Book Title: Ahimsa ane Amari
Author(s): Sukhlal Sanghavi, Bechardas Doshi
Publisher: Z_Paryushan_Parva_na_Vyakhyano_004696_HR.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249626/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri mAnava prakRtimAM hiMsA ane ahiMsAnA bane to samAyelAM che. hiMdustAnamAM tenA mULa vatanIonI ane pAchaLathI temanA vijetA tarIke jANItA AryonI jAhojalAlI vakhate aneka jAtanAM kALidAne temaja yajJayAganI bhAre prathA hatI ane emAM mAtra pazuo ke paMkhIo ja nahi paNa manuSya suddhAMnI baLi apAtI. dhArmika gaNatA hiMsAne A prakAra eTalI hada sudhI vyApela hato ke tenA asAdhAtathI bIjI bAjue e hiMsAne virodha zarU thayo hato, ane ahiMsAnI bhAvanAvALA paMthe bhagavAna mahAvIra ane buddha A pAnuM sthapAI gayA hatA. ema chatAM ahiMsA tavanA ananya piSaka tarIke ane ahiMsAnI AjanI cAlu gaMgAnI gaMgotrI tarIke te je be mahAna aitihAsika puruSo ApaNI sAme che te bhagavAna mahAvIra ane buddha ja che. emanA samayamAM ane emanA pachI hiMdustAnamAM ahiMsAne je poSaNa maLyuM che, tene jeTajeTalI rIte ane jeTajeTalI dizAmAM pracAra thayo che temaja ahiMsA tattvaparatve je zAstrIya ane sUkSma vicAra thayA che enI joDa hiMdustAnanI bahAranA koIpaNa dezanA ItihAsamAM maLI zake tema nathI. duniyAnA bIjA dezo ane bIjI jAtio upara asAdhAraNa prabhAva pADanAra, temane jitanAra ane kAyamane mATe temanAM mana harI lenAra hiMdustAnamAM rAI tatva uddabhavyuM hoya to te hajAro varSathI Aja sudhI saLaMga ochevatte aMze cAlyuM AveluM ane vikAsa pAmeluM ahiMsA tattva ja che. Aja paNa gulAmIgrasta hiMdustAnanuM teja je kAMI hoya to te mAtra ahiMsA ane ahiMsA ja che. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne ahiMsAnA pracAraka jaina ane bauddhasaMgho vyavasthita sthapAyA pachI tenuM pracArakArya comera khUba jesabhera cAlavA lAgyuM, enA pUrAvAo Aje paNa jIvatA che. mahAna samrATa azokanI dharmalipiomAM je pharamAne che te ApaNane spaSTa jaNAve che ke azoke utsavo ane samAraMbhamAM hiMsA na karavAnI AjJA karI hatI, athavA eka rIte leke pAse ema na karavAnI potAnI icchA teNe darzAvI hatI. jAte hiMsAmukta thaI phakIrI dhAraNa karI, rAjadaMDa dhAraNa karanAra azokanI dharmaAjJAone prabhAva dareka paMthanA leke upara keTalo paDayo haze enI kalpanA karavI kaThaNa nathI. rAjakIya pharamAno dvArA ahiMsAnA pracArane A mArga akathI aTako nathI. tenA pautra jANatA jaina saMpratirAjAe e mArganuM bhAre anusaraNa karyuM hatuM ane potAnA pitAmahanI ahiMsAnI bhAvanAne eNe pitAnI Dhabe ane potAnI rIte bahu ja poSI hatI. rAjAo, rAjakuTuMba ane moTA moTA adhikArIo ahiMsAnA pracAra tarapha jhukelA hoya te uparathI be vAta jANavI sahela che. eka to e ke ahiMsApracAraka saMe potAnA kAryamAM keTalI hada sudhI pragati karI hatI ke jenI asara mahAna samrATa sudhI thaI hatI. ane bIjI vAta e ke lokone ahiMsAtattva keTaluM rucyuM hatuM athavA temanAmAM dAkhala thayuM hatuM ke jene lIdhe teo AvA ahiMsAnI ghoSaNuM karanArA rAjAone mAna ApatA. kaliMgarAja