Book Title: Antariksh Parshwanath
Author(s): Jambuvijay, Jayanandvijay
Publisher: Guru Ramchandra Prakashan Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032036/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI antarikSa pArzvanAthAya namaH prabhu zrImadvijaya rAjendrasUrIzvarAya namaH abhUta ane camakAra pUrNa zvetAmbara tIrtha zrI autarikSa pArvanAtha ( tIrthotpatti, ItihAsa, ane saMpUrNa mArgadarzana ) mari nagara lakhyaka munirAjazrI jakhkhavijayajI ma. | saMpAdaka che munizrI jayAnaMdavijayajI ma. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58227 munirAja zrI jayAnanda vijayajI ma. sA. dvArA likhita evaM saMpAdita pustakeM 555555 5 5 - 558512555555555 2 02555555 555 6500 6 hindI AtmasvarUpa hindI cAra gati ke jIvoM kA svarUpa mukti patha ke sAthI hindI tatvatrayI kA svarUpa svAtma niMdA paccIsI hindI Atma niMdA muni jIvananI vAto gujarAtI sAdhvAcAra hita ciMtA ke motI hindI sAdhvAcAra mukti mahelano rAjamArga gujarAtI dAna, zIla, tapa, bhAva para vivecana | do pratikramaNa sArtha saMpAdita tRtIya AvRtti deva vaMdana sUtra sArtha saMpAdita mukti kA maMgala prAraMbha hindI niyamAvalI do pratikramaNa mUla hindI saMpAdita 1 bhaktoM ke udgAra handA hindI stavanAdi saMgraha gAgara meM sAgara hindI ANS saMkhyA para saMgraha sUri rAjendra vANI saMpAdita patha pradarzaka sudeva sugurusvarupa pragati kA prathama sopAna hindI mArgAnusArI jIvana mukti kA maMgaladvAra hindI nau tatvoM kA svarupa ciMtana kI razmiyA~ hindI navakAra maMtra para ciMtana jijJAsA pUrti gujarAtI zaMkA samAdhAna zrAvaka ko kyA karanA cAhie ? hindI saMpAdita Ardaza jIvana kI cAbiyA~ hindI saMpAdita upadhAna vidhi prakaraNa catuSTaya hindI saMpAdita 23 bhavyAtmAoM kA bhojana se hindI sajjhAya saMgraha 24. mukti nagaramA praveza hindI pudgala vosirAvavAnI vidhi 25. zrI viMzatI sthAnaka tapa vidhi hindI saMpAdita muni jIvanano mArga gujarAtI sAdhvAcAra prabhu darizana sukha saMpadA hindI jinadarzana pUjana vidhi bhavyAtmAoM kI bhakti hindI supAtradAna vidhi bhaktAmara stotra guruguNa ikkIsA svAtma niMdA paccIsI saha hindI-gujarAtI 138530308GRA C 380868625582300 /85805 zrI campakamAlA zrI jagaDUzAha zrI kayavatrA zeTha zrI aghaTakumAra caritra saMskRta saMpAdita samAdhAna kI rAha para hindI zrAvakopayogI praznottara samAdhAna kI razmiyA~ hindI zrAvakopayogI praznottara 33. samAdhAna kI jyota hindI sAdhvAcAropayogI praznottara strAtra pUjA zrI vIravijayajI kRta saMpAdita Bian Bian Fu Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting 5 5555555555516652025252323260338455535034625253522558225-30-3200 4555555555555520255555555555555555555 1302003000handI saMpAdita kti nagaramA pravaza150620803 8 58335522333333331 250000000000000000020505 33333896205051 166555 1 | ja Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI antarikSa pArzvanAthAya namaH prabhu zrI madvijayarAjendra sUrIzavarAya namaH abhUta ane camatkAra pUrNa zvetAmbara zrI antarikSa pArzvanAtha tIrtha (tIrthotpatti ItihAsa ane saMpUrNa mArgadarzana) AzIrvAda che rASTrasaMta zrI jayaMtasenasUrIzvarajI - lekhaka . munirAjazrI jambavijayajIma. | saMpAdaka : muni zrI jayAnaMda vijayajI ma. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAmacaMdra jJAnamALA 109 puSpa pustaka ' : zrI antarikSa pArzvanAtha lekhaka : munirAja zrI jakhkhavijayajI saMpAdaka : munizrI jayAnaMdavijayajI dravyasahAyaka : adANI cunilAla nAgaradAsa AMbalIzerI tharAda-38555 prakAzaka : zrI gurUrAmacaMdra prakAzana samiti saM. sumerala kevalajInAhara bhInamAla-3029 prApti sthAnaH zAdevIcaMdajI chaganalAlajI sadarabajAra, bhInamAla-343029 mudraka : pAradarzI prinTarsa 261, tAmbAvatI mArga, AyaDa , udayapura-313 001 phona naM : 411 129 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S: prastAvanA devAdhideva zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavaMtanA adabhUta ane camatkArapUrNa tIrthano ItihAsa ane e tIrthanuM gaurava batAvatuM pustaka prakAzita thAya evuM mArU svapna paramapUjya paMDitapravara munizrI jaMbUvijaya mahArAjanI kRpAthI mUrta svarUpamAM AvyuM te joI mane parama saMtoSa thayo. ane alpakALamAM ja te pustakanI bIjI AvRti chapAvavAno prasaMge upasthita thayo e joI mArA AnaMdano pAra rahyo nahI. vidvAna muni zrI jaMbuvijaya mahArAje saMzodhanapUrvaka viddhabhogya TippaNIo ApI hatI, te sAmAnya vAcako mATe tadana nirUpiyogI che. mATe te bAda karI bIjI AvRti vadhu sulabha karo to sArU, evI aneko taraphathI sUcanAo maLI. tethI A AvRttimAM tenI TippaNIo kADhI nAkhI agara mULa sAthe bheLavI devAmAM AvI che. jethI pustakanA AkAramAM ghaTADo thayo che. paNa mULa vastumAM jarAe ochuM karavAmAM AvyuM nathI A mULa pustakano marAThI bhASAmAM anuvAda karI te paNa pragaTa karavAmAM Avyo che. e pustaka paNa atyaMta lokapriya thayeluM che. A bIjA AvRtinA AdhAra para ja hiMdI AvRti paNa pragaTa karavAmA~ Avaze. mAlegAma sAhItyacaMdra bAlacaMda hIrAcaMda akSaya tRtiyA saMpAdaka saMvata ra018 zirapura AvavAnA mArgo 1. muMbaIthI nAgapura janArI gADImAMAkolA utaravuM. tyAMthI zirapura 5 kilo miTara thAya che. moTaranI sagavaDa thaI zake che. AkolAmAM maMdira, dharmazALA che rastAmAM mAlegAma nAmanuM gAma Ave che. tyAM gharmazALA che. 2. surata thI bhusAvaLa AvI nAgapura taraphanI gADIthI AkolA AvavuM. 3. kalakattA taraphathI nAgapura mArge AkolA AvavuM. 4. madrAsa taraphathI balArazA taraphathI vardhA thaI AkolA avAya che. 5. khAMDavA-hiMgolI mITarageja lAIna hAlamAM nakhAI che. tenA javaLakA nAmanA sTezanathI zirapura 15 kilomiTara dUra che. vikAsa che thI aMtarikSa pArzvanAtha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIryate Daneneti tIrtha : je AtmAne DUbatA tAre ane kenAre pahoMcADI de tenuM nAma tIrtha athavA je saMsAra rUpI samudramAMthI muktinagaranA kinArA upara kSema kuzaLa pahoMcADI de tenuM nAma tIrtha. tIrthanA be bheda be-be prakAre che. 1 dravyatIrtha. bhAvatIrtha 1. jaMgamatIrtha, 2. sthAvaratIrtha, apekSAe nAma alaga-alaga che paNa artha eka che. jaMgamatIrtha che te ja bhAva tIrtha che. sthAvaratIrtha che te ja dravyatIrtha che. | tIrtha zabdanI vyAkhyAmAM caturvidha saMghane, gaNadhara bhagavaMtane ane tIrthakara paramAtmAne tIrtha zabdathI samajAvela che. ane e bhAvatIrtha che. krodhAdi zatruono nigraha karavAmAM samarthavAna pravacana ja bhAva tIrtha che. asaMkhya pradezI AtmAnA eka-eka pradeza para anaMta kArmaNa vargaNA rUpI rajano saMcaya aneka bhavomAM thayo che te karma rUpI rajanA saMcayane tapatathA saMyama dvArA dhoI zApha karavA yogya hovAthI pravacana ne bhAvatIrtha kahyuM che. A apekSAe pravacana-dvAdazAMgI paNa bhAvatIrtha che. jJAna-darzana-cAritra e bhAvatIrtha che. emAM darzana mukhya che. darzana che to jJAna che. darzana ane jJAna che to cAritrya che. arthAta jinazAsana mAM darzanano mukhyatA che. darzana nI prApti mATe ane darzananI sthiratA ane zuddhi mATe jina bhakti mukhya sAdhana che. jinevara paramAtmA pratyeka samayamAM pratyeka sthaLe upasthita na rahI zakavAne kAraNe maMdira ane mUrtio che. zAsana anAdi kALathI che to maMdira mUrtio paNa anAdikALathI che. je jina maMdiro ane jina mUrtio e aneka bhavyAtmAonA aMtara malane dUra karavAnuM kAma karI ne anaMta AtmAo ne muktinagaramAM pahoMcADI dIdhA che. A kaLikALamAM paNa jinamaMdiro ane jinamUrtio aneka bhavyAtmA o nA mithyAtvamALa ne dUra karI samyagdarzana nI nirmaLatA prApta karAvavAmAM sahAyaka banI rahI che. emAnuM ja eka tIrtha zrI zrI aMtarikSa pArzvanAtha' je zirapuramAM AveluM che. eno ItihAsa Adi thI yukta A pustaka mArA vAMcavAmAM AvyuM. je mu. zrI jaMbuvijayajI dvArA lakhAyeluM ane bAlacaMda hIrAcaMda mAlegAma dvArA saMpAdita hatuM. saMsArIpaNAmAM A tIrthanI yAtrA be vAra karavAno anahada AnaMda maLela che. prathama vakhata to sahajabhAve te ame be mitroM e vicAra karyo ane enA bAvIsa jaNA prathama vAra A tIrthanI yAtrA karavA gayA ane pratimAjInI suMdaratA addharatAe bhAvollAsamAM abhivRddhi karI. e tIrthanA ItihAsane vadhAre prasArita karavA mATe A pustaka vAMcI tyAre prakAzana karAvavAnI bhAvanA thaI. peDhI ane saMpAdako nI patra dvArA rajA meLavI A prakAzana karavAmAM Avela che. pAThakagaNa A prakAzanane vAMcI dravya-bhAvatIrtha yAtrA dvArA karmaraja ne dUra karavA prayatnazIla bane eja 2053 caitrapUrNimA jayAnaMda' pAlItAnA. zrI aMtarikSA pArzvanAtha thI tA nAnA nAnA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I nama: zrI utparikSArzvanAthAya || zrI aMtarikSapArzvanAthajI tIrtha - ItihAsa ane mAhAbhya A tIrthanuM satata cAlatuM smaraNa. aMtarikSa varakANo pAsa, jIrAvalo ne thaMmaNapAsa / gAma nagara pura pATaNa jeha, jinavara caitya namuM guNageha // A sattatIrtharvavana stotranI kaDIthI prAta:kAlanA pratikramaNamAM ApaNe jemane nitya namana karIe chIe te zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanuM tIrtha hamaNAM varADAne nAme oLakhAtA prAcIna virSa dezanA AkolA jIllAnA vAzIma tAlukAnA lagabhaga 20 uttara akSAMza ane 70 pUrva rekhAMza upara rahelA zirapura nAmanA gAmamAM AveluM che. gAmanA eka cheDA upara ApaNuM jinAlaya che. temAM bhoyarAnI aMdara eka moTA gokhalAmAM lagabhaga mastaka sudhI 36 IMca UMcI ane phaNA sudhI 4ra Ica UMcI tathA 30 IMca pahoLI zrI aMtarikSapArzvanAthasvAmInI mUrti birAje che. mantarikSa zabdano artha "AkAza' thAya che eTale UMce AkAzamAM arthAta koIpaNa AdhAra vinA bhUmithI addhara rahelI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA evo zrI mantarikSapArzvanAtha zabdano artha thAya che. ane kharekhara A pratimAjI bhUmino jarA paNa AdhAra rAkhyA sivAya tema ja pAchaLa tathA baMne paDakhe bhIMtano jarA paNa sparza karyA vinA bhUmithI eka AMgaLa addhara ja virAje che. pratimAjInI nIcethI barAbara aMgabhUMchaNuM pasAra thAya che. tema ja pratimAjInI palAMThI pAse baMne paDakhe dIvA mUkIne paNa mUrtinI nIce temaja pAchaLa sarvatra patharAI jato prakAza joI zakAya che. eka nAnuM sarakhuM pAMdaDuM paNa AkAzamAM addhara nathI rahI zakatuM, chatAM ATalAM moTA ane vajanadAra pratimAjI seMkaDo varSothI koI paNa AdhAra vinA addhara birAje che e eka mahAna atizaya ja che aMdhakAramaya kaliyugamAM paNa apAra tejathI jhagamagatI kharekhara A tejasvI jyota che. zrI pArzvanAtha bhagavAnano mahimA ane pragaTa prabhAva suprasiddha che ja, chatAM sarva mANaso pratyakSa joI zake evo prabhAva to ahIMyA ja daSTigocara thAya che. A pratimAnAM darzana karIne AstikanA AnaMda ane vismayano to pAra raheto nathI ja, paraMtu nAstikanI buddhi paNa ahIMyA to AvIne namI jAya che ane tene Astika banAvI de tevo A camatkAra che. mAtra jaino ja nahIM, paNa zirapuramAM tema ja AjubAjunA gAmomAM vasatA jainetaro paNa A mUrti upara apAra zraddhA dharAve che ane darzanArthe tathA vaMdanArthe Ave che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA prabhAvazALI A tIrthanI yAtrA karavA mATe seMkaDo varSothI bhAratavarSanA khUNekhUNethI lAkhonI saMkhyAmAM Aja sudhI yAtrALuo AvyA che ane atyAre paNa yAtrALuono pravAha satata cAlu rahyA ja kare che. jinAlayanA kaMpAunDamAM tema ja kaMpAuMDa bahAra moTI dharmazALA che. yAtrALuone mATe bhojanazALA paNa atyAre cAlu che. zirapura javA mATe madhya (Central) relvenA AkolA sTezane utaravuM paDe che. AkolAmAM tAjanA peThamAM ApaNuM jinAlaya, upAzraya tema ja dharmazALA che. ahIMthI zirapura 44 mAIla dUra che. AkolAthI TheTha zirapura sudhInI moTara saDaka baMdhAyelI che ane moTara vyavahAra hamezAM cAlyA ja kare che. posa dazama (mAgazara vada 10) nA zrI pArzvanAtha bhagavAnanA janmakalyANa divase dara varSe meLo bharAya che. vidarbhadaza je dezamAM A tIrtha AveluM che te deza AjakAla varADanA nAmathI prasiddha che, paraMtu tenuM prAcIna nAma vidarbha che. suratanA caMdranavAtA manoramA mayaLanehA mayaMti A bharaphesaranI paMkitathI ApaNe jenuM nitya prAta:kAlamAM smaraNa karIe chIe te naLa rAjAnI patnI mahAsatI damayaMtIno janma paNa A vidarbha dezanI rAjadhAnI kuMDinapuramAM thayo hato. vidarbha dezanA rAjAnI putrI hovAne lIdhe damayaMtI vaivarmI nA nAmathI paNa oLakhAya che. atyAre paNa kuMDinapura vidyamAna che ane te amarAvatI jillAnA cAMdUra tAlukAmAM amarAvatI zaherathI lagabhaga 28 mAIla dUra pUrva dizAmAM vardhA nadInA barAbara pazcima kinAre 20/58 uttara akSAMza ane 78/9 pUrva rekhAMza upara AveluM che. paumAvaI a gorI gaMdhArI lakkhamaNA susImA ya / jaMbUvaI saccabhAmA ruppiNI kaNhaTTha mahasio // A mahela nI gAthAmAM jemano ullekha che ane je aMte zrI neminAtha bhagavAna pAse dIkSA laIne mokSamAM gayAM che te mahAsatI rUkimaNIno janma paNa tyAM thayo hato. atyAre jo ke kuMDinapura bahu nAnuM gAmaDuM ja kahyuM che, chatAM paNa vaidiko (hiMduo) ene moTuM tIrthadhAma mAne che. nadInA kAMThA upara ja barAbara kRSNa (viThThala) - rukimaNInuM eka maMdira che ane tyAM kArtikI pUrNimA upara prativarSa ghaNI moTI yAtrA (meLo) bharAya che. zrI antarikSapArzvanAthajI tIrthano itihAsa AvA A prAcIna vidarbha dezanI bhUmine pavitra karI rahelA ApaNA tIrthanI sthApanA kyAre konA hAthe ane zI rIte thaI vagere jANavuM Avazyaka ane khAsa rasadAyaka che. A tIrthanI yAtrA karavA mATe pUrve Aneka AcAryAdi munivaro AvI zrI aMtarikSa pArzvanAtha , , , , , , Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA che. vAcakapravara upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAja paNa ahIM AvI gayA che ane temaNe aMtarikSajInA be stavano banAvyA che. yAtrArthe AvelA munirAjo paikI keTalAka A tIrthanA saMbaMdhamAM saMkSipta athavA vistRta noMdha paNa lakhatA gayA che ke jemAMthI ApaNane A tIrthane lagatI aitihAsika mAhitI maLI zake che. ApaNe paNa A tIrthano ItihAsa jANavA mATe e ja prAcIna ullekho ane pramANo tarapha vaLavuM joIe. zrI aMtarikSajInA saMbaMdhamAM tapAsa karatA prAcIna ullekho ghaNA maLI Ave che. jo ke temAMnA ghaNAkharAmAM aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA nAmano ja ullekha che, chatAM pAMca-sAta evA paNa ullekho che ke jemAM zrI aMtarikSajI tIrthane ItihAsa paNa Apelo che. A ullekho keTalIka vAtomAM paraspara maLatA che jyAre keTalIka vAtomAM paraspara bheda paNa paDe che. ullekho vAMcavAthI ane sarakhAvavAthI bheda ApoApa samajAI jaze. A ullekho saMskRta, prAkRta tathA gujarAtI ema traNe bhASAmAM ane te lekhanA chevaTanA bhAgamAM yathAlabhya yathAzakaya akSarazaH ApavAmAM AvyA che te pahelAM teno bhAvArtha gujarAtImAM nice mujaba ApavAmAM Ave che. kALakramane mukhya rAkhIne ApaNe e ullekhomAM AvatA ItihAsane anukrame joIe. zrI jinaprabhasUrijIe Apelo ItihAsa -kharataragacchanA zrI jinaprabhasUrijI ke jemano dilhInA bAdazAha mahamada taghalaka upara ghaNo prabhAva paDyo hato. temaNe bhAratavarSanA cAre khUNAnA aneka tIrthonI mAhitI ApatA lagabhaga 58 jeTalA kalponI racanA karI hatI. A kalpo vividhatIrthatva nAmanA graMthamAM chapAyelA che. AmAM aMtarikSanA saMbaMdhamAM eka zrIpura mantarikSa pArzvanAthatva paNa che ke jenI racanA vikrama saM. 1364 thI 1389 daramiyAna thaI haze ema lAge che. zrI jinaprabhasUri grAmAnugrAma caityaparipATI karatA dakSiNa dezamAM mahArASTramAM padhAryA hatA ane devagiri (vartamAna dolatAbAda) tathA pratiSThAnapura (vartamAna paiThaNa) nI yAtrA karI hatI. prAya: te arasAmAM ja temaNe A tIrthanI yAtrA karI hatIne zrIpuramantarikSa pArzvanAthanya nI racanA karI hatI aMtarikSanA saMbaMdhamAM ApaNe tyAM maLatAM ullekhomAM sahuthI prAcIna ullekha hoya to haju sudhI A jinaprabhasUrijIvALo ja ullekha che. A kalpamAM zrI jinaprabhasUrijI nIce pramANe jaNAve che ke - zrI pUranagaranA AbhUSaNa samAna-pragaTaprabhAvI zrI pArzvanAtha bhagavAnane praNAma karIne aMtarikSamAM (AkAzamAM addhara) rahelI temanI pratimAnA kalpane kaMIka kahuM chuM - - che. A taka ke mArI thI aMtarikSa pArzvanAtha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrve laMkAnagarInA rAjA prativAsudeva rAvaNe mAli ane sumAli nAmanA potAnA sevakone koIka kAraNasara koIka sthaLe mokalyA hatA. vimAnamAM besIne AkAzamArge jatAM temane vacamAM ja bhojanano avasara thayo. vimAnamAM beThelA phUlamALI nokarane ciMtA thaI ke-'Aje utAvaLamAM huM jinapratimAnA karaMDiyAne ghera ja bhUlI gayo chuM. ane A baMne puNyavAno jinapUjA karyA sivAya kyAMye paNa bhojana karatA nathI. jyAre teo pUjAnA avasare pratimAno karaMDiyo nahIM jue tyAre nakkI mArA upara kopAyamAna thaze.' A ciMtAthI teNe vidyAbaLathI pavitra vAlukA (vALu-retI)nI bhAvIjinezvara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI eka navI pratimA banAvI. mAli ane sumAlie paNa te pratimAnI pUjA karIne bhojana karyuM. pachI jyAre teo pharIthI AkAzamArge cAlavA lAgyA te vakhate phUlamAlI nokare te pratimAne najIkamAM rahelA koI sarovaramAM padharAvI. pratimA daivIprabhAvathI sarovaramAM akhaMDita ja rahI kAlakrame te sarovaranuM pANI ghaTI gayuM ane te nAnA khAbociyA jevuM dekhAtuM hatuM. A bAju kAlAMtare viMgaullI (viMgolI-hiMgolI) dezamAM viMgahla nAmanuM nagara che, tyAM zrIpAla nAmano rAjA rAjya karato hato. A rAjA sarvAMge koDhanA vyAdhithI pIDAto hato. eka vakhata zikAra mATe te bahAra gayo hato, tyAM tarasa lAgavAthI zrI aMtarikSajInI pratimAvALA te khAbociyA pAse anukrame AvI pahoMcyo. tyAM pANI pIdhuM ane hAtha mo dhoyA tethI rAjAnA hAtha-moM nIrogI ane kanaka jevI kAMtivALA thaI gayA. tyAMthI rAjA ghera gayA pachI jotAM Azcarya pAmavAthI rANIe pUchyuM ke-svAmI ! tame Aje koI sthaLe snAna vagere karyuM che ? rAjAe sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI. rANIe vicAra karyoM ke 'nakkI pANImAM ja koI daivI prabhAva hovo joie.' AthI bIje divase rAjAne tyAM laI jaIne rANIe sarva aMge snAna karAvyuM tethI rAjAnuM zarIra nIrogI ane navuM-suMdara kAMtivALuM thaI gayuM. pachI rANIe balipUjA vagere karIne prArthanA karI ke 'ahIM je koI deva hoya te pragaTa thAo' tyAMthI rANI ghera AvyA pachI deve svapnamAM rANIne kahyuM ke "ahIM bhAvI tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA che, ane tenA prabhAvathI ja rAjAnuM zarIra nIrogI thayuM che. A pratimAne gADAmAM mUkIne ane gADAne sAta divasanA janmelA vAcharaDAM joDIne rAjAe pote sArathI banIne temAM besavuM, ane pachI kAcA sutaranI banAvelI dorIthI (lagAmathI) vAcharaDAone potAnA nagara tarapha rAjAe calAvavA. (paNa pAchuM vALIne jovuM nahIM, kemake) rAjA jyAM pAchuM