________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
મુનિનું સ્વરૂપ.
[ ૧૮૧ ]
પૂરમાંથી કાંઠે આવી જવું તે ધમ. આત્માના ન બન્યું હોય, સંસારની સઘળી સંપત્તિ અનંતજ્ઞાન, દર્શન, વિય, સુખ આદિના ભક્તા છેડી દઈને એકાંતે નિજન સ્થળમાં કેમ ન બનવું તે ધર્મ અને વર્ણ, ગંધ, રસ તથા વસતે હોય પરંતુ જ્યાં સુધી તેની મને વૃત્તિ સ્પર્શ આદિના ભોક્તા બનવું તે અધર્મ.
વર્ણ, ગંધ, શબ્દ તથા સ્પર્શ આદિ જડ (ક્તા એટલે તે તે ધર્મમાં વૃત્તિની સ્થિરતા-આસક્તિ). મહિનાઓ સુધી અન્નજળ છોડી
ધર્મમાં વીખરાયેલી રહે છે, અતિશય આદઈને જેઠ મહિનાના પ્રખર તાપથી તીવ્ર
સક્તિવાળી રહે છે તે તે અધમ સેવે છે, તપી ગયેલા રેતમાં નગ્ન શરીરે આતાપના માટે તે અધમી કહી શકાય. અને સર્વ જડ કેમ ન લેતે હોય, સહસ્ત્ર અગ્નિના કંડો અધર્મોથી નિવૃત્ત થઈને આત્મધર્મ જ્ઞાનાદિમાં બનાવી તેની વચમાં બેસીને આતાપના કેમ રમણ કરતી હોય તે ભલે તે પછી બાહ્યાથી ન લેતે હય, શીતકાળની હિમમિશ્રિત કેઈપણ વસ્તુનો ત્યાગી ન હોય અથવા તે સખ્ત શરદીમાં જળાશયમાં ઊભો રહીને ગમે તેવા કપડામાં વિચરતો હોય તે તે પણ શીત આતાપના કેમ ન લેતે હોય, સંસ્કૃત ધમી કહી શકાય છે, માટે અમુક બાહ્ય પ્રાકૃત આદિ ભાષાઓમાં લખેલાં પુસ્તક પ્રવૃત્તિ માત્રનું નામ ધર્મ નથી તેમ અધર્મ વાંચીને આત્માની, જડની, કમની, સંસારની નથી. ઉપયોગમાં ધર્મ છે અને ઉપયોગતેમજ મોક્ષ આદિની વાતો કરીને તત્ત્વજ્ઞાની શૂન્યતામાં અધર્મ છે. બાકી તે સંસારમાં જેવો કેમ ન દેખાતે હેય, બબ્બે મહિના મનુષ્યોએ કલ્પના કરેલા ધર્મ-અધર્મથી સુધી અન્નજળ ત્યાગીને માટે તપસ્વી કેમ કાંઈપણ હિતાહિત થઈ શકતું નથી.
મુનિનું સ્વરૂપ–
જે મહાત્માઓનું મન ઈાિના વિષયમાં આસક્ત થતું નથી, કષાયોથી વ્યાપ્ત થતું નથી, જે (મન) રાગદ્વેષથી મુક્ત રહે છે, જેણે પાપકાને શાંત પમાડ્યાં છે, જેણે સમતાવડે અંત સુખ પ્રાપ્ત કર્યું છે અને જે ભાવના ભાવતું ભાવતું આત્મસંયમને ગુણોરૂપી ઉદ્યાનમાં હંમેશા ખેલે છે, આવા પ્રકારનું જેમનું મન થયેલું છે તે મહામુનીશ્વરે આ સંસાર તરી ગયા છે અને તેઓને અમે નમસ્કાર કરીએ છીએ.
સુભાષિત પદ્યરત્નાકર.
For Private And Personal Use Only