AhaMta samrATa khAravele paNa e mATe khUba karyuM hoya tema tenI kArakIrdI uparathI lAge che. vacce vacce balidAnavALA yajJanA yuge mAnavaprakRtimAMthI udayamAM AvatA gayA ema ItihAsa spaSTa kahe che. chatAM ekaMdara rIte jotAM hiMdustAna ane tenI bahAra e banne ahiMsApracAraka saMghanA kAryo ja saphaLatA vadhAre meLavI che. dakSiNa ane uttara hiMdustAnanA madhyakAlIna jaina ane bauddha rAjAo tema ja rAjakuTuMba ane amaladAronuM paheluM kArya ahiMsAnA pracAranuM ja rahyuM hoya tema Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 19 mAnavAne ghaNuM kAraNe che. pazcima hiMdustAnanA prabhAvazALI rAjyakartA parama AhaMta kumArapALanI ahiMsA to eTalI badhI jANItI che ke ghaNAne Aje te atizayatAvALI lAge che. mogala samrATa akabaranuM mana haraNa karanAra tyAgI jena bhikSu hIravijayasUrinA ane tyAra pachInA temanA anugAmI ziSyonA bAdazAha pAsethI ahiMsA paratve meLavelAM pharamAne hamezane mATe ItihAsamAM amara rahe tevAM che. A uparAMta ThAkaraDAo, jamInadAre, lAgavagavALA amaladAre ane gAmanA AgevAna paTela taraphathI paNa hiMsA na karavAnAM maLelAM vacano je ApaNe meLavI zakIe ane maLI Ave te A dezamAM ahiMsApracAraka saMdhe ahiMsAnuM vAtAvaraNa ubhuM karavA keTalo puruSArtha karyo che enI kAMIka kalpanA Ave. ahiMsApracAranA eka sageTa pUrAvA tarIke ApaNe tyAM pAMjarApoLanI saMsthA cAlI Ave che. A paraMparA kyArathI ane konI dvArA astitvamAM AvI e cokkasa kahevuM kaThaNa che. chatAM gUjarAtamAM eno pracAra ane enI pratiSThA jotAM ema mAnavAnuM mana thaI jAya che ke pAMjarApoLanI saMsthAne vyApaka karavAmAM kadAca kumArapAlane ane tenA dharmaguru AcArya hemacaMdrane mukhya hAya heya. AkhAye kaccha, kAThiyAvADa ane gujarAtanuM tema ja rajaputAnAnA amuka bhAganuM kAI evuM jANunuM zahera ke sArI AbAdIvALA kasaba nahi maLe ke jyAM pAMjarApoLa na hoya. ghaNe sthaLe to nAnA gAmaDAomAM paNa prAthamika nizALo (prAImarI skula) nI peThe pAMjarApoLanI zAkhAo che. A badhI pAMjarApaLA mukhyapaNe pazuone ane aMzataH paMkhIone paNa bacAvavAnuM ane tenI sArasaMbhALa rAkhavAnuM kAma kare che. ApaNI pAse atyAre cokkasa AMkaDA nathI paNa mArI sthULa aTakaLa evI che ke daravarSe A pAMjarApoLa pAchaLa jene pacAsa lAkhathI ocho kharca nathI karatA. ane e pAMjarApoLonA AzrayamAM kAMI nahi te nAnAmeTA lAkheka Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA gujarAta bahAranA bhAgamAM jyAM jIvA sArasaMbhALa pAmatA haze. jyAM geAzALAo cAle che tyAM badhe mukhya lAge phkta gAyAnI ja rakSA karavAmAM Ave che. gAzALAo paNa dezamAM puSkaLa che ane temAM hajArA game gAyA rakSaNa pAme che. pAMjarApeALanI saMsthA hA ke gAzALAnI saMsthA hA paNa e badhI pazurakSaNanI pravRtti, ahiMsApracAraka saMghanA puruSArthane ja AbhArI che ema kAI paNa vicArakakathA vinA bhAgye ja rahI zake. A uparAMta kIDIArAnI prathA, jaLacarAne ATAnI goLIe khavaDAvavAnI prathA, zikA ane dhruvInA bhAgA baMdha karAvavAnI prathA, e badhuM ahiMsAnI bhAvanAnuM ja pariNAma che. atyAra sudhI