vALIne joze tyAM ja pratimA sthira thaI jaze.'' bIje divase rAjAe tyAM jaIne khAbociyAmAMthI pratimA zodhI kADhI ane deve kahyA pramANe gADAmAM sthApIne potAnA sthAna tarapha cAlavA lAgyo. keTaleka dUra gayA pachI tenA manamAM zaMkA AvI ke-pratimA Ave che ke nahIM ? eTale pAchuM vALIne joyuM, zrI aMtarikSa pArzvanAtha Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI pratimA tyAM ja AkAzamAM sthira thaI gaI ane gADuM tenI nIcethI AgaLa nIkaLI gayuM. pratimA AgaLa na AvavAthI kheda pAmelA rAjAe pachI tyAM ja potAnA nAmane anusAre zrIpura (siri) gAma vasAvyuM ane tyAM jinAlaya baMdhAvIne temAM aneka mahotsavapUrvaka pratimAnI pratiSThA karI. rAjA haMmezA tenI trikALa pUjA karato hato. - atyAre paNa te pratimA te ja pramANe AkAzamAM addhara rahelI che. pUrve, mAthA upara pANInuM beDuM caDAvIne pratimAjInI nIcethI strI nIkaLI jAya eTalI addhara pratimA hatI, paraMtu kAlakrame nIcenI bhUmi UMce caDI javAthI athavA mithyAtva AdithI dUSita kAlanA prabhAvathI pratimA nIce nIce dekhAvA lAgI. chevaTe atyAre tenI nIcethI mAtra aMgaluchaNuM nIkaLI zake che, ane (pratimAnI) baMne bAjue nIce dIvA mUkavAthI pratimA ane tenI nIcenI bhUmi vacce dIvAno prakAza barAbara dekhAya che eTalI addhara che. - je vakhate rAjAe pratimAne gADAmAM sthApI hatI te vakhate aMbAdevI ne kSetrapAla paNa pratimA sAthe hatA. aMbAdevIne siddha ane buddha nAmanA be putro hatA. utAvaLa utAvaLamAM aMbAdevIe temAMthI eka putra sAthe lIdho, paNa eka putra bhUlathI pAchaLa rihI gayo. aMbAdevIe kSetrapALane hukama karyo ke "pAchaLa rahI gayelA putrane laI Ava." paNa ati vyAkuLapaNe cAlato kSetrapALa paNa pAchaLa pAchaLa rahI gayelA putrane na lAvyo, tethI aMbAdevIe kopAyamAna thaIne kSetrapALanA mAthAmAM TuMbo mAryo. atyAre paNa kSetrapALanI mUrtinA mAthAmAM te pramANe ja jovAmAM Ave che. A pramANe aMbAdevI ane kSetrapAla jenI sevA karI rahyA che ane dharaNendra tathA padmAvatI jenI upAsanA kare che, evI zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA bhavya lokothI atyAre pUjAya che, tema ja yAtrALu loko yAtrA mahotsava kare che. A pratimAnA vaNanuM pANI AratI upara chAMTavAmAM Ave to paNa AratI bujhAtI nathI, tema ja pratimAnA havaNanuM pANI lagAvavAthI dAdara, khasa tathA koDha vagere rogo nAza pAme che evo atyAre paNa prabhAva che. zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA saMbaMdhamAM je kaMI sAMbhaLavAmAM AvyuM te pramANe zrI jinaprabhasUrie sva-paranA upakArane mATe zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanA kalpamAM lakhyuM che. zrI aMtarikSapArzvanAtha tIrthakalpano sAra A pramANe zrI jinaprabhasUrijIe ApelA uparanA vRttAMtamAMthI nIcenI mukhya vAto tarI Ave che. rAvaNanA sevaka mAlI ane sumAlI koI kAryArthe vimAnamAM besIne jatA hatA te vakhate vacamAM bhojanano avasara thavAthI nIce utaryA, paNa pratimA sAthe lAvavI ke vI" tarikSa pArzvanAtha Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUlAI gaI hatI ane pratimApUjA sivAya bhojana na karavAnI temanI pratijJA hatI; tethI temanA phUlamALI nokare vidyAbaLathI vALu(retI)nI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti banAvI hatI ane jatI vakhate najIkanA sarovaramAM padharAvI dIdhI hatI. pANImAM padharAvavAthI svAbhAvika rIte ja mUrti nAza pAmI jAya, paraMtu devaprabhAvathI aMkhaDa ja rahI. kAlakrame A sarovara nAnuM khAbociyuM banI gayu. viMgaullI (viMgoli-hiMgoli) pradezanA viMgaulla (hiMgoli) nagaranA rAjA zrIpAlane savage koDhano roga thayo hato. te roga A pratimAnA sparzathI pavitra thayelA khAbociyAnA pANIthI snAna karavAthI sarvathA mUlathI nAza pAmyo hato. rAtre rAjAnI rANIne svapnamAM deve AvIne kahyuM - "A pANInI aMdara bhaviSyamAM thanArA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA che, tene gADImAM sthApIne sAta divasanA janmelA vAcharaDA joDAne, rAjAe gADImAM AgaLa besIne kAcA sutaranA tAMtaNAthI banAvelI dorInI lagAmathI vAcharaDA hAMkIne potAnA sthAna tarapha gADIne laIne javI, paNa pAchuM vALIne na javuM. rAje te pramANe badhuM karyuM, paNa keTaleka dUra gayA pachI mUrti Ave che ke nahIM evI zaMkAthI pAchuM vALIne levAthI mUrti tyAM ja UMce sthira thaI gaI. mUrti AgaLa na AvavAthI rAjAe potAnA nAma uparathI tyAM ja siripura (zrIpura) gAma vasAvyuM ane tyAM ja caitya baMdhAvIne temAM pratimA pratiSThita karI. zrI jinaprabhasUrinA A lakhANathI ema phalita thAya che ke zrIpALarAjA saMbaMdhI A Akhoya prasaMga zrI pArzvanAtha bhagavAna thayA te pahelAM ja banI gayelo che. zrI jinaprabhasUrijI lakhe che ke "pahelAM nIcethI pANiyArI strI nIkaLI jAya eTalI addhara pratimA hatI, paNa kaliyuganA prabhAvathI atyAre aMgaluchaNuM ja nIcethI nIkaLe teTalI addhara che" AthI ema lAge che ke jinaprabhasUrinA vakhatamAM eTale ke AjathI lagabhaga savA chaso (625) varSa vahelAM paNa ApaNe atyAre (21mI sadImAM) jeTalI addhara pratimA joIe chIe teTalI ja addhara hatI. atyAre paNa aMgaluchaNuM nIcethI nIkaLe teTalI addhara che ja zrI aMtarikSa pArzvanAthajI tIrthano saM. 1385 AsapAsa zrI jinaprabhasUrijIe lakhelo aitihAsika vRttAMta AvI gayo che tyArapachI kAlAnukrame jotAM devagiri(daulatAbAda)mAM vasatA rAjA nAmanA saMghavIe vi. saM 1473 pUrve aMtarikSa tIrthanI yAtrA karyAno ullekha maLe che, paraMtu brAM aMtarikSajIno mAtra nAmollekha ja hovAthI A ane AvA bIjA mAtra nAmollekhaLA bhAgo aMte akSarazaH yathAzakya ApavAmAM AvyA che. hamaNAM to A tIrthanI aitihAsika mAhitI ApatA hoya tevA ullekho ja tapAsIzuM. thiI aMtarikSa pArzvanAtha tA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A daSTie kAlAnukrame jotAM zrI jinaprabhasUrie racelA vividhatIrthakalpantargata zrIpura mantarikSapArzvanAthahtpa pachI vi. saM. 1503mAM racAyelA somadharmagaNikRta upavezasatati nAmanA graMthanuM sthAna Ave che. pazaHti nA kartA tapAgacchAdhipati A.zrI somasuMdarasUrijInA ziSya mahopAdhyAya zrI cAritraratnagaNInA ziSya paM. zrI somadharmagaNI che temaNe upadezasamatimAM bIjA adhikAranA dazamA upadezamAM 24 zlokomAM aMtarikSano ItihAsa varNavyo che. temAM AvatuM varNana amuka prakArano zAbdika bheda hovA chatAM paNa zrI jinaprabhasUrijIe karelA varNanane ja bahu aMze maLatuM che upadezasasatimAM aMtarikSajInA adhikAramAM 21, 22 tathA 24mA zlokamAM graMthakAra jaNAve che ke - nivezya nagaraM navyaM zrIpuraM tatra bhUpatiH / acIkaracca prottuM gaM prAsAdaM pratimopari // 21 // ghaTau garge rikAyuktau nyasya nArI svamastake / tada bimbAghaH prayAti sma pureti sthavirA jaguH / / 22 / / ki yadantaramadyApi bhUmi-pratimayoH khalu / astIti tatra vAstavyA vadanti janatA api / / 24 / / bhAvArtha:- "tyAM rAjAe zrIpura (siripura) nagara vasAvIne pratimA upara (pharato) UMco prasAda baMdhAvyo. uparAuparI be ghaDA upara gAgara mUkIne te mAthA upara upADIne pahelA (pANIyArI) strI pratimAjInI nIcethI nIkaLI zake eTalI mUrti addhara hatI ema jUnA mANaso kahe che. hamaNAM paNa bhUmi ane pratimA vacce keTaluMka aMtara che. ema tyAMnA (sirapuranA) vatanI loko kahe che. A jotAM ema spaSTa lAge che ke somadharmagaNijIe aMtarikSa saMbaMdhI vRttAMta aMtarikSajItIrthanAM svayaM darzana karIne lakhyo nathI, paNa U~va kAnaparaMparAe sAMbhaLIne kiMvA pahelAMnA lakhANane AdhAre ja lakhyo che. adhika saMbhava to e che ke-temaNe jinaprabhasUrijIne anusarIne aMtarikSano vRttAMta lakhyo che. rAvaNanI, mAlisumAlinI pratimApavitrita jalathI snAna karavAthI vigilla (IgolI) nagaranA zrIpALa rAjAno koDha roga gayAnI, adhiSThAyaka deve kahelI vidhi pramANe te samayanI apekSAe bhAvitIrthakara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA gADAmAM lAvyAnI, rastAmAM rAjAe pAchuM vALIne jotAM mUrti addhara rahI gayAnI, pachI tyAM zrIpuranagara vasAvIne maMdira baMdhAvyA vagerenI enI e ja hakIkata AmAM paNa che. mahatvano bhAga e che ke-zrIjinaprabhasUrijIe aMbAdevI ane kSetrapAla saMbaMdhI je kahIkata ApI che, te A upadezasamatimAM bilakula nathI. temaja bIjA koI lakhANamAM paNa jovAmAM AvatI nathI. aMtarikSa pAzvanA, ja rUra ja rA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavizrI lAvaNyasamaya muniviracita zrI aMtarikSa pArzvanAtha chaMda A pachI zrI lAvaNyasamayajIe vi. saM. 1585nI akSayatRtIyAne divase gujarAtI bhASAmAM racelA 54 kaDInA zrI aMtarikSapArzvanAtha chaMdanuM kAlAnukrame sthAna Ave che AmAM tIrthanI sthApanA AdinA saMbaMdhamAM varNanAtmaka tema ja alaMkArAtmaka bhAga ghaNo che, paraMtu zrI jinaprabhasUrijI ane zrI somadharma gaNijIe varNavelA vRttAMtathI AmAM keTalIka mahattvanI bhinnatA najare paDe che. jinaprabhasUrijI ane zrI somadharmagaNi e jyAM rAvaNanA sevaka mAli ane sumAlinuM nAma ApyuM che tyAM lAvaNyasamayajInA chaMda pachI racAyelAM bIjA tamAma lakhANomAM paNa kharadUSaNa rAjAnuM ja nAma jovAmAM Ave che.) bIjo eka khAsa mahattvano bheda e che ke-aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnA adhiSThAyaka deve vigaullI (IMgolI) nagaranA zrIpAla rAjAne 'bhAvitIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI A pratimA che' ema kahIne khAbociyAmAMthI pratimA kADhavAnuM jaNAvyAnI je kahIkata zrI jinaprabhasUrijI tathA zrI somadharma gaNijIe ApI che, tenA badale lAvaNyasamayajIe elacapuranA elacade(1) rAjAnuM nAma ApyuM che. ane 'bhAvitIrthaMkara' evo ullekha nathI. elacapura nagara varADa (vidarbha) dezamAM 21/18 uttara akSAMza tathA 77/33 pUrva rekhAMza upara AveluM che, varADanA aitihAsikonI paraMparAnusArI mAnyatA pramANe phkta (Ane ja ilaca tathA alaca paNa kahe che) nAmano rAjA vi. saM. 1115 mAM elacapuranI rAjagAdI upara Avyo hato. A jotAM A tIrthanI sthApanA zrI pArzvanAtha bhagavAna thayA te pUrve nahIM, paNa pArzvanAtha bhagavAnanA nirvANa pachI ghaNA kALe vi. saM. 1115 pachI ja thaI che. A vAtanuM AgaLa AvatA zrI bhAvavijayajI gaNine padmAvatI devIe pratyakSa AvIne kahyuM che ke 'A tIrthanI sthApanA vi. sa. 1142 nA mahA suda 5 ne ravivArane divase vijaya muhUrtamAM elacapura nagaranA zrIpAla aparanAma elaca rAjAnI vinaMtithI padhArelA zrI abhayadevasUri mahArAjanA hAthe thayelI che. ane lAvaNyasamayajI pachInA badhAM lakhANomAM paNa elacapuranA elaca (athavA phna ) rAjAnuM nAma Ave che. lAvaNya samayajInA chaMdathI aMtarikSanA ItihAsamAM A mahattvano pheraphAra zarU thAya che. jyAre zrI jinaprabhasUrijI ane somadharma gaNijInA kathana pramANe A rAjA ane tIrthanI sthApanA pArzvanAtha bhagavAna thayA pUrve thayelAM che. A sivAyano zrI jinaprabhasUri ane somadharmagaNijIe ApelA vRttAMtathI lAvaNyasamayajInA chaMdamAM je bheda jovAmAM Ave che te mAtra zAbdika ane varNanAtmaka che. mukhya banAvo ane nAmo vagere eka ja che. zrI aMtarikSa pArzvanAtha Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhAvavijayajI gaNita racita zrI antarikSapArzvanAtha stotra A pachI tapAgacchAdhipati A0 zrI vijayadevasUrimahArAjanA ziSya zrI bhAvavijayajI gaNie saMskRtabhASAmAM racelA 145 zlokanA zrI mantarala pArzvanAtha stotra nuM sthAna Ave che. A stotra aneka daSTie mahatvanuM sthAna dharAve che. vartamAnamAM aMtarikSajInI pratimA jyAM virAjamAna che te jinAlaya bhAvavijayajIgaNinA upadezathI ja baMdhAyeluM che ane pAsenA bIjA maMdiramAMthI pheravIne pharIthI temAM aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI pratiSThA vi. sa. 1715 nA caitra suda 6, ne ravivAre temanA hAthe ja thayelI che. Aje paNa pAsenA mANibhadrajInI sthApanAvALA bIjA bhoyarAmAM zrI vijaya devasUrijInI temaja zrI bhAvavijayajInI pAdukAo (pagalAM) vidyamAna che. ekanA upara paM. zrI vinayavasUripAku ane bIjI upara paM. zrI mAvinayapiyuvA evA kotaralA akSaro spaSTa vAMcI zakAya che. A mANibhadrajInI sthApanAvALA bIjA bhoMyarAmAM ja pahelAM aMtarikSajInI mUrti virAjamAna hatI. emanuM prAcIna Asana atyAre paNa vidyamAna che. atyAre te Asana para bIjI mANibhadrajInI sthApanA karelI che. bhoMyarAmAM kule 2, mANibhadrajI che. vartamAna pratiSThA karanAra zrI bhAvavijayajIgaNie ja racyuM hovAthI temaja bIjI ghaNI navI tathA bAhya pramANothI paNa puSTa thatI mAhitI temAM hovAthI A stotranuM mahatva ghaNuM ja ghaNuM vadhI jAya che. potAnAM mAtA-pitA, janmasthAna, dIkSA AdithI mAMDIne stotranI racanA karI tyAMsudhI badhI prAsaMgika rasaprada mAhitI temaNe ApI che e AkhA stotrano bhAvArtha nIce pramANe che. zAMtarasapUrNa parama AnaMdasvarUpa (paramAtmA) ne namaskAra karIne huM (bhAvavijayajIgaNie) svayaM anubhavelA camatkAranuM bIjAonA upakArane mATe varNana karuM chuM. - jaMbuddIpanA bharatakSetranA madhya khaMDane zobhAvatuM satyapura (sAcora) nAmanuM dhanakhaMDothI suzobhita nagara hatuM. te nagaramAM ozavAlavaMzamAM rAjamalla nAmanA gRhastha hatA. temane bhUlI nAmanI patnIthI bhAnirAma nAmano eka putra thayo hato. eka vakhata te nagaramAM upazama Adi guNonA bhaMDAra zrI vijayadevasUrijI sAdhuonA parivAra sAthe padhAryA hatA. jema mayUrI meghanA AgamanathI khuzI-rAjI thAya tema gurumahArAjAnA AgamanathI AnaMdita thayelA zrAvako temane vaMdana karavA mATe gayA. jema cAtako meghanA jalane pIvA mATe ati utkaMThita hoya che tema zrAvako gurumahArAjanA mukhamAMthI varasatA vacanAmRtanuM pAna karavA mATe utkaMThita banIne guramahArAjane vaMdana karIne temanI dezanA sAMbhaLavA mATe beThA. pachI AcArya mahArAje sAta naya ane caturbhagIthI yukta tathA durita - (pApa) ne dUra karanArI amRta karatAM paNa adhika mIThI dharmadezanA ApI. temanI dezanAthI pratibodha pAmIne maibahu harSapUrvaka dIkSA lIdhI. dIkSA samaye gurumahArAje mAruM bhAvavijaya evuM nAma rAkhyuM. . 13 para sArI che thI aMtarikSa pArzvanAtha | Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyArapachI gurumahArAjanI sAthe mAravADamAM vicaratA meM sUtra vagereno yathAruci abhyAsa karyo. pachI tethI saMtuSTa thayelA guru mahArAje jodhapura nagaramAM saMghasamakSa mane gaNi padavI ApI. tyArapachI pATaNanA saMghanI vijJamithI gurumahArAja vacamAM Abu(arbudagiri)nI yAtrA karIne ziSyo sAthe gujarAtamAM padhAryA. rastAmAM jatAM grISmaRtunI uSNatAne lIdhe mArI AMkhomAM roga lAgu paDyo, paNa jema tema karIne kaSTathI gurumahArAja sAthe pATaNa pahoMcyo. tyAMnA zrImaMta zrAvakoe ghaNA ghaNA auSadhopacAra karyo, paNa mArI AMkhomAM kazo phAyado thayo nahIM. chevaTe mArI AMkho cAlI gaI ane huM aMdha banyo. dIvA vinA gharanI jema netrarahita thayelAM meM eka vakhata A zrI vijayadevasUrine gayelI AMkho pharI prApta thAya te mATe upAya pUchayo. AcArya mahArAje kRpA karIne pUrNa vidhividhAna sAthe padmAvatI devIno mahAnamaMtra mane ArAdhavA mATe Apyo. pachI comAsuM pUrNa thaye, eka sAdhune mArI pAse mUkIne AcArya mahArAja anyatra vihAra karI gayA. pachI gurumahArAje batAvelI vidhipUrvaka padmAvatI maMtranuM ArAdhana karavAthI padmAvatI devIe pratyakSa AvIne vistArathI nIce mujaba mane vRttAMta kahyoH harIvaMzamAM utpanna thayelA tathA kAcabAnA lAMchanAvALA zrI munivavratasvAmI bhagavAnanA zAsanamAM rAvaNa nAmano mahAbalavAna prativAsudeva thayo hato. eka vakhata teNe potAnA banevI kharadUSaNa rAjAne koIka kAryArthe zIdhra mokalyo hato. pAtAlalaMkAnA adhipati te kharadUSaNa rAjA paNa vimAnamAM besIne pakSInI jema AkAzamArge prayANa karato cAlatAM cAlatAM anukrame aneka nagara, deza, vanakhaMDa tathA parvatone oLaMgIne bhojananA avasare viMgolI dezamAM AvI pahoMcyo. bhojanano avasara thayo hovAthI tyAM bhUmi upara utarIne snAna karIne pUjApAtra hAthamAM dhAraNa karIne kharadUSaNa rAjAe rasoIAne jinacaitya (pratimA) lAvavA mATe kahyuM. sAthe jinapratimA lAvavAnuM bhUlI gayo hovAthI bhayabhIta banelA rasoIAe hAtha joDIne praNAma karIne kahyuM ke he svAminna ! gRhacaitya (gharamaMdira) to huM pAtAlalaMkAmAM bhUlI gayo chuM. A sAMbhaLIne tarata ja rAjAe vAlu (retI) chANa bhegAM karIne pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA banAvI. ane namaskAra mahAmaMtrathI pratiSThA karyA bAda pUjA karIne AzAtanA na thAya te mATe pAsenA kUvAmAM mUrtine padharAvI dIdhI. kUvAmAM rahelA deve te pratimAne paDatAMnI sAthe ja jhIlI lIdhI ane vaja jevI daDha majabUta karI dIdhI. kharadUSaNa rAjA paNa bhojana karIne tyAMthI nIkaLyo ane rAvaNanuM kArya karIne laMkA nagarImAM pahoMcI gayo tyArapachI ghaNA kALa sudhI kUvAnA deve bhAvitIrthakara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnI bahu bhaktipUrvaka pUjA karI. thI aMtarikSa pArzvanAtha da ke Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varADa dezanA elacapura nAmanA nagaramAM zrIpAla nAme caMdravaMzI rAjA thayo. mAtA-pitAe tenuM zrIpAtra nAma pADyuM hatuM paNa DrahnA eTale pRthvInuM sArI rIte rAjya karato hovAthI loko tene phlava kahI saMbodhatA hatA. eka vakhata, pUrvajanmamAM karelA pApanA udayathI rAjAnA zarIramAM koDhano bhayaMkara vyAdhi lAgu paDyo ane tethI rAjAne vAraMvAra mUccha AvatI hatI. vaidyoe ghaNA ghaNA auSadhopacAra karyA paNa rAjAne jarA paNa zarIre zAMti thaI nahIM. vedanAthI pIDAto rAjA roganI zAMtine mATe eka vakhata-nagara bahAra nIkaLyo. pANInI tarasathI vyAkula thayelo rAjA pANI mATe Amatema pharato pharato AMbalInA jhADa nIce jemAM pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA hatI te kUvA pAse Avyo. te kUvAnA jalathI hAthapaga-mhoM dhoIne tathA svaccha svAdiSTa pANI pIne rAjA potAnI chAvaNIe cAlyo gayo. thAkelA rAjAne sAMja paDatAM ja UMgha AvI gaI. roganI pIDAthI AkhI rAta mAchalAMnI jema taraphaDIne ja pUrI karato hato, te rAjA te rAtrie nizcita thaIne IcchAnusAra UMdhyo. savAramAM uThyA pachI rAjAnA hAtha, paga tathA moM nIrogI joIne rANIe rAjAe pUchyuM ke-"svAmi ! gaI kAla tame tyAM hAtha-paga-mahoM dhoyA hatA ke jethI teTalA bhAga uparathI koDha roga bilakula naSTa thaI gayo dekhAya che. Aje paNa tyAM cAlo ane sarva aMge snAna karo ke jethI sarva aMgano roga cAlyo jAya.' rANInA kahevAthI pratItivALA rAjAe tyAM jaI snAna karyuM ane zarIra tatkALa nIrogI thaI gayuM. AthI rAjA ane rANI baMnene khUba Azcarya thayuM ane anna-pANIno tyAga karIne devanI ArAdhanA karavA mAMDI. "he kUvAnI aMdaranA adhiSThAyaka deva ! he yakSadeva ! tame je koI ho te kRpA karI amane tamAruM darzana Apo.' A pramANe kahIne devanI ArAdhanA karatAM rAjAne traNa divasa vItI gayA. chevaTe rAjAne daDha nirNayavALo joIne deve pratyakSa AvIne kahyu - "rAjana ! kharadUSaNa rAjAe padharAvelI A kUvAmAM zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA che. tenA sparzathI AnuM