંમતના) ભેટ આપવામાં આવશે. | ગુજરાતી ગ્રંથા. નીચેના ગુજરાતી ભાષાના કથાના સુંદર પુસ્તક પણ સિલિકે આછા છે. વાંચવા સાધી શકે છે, મંગાવી ખાત્રી કરો. બધા પુસ્તકો સુંદર અક્ષરોમાં સુશોભિત કપડાંના પાકા બાઈન્ડીંગથી અલ'કૃત અને કેટલાક તો સુંદર ચિત્રો સહિત છે. (1) શ્રી ચંપકમાળા ચરિત્ર રૂા. 0-8-0 (9) સુકૃતસાગર (પૃથ્વી કુમાર ચરિત્ર) રૂા. 1-0-6 (2) શ્રી સમ્યક્ત્વ કોમુદી , રૂા. 1-- 8 (10) શ્રી પ્રભાવક ચરિત્ર રૂ!. 2-8-0 (8) શ્રી ઉપદેશ સપ્તતિકા રૂા. 1-0 -0 (11) શ્રીપાળરાજાને રાસ સચિત્ર અર્થ સહિત (4) સુમુખનૃપાદિ ધર્મ પ્રભાવકની સાદું પૂમડું રૂા. 1-8-0 | કથા રૂા. 1-0-0 રેશમી પૂઠું* રૂા. ર-૦-૦ (5) આદર્શ જેન શ્રી રત્નો રૂા. 1-0-0 (12) સતી સુરસુંદરી ચરિત્ર 3. 1-8-0 (6) શ્રી દાનપ્રદીપ રૂા. --0 (13) શત્રુ જયના પંદરમો ઉદ્ધાર રૂા. ૦-ર- 0 (7) કુમારપાળ પ્રતિબંધ 3-12 -0 (14) સાઇનમે ઉદાર રૂ. 0-- 0 (8) જૈન નરરત્ન ભામાશાહ રૂ. 2- -: (15) શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર 3. 0-10- 2 કર્મગ્રંથ ભાગ 1-2 સપૂણ. 1. સટીક ચાર કર્મગ્રંથ શ્રીમદ્દેન્દ્રસૂરિવિચિત-પ્રથમ ભાગ રૂ. 2-0-0 2. શતકનામા પાંચમે અને સપ્તતિકાભિધાન છઠ્ઠો કર્મગ્રંથ, દ્વિતીય ભાગ રૂા. 4-0-0 in ધણી જ કાળજીપૂર્વક તેનું સંશોધન, અમારી પ્રસ્તુત આવૃત્તિમાં સાવધાનપણે સંપાદક મહાપુરુષોએ આ બંને ગ્રંથમાં કર્યું છે અને રચના, સ કલના વિદ્વત્તાપૂર્ણ કરવામાં આવેલ છે, જે ગ્રંથ જોયા પછી જ જણાય તેવું છે. બાકી તેની સાથે ગુજરાતી ભાષામાં આપેલ પ્રરતાવનામાં વિગતો, ગ્રંથકારનો પરિચય, વિષયસૂચિ, કર્મગ્રંથનો વિષય કયા ગ્રંથમાં છે તેની સૂચિ, પારિભાષિક શબ્દના સ્થાનદર્શ કે ક્રીષ, વેતાંબરીય કર્મ તત્ત્વવિષય શાસ્ત્રોની સૂચિ, કર્મવિષયના મળતાં ગ્રંથા, છ કર્મ ગ્રંથાન્તર્ગત વિષય દિગંબરી શાસ્ત્રોમાં કયા કયા સ્થળે છે તેના નિર્દેશ વગેરે આપવામાં આવેલ હાવાથી અભ્યાસીઓ માટે ખાસ ઉપયોગી થયેલ છે, જે પ્રથમ બહાર પડેલ કર્મગ્રંથ કરતાં અધિકતર છે , ઊંચા એન્ટીક કાગળા ઉપર, સુંદર ટાઈપ અને મજબૂત તથા સુંદર બાઈ ડીંગમાં બંને ભાગી પ્રકટ થયેલ છે. કિંમત બંનેના રૂા. 6-0-0. પેસ્ટેજ જુદુ. e લખાઃ-શ્રી જૈન આમાનદ સભા-ભાવનગર, ( આનંદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું.-ભાવનગર, ). For Private And Personal Use Only