ApaNe pazu, paMkhI ane bIjA jIvajaMtuo viSe ja vicAra karyAM che. have ApaNe manuSyajAti tara paNa vaLIe. dezamAM dAnaprathA eTalI dhAdhabaMdha cAlatI ke temAM kAI mANasa bhUkhe rahevA bhAgye ja pAmatuM. pracaMDa ane vyApaka lAMbA duSkALAmAM jagaDuzA jevA sakhI gRhasthAe pAtAnA annabhaMDArA ane khajAnA khullA mUkyAnA vizvasta lekhI purAvAo che. je dezamAM pazupakhI ane khIjA kSudra jIvA mATe kareADA rUpI kharcAtA hAya te dezamAM mANusAta mATe lAgaNI ochI hAya agara teA te mATe kAMI na thayuM hoya ema kalpavuM e vicArazaktinI bahAranI vAta che. ApaNA dezanuM Atithya jANItuM che, ane Atithya e mAnavajAtane lakSIne ja che. dezamAM lAkhA game tyAgI ane kIrA thaI gayA ane che. te eka Atithya manuSya taraphanI leAkAnI vRttinA pUrAveA che. apaMgA, anAtheA ane khImAza mATe bane teTaluM vadhAremAM vadhAre karI pITavAnuM brAhmaNa, bauddha ane jaina traNenA zAstrAmAM phUTamAna che, je tatkAlIna leAkarucineA paDadhA che. manuSyajAtinI sevAnI divase divase vadhatI jatI jaruriyAtane lIdhe, ane paDesI dharmanI agatya sarjathI prathA hevAne lIdhe, ghaNIvAra ghaNA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 21 bhAIo Aveza ane utAvaLamAM ahiMsAnA premI lene ema kahI de che ke emanI ahiMsA kIDImADI ane bahu te pazupaMkhI sudhI vyApelI che. mAnava jAtane ane dezabhAIone te bahu ochI sparze che paNa A vidhAna barAbara nathI enI sAbItI mATe nIcenI hakIkata basa gaNAvI joIe. (1) jUnA ane madhya kALane bAjue mUkI mAtra chellA so varSanA nAnAmoTA ane bhayaMkara duSkALa tema ja bIjI kudaratI Aphato laI te vakhatane ItihAsa tapAsIe ke temAM annakaSTathI pIDAtA mAnavA mATe keTakeTaluM ahiMsApaSaka saMgha taraphathI karavAmAM AvyuM che, keTalA paisA kharacavAmAM AvyA che, TaluM anna vaheMcavAmAM AvyuM che! davAdArU ane kapaDAM mATe paNa TaluM karavAmAM AvyuM che. dA. ta. chapane duSkALa ke jenI vigato meLavI zakya che. (2) duSkALa ane kudaratI bIjI Aphato na hoya teve vakhate paNa nAnA nAnA gAmaDAmAM suddhAM je kaMI bhUkhe maratuM jANamAM Ave te tene mATe mahAjana ke koI ekAda gRhastha kaI ane kevI rIte madada pahoMcADe che enI vIgata jANavI. (3) ardhA karoDa jeTale phakIra, bAvA ane sAdhusaMtone varga moTe bhAge jAtamahenata vinA ja bIjA sAdhAraNa mahenatu varga jeTalA ja sukha ane ArAmathI haMmezA nabhato Avyo che ane nabhe jAya che te. ATalo sAco bacAva chatAM upara darzAvela AkSepanI pAchaLa be satya samAyelAM che je bahu kIMmatI che ane jenA upara vadhAre dhyAna ApavAnI jarUra ubhI thaI che. (1) paheluM te e ke ApaNuM mAnavajAti taraphanI ahiMsA ke dayA vyavasthita ke saMgati nathI eTale moTe bhAge jyAM, jevI rIte, ane jeTalA pramANamAM mAnavabhAIo mATe kharca karavAnI jarUra hoya tyAM, tevI rIte ane teTalA pramANamAM saMgIna kharca karAtuM nathI ane kharca karavAmAM sAvadhAnI cokasAI rakhAtAM nathI; temaja ghaNIvAra mAnavabhAIo Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- - 22 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne. pAchaLa