pANI mahApavitra thayeluM che, tethI A pANIthI snAna karavAthI tAruM zarIra nIrogI thaI gayuM che. A mUrtinA sparzathI pavitra thayelA pANIthI zvAsa, khAMsI, tAva, zUla tathA koDha vagere rogo asAdhya thaI gayA hoya to paNa nizcaya nAza pAme che; netrahInane netra prApta thAya che, baherAne sAMbhaLavAnI zakti prApta thAya che, mUMgo bolato thAya, laMgaDo-pAMgaLo cAlavA lAge che, apasmAra rogavALAne navuM zarIra prApta thAya che, vIrya-parAkramahInane mahAvIrya prApta thAya, dhana joIe tene dhana maLe che, strI joIe tene strI maLe che, putra joIe tene putra maLe che, rAjya gumAvyuM hoya to rAjya maLe che, padavI na hoya tene uttama padavI maLe che, vijaya joIe tene vijaya maLe che, vidyAhInane vidyA prApta thAya che. bhUta vetAla tathA DAkaNo na thI aMtarikSa pAnAthe Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palAyana thaI jAya che. A mUrtinA sparzathI pavitra thayelA pANIthI sarve duSTa graho zamI jAya che. %i vahunA ? bahu zuM varNana karavuM ? he rAjana ! sarva manorathone pUrNa karanArI A mUrti kaliyugamA sAkSAta cintAmaNiratna samAna che. huM nAgarAja dharaNendrano sevaka chuM ane tenA AdezathI ahI rahIne bhagavAnanI mUrtinI bhaktithI upAsanA karuM chuM. A pramANe devanuM kathana sAMbhaLIne bhakitathI ullasita manavALA rAjAe deva pAse pratyakSa camatkAra karanArI mUrtinI mAgaNI karI deve kahyuM ke "rAjana ! dhana-dhAnya vagere tuM je kaMI mAge te ApIza, paNa mUrti nahIM ApuM.' A pramANe deve ghaNuM samajAvyuM to paNa mUrti ja levAnI IcchAvALA rAjAe pAraNuM na karyuM. prANa jAya to bhale jAya; paNa mUrti lIdhA vinA pAcho nahIM karuM." A pramANe daDha nizcaya karIne beThelA rAjAne bhojana pANI lIdhA vinA sAta divaso vitI gayA. tenA tapanA prabhAvathI dharaNeDhe kahyuM ke-rAjana ! sAMbhaLa, savAre, savAramAM snAna karIne svaccha thaIne tuM ahIM kUvA pAse Avaje. pachI nAla(javArInA sAMThA)nI pAlakhI banAvIne sutaranA tAMtaNAthI bAMdhIne kUvAmAM ghaDAnI jema utAraje. huM temAM mUrti mUkI daIza. pachI bahAra kADhIne nAlanA(javArInA sAMThAnA) banAvelA rathamAM tuM pratimA mUkI deje ane pachI sAta divasanA janmelA vAcharaDA rathane joDIne tuM AgaLa cAlaje ne ratha tArI pAchaLa cAlyo Avaze. tArI jyAM A pratimA laI javAnI IcchA hoya tyAM laI jaje paNa pAchuM vALIne joIza nahIM, je joIza to pratimA nahIM Ave. A paMcama kAla hovAthI adazyapaNe mUrtimAM adhiSThita rahIne A pratimAnI upAsanA karanAranA manoratho huM pUrNa karIza.' A pramANe kahIne nAgarAja dharaNendra cAlyA gayA pachI savAramAM rAjAe dharaNaMdranA kahyA pramANe badhuM karyuM. kUvAmAMthI pratimA bahAra kADhIne rAjAe nAlanA rathamAM mUkI ane be vAcharaDA rathane joDIne rAjA AgaLa cAlavA lAgyo. keTaleka dUra gayA pachI rAjAnA manamAM zaMkA utpanna thaI ke "rathano avAja saMbhaLAto nathI, to zuM bhagavAna nathI AvatA ?' Ama zaMkAthI rAjAe pAchuM vALIne joyuM tethI tarata ja ratha mUrti nIcethI AgaLa nIkaLI gayo ane mUrti AkAzamAM sthira thaI gaI. tyAM vaDanA jhADa (A jhADa hAla bagIcAmAM che) nIce sAta hAtha UMce AkAzamAM addhara rahelI bhagavAnanI pratimA joIne loko "aMtarikSa pArzvanAtha' kahevA lAgyA. rastAmAM ja pratimAjI sthira thaI javAne lIdhe khinna thayelA rAjAe pharIthI dharaNaMdranI ArAdhanA karI. dharaNeDhe kahyuM ke A pratimA ahIMA ja raheze tethI rAjAe tyAM ja eka lAkha mudrA (sikkA) kharcIne raMgamaMDapathI suzobhita vizAla caitya karAvyuM (A maMdira panavInA nAme hAlamAM che.) saMpUrNa thayelA maMdirane joIne rAjAe vicAra karyo ke aho ! A maMdirathI mAruM nAma kAyama thaI jaze-cirakALa sudhI cAlaze. rAjAnA manamAM A jAtanuM abhimAna utpanna thavAthI rAjAe maMdiramAM padharAvavA mATe | thI aMtarikSa pArzvanAtha no kAra 16 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimAjIne prArthanA karI to paNa pratimAjI maMdiramAM padhAryA nahIM. AthI khinna thayelA rAjAe dharaNedranuM smaraNa karyuM paNa rAjAnA abhimAnathI dharaNendra paNa na AvyA tethI ati khinna khayelA rAjAe maMtrIe pUchyuM ke-bhagavAna caityamAM AvatA nathI mATe zuM karavuM ? maMtrIe vicAra karIne kahyuM ke - rAjana ! eka upAya che. sarva zAstromAM vizArada, aneka rAjAone mAnya tathA devInI jemane sahAya che evA abhayadeva nAmanA AcArya che. karNa devA parAkramI gujarAta dezanA karNa (siddharAja jayasiMhanA pitA) rAjAe temane "mahUkadhArI' evI mahApadavI ApI che. gayA ja varSe A AcArya khaMbhAtanA saMgha sAthe (kulpAkajI tIrthamAM rahelA) mANikya devanI yAtrA karavA mATe A bAju padhAryA che. ane hamaNAM teo devagiri (AjanuM daulatAbAda) mAMbirAje che. je koI paNa rIte teo ahIM padhAre to nakkI tamAruM kAma siddha thaze." A pramANe maMtrInuM kathana sAMbhaLIne rAjAe maMtrI dvArA gurumahArAjanI tyAM padharAmaNI karAvI. AkAzamAM addhara rahelI pratimA joIne AcArya mahArAjane paNa ghaNuM Azcarya thayuM. rAjAnA mukhethI badhI vAta sAMbhaLIne temaNe aThThama karIne dharaNaMdranuM smaraNa karyuM. dharaNe AvIne AcArya mahArAjane kahyuM ke-"A jinamaMdira baMdhAvIne rAjAe manamAM ghaNo mada (abhimAna-garva) karyo che, tethI rAjAnA maMdiramAM A mUrti nahIM padhAre paNa saMghe baMdhAvelA maMdiramAM ja padhAraze." dharaNendranuM vacana sAMbhaLIne AcArya mahArAje zrAvaka saMghane bolAvIne kahyuM ke- zrAvako ! tame ahIM jaldI navuM maMdira baMdhAvo. tame baMdhAvelA maMdiramAM pratimA padhAraze. AcArya mahArAjanuM vacana sAMbhaLIne temanI sAthe AvelA zraddhALu ane bhaktimAna zrAvakoe maLIne jinamaMdira baMdhAvyuM. pachI AcArya mahArAjanI stutithI adhiSThAyaka deve jemAM saMkramaNa kareluM che evA (devAdhiSThita) zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAne sarvajanonA dekhatAM AkAzamAMthI utarIne zrAvakoe baMdhAvelA caityamAM svayaM praveza karyo. tyAM paNa bhUmithI sAta AMgaLa UMce addhara rahelA bhagavAnanI vi. saM. 114ra nA mahA suda paMcamI ne ravivArane divase vijaya muhUrtamAM AcArya mahArAje vidhipUrvaka pratiSThA karI. sAthe bhagavAnanI AgaLa DAbe paDakhe tIrtharakSA mATe AcArya mahArAje zAsanadevanI paNa sthApanA karI. te vakhate IlacarAjAe bhagavAnanA mastaka upara aneka prakAranA ratnothI suzobhita mugaTa caDAvIne, kAnamAM kuMDalo paherAvIne, kapAlamAM hIrAnuM tilaka caDAvIne, amRtavarzI cakSu sthApana karIne, kaMThamAM motIno hAra paherAvIne, aMge sonAnI AMgI caDAvIne, mastaka pAchaLa bhAmaMDaLa sthApana karIne, mastaka upara zveta chatra bAMdhIne, saMdhavInI mALA paherIne tathA gurumahArAjano vAsakSepa mastaka upara naMkhAvIne ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karanArI AratI utArI. pachI jina-pUjA mATe rAjAe tyAM eka nagara vasAvyuM ane zrImAna(prabhu)no vAsa thayo hovAthI tenuM zrIpura evuM nAma rAkhyuM. jyAMthI bhagavAna [vALa kharI che. zrI aMtarikSa pArzvanAtha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIkaLyA hatA te kUvAnA pANInI badhAne upakAra thAya te mATe rAjAe tyAM kuMDa baMdhAvyo. rAjAnI vinaMtithI tyAM cAturmAsa karIne pachI bhavyajIvone pratibodhatA gurumahArAja mAladhArI zrI abhayadevasUrijI anyatra vihAra karI gayAM. (A pramANe aMtarikSaNa saMbaMdhI sarva ItihAsa jaNAvIne padmAvatI devIe bhAvavijayajI gaNIne kahyuM ke-) mATe he bhAvavijaya ! tuM paNa te ja zrI aMtarikSa pArzvanAtha prabhujIno Azraya le ke jethI tArI cAlI gayelI baMne AMkho tane pharIthI prApta thaze." | zrI bhAvavijayajI gaNI zrI aMtarikSapArzvanAtha stotramAM jaNAve che ke-) A pramANe padmAvatI devInI rAtre vANI sAMbhaLIne meM gurubhAI tathA zrAvakone badhI kahIkata kahI. pachI tyAMthI zrAvakono saMgha sAthe laIne ame vihAra karatA anukrame zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI chatrachAyAmAM darzanArthe pahoMcI gayA. saMghamAM AvelA badhA yAtrALuone zrI aMtarikSApArzvanAtha prabhujInA darzana thayAM, paraMtu maMdabhAgIomAM ziromaNi evA mane (AMkho cAlI gaI hovAthI) bhagavAnanuM darzana na thayuM. AthI khinna thayelA meM anna-pAnano tyAga karIne prabhujInA darzananI utsukatAthI vividha prakAranI stutithI zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI (nIce mujaba) stuti karavA mAMDI. he jinendra bhagavAna ! apakArIo upara paNa upakAra karanAra, kaliyugamAM jAgatA deva tathA vAMchita phaLane ApanAra evA Apane namaskAra ho. he nAtha ! Ape svArtha vinA paNa nAgane (agnimAMthI baLato ugArIne) nAgarAja (dharaNendra) karyo che. ane atiniSphara tathA vaira dharAvanAra kamaThane paNa samakita ApyuM che. karuNArasanA bhaMDAra he svAmI ! ApanI cirakAla sudhI sevA karanAra ASADha bhUtikA zrAvakane Ape mokSa Apyo che. bhaktithI AliMgana karatA hAthIne tame svargamAM pahoMcADyo che, ane tethI "kalikuMDa' nAme tame jagatamAM prasiddha thayA cho. navAMgIvRttikAra zrI abhaya devasUrino koDha roga harInerU tame temanuM suvarNa jevI kAMtivALuM zarIra karyuM che. pAlanapuranagaranA rAjA paramAravaMzIya pAlaNe ApanA caraNakamalanI sevAthI gayeluM rAjya pAchuM meLavyuM hatuM, uddezI zeThane ghera Ape ghInI vRddhi karI tethI he nAtha ! Apa takalo(lo)la' nAmathI jagatamAM prasiddha thayA cho. phalanI vRddhi karavAthI Apa 'phalavRddhi6 nAmathI pRthvItala upara prasiddha thayA cho. he nAtha ! Ape elacapura nagaranA rAjAno dAha temaja kIDAthI sahita kuSTa (koDha) rogane dUra karIne tenuM suvarNa jevuM zarIra karyuM che. kaliyugamAM paNa ahIM AkAzamAM ja rahevAnI ApanI IcchA hatI, paNa maladhArI (zrIabhayadevasUrijInI stutithI saMtuSTa thaIne caityamAM AvIne Apa rahyA cho. he anaMtavarNa (varNanIya guNothI) yukta nAtha ! ApanuM keTaluM varNana karuM? hajAra Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIbhavALo paNa pAra na pAme to huM zI rIte pAmuM ? he nAtha ! AvA AvA camatkAra Ape jagatamAM batAvyA che, to zuM mArA be netra kholavA Apane kaThina che ? he nAtha ! he tAta ! he svAmi ! he vAyAkulanaMdana ! he azvasena vaMzadIpaka ! pratyakSa darzana Apo. je mAtA-pitA putrane ISTa vastu nahIM Ape to bIjuM koNa ApavAnuM ? mATe he tAta ! mane netra Apo.' A pramANe udagAra karatAM ja mArI AMkhonAM paDaLa tUTI gayAM, ane lokonA 'jaya jaya' nAdanI sAthe meM traNa jagatanA nAyaka zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanAM darzana karyo. jema megha cAlyA gayA pachI sarve prANIo sUryane spaSTa joI zake che tema cakSugocara padAthone huM najara sAme pharIthI jovA lAgyo. he nAtha ! Apa loDhAne suvarNa karanArA sAce ja pArasamaNi cho, tethI ApanA pitAe ApanuM sAcuM ja 'pArasamaNi' nAma rAkhyuM che. pachI pAraNuM karIne meM harSathI vikasita netre mane daSTi (AMkho) ApanAra zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanAM pharI pharIne darzana karyAM. pachI rAtre svapnamAM AvIne mane devatAe kahyuM ke "he vatsa ! ahIM nAnuM maMdira hovAthI tuM moTuM (dIrgha) maMdira karAva.' pachI uThIne savAre zrAvakone upadeza karIne ghana ekatra karAvIne maMdira baMdhAvavAnI zarUAta karAvI. anya saMghane rajA ApIne thoDA zrAvako sAthe huM tyAM rokAyo ane eka varSamAM navuM maMdira pUrNa taiyAra karAvyuM. pachI temAM vikrama saMvata 1715 nA caitra suda 6 ne divase ravivAre te navA maMdiramAM utsavapUrvaka zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanuM sthApana karyo, tyAM paNa te zrI aMtarikSa bhagavAne bhUmino sparza na kayo tyAre stuti karIne muzkelIthI bhUmithI eka AMgaLa UMce sthApana karIne bodhibIja samyakatvane upArjana (nirmaLa) karIne huM kRtakRtya thayo, tyAM ja mArA guruzrI vijayadevasUrijInI pAdukAnI gurubhaktiparAyaNa zrAvako pAse pratiSThA karAvI. pachI tyAM keTalAka divasa rahIne devAdhideva zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI khUba bhAvapUrvaka bhAvanA bhAvIne (darzana karIne bhagavAnanAM darzana karavA mATe pharIthI pAchA AvavAnI utkaMThA sAthe huM tyAMthI nIkaLyo. rastAmAM meM lokonA upakArane mATe sarva ThekANe zrIaMtarikSa bhagavAna (nA mAhAbhya)nI sUcanA karI. A pramANe je koI manuSya zrI aMtarikSa bhagavAnano Azraya leze tenA manorathone te bhagavAna pUrNa karaze. graMthakAranI prazasti zrI hIrasUri mahArAje akabara bAdazAha pAsethI sAta tIrtha tAmrapaTa lakhAvI laIne yAvaceMdradivAkara jaya meLavyo. temanA ziSya zrI vijayasenasUri thayA ke jemaNe jahAMgIra bAdazAhane pratibodhIne pratipadA (paDavo), ravivAra tathA guruvAranA divasomAM jIvadayA paLAvI. temanA ziSya zrIvijayadevasUri thayA ke bhavijanarUpI vihata ke zrI tirikSa pAnAthI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLane vikasita karavAmAM sUryasamAna jemaNe yavana (musalamAna) vagere ghaNI jJAtiomAM dayAdharma pravartAvyo hato. temanA moTA ziSya AcArya zrI vijayaprabhasUrijI thayA ke AcAryanA guNothI yukta jemaNe temanI (vijayadevasUrijInI) pATa zobhAvI temano (zrI vijayadevasUrino) ja nAno ziSya huM bhAvavijayagaNI chuM. zrI vijayaprabhasUrijInA rAjyamAM meM A graMthanI racanA karI che. vikrama saMvata 1715 mAM bhavyajIvonA upakArane mATe zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI kRpArUpI svacaritranI meM racanA karI che." stotramAM jaNAvela zrI pArzvanAtha tIrtho (1) ASADabhUti zrAvake gaI covIzImAM navamA tIrthakara zrI dAmodara bhagavAnanA vakhamAM temanA mukhethI pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanamAM potAno uddhAra thaze' ema jANIne zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA bharAvI hatI. pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanamAM aSADhI zrAvaka mokSamAM gayA che. (2) aMgadezanI caMpAnagarImAM karakaMDu rAjA rAjya karato hato. caMpAnagarInI pAse ja kAdaMbarI aTavI hatI. temAM kali nAme eka DuMgara hato, tenI nIce kuMDa nAme sarovara hatuM. zrI pArzvanAtha bhagavAna vicaratA vicaratA kuMDa sarovaranI pAse kAusagga mudrAthI UbhA hatA. te vakhate eka hAthI tyAM AvI caDyo bhagavAnane joIne tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM ke 'pUrvabhavamAM te eka vAmana (ThIMgaNo) brAhmaNa hato. loko tenA vAmanapaNAnI ghaNI mazkarI karatA hatA tethI kaMTALIne te ApadhAta karavAnI taiyArI karato hato tyAre eka zrAvake AvIne tene aTakAvyo ane dharma pamADyo. tyAMthI maratI vakhate moTA zarIranI prAptinuM niyANuM karIne maravAthI te marIne hAthI thayo." A jAtismaraNajJAnathI pUrvajanma jANIne hAthIe taLAvamAMthI kamaLo lAvIne bhagavAnanI khUba pUjA karI, pANIthI siMcana karyuM ane sUMDhathI bheTI paDyo, pachI tarata ja anazana karIne hAthI mahaddhika vyaMtararUpe utpanna thayo. savAramAM karakaMDu rAjAne khabara paDI ane tyAM Avyo paNa bhagavAna tyAMthI vihAra karI gayA hatA. rAjAne ghaNo zoka thayo. dharaNendranA prabhAvathI tyAM nava hAthanI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti pragaTa thaI. rAjAe maMdira baMdhAvIne te pratimAnI temAM sthApanA karI. (bIjA mate rAjAe mUrti bharAvIne maMdira baMdhAvIne temAM sthApanA karI.) hAthI marIne mahardika vyaMtararUpe utpanna thayelA deve e pratimAno mahimA khUba vistAyo tyArathI kalikuMDa tIrtha pragaTa thayuM. (juo, upadezasasati. AtmAnaMda sabhA bhAvanagara prakAzita) (3) ThANAMga, samavAyAMga, bhagavatIsUtra, jJAtAdharmakathA, upAsakadazAMga, antagaDadazAMga, anuttaropapAtikadazAMga prazravyAkaraNa ane vipAkasUtra A nava aMgonI TIkA karanAra A zrI abhayadevasUrimahArAja vikramanA bAramA saikAmAM thaI thI etarikSa yA gAya eka Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA che. temane koDhano roga lAgu paDyo roga atizaya vadhato jato hovAthI Akhare temaNe anazana karavAnI IcchA karI tyAre zAsana devIe AvIne kahyuM ke-'seDhI nadIne sthaMbhanapura-(khaMbhAta)nI pAse khAkharAnA jhADa nIce sthaMbhanapArzvanAtha bhagavAnanI pratimA che tenAM darzanathI tamAro koDha roga dUra thaI jaze. ane tame nava aMgonI TIkA karanArA thazo.' AcAryazrI tyAM padhAryA ane jayatihuaNa stotranI racanA karI tethI mUrti pragaTa thaI. koDhano roga paNa naSTa thayo ane temaNe ThANAMga vagere upara jaNAvelAM nava aMgo upara TIkA lakhI, sthaMbhanapArzvanAthanuM tIrtha Aje paNa prasiddha che ane te khaMbhAtamAM che. (4) AbunA paramAravaMzI pAlanarAjAe sonAnI palavIA pArzvanAthanI mUrti gaLAvI nAMkhIne tenA sonAnA palaMganA pAyA karAvyA hatA. A pApathI tene koDhano roga lAgu paDyo hato. ane tenuM rAjya gotrIoe (bhAyAtoe) paDAvI lIdhuM hatuM. rAjyathI bhraSTa thayelA tene rakhaDatAM rakhaDatAM zIladhavala AcAryano meLApa thayo. AcArya ma.nA upadezathI sonAnI pArzvanAtha bhagavAnanI navI pratimA bharAvIne prahalAdanapurapAlanapura vasAvIne temAM suMdara maMdira baMdhAvIne te pratimA padharAvI pratimAnA prabhAvathI koDha roga paNa gayo ane gayeluM rAjya paNa rAjAne pAchuM maLyuM. musalamAnonA atyAcAronA vakhatamAM bhayathI A sonAnI mUrti kyAMka bhaMDArIne tene sthAne pASANanI mUrti padharAvavAmAM AvelI che ane atyAre te vidyamAna che. (5) kaccha deza sutharI gAmamAM A tIrtha AveluM che. A gAmamAM vasatA uddezI nAmanA vaNike svapnamAM devanA kahevAthI bahAra maLelA eka mANasane potAnuM roTalAnuM poTaluM ApIne badalAmAM tenI pAsethI poTaluM kharIdI lIdhuM. ghera AvIne joyuM to temAM pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA hatI. zrAvaka garIba hato tethI A gAmamAM vasatA yatie saMghanI madadathI eka nAnI deharI baMdhAvI, ane temAM te pratimAnI pratiSThA vakhate saMghe svAmIvAtsalya karyuM. te vakhate ghInA kullAmAMthI ghaNuM ja ghI nIkaLavA lAgyuM. khUTe ja nahi. lokone bahu Azcarya thayuM. kullAmAM hAtha nAMkhIne tapAsa karIne joyuM to uddezIvALI mUrti kullAmAM ja AvIne besI gaI gatI. pratimA kADhIne mahotsavapUrvaka derAsaramAM padharAvI. tyArathI A tIrtha dhRtakallolapArzvanAthane nAme prasiddha che. uddezI zAha paNa sukhI thaI gayo. (6) mAravADamAM meDatAsiTI pAse velA lodhI gAmano khArasa nAmano eka zrAvaka gAma bahAra gayo hato. tyAM tene mATInA DhephAmAMthI pArzvanAtha bhagavAnanI eka pratimA prApta thaI hatI. ghera lAvIne eka jhuMpaDImAM teNe e mUrtine rAkhI. deve zrAvakane kahyuM ke 'bhagavAnanI pAse tane roja sonAnA cokhA maLaze. te sonAthI maMdira baMdhAvIne temAM bhagavAnanI pratiSThA kara paNa A sonAnA cokhA maLavAnI vAta koIne kahIza zrI aMtarikSa pA pArzvanAtha Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahI." sonAnA cokhA maLavA lAgyA ane zrAvake maMdira baMdhAvavA mAMDyuM maMdirano eka bhAga baMdhAyo teTalAmAM putranA AgrahathI zeThe badhI vAta kahI dIdhI tethI sonAnA cokhA maLavA baMdha thaI gayA. pachI saM. 1204 mAM vAdIdevasUri mahArAjanA hAthe pratiSThA karavAmAM AvI A pratimAnA