________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
---
--
-
-----
--
--
---
-
-
શ્રી સિદ્ધસ્તોત્ર.
[ ૧૭૭] “બિનહિ જાતવાળી મનિસર્ઘઉં મિતોગ િ”
-શ્રી સમંતભદ્રાચાર્યજીકૃત બહતસ્વયંભૂ તેa. સાદિ અનંત અનંત સમાધિ મુખમાં, કૃતકૃત્ય પ્રભુ વીર્ય અનંત પ્રકાશ જે
અપૂર્વ અવસર એવો કયારે આવશે?” –શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી. આમ કૃતકૃત્ય એવા શ્રી સિદ્ધના ચરણનું અમને શરણ હે!
હવે સિદ્ધનું સચિદાનંદપણું વર્ણવે છે – આનંદના જ ઘન ચિઘન સ્વરૂપી, વિશ્વસ્વરૂપ નિરૂપે પણ જે અરૂપી; અત્યક્ષ અક્ષર જ જે ગત જન્મપારે,
તે સિદ્ધના ચરણ હે શરણું અમારે ! ૪ શબ્દાર્થ –જે આનંદના જ ઘન છે. ચિદ્દઘન છે, સત્ સ્વરૂપી છે; જે અરૂપી છતાં વિવસ્વરૂપને નિરૂપ છે અને જે અતીન્દ્રિય, અક્ષર (અવ્યય) અને જન્મને પાર પામેલા-અજન્મા છે, એવા તે સિદ્ધના ચરણનું અમને શરણ હો!
વિવેચન–અત્રે ભગવાનનું આનંદઘનપણું, ચિર્ભયપણું, સવરૂપપણું ઇત્યાદિ બતાવવામાં આવ્યું છે. તે અનુક્રમે વિવેચીએ.
આનંદઘન. ભગવાન સિદ્ધ આનંદઘન છે, આનંદ, આનંદ અને આનંદ-એ સિવાય બીજું કંઈ નહિં એવા છે. ઘન એટલે નક્કર વસ્તુ (Solid),–જેને લંબાઈ, પહોળાઈ અને ઊંચાઈ એ ત્રણ મર્યાદા વિસ્તાર ( Dimensions) હોય છે, તેને ઘન ( cube ) ભૂમિતિશાસ્ત્રમાં કહે છે. જેમકે લોઢાને ટુકડે, તે ઉકત ત્રણે વિસ્તારમાં લોહ, લોહ અને લોહ જ છે, સર્વપ્રદેશે તે લોહમયે જ છે, અથવા તે મીઠાને ગાંગડે, તે ત્રણે વિસ્તારમાં મીઠું, મીઠું અને મીઠું જ છે, સર્વ પ્રદેશે તેને આસ્વાદ લવણમય જ છે. - “સર્વત સૈધવ હિરામજા કવચ |
-શ્રા. અમૃતચંદ્રાચાર્ય કૃત પંચાધ્યાયી. તે જ પ્રકારે શ્રી સિદ્ધ ભગવાન પણ આનંદના જ ઘન છે, આનંદ, આનંદ અને આનંદમય જ છે, એમના સમસ્ત પ્રદેશ પરમ આનંદલહરીની જ અનુભૂતિ થાય છે. પરમતત્વરંગી મુનિવર્ય દેવચંદ્રજી પ્રકાશે છે
“શ્રી સુપાસ આનંદમેં, ગુણ અનંતને કંદ, હે જિનજી!
જ્ઞાનાનંદે પૂરણો રે, પવિત્ર ચારિત્રાનંદ હે જિનજી ! અને તે આનંદ કે છે?—
એકાન્તિક આત્યંતિકે, સહજ અકૃત સ્વાધીન, હે જિન ! નિષચરિત નિÁ સુખ, અન્ય અહેતુક પીન, હો જિન ! “એક પ્રદેશ તાહરે, અવ્યાબાધ સમાય, હે જિનજી ! તસુ પર્યાય અવિભાગતા, સર્વકાશ ન માય, હે જિનજી!”
જુઓ, દેવચંદ્રજી વીશીપજ્ઞટીકા. “આનંદઘન પદ રેખ” શ્રી. આનંદઘનજી.
( ચાલુ )
For Private And Personal Use Only