e ane eTale badho kharca thAya che ke ulaTo e kharca temanI sevAne badale temanI hiMsAmAM ja umerAnuM kAraNa thaI jAya che. (2) ane bIjuM satya e che ke prAcIna ane madhyakALamAM kadI ubhI nahi thayelI evI jIvananirvAhanI ane udyoganI muzkela paristhiti Aje ubhI thaI che ke jemAM sauthI pahelAM ane vadhAremAM vadhAre manuSyajAti tarapha ja lakSa apAvuM joIe. khAsa karIne jyAre paradhama ane paradezanA bhAI e ApaNuM dezamAM ApaNA bhAIo mATe zuddha ahiMsAnI niSThAthI ke rAjakIya daSTithI, sevA karanArI vividha saMsthAo calAvI rahyA hoya ane ApaNuM dezavAsIo jIvananirvAha tema ja bIjI sagavaDasara ApaNuM deza taraphathI udAsIna thaI paradezI loke tarapha DhaLI jatA hoya, tyAre te dezanI akhaMDatA khAtara ane mukAbalAmAM TakI rahevA khAtara mAnavasevA tarapha sauthI paheluM ane sauthI vadhAre vyavasthita dhyAna ApavAnI jarUra ubhI thAya e svAbhAvika che. A be satya upara ja AjanI ApaNI ahiMsA ane amArinuM vyAvahArika svarUpa nakkI karI zakAya tema che. jIvananI tRSNa hovI eTale ke calAvI zakAya te karatAM vadhAre jarUriyAta ubhI karI te purI pADavA khAtara bIlakula badale ApavAnI vRtti rAkhyA sivAya agara to ochAmAM ochA badale ApIne bIjAonI sevA levI te hiMsA. A vyAkhyA sAmAjika hiMsAnI che tAvika hiMsA to ethI paNa vadhAre sUkSma che. emAM koI paNa jAtanA thoDAmAM ceDA vikArano paNa samAsa thaI jAya che. tAttviA ahiMsAmAM mAtra sahana ane sahana ja agara te tyAga ane tyAga ja karavApaNuM che. paraMtu ahIM sAmAjika ane rASTrIya dRSTie ahiMsAne vicAra karavAno hovAthI ane tevI ja ahiMsAnI vadhAre zakyatA temaja vadhAre upayogitA hovAthI A sthaLe te ja ahiMsAne vicAra prastuta che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahisA ne ari ahiMsA ke amAranAM e rUpA che. (1) niSedhAtmaka (nakAra), (2) temAMthI ja phalita thatuM bhAvAtmaka (hakAra), kAIne IjA na karavI OM kAI ne peAtAnA duHkhanA tenI anicchAe bhAgIdAra na karavA e niSedhAtmaka ahiMsA che, bIjAnA du:khamAM bhAgIdAra thavuM agara teA potAnI sukha sagavaDanA lAbha khIjAne ApavA e bhAvAtmaka ahiMsA che. e ja bhAvAtmaka ahiMsA yA agara teA sevA tarIke jANItI che. sagavaDa khAtara ApaNe ahIM ukta banne prakAranI ahiMsAne anukrame ahiMsA ane dayAnA nAmathI oLakhAvIzuM. ahiMsA e evI vastu che ke jenI yA karatAM vadhAremAM vadhAre kImata hAvA chatAM te dayAnI peThe ekadama saunI najare nathI caDatI. dhyAne leAkagamya kahIe te| ahiMsAne ravagamya kahI zakAya. je mANasa ahiMsAne anusaratA hAya te tenI suvAsa anubhave che, tenA phAyadA tA anivAya rIte khIjAone maLe ja che. chata ghaNIvAra e phAyadA uThAvanAra suddhAMne e prAyadAnA kAraNe ahiMsAtattvanA khyAla suddhAM nathI hAtA, ane e ahiMsAnI suMdara asara khIjAonA mana upara paDavAmAM ghaNIvAra ghaNA lAMkhA vakhata pasAra thaI jAya che, jyAre dhyAnI bAbatamAM ethI ulaTu che. dayA e evI che ke tene pALanAra karatAM ghaNIvAra teneA lAbha uThAvanArane ja vadhAre suvAsa Ave che. dhyAnI suMdara asara bIjAnA mana upara paDatAM vakhata jatA