adhiSThAyaka prabhAvathI putra ane RSi vagere phalanI vRddhi thavAthI phalavardhi pArzvanAtha nAma paDyuM che. bhinna bhinna sthaLonA pArzvanAtha bhagavAnanA vRttAMto jANavA mATe sArAbhAI maNilAla navAbe lakheluM purisAdANI pArzvanAthajI e nAmanuM pustaka juo. paM. zrI bhAvavijayagaNi kRta stotrano sAra zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA saMbaMdhamAM bhAvavijayajI gaNie upara jaNAvyA mujaba padmAvatIdevInA kathanarUpe varNavelA ItihAsanI have ApaNe vicAraNA karIe1padmAvatI devInA kathanamAM pUrvanAM karatAM aneka ati mahatvanI temaja viziSTa vAto che ke je bIja bAhya pramANo sAthe paNa maLI rahe che. zrI jinaprabhasUrijI tathA zrI somadharma gaNIjIe rAvaNanA sevaka tarIke mAli ane sumAlino ullekha karyo che. paraMtu vastutaH A vAta meLa khAtI nathI, kemake kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarapraNIta triSaSTizalAkApurUSacaritranA 9 mA parvanA 1 lA sargamAM jaNAvyA pramANe sumAli rAvaNanA pitA ratnazravAno paNa pitA eTale dAdo thato ane mAli sumAlino moTo bhAI hato. eTale rAvaNano dAdo sumAlI ane teno moTo bhAI mAli rAvaNano sevaka hoya e vAta baMdha bese ja zI rIte ? vaLI trizaSTizalAkApurUSacaritra vAMcatAM ema paNa jaNAya che ke rAvaNanA janma pahelAM ja mAlInuM mRtyu thaI gayeluM hatuM eTale mAlI-sumAlinI vAta saMgata thaI nathI. jyAre padmAvatI devIe pAtALalaMkAnA svAmI ane rAvaNanA banevI tarIkhe kharadUSaNano karelo ullekha barAbara maLI rahe che. jo ke khara ane dUSaNa paraspara be bhAIo hatA chatAM baMne bhAIonI joDI hovAne lIdhe ekane mATe paNa kharadUSaNa nAma vAparyuM hovAmAM vAMdho nathI.) triSaSTizalAkApurUSacaritranA 7mA parvanA ra ja sargamAM jaNAvyA pramANe rAvaNe narane potAnI bahena zUrpaNakhA (aparanAma caMdraNakhA) paraNAvI hatI ane tene pAtALalaMkA nagarIno rAjA banAvyo hato. bhaugolika varNano jotAM jaNAya che ke pAtALalaMkA kiSkindhAnagarInI pAse (prAye uttaradizAmAM) hAlanA madrAsapradezamAM koIka sthaLe hatI. rAvaNanI laMkAnagarInI jema siMhaladvipamAM pAtALalaMkA samajavAnI nathI. (juo tri. za pu. parva che, sarga 6) padmAvatInA kathanamAM kharadUSaNa je piMgoli AvyAno ullekha che te Igoli gAma atyAre paNa vidyamAna che ane te vartamAnamAM lagabhaga vIza hajAra manuSyonI vastIvALuM moTuM gAma che. thiI aMtarikSa pArzvanAtha nI che ja rara Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ elacapuranA elaca aparanAma zrIpALa nAmanA caMdravaMzIya rAjAno je ullekha che. te paNa maLI rahe che. elacapura zahera umarAvatIthI vAyavyakoNamAM 30 mAIla dUra, temaja AkolAthI IzAnakoNamAM lagabhaga 50 mAIle tathA aMtarikSajI-zirapurathI lagabhaga 95 mAIle AveluM che. atyAre paNa A lagabhaga cAlIza hajAra manuSyanI vastuvALuM zahera che. ItihAsa ema kahe che ke elicapura aMgrejonA hAthamAM AvyuM lagabhaga tyAMsudhI seMkaDo varSa sudhI samagra varADa dezanA pATanagara tarIke hatuM. chellA hajAra varSano varADano ItihAsa elicapurathI chUTo pADI zakAya tema nathI. eTale aMtirikSajI-zirapura varADa dezanuM ja gAma hovAne lIdhe varADano rAjA elicapurathI nIkaLIne zAMti meLavavA mATe tyAM gayo hoya e sarvathA baMdhabesatuM che. vaLI A dezanA jainetara ItihAsakAro paNa jUnAM lakhANo Adine AdhAre jaNAve che ke ''IlarAjA saM.1115mAM elicapuranI gAdI upara Avyo hato ane te custa jainadharmI hato, tathA teNe varADamAM jainadharmanA pracAra mATe ghaNo prayatna karyo hato.'' A Ila ane ApaNo elaca eka ja gaNAya che. ahIMnA digaMbara jaino to aMtarikSajInA sthApaka rAjAnuM phkta nAma ja jaNAve che AnI sAthe padmAvatI devIe sa. 1115mAM gAdIe Avela rAjA saM. 1142mAM pratiSThA kare e vAta sarvathA saMbhavita che. tavArIkhI I amajadI nAmanA eka jUnA phArasIbhASAnA graMthanA muslima lekhake evI kalpanA karI che ke ' ttta rAjAnA nAma uparathI metipur nAma paDyuM che.' za zabdano artha rAjA thAya che. (phta+za) phleza eTale 'Ila rAjA'. ane phatepura uparathI kALakrame ghasAIne etipur thayuM hoya ema sthAnika lokonI saMbhAvanA che. paraMtu saMzodhana karIne hamaNAM nirNita karyuM che ke 'elicapuranuM mULa nAma alacapura ja hatuM. alacapuranA kALakrame alacapura vagere apabhraMzo thaIne hamaNAM elicapura bolAya che. A alacapuranI gAdIe ila rAjA saM. 1115mAM Avyo hato.' vidarbha (varADa)mAM vasatA kSatriya rAjAo bhojakuLanA hatA ane tethI caMdravaMzIya ja hatA ema paNa ItihAsakAro jaNAve che. eTale saravALe bhAvavijaya gaNIe jaNAvelI badhI vAto maLI rahe che. padmAvatIdevIe bhAvavijayajI gaNIne je jaNAvyuM che ke 'zrIpALarAjA aMtarikSapArzvanAthabhagavAnane gADAmAM sthApIne laIne AvatAM vaDanA jhADa nIce Avyo. tyAM pAchuM vALIne jovAthI pratimA AkAzamAM addhara thaI gaI. rAjAe te pratimA padharAvavA suMdara maMdira baMdhAvyuM, paraMtu 'A pratimA sthApavAthI A jinAlaya sAthe mAruM nAma paNa barAbara maLI rahe che. aMtarikSajI zirapura gAmanI pAse ja bahAra eka bagIco che ke je ApaNA jainamaMdiranA ja tAbAmAM che. temAM eka kalApUrNa ane vizALa suMdara jinamaMdira che. ane tenI najIkamAM vArisa prAtha Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja eka vaDanuM UMcuM jhADa che. zirapuranA loko kahe che ke 'A jhADa nIce pratimAjI addhara rahI gayAM hatAM ane A maMdira pratimAjI padharAvavA mATe ja rAjAe bAMdhyuM hatuM, paNa rAjAnA abhimAnathI bhagavAna na padhAravAne lIdhe atyAre khAlI che.' A vAta bIjI rIte jotAM paNa sArI rIte maLI rahe che. keTalAka yuropiyana adhikArIoe varADamAM badhe pravAsa karI jAte joIne, varADanA zilpa sthApatyo viSe lakhyuM che, temaja varADanA ItihAsakAroe paNa varADanAM zilpakAmo viSe lakhyuM che. temaNe varADa dezanAM suMdaratama ane prAcInatama zilpasthApatyomAM zirapura gAmanI bahAra bagIcAmAM AvelA upara jaNAvelA ApaNA jaina maMdirane paNa varNavyuM che. sAthesAthe temanI zilpazAstranA aitihAsaki abhyAsane AdhAree paNa kalpanA che ke 'zirapuranuM A maMdira lagabhaga eka hajAra varSa jUnuM hovuM joIe.' padmAvatI devInA kathana pramANe saM. 1142 mAM rAjAe A maMdira baMdhAvyuM che. te jotAM zilpazAstrIonuM svataMtra anumAna ane padmAvatI devInuM kathana baMne paraspara maLI rahe che. ghaNAkharA yAtrALuone A bahAranA maMdiranI khabara ja hotI nathI, tethI atyAre jyAM aMtarikSapArzvanAtha bhagavAna birAje che tyA ja darzana karIne pAchA phare che, paraMtu pratyeka yAtrALue bahAra bagIcAmAM AvelA maMdirane jovA javA jevuM che. padmAvatIdevIe je jaNAvyuM che ke-gujarAtadezanA karNarAjAe jemane 'maladhArI' biruda ApyuM hatuM ane devInI jemane sahAya che evA sarvazAstravizArada zrI abhayadevasUri ke jeo khaMbhAtathI saMgha laIne phulapAkajItIrthanA mANikayadevanI yAtrA karavA mATe nIkaLyA hatA ane devagiri (dolatAbAda)mAM AvyA hatA. temanI pAse maMtrI mokalIne vinaMti karIne rAjAe zirapuramAM temane padharAvyA hatA. ane temanA (maMtrAdi) prabhAvathI pratimAe AkAzamAMthI utarIne potAnI meLe cAlIne saMghe baMdhAvelA maMdiramAM praveza karyo hato' A vAta paNa saMgata thAya che. vizeSAvazyakabhASyavRtti, anuyogadvArAsUtravRtti Adi graMthonA kartA, tathAsiddharAja jayasiMhanI rAjasabhAmAM (aNahilapura pATaNa) paNa je mahAvidvAna tarIke gaNAtA hatA te suprasiddha AcAryapravarazrI maladhArI hemacaMdrasUrIzvarajInAM maladhArI zrI abhayadeva sUrijI guru thatA hatA maladhArI zrI hemacaMdrasUrijInI TIkA Adi graMthonI jainaparaMparAmAM eka sarakhI prazaMsA thatI AvI che. temaNe e graMthonI prazastiomAM temanA guruzrI abhayadevasUrijInuM je varNana karyuM che, tathA keTalAka samaya pachI thayelA maladhArI zrI rAjazekharasUrijIe (saM. 1787mAM) racelI prAkRta dvayAzrayavRtimAM tathA anya graMthomAM je varNana jovAmAM Ave che te jotAM zrI abhayadevasUrIjInI mahAna zAsana prabhAvakatAno khyAla saheje AvI zake tema che. gujarAtanA karNarAjAe temano tIvra malapariSaha joIne 'maladhArI' biruda ApyAnI vAta ghaNAye prAcIna graMthomAM varNavelI che. zrI aMtarikSa pArzvanAtha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIgurjarezvaro daSTravA tIvraM malaparISaham / zrIkarNo birudaM yasya maladhArI nyaghoSayat // A karNarAjA siddharAja jayasiMhano pitA thato hato. eTale vikramanI bAramI sadInA lagabhaga pUrvArdhanI A badhI vAta che. eTale saM. 1142 mAM maladhArI abhayadevasUrinA hAthe pratiSTA karAvyAnI vAta samayanI dRSTie jotA saMpUrNa meLa khAya che. padmAvatIdevIe vikrama saMvata 1142 nA mahA suda 5 ne ravivAranA divase aMtarikSajInI abhayadevasUri mahArAjane hAthe pratiSThA karyAnuM jaNAvyuM che. gaNitazAstranI dRSTie te divase barAbara ravivAra Ave che. 'abhayadevasUri mahArAje bhagavAnanA DAbe hAthe adhiSThAyaka zAsanadevatAnI sthApanA karyAnI' je vAta padmAvatIdevIe jaNAvI che te paNa saMgata thAya che. atyAre jyAMzrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAna birAje che te ja maMdiramAM eka bIjuM paNa nAnuM bhoMyaru che. temAM eka oTalA jevI UMcI beThaka che tenA upara bhagavAna pahelAM virAjamAna hatA ema mAnavAmAM Ave che. A beThakanI barAbara DAbA hAthe ja adhiSThAyaka devanI sthApanA che ke je mANibhadra nAmathI oLakhAya che. AnA upara atyAre siMdUra caDeluM che eTale mUlasthAne bhagavAna virAjamAna hatA tyAre DAbA hAthe ja adhiSThAyaka devanI sthApanA hatI te vakhate bhagavAna pazcimAbhimukha haze. A beThaka upara paNa mANibhadra nAme oLakhAtA adhiSThAyaka devanI bIjI sthApanA che ke je bhagavAnane tyAMthI pheravyA pachI karavAmAM AvI haze. atyAre navA sthAne bhagavAna pUrvAbhimukha che. mUla maMdira nAnuM hovAthI devanI sUcanAthI bhAvavijayajIe upadeza karI zrAvako pAse navuM maMdira baMdhAvyAnI vAta paNa barAbara che, kAraNa ke jyAM pahelAM pratimA virAjamAna hatI ane jeno upara ullekha karavAmAM Avyo che te bhoyaruM. (mANibhadrajIvALuM) eTaluM badhuM nAnuM che ke muzkelIthI temAM daza mANaso UbhA rahI zake. A baMne nAnAM moTAM maMdira vastutaH eka ja maMdiranAM be bhoyarAM che ane eka bhoyarAmAMthI bIjA bhoMyarAmAM jaI zakAya che. bhAvavijayajI gaNIe navA naMdiramAM bhagavAnanI pratiSThA karI tyAre bhagavAna eka AMgaLa addhara rahyA A vAta paNa barAbara che. atyAre bhagavAna eka AMgaLa jeTalA barAbara addhara che ja. bhAvavijayajI gaNie pUrvAbhimukha bhagavAnanI sthApanA karI e paNa barAbara ja che. atyAre pUrvAbhimukha ja virAje che. bhAvavijayajI gaNie temanA guru vijayadevasUrinA je pagalAMnI sthApanA karI hatI te pagalAM mANibhadrajIvALA bhoyarAmAM atyAre paNa vidyamAna che ja. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhAvavijayajI gaNine jemanI upAsanA-stuti-bhakti karatAM cAlI gayelI AMkho paNa prApta thaIta zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnano apUrva ane adabhUta mahimA Aje paNa eTalo ja tejasvI ane jAgato che. A rIte anekAneka vAto maLI rahetI hovAthI zrI bhAvavijayajIgaNie raceluM stotra zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanA ItihAsamAM atyaMta mahattvanuM sthAna dharAve bhAvavijayajIe gujarAtI bhASAmAM paNa 50 kaDInuM eka "zrI aMtarikSa pArzvanAthastotra' racyuM che. AmAM bhagavAnanI stuti ane mahimAnuM varNana che. aitihAsika daSTie viziSTa kaMI noMdhavA jevuM nathI. | tIrthamAlA A pachI zrIzivavijayajInA ziSya muti zrI zItavijayajIe saM. 1746 mAM racelI tIrthamALAnuM sthAna Ave che. A munirAje pUrva, pazcima, uttara tathA dakSiNa ema cAre dizAomAM khUba khUba dUra sudhI vihAra karIne tIrthamALA banAvI che. saM. 1721 thI 1738 sudhI dakSiNa dezamAM vicArIne tIrthayAtrA karyAnuM teoe lakhyuM che. teo narmadA nadI oLaMgIne dakSiNa dezamAM AvIne mAMdhAtA, khaMDavA, burAnapura | (khAnadeza) tathA malakApura thaIne devaLaghATa caDIne varADamAM dAkhala thayA hatA ane aMtarikSanI yAtrA karI hatI. tIrthamALAnI trIjI DhALanI 14mIthI 19 mI sudhInI 6 kaDIomAM temaNe aMtarikSano bahu saMkSipta ItihAsa varNavyo che temAM rAvaNanA banevI kharadUSaNanuM ane elagarAyanuM nAma che temaja pahelAM pratimA nIcethI ghoDesvAra jato hato paNa atyAre dorA jeTaluM aMtara che ema jaNAvyuM che. bIjuM kaMI viziSTa nathI. A pachI lalitacaMdajInA ziSya vinayarAje saM. 1738 mAM raceluM eka aMtarikSajInuM svavana che temAM paNa kharadUSaNa ane elicapuranA elicarAjAnuM saMkSipta kathAnaka ja che. aitihAsika daryo viziSTa kaMI nathI. zrI jinacaMdrasUrikRta stavana A pachI siddhapura (gujarAta) thI saMgha laIne AvelA zrI jinacaMdrasUrIzvarajIe saM. 1855 nAM phAgaNa vada 15 ne divase banAveluM 9 kaDInuM gujarAtI stavana maLe che. temAM aMtarikSanuM saMkSipta kathAnaka che. viziSTa kaMI nathI. aMtarikSa bhagavAnano mAtra nAmollekha to ghaNAye ApaNA prAcIna-arvAcIna lakhANomAM che ke je pachI ApavAmAM Avaze. karI etarikSa pAsthaLa Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jainetara sAhityamAM maLato ullekha A to jaina sAhityamAM maLatA ullekhonI vAta thaI, paraMtu ghaNA ja AnaMdanI vAta che ke jainetara sAhityamAM paNa AjathI lagabhaga 640 varSa pahelAMno zrIpuranA aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA saMbaMdhamAM ullekha maLI Ave che. mahArASTra ane varADa (vidarbha) mAM "mahAnubhAva paMthanAmano eka hiMdu saMpradAya cAle che. A saMpradAyanuM prAya: tamAma sAhitya prAcIna marAThI bhASAmAM ja racAyeluM che. prAcIna gujarAtI bhASAnA sAhityano khajAno jema gujarAtanA jaino pAse ja che tema prAcIna marAThI sAhityano khajAno mahAnubhAvapaMthamAM ja che. vikramanI caudamI sadImAM thayelA A saMpradAyanA dharmaguruono eka saMvAda yavatamAla (varADa) nI "sarasvatIprakAzana" nAmanI saMsthA taraphathI IsvIsana 1939 mAM prakAzita thayelA mahAnubhAvapaMthanA mRtisthata nAmanA graMthamAM vRddhAvAra nAmanA vibhAgamAM 16 mI kaMDikA (peregrApha)mAM chapAyelo che. temAM nIce mujaba ullekha che. kavIzvarAM haragarva bhaTA ugdrahaNikeM kavIzvarIM AnobAsa prAza -- haragarva te vidvAMsa. oka mhaNati rAkSasabhuvanice oka disa te kavisvarAsi bheTale thori ughAni kelI, pari bodhabheda avabheda naoNca te vArANasi jAta hoteM haragavIMdamhaNitaleMAtAMci yeveLe carcA asoM devo. maga mAguteM tumace darzana gheUna kavIsvarabAsI mhaNitaleM'ho kA jAla tari pArisanAthAceyA zrIpurAvaruni jA tetha Amuce gurubhAu AnobA asati, tayAMsi bheTAve maga sAmore jAveM' tevheLi te zrIpurAsi Ale. AnobAsI bheMTa jAlI. | BddA (smRti thai. vRddhAvA. pR.26) kavIzvara ane haragarva bhaTanA vAdavivAdamAM kavIzvare AnobAne prakAzita karyA. haragarva vidvAna hatA keTalAka kahe che ke te rAkSasabhavananA vatanI hatA. eka divasa te kavIzvarane maLyA. thoDI carcA caI, paraMtu (kavIzvara vyAsanI) vAta (haragarvanA) gaLe na utarI. te (haragarva) vArANasI-kAzI jatA hatA. haragarve kahyuM ke-"atyAre atyAranI carcA karavA do. kAzIthI AvIne pachI tamane maLIza." kavIzvara vyAse kahyuM ke- "ThIka. paNa jAo to pArasanAthanA zrIpura upara thaIne jajo. tyAM amArA gurabhAI AnobA che temane maLajo ane pachI AgaLa jajo.' pachI te (haragarva paMDita) zrIpura (zirapura) AvyA. AnobAne maLyA." A pachI vRddAcAranA 16 mA peregrAphanA bAkInA bhAgamAM AnobA ane garagarva paMDitano vAda thavAnuM, AnobAnI yuktio haragarvane gaLe utaryAnuM, kAzI javAnuM baMdha rAkhI ne haragarva ane AnobA AkhImAM kavIzvara vyAsa pAse gayAnuM temaja Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM jaIne haragarva AnobAne ziSya thavAnuM varNana che. mahAnubhAvo paMthanA sAhityamAM maLatA bIjA aneka ullekho uparathI siddha thAya ke AnobA ane haragarva (urpha hayagrIva, hiraNyagarbha, harabA,) vikramanI caudamI sadImAM vidyamAna hatA ane haragarva bhaTe vikrama saM. 1366 mAM AnobA (urphe gopALapaMDita)nuM ziSyapaNuM svIkAryuM hatuM eTale upara jaNAvelo vArtAlApano prasaMga vi. sa. 1366 mAM banyo hato - jainetara sAhityamAM A prAcIna ullekhanuM mahattva e daSTie che ke-A tIrthanI ane A mUrtinA prabhAvanI prasiddhi mAtra jainomAM ja nahIM paNa jainetaromAM paNa seMkaDo varSo pahelAM prasarelI hatI. zirapurathI seMkaDo mAIla dUra vasatA jainetaromAM paNa gAma pArzvanAthanA zirapura' tarIke oLakhAtuM haze. tyAre A mUrtino camatkAra tathA prabhAva keTalo badho vikhyAta haze enI kalpanA svayaM ja karI levA jevI che. eka nAnuM taNakhaluM paNa addhara rahI zakatuM nathI, tyAre phaNA sudhI 40 IMca UMcI mUrti bIlakula addhara rahe e bhalabhalAne paNa navAI upajAve emAM zuM Azcarya che. ? ardha padmAsanAvastha mUrti - A pustakanA prathama bhAgamAM chapAyelA zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanA phoTAmAM vAcakoe joyuM ja haze ke A mUrti ardha padmAsanAvastha che. DAbA paga upara jamaNo paga che. AvI ardhapadmAsanAvastha mUrti DabhoImAM zrI loDhaNa pArzvanAtha bhagavAnanI tathA bhAdaka (jillA cAMdA, tAlukA-varorA, madhyapradeza) tIrthamAM virAjamAna pArzvanAtha bhagavAnanI (UMcAI mastaka sudhI 50 IMca, phaNA sudhI 60 Ica) amArA jovAmAM AvI che. kulpAka tIrthamAM paNa ardhapadmAsanAvastha mUrtio birAje che. vALanI pratimA eka vAta dhyAnamAM rahe ke A pratimA vALunI kiMvA chANavALunI banAvelI che, ane tethI zvetAMbaro avAranavAra lepa paNa karAve che paraMtu A tIrthanA vahIvaTa ane mAlikInA digaMbara-zvetAMbara vacce cAlelA jhaghaDA vakhate digaMbaroe korTamAM e jAtanI rajuAta karI hatI ke A mUrti pASaNanI ja che. tyAre AkolA korTamAM kesano cukAdo ApanAra eDizanala jaja zrI Ara. vI. parAMjapee (tArIkha 18-3-1917) aMtarIkSajI jaIne jAte tapAsa karI hatI. temaNe paNa tyAM lepa ukhaDI gayo hato te bhAga upara hAtha temaja nakha pheravatAM retI kharavAthI A mUrti retI mizrita vastunI banelI che evo ja abhiprAya Apyo che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Inspection note by the Additional District Judge ""After carefully examining the body on the parts thus scraped to ascertain the kind of material out of which the idol was made orginally, I came to the conclusion that this idol could not have been orginally made of stone, but of some sand-mixed material. For this inquiry, I repeatedly moved my hand and even scraped the surface at those places with my nails and my opinion was confirmed. Thus the necessity of plaster for this idol is obvious." 