ja nathI. tethI yA e ughADI taravAra jevI saunI najare Ave evI vastu che, tethI tene AcaravAmAM ja dharmanI prabhAvanA dekhAya che. samAjanA vyavasthita dhAraNa ane pANa mATe ahiMsA temaja dayA khannenI anivA` jarUra che. je samAjamAM ane je rASTramAM jeTale aMze khIjA upara trAsa vadhAre gujaratA hAya, nabaLAnA hakA vadhAre kacarAtA hoya, te samAja ke te rASTra teTalA ja vadhAre du:khI ane gulAma. tethI ulaTuM je samAjamAM ane je rASTramAM eka vA khIjA vargoM upara, ke eka vyaktinA bIjI vyakti upara jeTalA trAsa e, 23 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne athavA bIjA nabaLAnA hakakanI jeTalI vadhAre rakSA eTale ja te samAja ane te rASTra vadhAre sukhI ane vadhAre svataMtra. e ja rIte je samAja ane je rASTramAM sabaLa vyaktio taraphathI nabaLAo mATe jeTajeTaluM vadhAre sukhasagavaDane bhega apAto hoya, jeTajeTalI temanI vadhAre sevA karAtI heya, teTalo te samAja ane te rASTra vadhAre svastha ane vadhAre AbAda. ethI ulaTuM jeTajeTaluM vadhAre svArthIpaNuM teTateTalo te samAja vadhAre pAmara ane vadhAre chinnabhinna. A rIte ApaNe samAja ane rASTranA ItihAsa uparathI eka nizcita je pariNAma tAravI zakIe chIe te e che ke ahiMsA ane dayA e banne jeTalAM AdhyAtmika hita karanArAM taravo che teTalAM ja te samAja ane rASTranAM dhAraka ane poSaka tattvo che. e bane tonI jagatanA kalyANArthe eka sarakhI jaruriyAta hovA chatAM ahiMsA karatAM dayA jIvanamAM lAvavI kAMIka sahela che. aMtardarzana vinA ahiMsA jIvanamAM utArI zakAtI nathI, paNa dayA to aMtardazana vinAnA ApaNuM jevA sAdhAraNuM lekanA jIvanamAM paNa utarI zake che. ahiMsA e nakArAtmaka hovAthI bIjA keIne trAsa ApavAnA kAryathI mukta thavAmAM ja AvI jAya che, ane emAM bahu ja bArikIthI vicAra na paNa karyo hoya chatAM enuM anusaraNa vidhipUrvaka zakaya che, jyAre davAnI bAbatamAM ema nathI. e bhAvAtmaka hovAthI ane enA AcaraNano AdhAra saMyoga temaja paristhiti upara raheluM hovAthI, ene pALavAmAM vicAra karavo paDe che, bahu ja sAvadhAna rahevuM paDe che, ane bahu ja dezakALanI sthitinuM bhAna rAkhavuM paDe che. ahisA ane dayA bannenI pAchaLa siddhAMta to Atmaupajyane che, eTale tattvanI dRSTie kAI paNa kSudramAM sudra ke moTAmAM moTA jIvanA pratye AcaravAmAM AvatI ahiMsA ke dayAnuM pariNAma Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 25 samAna ja che, tema chatAM ApaNe sAmAjika ane sthULa bhUmikAnA lokeA chIe, ApaNe ApaNA karmAMtrya ane AcaraNanA paDadhA sAMbhaLavA haMmezAM ApaNA peAtAnA kAna ughADA rAkhIe chIe ane je karyuM tenI lAkA upara zI chApa paDI athavA lekA Icche tema ApaNe AcaryuM ke nahi ema jANavA hamezAM IMtejAra hAie chIe, eTale ke ApaNe vyAvahArika dharmonuM anusaraNa pahelAM karIe chIe. vaLI ApaNe ApaNA samAja ane kuladharmanI khIjA pAse vadhAre kIMmata aMkAvavA IcchIe chIe. A kAraNathI bIjI koIpaNa jIva jAti karatAM manuSyajAti tarapha ahiMsA ne dhyAneA hAtha lakhAvavAnI ApaNane jANe ajANe ke IcchAe anicchAe pahelI pharaja paDe che, tamArI