27-3-1938. R. V. Paranjpe, Addtional District judge, Akola [R. P. P C. 1, pAnuM 241] (A mUrti kaI vastumAMthI banAvavAmAM AvI che e jANI levA mATe meM mUrtinA aMga upara kALajIpUrvaka hAtha pheravI jyAM mUrtine kharaDI kADhavAmAM AvI hatI tyAM nakhathI paNa khotarI joyuM tethI mArI khAtrI thaI che ke, A mUrti pattharamAMthI ghaDAyelI nathI. paNa retImAM bIjo koI padArtha meLavIne banAvavAmAM AvI che. e cokkasa TharAvavA mATe meM nakhavaDe vAraMvAra mUrti upara ghasI joyuM hatu. A mUrti upara lepa karavAnI khAsa jarUra che evI mArI khAtrI thaI che. uparanA aneka ullekhothI siddha thAya che ke A tIrthamAM sekaDo varSothI zvetAMbara munionuM yAtrArthe Agamana cAlu ja che temaja zrAvakonuM paNa Agamana cAlu ja che. chellA bhAvavijayajI gaNinA stotrathI paNa bIlakula spaSTa che ke- A maMdira zvetAmbaroe ja baMdhAvyuM che, temaja pratiSThA Adi paNa zvetAMbaronA hAthe ja thayuM che. zvetAMbaronI mAlikI sivAya A vAta kadApi na ja banI zake. AkolA korTanA nyAyAdhIza R. V. Paranjpe e bIjA aneka purAvA sAthe zAstrIya pramANone paNa dhyAnamAM laIne jajamenTamAM A mUrtine zvetAMbarI ja TharAvI che. juo - Thus all this printed matter which originated from the Shwetambar writers show that the idol was a Shwetambar one and not Digambar. A tIrthamAM pUjA vagera karavA mATe jUnA vakhatamAM ApaNA lokoe zirapuragAmamAM vasatA marAThAone pUjArI tarIke rAkhyA hatA ke je polakarone nAme oLakhAya che. maMdiramAM junA vakhatathI peDhI paNa rahetI hatI ane copaDA tathA AMgI, ca, TIkA vagere AbhUSaNo paNa rahetAM hatAM, vi. sa. 1845 thI mAMDIne te pachInA kALanA hisAbI copaDAo paNa maLe che. tyAM zirapuragAmamAM ApaNI vastI na hovAne lIdhe najIkamAM ja varADamAM rahetA tathA khAnadezamAM rahetA zrAvako te te samaye avAranavAra ahIM AvatA jatA hatA ane dekharekha rAkhatA hatA. hisAba vagere tapAsI letA hatA. temAM bAlApura(varADa)nA zA. pAnAcaMda nathusA temanA putra zA hauzIlAla Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnAcaMda, zA. hauzIlAla vallabhadAsa, temanA ciraMjIva zA. puMjAsA hauzIlAla tathA temanA ciraMjIva zA. kisanacaMda puMjAsA tathA khAnadezamAM amalaneranA zA. hIrAcaMda khemacaMda raghunAthadAsa, dhulIyAnA zA. rakhArAma dullabhadAsa tathA yevalAnA zA. lAlacaMda aMbAIdAsa ane zA. kalyANacaMda lAlacaMda vagere zrAvako mukhyatayA te te samaye vahIvaTa saMbhALatA hatA. polakaronAM samayamAM paNa upara maMdiranA cokamAM virAjamAna dhvajadaMDa ke je cAMdInA patarAMthI maDhelo che tenA upara paNa zvetAMbaranuM nAma kotareluM che te dhyAna khecanAruM che saMsthAna zirapura aMtarikSa mahArAja bApusA nAgosA sAvajI sAkaLe osavAla siMtabarI haste padyA bA, dukAna kalamanUrI, sana 1289 mitI caitra zuddha 10 kalamanUrI gAma aMtarikSathI dakSiNe lagabhaga 50 mAIla dUra nijAma rAjyamAM AveluM che. atyAre tyAM zvetAMbaronI vastI paNa che ja. vigolIthI 20 mAIla pUrva dizAmAM che. nijAmanA muslima rAjyamAM phasalI sana cAlato hovAthI sana 1ra89 eTale vikrama savaMta 1935 samajavAno che. paraMtu jemane pUjArI tarIke nImavAmAM AvyA hatA, ane briTiza sarakAre varADano kajjo lIdho te pahelAM haidrAbAdanA muslima rAjyakartA nijAmanAM rAjyakALamAM cArebAju aMdhAdhudhInA vakhatamAM tIrthanuM rakSaNa karatA hatA te marAThA polakaro ja pAchaLathI tIrthane dabAvI beThA hatA. gAmamAM digaMbara zrAvakonAM pacAsa-poNoso ghara che, paNa temano to tyAM kaI adhikAra ja na hato, paNa te dUra vasatA hovAthI ane javA AvavAnA sAdhano jUnA jamAnAmAM bahu maryAdita hovAthI polakaro dhIme dhIme uddhata thaI gayA hatA, koIne dAda detA na hatAM, ane tIrtha potAnI ja mAlikInuM hoya tema mAnI laIne vartatA hatA. AthI temanA hAthamAMthI tIrtha choDAvavA mATe zvetAMbaroe digaMbarono sahakAra sAdhIne vAsikanI korTamAM polakaro sAme phojadArI kesa dAkhala karyo. vi. sa. 1959 (IsvIsana 10-9-1993) mAM teno cukAdo Avyo ane tIrtha jainonA tAbAmAM AvyuM. A badhA kAryamAM AgevAnIbharyo bhAga zvetAMbaroe bhajavyo che. AkolA korTanA nyAyAdhIze paNa aneka purAvAothI siddha karIne, "zvetAMbaro ja vahIvaTa karatAM hatAM, digaMbarono kazo adhikAra na hato evo ja abhiprAya cukAdA (jajamenTa)mAM Apyo che. juo The wholw evidence therefor clearly proves that the Shwetambaris managed the affairs of the Sansthan (saMsthAna=peDhI) Practically all alone till Samvat 1956 (Had 984EUR) as alleged by them uninter ruptedly and that before that period the Digambaris have hardly any hand in the management (R. P. P. C. I Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ polakaro sAthe chevaTe e jAtanuM samAdhAna karavAmAM AvyuM ke temanA taraphathI cAra mANaso maMdiramAM jhADajhuDa, saphAI, pANI lAvavuM vagere kAma kare ane badalAmAM ApaNA taraphathI temane 261 rUpIA prativarSa ApavAmAM Ave. bhagavAna pAse je kaMI phaLa-naivedya-akSata dharAvavAmAM Ave te paNa temane maLe tema ja bhagavAna pAse 1 thI 10 rUpIA sudhI mUkavAmAM Ave te paNa temane (polakarone) ja maLe. 10 rUpIAthI vadhAre mUkavAmAM Ave te peDhImAM jamA thAya.' AthI pratyeka yAtrALuoe bhagavAnanI pAse nANuM na dharatAM peDhImAM bharAvavuM e ja IcchanIya che e vAtano khyAla rAkhavo. zvetAMbara ane digaMbaroe saMyukta thaIne tIrthane polakaronA tAbAmAMthI choDAvyuM. pachI digaMbaronI pUjAvidhi bahU judI hovAne lIdhe paraspara gharSaNa-athaDAmaNa na thAya te mATe baMne pakSanA lagabhaga hajAreka jainonI eka mITiMga vi. sa. 1961 (IsvIsana-1905)mAM zirapura maLI tyAM zvetAMbaroe digaMbarone saMtoSavA mATe temanI sAthe maLIne baMne pakSanA lokone niyata samaye vArA pramANe potapotAnI vidhi pramANe pUjA karavAno niyama darzAvatuM pR. 45 upara Apela che te paddhati mujaba TAImaTebala taiyAra karyuM. uparAMta evo paNa niyama ghaDavAmAM Avyo ke zvetAMbaronA paryuMSaNa-parvanA divasomAM zrAvaNa vadda 10 thI bhAdaravA suda 4 sudhI digaMbaroe savAranA 6 thI 9 sudhI traNa kalAka ja pUjA karavI. bAkInA 21 kalAka zvetAMbara ja kare. te ja pramANe digaMbaronA dazalakSaNa (paryuSaNa) parvanA bhAdaravA zuda 5 thI anaMta catudarzI-bhAdaravA zuda 14 sudhInA 10 divasomAM zvetAMbaroe savAranA 6 thI 9 sudhI ja pUjA karavI ane bAkInA 21 kalAka digaMbaroe karavI. koIpaNa pakSanA lokone game tyAre darzana karavA javAnI chUTa che. tyAra pachI bIje varSe saM. 1962 mAM kAraMjAmAM baMne pakSanI mITiMga maLI ane temAM evo sudhAro karavAmAM Avyo ke Aso vada 14nA divase zvetAMbaroe savAranA 6 thI 9 sudhI ja pUjA karavI. bAkInA 21 kalAka digaMbaravidhi pramANe tema ja Aso vada amAvAsyAne divase savAramAM 6 thI 9 digaMbara vidhi pramANe ane bAkInA 21 kalAka zvetAMbara vidhi pramANe pUjA vagere karavuM. A TAIma Tebala atyAre paNa te ja pramANe cAlu che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dang Dang Tu | zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanA tIrthamAM zvetAMbara tathA digaMbarone pUjAno niyata samaya darzAvatuM TAIma Tebala divasa | savAre 9thI1ra1rathI3 3thI6 | rAtre 8thI10 1thI 12thIra rathI4 | 4thI6 6thI9 6thI8 guruvAra | letAMbara zukravAra | digaMbara zanivAra zvetAMbara ravivAra somavAra | | cetAMbara maMgaLavAra | digaMbara budhavAra zuda letAMbara budhavAra vada digaMbara digaMbara 128282828 8 8 8 8 8 8 ? Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu digaMbarabhAIone ATalAthI paNa saMtoSa na thayo. zvetAMbarono badho ja adhikAra paDAvI levAnI temana manovRti thaI ane temaNe paDadA pAchaLa cAlabAjI zarU karI. jyAre jyAre aMtarikSa bhagavAnano lepa ghasAI jAya tyAre zvetAMbaro pharIthI lepa karAvatA hatA. pUrvanA lepa pramANe ja temaNe saM. 1964mAM lepa karAvyo ane temAM kaTisUtra (kaMdorA) ane kacchoTanI AkRti paNa pahelAMnI jema karAvI hatI. digaMbaroe gupta rIte AvIne kaTisUtra, kacchoTa vagere bhAgone loDhAnA ojArothI chedI nAkhyA khodI nAkhyA. A bhaMyakara banAva saMvata 1964 nA mahA sudI 12 ne divase IsvI sana 12-2-1908) banyo. zvetAMbaronI lAgaNIne bhayaMkara AghAta pahoMcyo. zvetAMbara mata pramANe cakSu, TIkA tathA AbhUSaNa caDAvavAmAM ane navAMgI pUjana karavAmAM paNa digaMbaro taraphathI avarodho nAMkhavAmAM AvyA. samAdhAnano mArga ja na rahyo. AthI chevaTe kaMTALIne zvetAMbaroe AkolA korTamAM IsvIsana 1910 nA phebruArInI 10 mI tArIkhe divAnI kesa dAkhala karyo. A kesa chevaTe TheTha prIvI kAunsIla sudhI pahoMcyo. ane tyAMthI sane 1929 mAM cUkAdo Avyo tyAM sudhI cAlyo. A pachI A ja varase pUjyapAda svargastha zrI 1008 sAgarajI mahArAja muMbaIthI aMtarikSano saMgha laIne AvyA hatA te vakhate paNa ghaNuM tophAna thayuM hatuM. A badhA banAvothI zvetAMbarone ghaNo AghAta pahoMcyo. chevaTe thAkIne temaNe IsvIsana 1910 nA phebruArInI 11 mI tArIkhe AkolA jIllAnI korTamAM divAnI kesa dAkhala karyo. zvetAMbaro taraphathI zA kauzIlAla pAnAcaMda (bAlApura) zA kalyANa caMda (yevalA) | vigere pAMca jaNa sAme kesa mAMDavAmAM Avyo hato. zvetAMbaro taraphathI dhArmika lAgaNI duHkhavavA badala, lepane nukazAna karavA badala temaja paiDhInI Avakane hAni pahoMcADavA vigere badala rUA. 15425 no dAvo diMgabaro sAme karavAmAM Avyo hato ane zrI aMtarikSajInI pratimA zvetAMbara AmnAya pramANe ja che, pratimAjInI pUjA karavAno zvetAMbarone abAdhita ane saMpUrNa adhikAra che, temaja kacchoTa ane kaTisUtravALo lepa karavAmAM ane cakSu-TIkA-mugaTa vigere AbhUSaNa caDAvavAmAM harakata karavAno digaMbarone koI ja adhikAra nathI e jAtanI korTa pAsethI mAgaNI karavAmAM AvI. arthAta A tIrtha zvetAMbarI ja che e vAtanI jAherAta korTa pAsethI mAgavAmAM AvI. AnA samarthanamA 600 jeTalAM vahIvaTI tathA zAstrIya vigere purAvA rajU karavAmAM AvyA 1 thI 7 naMbaranA AropIo upara lepa khodI nAMkhavAno Aropa mUkavAmAM Avyo. ulaTa pakSe digaMbaro taraphathI badhA Aropono InkAra karavAmAM Avyo ane temaNe paNa evI ja mAgaNI karI ke-A tIrtha sarvathA digaMbaronuM ja che evI korTa thI aMtarikSa pArzvanAtha sAvA, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAherAta kare. IsvIsana 1905mAM TAImaTebala karIne digaMbarone pUjA vageremAM samAna adhikAra eka vakhata ApIne have tIrthano sarvAdhikAra (Absolute Right) mAgavAno zvetAMbarone adhikAra nathI. A jAtano temaNe esTopela (aTakAvavA) no kAyado paNa upasthita karyo. korTe banne pakSanA purAvA tathA nivedano tapAsyAM ane pakSanI aneka vyaktionI jubAnI lIdhI. kamIzana nimAyAM. aMtarikSamAM jAte jaIne tapAsa paNa karavAmAM AvI. chevaTe sana 1918 nA mArcanI ra7 mI tArIkhe AkolA korTanA vadhArAnA nyAyAdhIze (Additional District Judge) 40 pAnAno laMbANa cukAdo Apyo. temAM temaNe jaNAvyuM ke tIrtha ane mUrti zvetAMbarI ja che, paraMtu sana 1905 mAM zvetAMbaroe TAImaTebala karatI vakhate rAjIkhuzIthI digaMbarone paNa adhikAra Apyo hovAthI have zvetAMbarothI digaMbaronA adhikArano InkAra karI zakAya nahIM. lepanA saMbaMdhamAM nyAyAdhIze jaNAvyuM ke pahelAM paNa jyAre jyAre lepa karavAmAM Avyo hato tyAre tyAre kaTisUtra ane kacchoTano dekhAva temAM karavAmAM Avato ja hato, ema aneka purAvAothI siddha thAya che. savaMta 1964 (IsvIsana 1908) nA lepa vakhate zvetAMbaroe temAM kaMI paNa umeryuM hoya ema huM kSaNavAra paNa mAnI zakto nathI. A jajamenTane anusaratuM hukamanAmuM paNa sana 1918 nA eprIlanI bIjI tArIkhe ApavAmAM AvyuM temAM mukhya kahIkata nIce mujaba che "baMne pakSanA lokoe saM. 1991 sana 1905) mAM thayelA TAImaTebalane vaLagI rahevuM. ane tenA niyamone pALavA. potAnA pakSamAM je kaMI nANAMnI Avaka thAya te alaga alaga ekaThI karavAno baMnene adhikAra che (lepa khodI nAkhyAnI vAta sAcI hovA chatAM) kyA mANase lepa khodI nAkhyo che, e vAtane zvetAMbaro siddha karI zakyA na hovAthI nukazAnInA badalAnI temanI mAgaNI kADhI nAkhavAmAM Ave che. zvetAMbarone temanA samaya daramiyAna ca-TIkA-mugaTa-AMgI vagere rAkhavAno hakka che. te ja pramANe digaMbarone paNa temanA samayamAM cakSu, TIkA vagere sivAya temanI paddhati pramANe pUjA karavAno adhikAra che. zvetAMbaro mUrtino lepa karAve temAM tathA lepamAM kaMdorA-laMgoTa vigereno AkAra kADhe temAM digaMbaroe jarA paNa harakata nAkhavI nahIM, paraMtu zvetAMbaroe kaMdorA-kacchoTa vagerenAM cinha evAM AchAM pAtaLAM karavA ke jethI digaMbaronI lAgaNI duHkhAya nahIM "mUrti ane maMdira mULamAM zvetAMbarI hovA chatAM atyAre zvetAMbaronI sarvAdhikAranI mAMgaNI nAmaMjUra karavAmAM Ave che." A cUkAdAthI zvetAMbaro ane digabaro baMne nArAja thayA. koIne paNa sarvAdhikAra maLyo nahIM. zvetAMbarone vahIvaTa karavAno paNa saMpUrNa ane abAdhita adhikAra na maLyo. lepa karavAno ane lepamAM kacchoTa tathA kaMdorAnI AkRti kADhavAno thI aMtarikSa pArzvanA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikAra zvetAMbarone avazya maLyo, paNa korTano hukama eTalo badho aspaSTa hato ke kacchoTa ane kaMdorA vagereno AkAra keTalo moTo kADhavo eno spaSTa khulAso temAMthI maLato na hato. AthI madhyaprAMtanA jyuDIziala kamIznaranI nAgapuranI korTamAM sane 1918 nA julAInI 15 mI tArIkhe zvetAMbaroe apIla dAkhala karI. digaMbaro taraphathI paNa zvetAMbaro sAme apIla (Cross-Appeal) dAkhala karavAmAM AvI. A apIlano cUkAdo sane 1923 nA okTobaranI 1 tArIkhe Avyo. nyAyAdhIza pI. esa. koTavAla tathA epha. Dabalyu. e. prIDo (Prideaux)- baMnee maLIne ApelA 16 pAnAM jeTalA vistRta cUkAdAnA aMtamAM badhA purAvAnI pheratapAsa karIne jaNAvyuM ke- ''A kesamAM mukhya prazna saMpUrNa mAlIkIno nahIM paNa saMpUrNa vahIvaTano che, tethI zvetAMbaronI vahIvaTano jo saMpUrNa adhikAra ApavAmAM Ave to temane saMtoSa thaze. lepamAM kaMdorA ane kacchoTa vagereno AkAra kevo kADhavo enI nizcita sUcanA ApavAnI amane jarUra jaNAtI nathI.'' maMdira ane mUrti to zvetAMbarI ja kabUla rAkhavAmAM AvyA. korTanuM hukamanAmuM nIce pramANe che. (4) 'zvetAMbarone maMdira tathA murtinA vahIvaTano saMpUrNa adhikAra ApavAmAM Ave che. kaTisUtra-kacchoTa tathA lepa karavAno zvetAMbarone saMpUrNa adhikAra che. temanI paddhati pramANe cakSu-TIkA-mugaTa ane anya AbhUSaNo caDAvavAno paNa temane adhikAra che. (A) sana 1905 mAM thayelA TAIma-TebalanI goThavaNa pramANe diMgabarone paNa temanA samaya daramyAna cakSu TIkA-mugaTa athavA AbhUSaNothI rahita mUrtinI pUjA karavAno adhikAra che. mAtra temaNe kacchoTa, kaTisUtra tathA lepane na khaseDavAM ke te saMbaMdhamAM mAthuM mAravuM nahIM. A cUkAdAthI zvetAMbarone amuka prakArano saMtoSa thayo, paNa digaMbaro ghaNA ja nArAja thayA tethI temaNe IMglAMDamAMnI prIvI kAunsIlamAM apIla karI. A apIlano cUkAdo sana 1929 nA julAInI 9 mI tArIkhe Avyo. prIvI kAunsIle nAgapura korTanA cUkAdAne ja mAnya rAkhyo ane spriMgabaronI apIla kADhI nAkhI. temaja nAgapuranI korTamAM zvetAMbarone je kharca lAgyo hato te kharca ane prIvI kAunsIlamAM kesa cAlo te daramyAna IMglAMDamAM zvetAMbarone thayelo 689 pAunDa (lagabhaga haza hajAra rUpiyA) no kharca digaMbaroe zvetAMbarone Apavo e jAtano paNa prIvI kAunsIle hukama karyo. Their Lordships do this day agree humbly to report to Your Majesty as their opinion that this appeal ought to be dismissed and the decree of the Court ofthe judicial Commissioner of the Central Provinces zrI aMtarikSa pArzva Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dated the 1 st day of october 1923 affirmed and that the peririon for stay of execution ought to be dismissed. And in case Your Majesty should be pleased to approve of this report then Their Lordships do direct that their be paid by the Appellants to the Respondants their costs of this appeal incurred in the Court of the said Judicial Commissioner and the sum of *689-3 s.-o. d. for their costs their of incurred in England. (pravI unnIttano riporTa tA. 1-7-2121) atyAre A vyavasthA anusAra ja badho kArabhAra cAle che. zvetAMbarI saMpUrNa rIte vahIvaTano sarvAdhikAra bhogave che. maMdiramAM sudhArA-vadhArA je kaMI karavuM hoya te vinA DakhalagIrIe karI zake che. sana 1905nuM TAIma-Tebala mAtra kAyama rahyuM che ane te pramANe diMgabarabhAIone temanI vidhi pramANe temanA samayamAM pUjAarcA karavAno adhikAra maLyo che. zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA tIrthanA vahIvaTa tathA mAlikI vigere upara adhikAranA saMbaMdhamAM zvetAMbaro tathA digaMbaro vacce ghaNA lAMbA samaya sudhI cAlelA kesano ane vivAdono ullekha vistArathI AvI gayo che. A kesa TheTha IglAMDanI prIvI kAunsIla sudhI pahoMcyo hato. ane tyAMno cukAdo IsvIsana 1929 nA julAInI 9 mI tArIkhe Avyo hato, e paNa jaNavAI gayuM che. provI kAunsIlano e cukAdo IglIza bhASAmAM ja akSaraza: nIce mujaba ApavAmAM Ave che. eno bhAvArtha pahelA AvI gayo hovAthI gujarAtI anuvAda nathI karyo privI kAunsIlanA cUkAdAnI mULa kopI Privy Council Appeal No 69 of 1927 Honasa Ramasa lad Dhakad and others.... Appellants Vs Kalyanchand Lalchand Parni Gujrathi and others..... Respondents. From:The Court of the judicial Commissioner of the Central Provinces. Judgement of the Lords of the Judicial Committee of the Privy Council, Delivered THE 9TH July, 1929. zrI atarikSa pArzvanAtha AST Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Present at the Hearing. Lord Blanesburgh. Lord Tomlin. Sir Lancelot Sanderson. (Delivered by Lord Blanesburgh.) At Shirpur, in the District of Akola, there has stood for five hundred years and it may be for much longer, the Jain Temple of Antariksha Parasnath. The Jains are roughly ranged into two main divisions- the Digambaris, represented in this suit by the appellants and the Swetambaris represented by the respondents. One of the essential religious differences between the two is that Digambari idols are worshipped in a state of complete nudity, while the idols of the Swetambaris are revered draped and decorated with jewellery and ornaments. This deep-seated doctrinal or liturgical difference between these influential sections of the Jain community lies at the root of the dispute which has ripened into this portentious litigation. In the temple at Shirpur there is an ancient idol, ""Shri Antariksha Parasnath Maharaj," believed by the Swetambaris to be self-existent. The deity is held in deep veneration by them, also by the Digambaris. It has apparently been a subject of controversy time out of mind whether it is a Swetambari or a Digambari idol, and whether as originally existent it was covered at the waist by a tie or band carved out of the stone or sand of which it is composed as the Swetambaris assert-or whether, it being apparently agreed that the private parts are not visible to the worshipper, this resulted not from any tie or band or other physical covering but from the actual posture of the idol itself, as is the contention of the Digambaris, the Swetambaris used from time to time to plaster the idol's body as a result of which that which was alleged by them to be a self-existent waist band had in the Digambari view been produced and the immediate occasion of the suit was that on the 13th February. 1908, the defendants 1 to 7, with other Digambaris acting in the interest of the sect chiselled, as the plaintiffs alleged, by means of iron instruments, the alleged self-existent tie and waistband from the body of the idol and removed the plaster and erased the lines on its hands and ears, outraging thereby the religious feeling of the Swetambaris. For all this the plaintiffs claimed Rs. 15,003 as damages. But the scope of the suit was not limited to that claim. It became the medium for vindicating Swetambari pretensions ranging for beyond its immediate occasion. By their plaint the plaintiffs asserted that the property and right of management of the entire temple was and always had been exclusively in the Swetambaris. On that footing they claimed substantive | 30 N viaRa yiedolla Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ relief against the defendants as Representing the Digambaris and the defendants were not slow to take up the challenge so thrown down, for although from time to time objecting to the regularity of the suit during its progress in India, they joined, without regret apparently in this prolonged conflict, which, after nearly 23 years of Litigation in India, has at length been brought before His Majesty in Council for final adjudication. The Swetambari case as put forward by them can be shortly stated. Both the Temple of Shri Antariksha Parasnath at Sirpur and that idol therein belong to their sect of the Jain community. It had been the uninterrupted privilege of the sect from time immemorial to worship the idol with the part showing the male organ covered up by a waist-tie and band and jewels and pastings on the body. The Swetambaris alone had uninterruptedly managed the affairs of the temple and of the idol, the Degambaris having no part or lot therein, until 1905, when, with due consideration, as it is put, for the desire of the Digambaris to worship the sacred deity in their own way, some members or the Swetambari sect disinterestedly effected arrangement whereby the Digambaris were permitted to worship the idol at specified times without ornaments and under certain rules which safeguarded the religious beliefs and the customs of the Swetambaris. But after two years's cooperation the Swetambari followers had become convinced that the continuance of the association with the Digambaris was detrimental to the religious sentiments, rights and management of the Swetambaris, and on the 13th February 1908, matters came to a head, when the idol was mutilated by defendants 1-7 in the manner already referred to. Since then the defendants had been obstructing the Swetambaris in placing upon the deity its accustomed ornaments and in restoring it to its self-existent form. And the plaintiffs claimed damage: injunctions restraining the defendants and other Digambari followers from raising any obstacle to the managements of the Samsthan by the Swetambaris or the restoration of the image to its original form by them. Declarations were asked for, framed so as to obtain a decision from the Court that the Swetambari management of the temple and idol was absolute and uncontrolled; that no worship of the diety except in its self-existent condition and covered as required by the religious principles of the Swetambaris should take place, and injunctions were sought to make these declarations effective at the instance of the Swetambari. The answering case of the Digambaris may not inadequately be described as a complete repudiation of the claims of the Swetambaris, with the counter assertion, by themselves, of rights over the temple and 1 aMtarikSa pArzvanAtha 30 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ the idol as extensive and as absolute as those put forward by the Swetambaris. Their case is to be found in the written statement of defendant No. 8, which was adopted as their own by the other defendants. In the course of that statement the charges of the plaintiffs with reference to the alleged mutiliation of the idol by defendants are repudiated, and the views of the Digambaris with reference to the original form of the idol are put forward. With reference to these charges it may at once be stated that the plaintiffs'-allegations as to the defendants' responsibility were not established at the trial, and their claim for damages, which was resisted by the defendants on technical as well on substantial grounds, has failed and is no longer persisted in. For the rest, the case presented by the written statement referred to was that the temple in question originally and absolutely belonged to the Digambari Jains, the Digambaris at Shirpur doing all the management, with the help and advice of other followers at Khamgaon and Karanja. The association between the two sects referred to in the plaint was stated to have been brought about by an invitation from the Digambaris to some respectable gentlemen from among the Swetambaris to join in a committee of management under an arrangement which continued until 1908, when the Treasurer and Vice-President of the committee, both Swetambaris with a view of with holding the wealth of this Digambari tample, had kept back the accounts which, when called upon, they had agreed to present; in consequence of which conduct, as appears to be implied in the written statement, their instance. In confirmation of the assertion that the tample and idol were Digambari, it was pointed out in the statement that the Deity in question was Digambari in its position, having been installed by a Jain Digambari King in a temple of Digambari style and construction and that, itself a principal idol, it was surrounded by Digambari idols worshipped only by Digambaris. The Swetambari had never worshipped this diety with the chaksu and tika and ornaments, and they had never been permitted by the Digambaris so to do. No conflict could be more complete and eleborate. Each of the two sects asserted an exclusive property in the temple and idol, with a right of management entirely uncontrolled. Joint control imposed by one sect upon the other was a suggestion foreign to the cases of both. It was the common position as pleaded the period of association, so vaguely referred to by both contestants, in no way impinged upon the absolute and exclusive rights claimed by each of them. The association as put forward on both sides was on more than a temporary arrangement zrI aMtarikSa pArzvanAtha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ that could at any time be brought to an end by those who by invitation had brought it into being. The vital importance of these identical pretensions will emerge in the sequel. The cases so put forward were litigated at great Length and over many years, first in the court of the Additional District Judge of Akola, and on appeal before the learned Judicial Commissioner of the Central Provinces. At the trial many witnesses were called on both sides and many exhibits produced; 600 of these were put in on the plaintiffs' side alone. In the result, on the cases so made, the findings of both courts are concurrent and are expressed in judgements of great elaboration and meticulous care. Broadly, the findings are in favour of the Swetambaris. These had all along been in actual management of the temple and idol; their title and right of management had been exclusive, and they had been worshipping the image with jewels, ornaments and paintings, the male organ of the diety being covered with the waisttie and band for a period, which could not be definitely ascertained, but at any rate from 1847-48. The Digambaris had also been allowed to worship in their own way in the temple; but the witnesses of the winership of the Digambaris on the point of the ownership of the temple and its management were not believed. As a result, however of the evidence taken, the period of association, gaurdedly dealt with by both disputants, assumed a significance more decisive than either of them had been prepared to acknowledge. It was disclosed that at the commencement of the present century, the management of the temple, although nominally in the hands of the Swetambaris, had been in fact usurped by the servants of the temple known as Polkars, who for many years had exercised independent control and had become ""Perfect masters of the situation" as the learned Trial judge expressed it. They set their employers at defiance. And, to consolidate their own position, tried to play off the Digambaris against the Swetambaris. They also maltreated and plundered the pilgrims. The two sects united to face a common enemy, and in order to deprive the Polkars of the powers they had usurped, the Digamb instance of the Swetambaris, agreed to cooperate, with the result that in May 1901, a Joint committee of equal numbers of Swetambaris and Digambaris was formed to undertake the management of all affairs, the prime mover in the arrangement on behalf of the Swetambaris having apparently been Kalyanchand Lalchand one of the present respondents. This committee, acting on behalf of both sects, joined in instituting criminal proceedings against the Polkars, who, as a result, were reduced to the position of servants of both. It was clearly the view of the learned zrI aMrtApakSa pArvanAtha yo Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Trial Judge, not dissented from an appeal, that but for the aid of the Digambaris then rendered, and but for the monetary assistance then provided by them, the temple and all control over it would have been lost to both sects. This made all the more significant the proceedings at a general meeting of the jains in 1905, at which the Joint Committee still being in management, there was framed a scheme whereby the worship of the idol was to be performed by both sects in turns according to a regular time-table, which allocated precisely the same length of time for worship to each sect, The result, as held by both Courts, was that for the further period between the ejectment of the Polkars and the quarrel over the plastering of the idol in 1908, the two sects managed the temple through their committee, and worship was carried on by each sect in accordance with its own ceremonies and observances as prescribed by the time-table propounded in 1905. And in the view of the learned Trial Judge, those arrangements set at rest all disputes as to worship and as to the management of the Samsthan so far as the peculiarities of their worship and devotion went and they practically set a seal upon the recognised privileges at each party. Giving effect, therefore, to a plea of estoppel set up by the defendants, he held that the plaintiff Swetambaris could no longer deny the right of the Digambaris to the joint management of the temple and to the worship of the idol in their own way as both of these matters were in the year 1905. The Learned judge's decree is dated the 27th March, 1918. Naturally no declaration that the Swetambaris are entitled to any exclusive right of management is made, while the claims of the Swetambaris to exclusive privileges of worship are disallowed. These parties are to adhere to the time-table of 1905 and to obey the time regulations and procedure of worship in their own time as settled then. The collections of money and offerings are to be made by the two sects as hitherto from the time of the separation of their gadis and cash. The swetambaris are to be entitled to worship the image with the ornaments chaksu, tika and the like, according to their forms of worship, but only in their own time; no injunction is to restrain the Digambaris from insiting upon their right to worship the image without ornaments, and in their own way and in their own time according to the timetable. Each Party is therefore directed strictly to adhere to the timetable and the time limit imposed therein. Finally, an injunction is granted against the Defendants and all other Digambaris restraining them from interfering with the Swetambaris in zrI aMtarikSa pArzvanAtha 41 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ the plastering of the idol so as to show the configuration on it of a waistband and waist-tie and certain marks on the ears and palms, but the order directs that "These marks shall not be so bold and prominent so as to be offensive in any way, and they shall be shown with a light touch of plaster and as faintly as possible." Both parties were dissatisfied, and the surviving plaintiff Swetambaris by notice of appeal and the defendant Digambaris by cross objections to the decree, set up again before the court of the judicial Commissioner. Central provinces their respective cases as originally pleaded. Before that court, however, as stated in its judgment, the Swetambari appellants no longer contested the right of the Digambaris, as declared by the decree of the Trial judge to worship in their own way and in their own time, according to the time-table, to which must be added the statement of their Counsel before the Board that they now make no claim to the collections of money and offerings made by worshippers during the periods of worship assigned to the Digambaris. The Cross-objections of the Digambaris having failed to impress the court, the issue there, at the end of the day, resolved itself into the question whether the Subordinate judge was wrong in refusing to grant to the Swetambaris a declaration of their exclusive right of management. Cou Digambaris finally contending only for the retention of the joint management as decreed by the Subordinate judge. In the result the Appellate Court declared and held that the Swetambaris were, on the facts found, entitled to the exclusive management of the Temple, and that the plea of estoppel set up by the written statement had no reference to that position. The conclusions of the Court are embodied in its decree of the 1st October, 1923. It is from that decree that the present appeal is brought. On full consideration of the whole case their Lordships have reached the conclusion that the decree is right. The plea of estoppel contained in the written statement is perfectly general in its terms, and the defendants, when asked, refused to give any particulars of its meaning. In the absence of such particulars it seems to their Lordships impossible for the appellants to contend with success that it was thereby intended to set up against the plaintiffs' claim to exclusive management an estoppel which would at once be fatal to the same claim then being substantively put forward by themselves. But the question is not only one of form or of pleading It is also one of substance. The appellants' case forcibly presented to the Board was that the facts found by the learned Trial Judge imported an thI aMtarikSA pArzvanAtha Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agreement between the two sects as definite and permanent in the matter of Joint management, as the time table in the matter of worship was now admitted to be. No such agreement, however, is pleaded even in the alternative. No issue with regard to it was directed. No such issue could have been directed as the existence of such an agreement was entirely contrary to the only pleaded case either of the plaintiffs or of the defendants. Moreover the evidence taken was not pointed to any such issue, and as it stands, is in all its prolixity on this issue, incomplete. In saying this, their Lordships have specially in mind the absence of Kalyanchand from the witness box-as absence only justifiable by the fact that this matter on which his evidence must have been so direct was not in issue at the trial. Lastly, the concession of the time-table now made by the respondents does not, as it seems to their Lordships. carry with it any admission of a right on the part of the Degambaris to participate in the management. No one has, in fact, suggested that the time-table without management is valueless, on the contrary, the evidence shows that this has been the prevailing order since the final rupture between the parties took place in 1908. Their lordships need hardly affirm that they may call the Digambari right to the time-table as now declared, with all its implications, is in no sense a matter of favour. It is a matter of right by the Digambaris will bring them into conflict with the courts. Nor will they forget that, by the admission of their learned counsel before the Board, they make no claim to the collections of money and offerings made by worshippers during the Digambari periods of worship. With these matters kept fully in mind by the Swetambaris there seems to their Lordships to be no reason why under this arrangement the relations between the two sects should not in this matter be in the future entirely harmonious. In the result, therefor, the appeal fails and their Lordships will humbly advise His Majesty that it be dismiseed with costs. Their Lordships will further humbly advise His Majesty that a petition lodged by the appellants for a stay of execution of the decree of the judicial Commissioner be also dismissed with costs. DECREE ""The court of the judicial commissioners on the 1st October 1923 made a decree setting aside the decree of Lower Cout and ordering (1) That the Swetambaris are entitled to the exclusive management of the temple and image of Shri