sAme traNa mANasA che evI kalpanA karo. eka jaNu garALAnA zIkArI pajAmAMthI sekraDA mAkheAne bacAve che agara tA kAbaranI kaThera cAMcamAMthI hajArA kIDA makADAne bacAve che. khIjo agalAnI cAMcamAMthI mAchalAMone agara tA zIkArInI jALamAMthI haraNAne choDAve che, trIjo kAi lUMTArA ke khUnInA pujAmAM sapaDAyela eka mAnavabhAI ne khacAve che. A traNe dazyA tamArI sAme hAya temAM chellA karatAM pAlAemAM ja uttarAttara vadhAre ane vadhAre jIvAtA khacAva thAya che e dekhItuM che. chatAM tamArA upara e traNamAMthI kAnI vadhAre sArI asara thaze? eTale ke tame e traNe dayALu vyaktiomAM kAne zreSTha kahezo ? athavA te kAnI dhyAnI vadhAre kIMmata AMkazA ? huM dhAruM chuM. dareka jaNa vagara saMkrAce manuSyane acAvanAra vyaktine ja vizeSa yALu kahevAnA. A lIla uparAMta jI paNa keTalIka evI dalIla che ke je manuSya jAti tarapha saiAthI paheluM lakSa kheMcavAnI tarapheNu kare che. (1) manuSya pote svastha ane sAdhanasaMpanna hoya teA te peAtAnI jAti uparAMta khIjI jIva jAtionI paNa khUba sevA karI zake che. jyAre manuSya sivAyanuM kAi prANI tema karavA asamartha che. (2) manuSya e bIjA kAI paNa jIvadhArI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne karatAM vadhAre vicAra ane vartanavALA hovAthI, temaja enI zaktione upayoga karavAnI svataMtratA enAmAM sa karatAM vadhAre hovAthI te jema vadhAremAM vadhAre bIjAone herAna kartA thaI zake che tema bIjA koI paNa chavadhArI karatAM bIjAone mATe te vadhAre kalyANakAraka paNa nIvaDe che. eTale vikAsazIla hovAthI ja manuSya e, saithI pahelAM dayA ane sevA meLavavAno adhikArI che. manuSya jeTaluM potAnA jIvanane vyApaka ane sarasa upayoga bIjuM koI paNa prANI karI zakatuM nathI. (3) manuSyanI saMkhyA bIjA koI paNa jIvadhArIo, karatAM ochI ja hoya che, kAraNake haMmezAM vikAsazIla varga mAne che hoya che. ATalo nAnakaDo varga je sukhI ane samAdhAnavALo che hoya to game teTalI rAhata ane madada ApyA chatAM paNa bIjA jIvadhArIo kadI svastha ane sukhI rahI na zake. eTale ke manuSya jAtinI sukhazAMti upara ja bIjA jIvonI sukhazAMtine AdhAra che. A kAraNothI ApaNe ApaNI dayAne jhare dareka jaMtu upara bhale cAlu rAkhIe tema chatAM vadhAremAM vadhAre ane sauthI pahelAM mAnavabhAIo tarapha ja e vahete rAkhavo joIe ane mAnavabhAIomAM paNa je ApaNI paDozamAM hoya, je ApaNuM jAtabhAIe ke dezavAsIo hoya tenA tarapha ApaNe dayAstrota pahela vahevaDAve joIe. je A vicArasaraNuM svIkAravAmAM aDacaNa na hoya to kahevuM joIe ke ApaNI ahiMsA ne dayA e banene upayoga atyAre ApaNuM dezavAsIo mATe ja thavo ghaTe. AnuM eka khAsa kAraNa e che ke ApaNe rAjakIya parataMtratAmAM chIe, ane parataMtra prajAmAM svataMtra dharma kadI pioSAI zakato ja nathI. jyAre mana, vacana ane zarIra e traNe gulAmImAM raMgAyAM hoya, nirbhayapaNe mana vicAra karavA nA pADatuM hoya, karela nirbhaya vicAra uccAravAmAM arthAta bIjAone kahevAmAM vacana upara aMkuza mUkAto hoya, ane pavitramAM pavitra temaja ekAMta hitakAraka kephI pINano tyAga karAvavA