Antariksha parasnathji Maharaj and that they have right to worship the image in accordance with their custom. (2) That the Digambaris have a right of worshipping the image in accordance with an arrangement made in 1905 but are not to interfere zrI aMtarikSa pArzvanAtha 43 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ with the Swetambari Customs of worship. (3) That the Digambari sect be permanently restrained from obstructing the Swetambari sect in getting the image restored to its original form and plastering the same now and hereafter." "That the appellants obtained leave to appeal to your majesty in council." ""THE LORDS OF THE COMMITTEE in obedience to his late Majesty's said order in concil have taken the appeal and humble petition into consideration and having heard counsel on behalf of the parties on both sides. Their Lordships do this day agree humbly to report to Your Majesty as their opinion that this appeal ought to be dismissed and the decree of the Court of Judicial Commissioners of the Central Provinces dated 1st day of October 1923 affirmed." ""HIS MAJESTY having taken the said report into consideration was pleased by and with the advice of HIS privy Council to approve thereof and to order as it hereby ordered that the same be punctually observed obeyed and carried into execution." zrI ataMrikSapArzvanAtha bhagavAnanA tIrthano vahIvaTa karavAno zvetAMbarone saMpUrNa adhikAra ApatA, ataMrikSapArzvanAtha bhagavAnanI mUrtinI potapotAnI vidhi pramANe vArApharatI saunA TAIma daramyAna pUjA karavAno zvetAMbara digaMbara baMnene adhikAra ApatA, tathA mUrtine lepa karavAno zvetAMbarone adhikAra ApatA privI kAunsIlanA cUkAdA sudhInA ItihAsane ApaNe joI gayA chIe. polakaronA hAthamAM tIrtha hatuM te vakhate paNa mUrtine lepa karavAmAM Avato hato. polakaronA hAthamAMthI choDAvyA pachI sane 1908 mAM lepa karavAmAM Avyo, paNa digaMbaroe loDhAnA ojArothI kacchoTa tathA kaMdorAnA bhAgane khodI nAkhyA tethI zvetAMbaroe korTamAM kesa dAkhala karyo ane teno nAgapuranI korTathI sane 1923 mAM cUkAdo Avyo temAM maMdira ane mUrtinA vahIvaTano ane kaTisUtra tathA kacchoTa sahita lepa karavAno zvetAMbarone adhikAra maLyo. AthI zvetAMbaroe tarata ja sane 1924 mAM lepa karAvyo. jo ke A vakhate digaMbaroe korTamAM aTakAvavA (StaynI) mAgaNI karI hatI, paNa te maMjUra thaI nahotI. AthI temaNe temanA pUjAnA TAIma daramyAna roja garama ukaLatA dUdha ane pANInA prakSAla karIne lepane dhoI nAMkhavAno prayatna karyo ane lepane ghaNuM nukasAna pahoMcADyuM. A rIte digaMbaro temane maLelA pUjAnA adhikArano sadupayoga (!) karIne rAjI thayA. tyArabAda temaNe privI kAunsIlamAM apIla karI teno paNa cUkAdo nAgapuranA cUkAdAnI jema zvetAMbaronI tarapheNamAM ja Avyo. AthI dviddha suddha mati / e nyAyathI zvetAMbarono adhikAra pAkepAko thaI gayo. eTale zvetAMbaroe maMdiramAM rIperIga kAmanI zarUAta karI. e pramANe zvetAMbaroe mUrtine lepa karavAnI paNa sane 1934 mAM taiyArI zrI aMtarikSa pArzvanAtha 44 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI; paraMtu digaMbaroe te sAme vAMdho uThAvyo ane sIvIla prosIjana koDanI 47 mI kalama ne AdhAre AkolAnI korTamAM temaNe rajI (Application) karI ke - zvetAMbarone privI kAunsIlanA cUkAdAthI lepa karavAno bhale adhikAra maLyo hoya, paNa temAM lepa kyAre karavo temaja lepamAM kaTisUtra ane kacchoTanI pahoLAI tathA jADAInuM pramANa keTaluM rAkhavuM, enI kazI sUcanA na hovAthI jyAM sudhI korTa taraphathI e viSe nirNaya karavAmAM na Ave tyAM sudhI zvetAMbarone lepa karavAnI rajA na maLavI joIe. zvetAMbaroe A sAme vAMdho uThAvyo ke sivIla prosIjara koDanI 47 mI kalama nIce A arajI thaI zakatI nathI. AkolAnI korTanI nyAyAdhIze zvetAMbaronI A dalIlane maMjUra rAkhI. ane 11-1-1937nA orDarathI digaMbaronI arajI kADhI nAMkhI. eTale digaMbaroe tarata nAgapuranI hAIkorTamAM apIla karI. hAIkorTa digaMbaronI arajI maMjUra rAkhI ane lepanI rIta nakkI karavA mATe A kesane AkolAnI korTa upara pAcho mokalI Apyo. kesa cAlyo ane temAM digaMbaroe kaTisUtra ane kacchoTanA cinha ne bahu ja AchApAtaLA ane bArIka banAvavAnI mAgaNI karI. zvetAMbaroe kahyuM ke bhUtakALamAM aMtarikSajInI mUrtinA lepamAM jevI kaTisUtra ane kacchoTanI AkRti kADhavAmAM AvatI hatI tevI kADhavAno amane adhikAra maLavo joIe. korTe baMne pakSanAM aneka sAkSIonI jubAnI lIdhI ane purAvAone AdhAre 13-9-1944 tArIkhe AvA AzayanonikAla (Order) Apyo ke zvetAMbarone kaTisUtra tathA kacchoTanI lepamAM AkRti kADhavAno adhikAra che. kaTisUtra (kaMdorA) nI pahoLAI 1 IMca jeTalI rAkhavI. ane kamaranI eka bAjuthI bIjI bAju sudhI jyAM sudhI pahoMce tyAM sudhI kamarane pharatI kaTisUtranI AkRti kADhavI. kaTisUtranI DAI 1/3 ekatRtIyAMza Ica ardha goLa AkAre kADhavI. kacchoTanI DAI 1/8 ekaaSThamAMza Ica jeTalI rAkhavI. ane pahoLAI uparanA (prAraMbhanA) bhAge ra IMca jeTalI ane nIcenA (cheDAnA) bhAga AgaLa rAya Ica jeTalI rAkhavI. mUrtino lepa cAlato hoya tyAre ane sukAI jAya tyAM sudhI pUjAprakSAla upara zvetAMbaro pratibaMdha mUke te sAme digaMbaroe vAMdho uThAvavo nahIM. ane zvetAMbaroe jyAre lepa karavo hoya tyAre lepa karI zake che, e sAme digaMbarone vAMdho uThAvavAno adhikAra nathI. A pramANe hukama (Order) maLavAthI zvetAMbaroe tarata ja lepa karavAnI taiyArI karI dIdhI ane jAhera khabara paNa ApI dIdhI. teTalAmAM digaMbaroe AkolAnA cUkAdA sAme pharI pAchI nAgapura hAIkorTamAM sana 1944 mAM apIla karI. hAIkorTanA yuropiyana jaja R. E. poloke 8-7-1947 nA roja nikAla (Order) Apyo ane temAM AkolA koTranA orDarane maMjUra rAkhIne digaMbaronI apIla kADhI nAMkhI. ane TIkA karI ke digaMbaro jANI joIne kesa laMbAvI rahyA che mATe zvetAMbarone je kaMI korTanuM kharca thayuM che te bharapAI karI ApavA mATe digaMbarone hukama karyo | 45 mi che pAke thI atirikSA pArzvanA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A hukama maLatAM ja zvetAMbaroe lepanI taiyArI karI dIdhI teTalAmAM to digaMbaroe nAgapuranI hAIkorTamAM leTarsa peTaMTa apIla (Letters Patent Appeal) karI ane lepanI aTakAyata cAlu rAkhavAnI (Continuation of the stay) mAgaNI karI, paNa 17-3-1948 nA hukamathI korTe e apIla paNa kADhI nAkhI, ane lepa karavA badala koI paNa prakArano manAI hukama ApavAnI nA pADI. AthI koI paNa jAtanI ADakhIlI vacamAM na rahevAthI 3-10-1948 tArIkhe zvetAMbaroe lepa karavAnI zarUAta karI, ane lepa sukAI jatAM 13-11-1947 thI pUjA-prakSAlanI zarUAta paNa karavAmAM AvI. atyAre A suMdara ane tejasvI lepathI mUrti jhagamaga jhaLakI rahI che. savaMta 2015 mAM prabhu pratimAne pharI lepa karavAno prasaMga upasthita thayo. lepanuM kAma zarU thatAM digaMbarIoe sarakAramAM taddana khoTI phariyAdo noMdhAvI prabhunI ghoraAzAtanA karI. satya kahIkata purI pADatA badhA avarodho dUra thayA. lepa zAMtithI pUrNa thayo. digaMbarIoe karelI AzAtanAonI zAMti karavA mATe AcArya bhagavaMta zrI vijayabhuvanatilakasUrIzvaranI nizrAmAM aDhAra abhiSeka ane aSTottarI zAMtisnAtra vagere karavAmAM AvI. saMvata 2017 nA phAgaNa mAsamAM pharI pUjA prakSAla vagere zarU karavAmAM AvI. tIrthonA bIjA nAmollekho zrI aMtarikSapArzvanAtha bhagavAnanA tIrthanA utpatti Adi varNavatAM je prAcIna aitihAsika ullekho upalabdha thayA che, te lagabhaga tamAma ullekhonuM varNana AvI gayuM che. bIjA paNa keTalAMka prAcIna lakhANo che ke-jemAM aMtarikSajIno ItihAsa nahIM paNa mAtra nAmollekha maLe che. AvA ullekho paikInA khAsa khAsa nIce mujaba che. 'zrIpure antarikSa zrIpArzva-A ullekha zrI jinaprabhasUriracita vividhatIrtha kalpAntargata caturazItimahAtIrthanAmasaMgrahakalpa-(pR086)mAM che. Aja jinaprabhasUrie racelA zrIpuraJantarikSa pArzvanAthatvano ullekha pahelAM AvI gayo che. tyAM e paNa sAthe jaNAvyuM che ke-enI racanA saM. 1387 AsapAsa thaI haze. paraMtu caturazIti mahAtIrtha nAmasaMgrahakalpanI racanA saM. 1369 pahelAM ja temaNe karI haze ema lAge che, kAraNa ke A kalpamAM temaNe zatruMjayatIrthanuM varNana karatAM saM. 108mAM 1vajra svAmI ane jADavazAhanA hAthe pratiSThita thayelA zrI AdIzvara bhagavAna ane puMDarIkasvAmIno ullekha karyo che paraMtu A biMbano pratimAjIno saM. 1369 mAM musalamAnone hAthe vinAza thayo hato. thI. aMtarikSa pArzvanAtha Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema zatruMjaya tIrthakalpa (ke jenI saM. 1385 mAM racanA thaI che) mAM pR. 5 mAM temaNe ja jaNAvyuM che. eTale zrIpure antarikSa zrI pArzva- caturazItimahAtIrtha nAma saMgrahakalpamAMno ullekha A ullekha tIrthayAtrA pahelAM mAtra sAMbhaLIne ja karyo hoya. saM. 1473 mAM lakhAyelI dharmaghoSasUriviracita kalikAcArya kathAnA aMtamAM lakhAvanAra AdinuM varNana karatI eka prazastimAM paNa A ja tIrthano 3ullekha che. saMbhavataH 16 mI sadInA prAraMbhamAM racAyelI zrI ratnazekharasUriziSya naMdIratna. ziSya ratnamaMdiragaNiviracita upadezataraMgiNImAM paNa A tIrthano ullekha che. devavimalasUrita hIrasaubhAgya mahAkAvyamAM paNa Ano ullekha che. zIlaratnasUrikRta caturvizatijinastuti (AtmAnaMda sabhA prakAzita, bhAvanagara) mAM pR. 9/ra mAM, tathA e ja pratimAM chapAyelI khuzAla vijayaviracita (saM. 1881) puruSAdAnI pAzvadevanAmamAlA (pR.11)mAM paNa A tIrthano ullekha che. zrI AtmAnaMda sabhA prakAzita jaina aitihAsika gurjarI kAvyasaMcaya (pR. 30, para, 79, ra77) mAM paNa judA judA rAsomAM A tIrthano ullekha che. 1 tathAhi-zrIzatruJjaye bhuvanadIpaH zrIvairasvAmipratiSThitaH zrI AdinAthaH / ... zrIzAntipratiSThitaH puNDarIka: zrIkalazaH / dvitIyastu zrIvairasvAmipratiSThitaH puurnnklshH|" vi0 tI0 kalpa. pR. 85. "itthaM jAvaDirAdyArhatpuNDarIkakapardinAma / mUrtInivezya saJjajJe svarvimAnAtithitvabhAk / / 83 / / dakSiNAGge gavataH puNDarIka ihAdimaH / vAmAjhe dIpyate tasya nAvavisthApitoDapara: 84. vi. ta. - pR. 4 | . 2 "hI grahartukriyAsthAna (1369) saMkhye vikramavatsare / jAvaDisthApitaM bimbaM ste OMrma vattervazAt 1889mA" vi. tI nya. pR. 5 | vistArathI jANavA mATe juo 14-2-50 AtmAnaMda prakAzanA aMkamAM devagirinA lekhamAM mAruM TippaNa pR. 120 3 zrIzatruJjaya-raivatakSitighara-zrIarbuda-zrIpura-zrIjIrAuli-kulyapAka-pramukha zrItIrthayAtrA mudA / kAle'trApi kalau karAlalalite cakre sa saMghAdhipo varSanarthijaneM ghanAghana iva dravyANi pAnIyavat // 10 // etAvatA nijakuTumbayutena nUnAhnasaMghapatinA vasatA'marAdro / zrI antarikSamukhatIrthavicitrayAtrA mukhyA : kRtA vividhapuNyaparamparAstAH In24 - metihAsika mahatvI prazasti pR. 147-8 (premI minandanagraMthAntata) juo. 14-5-50 nA aMkamAM TippaNa. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 "zrIjIrApalli-phalavardhi-kalikuNDa-kurkuTezvera-pAvakA-''rAsaNasa(za)khDezvara cArupa-rAvaNapArzva-vINAdIzvara-citrakUTA-''ghATa-zrIpura-stambhanapArzva rANapuracaturmukha vihArAdyaneka tIrthAni yAni jagatItale vartamAnAni yAni cA'tItAnAgatAni tAni sarvANyapi tattatkALapradhAnacaturanaraziroratnapuruSapurandara-pravartitAnyaiva na tu svayaM smutpnnaani...| ata va vasuMdhAmALa puruSa varga - 350 ta60 pR. (yaza vi. . pra zata) AnuM saMpAdana saM. 1519mAM lakhAyelI prati uparathI karavAmAM AvyuM che. eTale te pahelAMno A graMtha kharo ja. 5. upAdhyAya zrI dharmasAgarajIgaNiviracita tapAgaracha paTTAvalI ke je saM. 1648mAM barAbara racAI gaI hatI temAM paNa pR. 73 mAM (pU. munirAjazrI darzanavijayajI ma. tripuTI saMpAdita paTTAvIsamuccayAMtargata) hIrasaubhAgya kAvyano ullekha hovAthI saM. 1648 pahelAM ja A kAvyanI racanA thaI haze. temAM 6ThThA sargamAM A pramANe ullekha che.- api pArzvajinAntarikSakAbhigha uccaiHsthitikaitavAdiha / kimu lambhayituM mahodayaM bhavinAM bhUvalayAta pracelivAn // 18 // phaNabhRda bhagavannibhAlanAdanubhUtAhivibhutvavaibhavaH / pRdayana muvanadrayazatAM jIvamAt mavatI punaH 21 : eka to "jaya jaya jaya jaya pAsa niNaMda. aMtarIka prabhu tribhuvanatAraka bhavika kamala ullAsa digaMda'' - A 6 kaDInuM stavana che. tathA bIjuM " bheTe bheTe salune prabhu aMtarIka bheTe'- A 3 kaDInuM stavana che. A baMne stavano ghaNAM pustakomAM chapAyAM che. yazoviDagraMthamAlA prakAzita prAcInatIrthamAlAsaMgraha (bhAga 1 pR. 98, 114, 151, 169, 198)mAM paNa judA judA munirAjoe A tIrthanI yAtrA karyAno ullekha che. nyAyavizArada vAcakavara upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA paNa ahiM padhAryA hatA ane temaNe stutimAM be stavano banAvyAM che. aitihAsika mAhitI ApatA saMskRta-prAkRta ullekhonuM gujarAtI bhASAMtara to agAu ApavAmAM AvyuM che. tenA mULa saMskRta bhAgo ghaNA lAMbA lAMbA hovAthI temaja saMskRta prAkRtabhASAne lIdhe ghaNAkharA vAMcakone paNa kaMTALo Ave tethI ahIM ApavAmAM AvatA nathI. vizeSa jijJAsuoe te te saMskRta-prAkRta graMtho joI levA. graMthonAM nAma, prakAzanasthAna, pRSTAMka vigere te te sthaLe jaNAvyAM ja che. kavizrI lAvaNyasamaya saM.1585 mAM eka aMtarikSano chaMda banAvyo che. A chaMda bhAvanagaranivAsI zrI sva. kuMvarajIbhAI ANaMdajIbhAI taraphathI prakAzita thayelA prAcIna stavanAdisaMgrahamAM chapAyo che, ane te 45 kaDIno che, paraMtu thiI aMtarikSa pArzvanAtha ane mArI ja Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlApuramAMthI maLI AvelAM hastalikhita pAnAMomAM 54 kaDIno che. vaLI hasta likhita sAthe sarakhAvatAM prA0 sta, saMvamAM chapAyela chaMdanI kaDIomAM ghaNuM aMtara dekhAya che. eTale A chaMda punaH chApavA yogya samajIne nIce mujaba ApavAmAM Ave che. 6. A sivAya mahimAsAgara ziSya AnaMdavardhanakRta aMtarikSa pArzvanAtha stotra (jainadharmasiMdhu pR. 537), vinayaprabhasUrikRta tIrthayAtrA stavana, samayasuMdarakRta (saM. 1686) tIrthamAlA vigere vigere aneka gujarAtI kAvyomAM A tIrthano ullekha che. kavi lAvaNyasamayaviracita zrI aMtarikSapArzvanAtha chaMda sarasa vacana de sarasati mAta, bolisa Adi ji si vikhyAta; aMtarIka tribhuvanano dhaNI, pratimA pAsa jinesarataNI. 1 laMkadhaNI je rAvaNa rAya, tehataNo banevI kahevAya; kharadUSaNa nAme bhUpAla, ahinisi dharmataNo pratipAla. 12 sadaguru vacana sadA mana dhare, viNa kAla jinapUjA kare; mana AkhaDI dharI che ema, jinapUjA viNa jamavA nema. 3 eka vAra mana ulaTa dharI, gaja ratha ghoDA pAyaka tarI; caDyo ravADI sahu saMcare, sAthe de harAsara visare. 4 deharAsarIyo ciMte IsyuM, vina deharAsara karavuM kirUM ? rAyataNe mana e AkhaDI, jinapUjA viNa nahIM sukhaDI. 15 pratimA viNa lAgI caTapaTI, caDyo divasa dasa bAraha ghaTI; karyA ekaThA velu chAna, sA(mA)the sAkhI kIdho bhANa. 6 nahIM koI bIjI Asana, pratimA nipAI pAsanI; te karatAM navi lAgI vAra, thApyo mahAmaMtra navakAra. I7 paMca parameSTino kare dhyAna, karI pratiSThA sahu pradhAna; deharAsarIyo harakhuM hase, pratimA dekhI mana ullakhe. 10 Avyo rAjA karI aMghola, bAvanacaMdana ke zara ghola; pratimA pUcha lAgyo pAya, mana harakhyo kharadUSaNa rAya. 9 eka vela ne bIje chANa, pratimAno AkAra pramANa; dharamI rAjA ciMtA kare, rakhe koI AzAtanA kare. 10 pratimA dekhI hiyaDuM Thare, sAtha sahita bhalAM bhojana kare; tehaja velA tehaja ghaDI, pratimA vaja taNI pare jaDI. 11 baMdha dharI kharadUSaNa bhUpa, pratimA melI tava ja lakUpa; gayo kAla jalamAMhI ghaNo, pratimA pragaTI have to suNo. 12 elagapura ela.de rAya, kudI che bhUpatinI kAya; nyAyavaMta navi daMDe- loka, pRthivI varate puNyasiloka. 13 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAyataNe zira moTo roga, rayaNIbhara navanidrA jega; roma roma kIDA saMcare, rANI savI nidrA parihare / / 14 eka vAra haya jihAM, te pAchA valI mele tihAM; ThAya, tatakhaNa rAjA acetana thAya. 15 bhogave, karame dohalA dina jogave; rayaNIbhara navi cAle raMga, krIse kAyA dIse caMga. / / 16 gaja ratha parivo, ramavA rayavADI saMco; sAthe samaratha che parivAra, pALA pAyakano nahIM pAra. / / 17 jAtAM bhANa mathALe thayo, moTI aTavImAMhe gayo; thAko rAjA vaDa vizrAma, chAyA lAgI ati abhirAma. / / 18 lAgI tRSA nira mana dharyuM, pANI dIThuM jhAbala bharyuM; pAnI pIdhao galaNe galI, hAtha paga mukha dhoyA valI. / / 19 karI rayavADI pAchA valyo, pahelAM jaI paTarANI malyo; paTarANI raliyAta thaI, thAkayo zayyA poDhyo jaI. / / 20 AvI nidrAyaNI paDI, pAse rahI paTarANI vaDI; hAtha pAya mukha nIrakhe jAma, te kIDA navi dekhe ThAma. 21 rANI mana kautuka vasyo, harakhI rANI hiyaDe hasyo; jAgyo rAjA Alasa moDa, rANI pUche be kara joDa. 22 svAmI kAla rayavADI kihAM, hAtha pAya mukha dhoyA jihAM; te jalano kAraNa che ghaNo, svAmI kAja saraze Apano. 23 / / rAjA jape rANI sUNo, aTavI paMtha ache ati ghaNo; vaDa tIra jhAbala jala bharyo, hAtha pAya mukha dhovana karyo. 24 meM prabhu lIdho tehano bheda, ApaNa jANyuM vaDa viche; ratha jotarIA turaMgama lepa, rAya rANI mIla cAlyA beya. / / 25 tihAM dIThuM jhAbala vaDa tIra, jANe mAna sarovara nIra; harakhI rANI hIyaDe raMga, rAjA aMga pakhALe caMga. gayo ne vadhyo kaSTa sovana samAna; vAna, deha thaI Avyo rAjA elagapurI, mAMDe occhava ANaMda dharI. / / 27 ghara ghara taliyA toraNa tATa, Ave vadhAmaNAM mANika mATa; bhArI ghaNa Ave bheTaNo, dAna amolaka dIje ghaNo. / / 28 rAya rANI mana thayo saMtoSa, ko amArItaNo nighoSa; sasabhUmi DhAle paryaMka, tihAM rAjA suve niHzaMka / / 29 caMdana caMpaka pura kapUra, mahake vAsa agara bharapUra; rayaNIbhara supanAMtara lahe, jANe nara koI AvI kahe. / / 30 ati UMco karI aMba pramANa, nIlo ghoDo nIlo palANa; nIlA Topa nIlA hathIAra, nIla varaNa Avyo asavAra. / / 31 suNa re elagapuranA bhUpa, jihAM jala pIdho tIhAM che kU 5; pragaTa karAve vahelo thaI, tihAM pratimA mAharI che sahI. / / 32 erikSa pA ra6 je kIDAno ThAmaja jo navi jAI tehane rAya rANI saMkaTa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI malokhAnI pAlakhI, mANika ' motI jaDI navalakhI; kAce tAtaNe sAthe dharI, huM AvIza tihAM besI karI. 33 je AjanA jAyA tatakheha, vAcharaDA jotaro teha; pUTha ma vAlIsa jovA bhaNI, sikhAmaNa deuM chuM ghaNI. 34 : Isyo supana lahI jAgyo rAya, praha uThI vanamAMhe jAya cAlyo bhalI sajAI karI, te Avyo vaDa pAse vahI. ||35 te ja la kUpa khaNAvyo jAma, pragaTyo kUpa acala abhirAma; bhaya nIra gaMgA jala jamyo, harakhyo rAjA hiyarDa hasyo. 36 karI malokhAnI pAlakhI, mANika motI jaDI navalakhI; kAce tAMtaNe melI ThAma, AvI beThA tribhuvana svAma. 37 pAsa padhAryA kaMThe kUvA, uccava merU samAnA huA, rathe jetayAM be vAchaDA, cAlyA te kheDyA viNa chaDA. //38 gAya kAminI kare killola, bAje bhUgala bherI Dhola; pAlakhI vAhanane AkAra, navi bhAMje paramesara bhAra. 39 proDhI pratimA bhArI ghaNI, pAlakhI che malokhAtaNI; rAjA mana Avyo saMdeha, kima pratimA Ave che eha ? Il40 vAMkI daSTi kayo AraMbha, rahI pratimA thAnaka thira thaMbha; rAjA loka ciMtAtura thayo, e pratimAno thAnaka thayo. 141 sUtradhAra silAvaTa sAra, teDI Apyo garatha bhaMDAra; Alasa aMgataNAM pariharo, vege IhAM jinamaMDapa karo, 42 silAvaTa tihAM raMgarasAla, kIdhA jinaprAsAda visAla; dhvajadaMDa toraNa thirathaMbha, maMDapa mAMDyA nATAraMbha. 143 pabAsaNa kIdho che jihAM, te pratimA navi bese tihAM; aMtarIka UMcA eTale, tale asavAra jAye teTale. 144 rAjA rANI manane koDa, kharace dravyataNI tihAM koDa; sama phaNA maNi sohe pAsa. elagarAyanI pUrI Asa. 145 pUje prabhune ukheve agara, tina ThAme vAsyo zrInagara; rAjA rAja loka kAminI, ogala kare sadA svAminI. 46 sevA kare sadA dharaNaMdra, paumAvaI Ape AnaMda; Ave saMgha cihuM dizitaNA, mAMDe occhava AnaMda ghaNA. 47 lAkheNI prabhu pUjA karo, moTo mUgaTa manohara bharo; Aratie savi maMgalamAla, bhuMgaLa bherI jhAkajhamAlA ||48 Aja lage sahuko Ima kahe, eka ja doro UMcA rahe; Agala to jAto asavAra, jyAre ela.de rAya avatAra. 149 je jIma jANyo teM tima sahI, vAta paraMpara sadaguru kahI; bolI Adi jisI mana relI niratuM jANe che ke vaLI. ||50 azvasena rAya kula avataMsa, vAmA rANI udarI haMsa; vANArasI nagarI avatAra, karaje svAmI sevaka sAra. 51 e thI aMtarikSa pArzvanAtha Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaNe guNe je sarale sAda, svAmI tAharAM stavana rasAla; dharamI nara je dhyAne rahe, beThA jAtrAtaNo phaLa lahe. 5ra ulaTa akhAtrIje thayo, gAyo pAsa - jinesara jyo; bolIza be kara joDI hAtha, aMtarIka zrI pArasanAtha. 53 saMvata paMdara paMcAzI jANa, mAsa sudi vaizAkha vakhANa; muni lAvaNyasamaya kahe mudA, tuma darasana pAme sukhasaMpadA. 54 . vaDodarAvAsI pA. zrI lAlacaMdabhAI bhagavAnadAsa gAMdhIne paNa amAre khAsa ja dhanyavAda Apavo joIe, kema ke bhAvavijayagaNi viracita zrI antarikSapArzvanAthamAhAnya ke je aMtarikSanA ItihAsamAM ghaNuM mahatvanuM sthAna dharAve che, te chapAI gayuM hovA chatAM ghaNo ghaNo prayatna karatAM paNa koI sthaLethI prApta thaI zakyuM nahotuM te temanI pAsethI maLyuM hatuM. ane jyAre jyAre dArzanika adhyayana ane saMzodhanamAM amane koI paNa pustakanI jarUra paDe tyAre tyAre alabhya ane kiMmatI pustako paNa vaDodarAnI rAjakIya lAyabrerImAMthI vinA saMkoce temaNe pUrAM pADyAM che. A temanuM saujanya ja che. A tIrtha upara pUrNa bhaktinI yathAzakti yathAmati zodha karIne A tIrthano ItihAsa AlekhavA prayatna karyo che, chatAM temAM ja apUrNatA rahI gaI hoya tene vidvAna saMzodhako pUrNa karavA prayatna karaze evI AzA rAkhIe chIe. aMte devAdhideva zrI aMtarikSa pArzvanAthabhagavAnane upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAjanA zabdomAM ja vijJapti karIne samAsa karIe chIe. - TUra ? vAva pAsanI bhavaduHkhakA phaMdA, vAcaka yaza kahe dAsakuM dIje paramAnaMdA // mere sAhiba tuma hI ho prabhu pArzvajiNaMdA // zrI pArvanine prArthanA (tarita inTa) jayajinezvara pArzva Izvara, namana meM karUM, zrI zaMkhezvara / amIjharA prabhu pArzvanAthane / karu meM prArthanA joDa hAtha ne |tter| cintAmaNi prabhu, goDIpAsane, magasI-pAsa do. darza daasne| antarIkSa jina, zrI jIrAulA, avanti pArzvajI kIjiye bhalA / mukti ko nivAsa, do anAtha ne |k0|1|" varakANA vahI, pArzva nAmako / sumaratA lahe, sukkha dhaamko| nAkorA nAthajI, dhyAvatA sadA / kareDA pArzvajI, meTe ApadA / varoDA pArzvajI, nitya hI thane |k0|2| Ahora ke prabhu, dIpatA ghaNA / aneka tIrtha hai, pArzvajI tnnaa| mahimA hai ghaNI, vAmAnanda kI / japatA sughaDI, le Ananda kI / dila se maiM japuM, jANI svArtha ne |k0|3| mAna kamaTha ko, gAlyo tAtajI, nAga indra hoya Apane bhjii| sUrIzvara rAjendrajI / dIna ke dayAla, tAro yatIndrajI / aba nahI tajUM, mokSa sAtha ne| ka0 / 4 / Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | nama : zrI mantarikSArzvanAthAya che. zrI aMtarikSa pArzvanAthajI tIrtha viSe eka mahatvano pratimAlekha javalaMta purAvo zrI atarikSa pArzvanAtha bhagavAnanAtIrthasaMbadhI aitihAsika mAhiti banI zake teTalAM sAdhanodvArA meLavIne vistArathI huM jaNAvI cUkyo chuM, ke jenAthI vAcako suparicita che. A prakaraNamAM tenI ja pUrtirUpe zrI aMtarikSa pArzvanAtha tIrtha saMbaMdhamAM maLI Avelo eka mahattvano ghAtunAM pratimAjI upara kotarelo lekha ApavAmAM Ave che. saMvata 2006 mAM amAruM AkolAmAM cAturmAsa hatuM, tyAMthI vihAra karI bAlApura, zegAMva, khAmagAMva, malakApura tathA bunapura thaI ahIM jalagAMvamAM AvavuM thayuM. vacamAM buhanapura ke je AjathI traNaso varSa pUrve jainonuM moTuM kendra hatuM ane jyAM aDhAra jinAlayo hatAM tyAM Aje vastI ghaTI javAthI badhAne bhegA karIne eka bhavya jina maMdira bAMdhavAmAM AvyuM che, tyAMnA badhA pASANa tathA dhAtunA pratimAjI uparanA lekho noMdhyA ke je aitihAsika daSTie ghaNA upayogI che. te ja pramANe ahIM AvIne paNa ahIMnA pASANanA zrI vAsupUjya svAmInA bhavya jinAlayamAMnI mUrtio uparanA lekhonodhatA zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnA ullekhavALo eka mahatvano lekha eka dhAtunAM pratimAjI upara maLI Avyo ane mArA AnaMdano pAra rahyo. elekhanIce mujaba che: saMvata 1705 varSe phAguNavadi 6 budhe zrI avaraMgAbAda yavAstavyaprAgvATajJAtIyadRgra (?) - zAstrAyAM sA0 amIcaMdabhAryA bAi iMdrANinAmnyA svakuTa (TuM) bazreyase svakAritapratiSTAyAM zrIvAsupUjyajinabimbaM kAritaM pratiSThitaM ca tapAgacchAdhirAja zrIvijayasenasUrIzvarapaTTAlaMkArabhaTTArakazrIzrIzrIvijayadevasUribhiH zrIaMtarikSapArzvanAtha pratimAlaMkRtazrIsirapuranagare // zubhaM bhavatu // zrI // | bhAvArtha "vikrama saMvata 1705nAphAgaNavadikane budhavAregAbAnAvatanI poravADa jJAtinA gna (?) zAkhAnA amIcandranI patnI IMdrANI nAmanI bAIe potAnA kuTuMbanA kalyANanA mATe pote karAvelI pratiSThAmAM zrIvAsupUjya bhagavAnanuM biMbakarAvyuManetapAgacchAdhirAjazrIvijayasenasUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra zrI vijayadevasUrIe zrI aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanA pratimAthI alaMkRta sirapuranagaramAM tenI pratiSThA karI." uparanA lekhamAM ema jaNAvyuM che ke saM. 1705 mAM auraMgAbAdanA vatanI amIcaMda nAmanA zrAvakanI patnI IdrANI nAmanI zrAvikAe zrI vijayadevasUrijI mahArAjane hAthe aMtarikSa pArzvanAtha bhagavAnanAM tIrthamAM e dhAtunA pratimAjInI pratiSThA karavAmAM AvI hatI. AthI e vAta siddha thAya che AjathI traNaso varSa pUrve zvetAMbarono ja tyAM adhikAra hato. auraMgAbAdamAM te vakhate jainonI gaNI moTI vastI hatI. tyAM derAsaro paNa ghaNAM hatAM temaja tyAM aneka moTA moTA AcAryAdi munirAjonA cAturmAsa thatAM hatAM. aMtarikSajI tIrthathI (zirapurathI) auraMgAbAda 120 mAIla ja dUra che. saMbhava che ke zrI vijayadevasUrizvarajI mahArAja auraMgAbAdathI aMtarikSajI padhAryA hoya ane tyAM auraMgAbAdathI AvelA zrAvakoe temane hAthe pratiSThA karAvI hoya. A dhAtunAM pratimAjI zirapurathI (aMtarikSathI)ahIM jalagAMvamAM zI rIte ane kyAre AvyA te kaMI kahI zakAtuM nathI, kemake sAmAnya rIte dhAtunI mUrtio "cala" hovAthI eka pa3 nA roja . to A thI AMtarikSa pArzvanAtha hA 8 - - Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnethI bIje sthAne game tyAre laI javAmAM Ave che. Aje zvetAMbara-digaMbarono jhadhaDo upasthita thayo tyArathI pratyeka vakhate zvetAMbaro ekAda mUrti paNa ataMrikSajInA derAsaramAM padharAve te sAme digaMbaro vAMdho uThAvatA AvyA che. ane AjathI cAlIza varSa pahelAM pUjyapAdazrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAja saMgha laIne tyAM padhAryA hatA tyAre tyAM saMgha rokAya teTalA thoDA divasa pUratI ja saMghamAM sAthe lAvela mUrtine padharAvavA sAme paNa digaMbaroe sakhta vAMdho uThAvyo hato ane ghaNuM moTuM tophAna macAvyuM hatuM ane chevaTe badho tophAnI mAmalo korTa sudhI pahoMcyo hato; paNa uparanA lekhanAM lakhANathI spaSTa joI zakAya che ke zvetAMbarono e tIrtha upara abAdhita adhikAra hato ane tyAM bIjA pratimAjI paNa IcchAnusAra padhArAvavAmAM AvatA hatA. A dRSTie jotAM A lekha aMtarikSajI tIrthanA saMbaMdhamAM ghaNo mahatvano ane upayogI che. saM 2007 phAlguna vada 8 zrI RSabhajina janma dIkSAkalyANaka mu. jalagAMva (pUrva khAnadeza ) munirAja zrI bhuvanavijayAntevAsI muni jambUviyaja zrI aMtarikSapArzvanAthastotrama // upajAtivRttama / 11311 zrIpArzvanAthaM bhuvi suprasiddhaM, vaidarbhadeze suvizAlakIrttim / aspRSTabhUmi suyathArthanAmaM, zrI aMtarikSa zirasA namAmi ||1|| vibhUSitaM zrIpUramadhyabhAgaM, pAtAlagarbhagRhasaMsthitaM yaH 1 aneka bhaktArpitabhaktipuSpaM, zrI aMtarikSaM zirasA namAmi lakGApaterbAhu vibhUSita yata, bimbaM jinendrasya subhUtakAle / camatkRtiryasya jane prasiddha zrIaMtarikSa zirasA namAmi vArANasI yasya sujanmabhUmi- rvAmAkule sUrya iva pradIpaH / pUjyaM manovAcchitapUrakaM taM, zrI aMtarikSaM zirasA namAmi // 4 // phaNIndravisphAritamAtapatraM, zuzobhitaM suMdarazyAmavarNam AkRSTabhaktAlimukhAravindaM, zrI aMtarikSaM zirasA namAmi 11411 satyopadeSTA kamaThasya pArzvo, mantrAmRtenoddharitaH phaNIndraH / surendrasaMpUjita devadevaM, zrI aMtarikSaM zirasA namAmi // 6 // dharmopadeSTA bhuvi bhAvikAnAM tIrthakaraH saMghavidhAyako yaH / dharmasya saMsthApaka dharmamUrti, zrIaMtarikSaM zirasA namAmi // 7 // bhaktasya vAJchA bhuvi bhAgyalakSmI - vidhAyako yaH paramArthasiddheH / mokSasya dAtA paramaM pavitraM, zrI aMtarikSaM zirasA namAmi // 8 // 1 - bAlendu zrI antarikSapArzvanAtha jinezvera stavana ( rAga- jaba tuma hI cale paradeza...) zrI antarikSa prabhu pAsa, pUro hama Aza / svAmI sukhakArA, sevaka kA karo uddhArA // zrI aMrikSa pArzvanAtha ||2|| Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidarbhadeza ke zirapura meM, tuma jAkara baiThe duur-duurmeN| tuma Tarzana o gAyA hUM ninanI vAra.... seva ? tuma sevAmeM maiM AyA hU~, mahApuNya se darza pAyA huuN| AnaMda huA hai dila meM Aja apArA....sevaMka0 2 tuma mUrti addhara rahatI hai, ati camatkAra citta detI hai / tuma mahimA jaga meM sohe aparaMpArA....sevaka0 3 prabhu tumane roga miTAyA hai, zrIpAla ko koDha haTAyA hai / muja duHkha haro karuNArasa ke bhaMDArA....sevaka0 4 tuma nAmako nitya samaratA hU~, karajor3a ke vinati karatA huuN| jaMbUko hai prabhu terA eka sahArA....sevaka0 5 racayitA- munirAjazrI jaMbUviyajajI mahArAja zrI aMtarizrapArzvanAtha chaMda madhya bhArate vidarbha deze zrIpuranagarIno rANo, bhavabhayavAreka jagajanatAraka pApavidAraka suhAmaNo; bhakata manovAMchita pUraka je saMzaka chedaka bhavi mananA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSajI adhara birAje manaharaNA. 11 kalikAle e adbhUta dIpe camatkAra guNa bhaya dise, jasa tole nahIM anya tIrtha koI darzana karatA mana hase; mukhamaMDala jasa ati manohara nayana suhaMkara suhAgaNA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara birAje manaharaNA. ||ra bhajatA jene netra ughADe baMdhana tUTe baMdhItaNA, putrapautranI AzA pUre du:kha maTe rogI jananA; bhakatonuM dAridraya nivAre manavAMchita pUre sahunA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM, adhara birAje manaharaNA. 3 daza dizimAM jasa kIrti sugaMdhI prasarI anupama avanImAM, bhakatamadhu5 guMjArava karatA doDI Ave jasa padamAM; mana AnaMda na bhAve jotAM mukha pramudita thAo sahunA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara birAje manaharaNA. 4 dUSita jANI dharA paravazA adhara birAje mahAprabhu, jagajana du:kho nivAravAne avatariyA che eha vibha; pApIjana uddhare prabhunA prabhAvathI A avanImAM, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara birAje manaharaNA 5 vividha nAmadhArI bahu deze pUjAe pArasa devA, sparza thatAM ja sa suvarNa thAe bhakata-loha phaLatI sevA; evA prabhunA nAma ghaNA che bhakata ghaNA deveMdratA, . . . . lothI aMtarikSa pA - eka Lpapa Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara birAje manaharaNA /6 kharadUSaNa rAjAe nima bhAvI jinanI e pratimA, ke Ika vasaro jalamAM rahIne pragaTa thaI A avanImA; Ila nRpatie : bhAvabhakitathI lAvI adabhuta e rathamAM, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara birAje manaharaNA //7 zaMkA jAgI nRpati cittamAM sthira thayA prabhu zrIpuramAM, maMdira bAMdhyuM manamAM rAkhI garva na beThA prabhu emAM; saMghe bAMdhyuM suMdara maMdira bhUgarbhe kIdhI racanA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara , birAje manaharaNA. 18 Avo vAmAnaMdanakerA darzana karavA sahu Avo, pUjana bhajana karIne lejo mAnava janmataNo lhAvo; tAraNataraNa bhavikajananA e anya na dIse A jagamAM, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara birAje manaharaNA. 9 zyAmasuMdara mUrti alaukika phaNidhara zira para chatra dhare, ardha karI padmAsana beThA bhakatajanonA citta hare; saphala gaNe nija netra bhakatajana darzana karI prabhu pAsataNA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara birAje manaharaNA. 10 mukuTa kuMDalAlakRtithI mukhamaMDala ratna tilaka sohe, svarNaghaTita maNi mukatAphalanA hAra kaMThamAM mana mohe; bAlenDa natamastaka thaIne bhAve gAve guNa jinanA, pArzvanAtha prabhu aMtarikSamAM adhara birAje manaharaNA. 11 ---zrI bAlacaMda hIrAcaMda "sAhityacaMdra' pArzvanAtha stavana jene pArasanAtha sahAI, tene zatru kare zaM bhAI // Tera // upasarga vilaya saha jAve valI roga soga nahI Ave / bhUta preta bhagAI, tene zatru kare | bhAI ||jene.||1|| viSadharano viSa viNase, zubha maMgalavallI vikase ? nAma japo sukha dAI, tene zatru kare | bhAI ||jene.||2|| zrI zaMkhezvara sukhakAra, namo paMcAsara sAMdhAra bhIDabhaMjana hRdaye lAI, tene zatru kare zuM bhAI ||jene.||3|| amIjharo mana mohe. pallaviyA prabhu sohe / vaMdu jIrAvale jAI, tene zatraM kare zuM bhAI ||jene.||4|| varakANo goDIpAsa, bhIlaDIyA pUre Asa / gAMva kareDA mAMI tene zatru kare zuM bhAI ||jene.||5|| nAkoDA najara nihALI, phalavardvi pApane ttaalii| vaMdu navakhaMDa nidhi pAI, tene zu4 kare | bhAI ||jene.||6|| magasI mAlava deze, jagI sahasa phaNA suvizeSa / avaMti - ujjeNI AI, tene zatru kare zuM bhAI ||jene.||7|| thaMbhaNo ne aMtarIka, kalikuMDa hare pApa taNI bIka poSa dazamI vaMdo jAI, tene zatru kare zuM mArUM nene.ITA gata dri-nava-rU-e, saMvata vAdyA niHzave sUrasAnendra kuvA, tene zatru kare zuM bhAI / jene pArasanAtha sahAI ||jene.||9|| Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting Ting ___35. svayaMvara maMDapa banA dIkSA maMDapa hindI kahAniyA~ Wan 36. samyagdarzana hindI vivecana 37. namaskAra mahAmaMtra hindI vivecana 38. sAdhu pratikramaNa hindI ' saMpAdita 39. mukti mahala kA rAjamArga hindI dAna, zIla, tapa, bhAva para vivecana 40. zrI dazavaikAlika sArtha hindI 41. zrI gacchAcAra payatrA zrI rAjendrasUri kRta vivecana saMpAdita kAma va moha vijetA hindI ciMtana tRtIya AvRti 43. prAthamika jJAna mAlA hindI bAlakopayogI praznottara zramaNopAsaka hindI vrata svarUpa samAdhAna kI kiraNeM hindI sAdhvAcAra praznottarI zrI dvAdazacakrI caritra saMskRta saMkalana vAcaka yaza vANI hindI stavana bhavacakra kI vicitratA hindI kahAniyA~ navapada devavaMdana vidhi hindI saMpAdita 50. zrI campakamAlA caritra bhASAMtara hindI saMpAdita 51. tIrthayAtrA hindI kahAniyA~ viDaMbanAdAyaka vidhavA vivAha hindI nibaMdha dizAdarzaka hindI praznottarI arihaMtane oLakho gujarAtI ciMtana paramArtha paccIzIo gujarAtI dohA vahorAvavAnI vidhi gujarAtI nibaMdha AjAdI se saMskAra rakSA hindI kahAniyA~ SaDAvazyaka praznottarI bhAga-1 hindI praznottarI kSamAmUrti hindI kahAnI zivasuMdara hindI kahAnI ratnAkara paccIsI hindI saMpAdita samAdhAna pradIpa hindI saMpAdita strI svAtaMtrya gujarAtI saMpAdita lAvaNya komala svAdhyAya sudhA hindI saMpAdita zrI pArzvanAtha stavanAvalI hindI saMpAdita pragatinuM prathama pagathiyu gujarAtI mArgAnusAri jAvana 37. calo cale aMdhakAra se prakAza kI ora hindI carcA 38. cAlo joie aMdhakAra kyAM, prakAza kyAM gujarAtI carcA 39. garbhapAta gujarAtI saMpAdita 70. baMdhanamukti gujarAtI vivecana AdhunikatA ke cAhaka soce vicAre hindI saMpAdana 72. bhaktAmara stotra kathA sahita gujarAtI saMpAdita paMca pratikramaNa vidhi sahita hindI saMpAdita tapArAdhanA gujarAtI saMpAdita Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76. 78. hindI gujarAtI sAmAyika caityavaMdanAdi sUtrArtha sahita gujarAtI caitrI pUrNimA vidhi hindI saMpAdita 77. dhanaMjaya nAmamAlA hindI saMpAdita eka sau ATha mahAbhiSeka hindI pUjA. 79. samAdhAna prakAza bhAga-1 hindI praznottarI sindura prakara gujarAtI vivecana kyA mArge jaq cha ? gujarAtI vivecana cAlo vicArIe ApaLe kyA ? gujarAtI saMpAdita zrI navasmaraNa hindI saMpAdita zrI rAjendrasUrI vacanAmRta saMpAdita arihaMta ko pahacAno hindI ciMtana tIrthayAtrA gujarAtI kahAniyA~ vidhavA vivAha gujarAtI ciMtana kAmo vijetA jagato vijetA gujarAtI ciMtana zramaNopAsaka gujarAtI kahAniyA~ sutaka vicAra gujarAtI saMpAdita vAMco vicAro vartanamAM utAro lekhasaMgraha jinavANI uttare jANI gujarAtI praznottarI dizA darzaka gujarAtI praznottarI 94 dhUna lagAo raMga jamAo hindI stavanAdi jJAna kriyAbhyAM mokSaH saMskRta saMkalana zAzvata sukhanIcAvI gujarAtI lekhasaMgraha 97. samAdhAnanI kiraNoM gujarAtI praznottarI samAdhAna prakAza bhAga-2 hindI praznottarI devasiya-rAI pratikramaNa sUtra hindI satya kI khoja hindI praznottarI zrI neminAtha caritra patrAkAra gujarAtI bhASAMtara dIpAvalI pUjana gujarAtI saMkalana 103. zrI gautama guru guNa ikkIsA gujarAtI 104. AlocanA dIpikA hindI 105. kaTAkSa kiraNeM gujarAtI ciMtana 106. samAdhAna prakAza bhAga-1 gujarAtI praznottara 107. zrI rAjendra sUri guNASTaka hindI saMkalana 108. Atma saMdeza hindI lokArtha 109. zrI antarikSa pArzvanAtha gujarAtI saMpAdana 110. zrI sImaMdharajina stavana sArtha hindI - pustaka prApti hetu prati pustaka do rupaye kA sTempa nimna pate para bhejane se sTaoNka meM hogI to bhejI jaaegii| (naM. 38, 40, 41 nahI.) sAdhu sAdhvIoM ko sabhI pustakeM bheMTa bhejI jAyegI. 1. zrI AdinAtha rAjendrajaina per3hI, sA~thU-3 2. zA. devIcaMda chaganalAla, sadara bAjAra, 3. nAgAlAla vajAjI khIMvasarA, zAMti vi kAjI kA maidAna, sUrata. Wan yaha pustakeM aprApya hai| 98. 0000 pArI prinTasa, 251, tAjApatI bhArga, mAya, dhyapura-3930010: 411 029