jevI vAcika Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri ane zArIrika pravRtti upara rAjadaMDa pitAnuM bihAmaNuM moTuM phADI ubho hoya, svataMtra AtmAnAM badhAM ja vaheNo rAjabhayathI ane zaMkAnA vAtAvaraNathI thaMbhI gayA hoya tyAM zuddha dharma jevI vastuno. saMbhava ja raheto nathI. tethI zuddha dharmanI dRSTie paNa rAjakIya gulAmI dUra karavA khAtara sauthI pahelAM ApaNuM dezavAsI bhAIone joItI madada ApavA tarapha ja sarva prathama lakSa apAvuM joIe ane ApaNe badhAnI madada ApavAnI sarvazakti, dezanI gulAmI dUra karavAmAM vaparAvI joIe. e ja atyAranI ApaNI amAri (ahiMsA) che. je ApaNe rAjakIya gulAmImAM na hoIe to ApaNuM dezamAM dina uge lAkha dUdhALa ane khetI upayogI prANIone nAza thAya che te thAya ja nahi. ApaNe ApaNI IcchA pramANe dezanI vyavasthA karI zakIe ane kaI paNa vargane gulAmImAM rAkhyA sivAya jeTalI vyavahAramAM zakya hoya teTalI saine svataMtratA ApI zakIe. have chelle jovAnuM e rahe che ke tyAre kaI rIte ane kyA kayA kSetramAM ApaNuM dayA dezavAsIomAM vaheMcAvI joIe. A. bAbatane nirNaya karavAno AdhAra AjanI ApaNI dezadazA upara rahelo che. kayuM kayuM aMga nabaLuM che ane kayuM karyuM aMga piSaNa mAge che tema ja kayA aMgamAM vadhAre paDato bharAvo thavAthI saDANa ubhuM thayuM che e tapAsIne ja ApaNuM sakhAvatane ane buddhi temaja zaktino upayoga karavo joIe. (1) kheDUto, majUra, Azrita kare ane dalitavarga e badhA potAnA parasevAnA TIpAnA pramANamAM kazuM ja nathI pAmatA. ulaTuM temanA lohInuM chelluM TIpuM temanA upara kAbu dharAvanAra ja cUsI le evI dazA varte che. (2) udyoga dhaMdhA ane kaLAhunnara bhAMgI paDavAthI temaja nirAdhAra thaI javAthI tenA upara nabhatA kArIgaravarga ane bIjA vargonI potAnA ja dezamAM juvAnI chatAM ghaDapaNa jevI pAMgaLA sthiti thaI gaI che. (3) bhaNela, gaNela ane vakIlAta Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne nokarIAta jevAM kAma karanAra buddhijIvI lokonI ekataraphI beThamaliyA tAlImathI temanAmAM AvelI asAdhAraNa mAnasika nabaLAI ane asaMtoSanI vRtti (4) phakIra, bAvA tathA paMDita purohita ane rAjA mahArAjAonA jaTharamAM joIe te karatAM vadhAremAM vadhAre paDatA havine lIdhe temanI ALasI, kerI ane bIjAne bhoge jIvavAnI vRtti. A rIte Arthika vaheMcaNInI viSamatAne lIdhe rASTranA aMgomAM nabaLAI ane saDe AvI gayela che. e nabaLAI ane saDo dUra karavAmAM ja eTale je aMgamAM lehInI jarUra hoya tyAM te pUravAmAM ane jyAM vadhAre jAmI sthira thaI gayuM hoya tyAMthI tene gatimAna karI bIjI jagAe vahevaDAvavAmAM ja AjanI ApaNuM dayA ke amArinI sArthakatA che. pajusaNa jevA dharmadivasamAM temaja bIjA sAre narase prasaMge ApaNe dAnapravAha kasAIkhAne jatAM DhorAonA bacAvavAmAM ane e DherAMonA nabhAvamAM vahe che. e ja rIte garIbagarabAne poSavAmAM temaja anAtha ane apagene nabhAvavAmAM ane sAdhArmika bhAiono bhakti-pratipatti karavAmAM tema ja evI bIjI bAbatamAM ApaNe chUTuM chavAyuM ane vyavasthita rIte puSkaLa dhana kharacIe chIe. A dAnapravAha ane sakhAvatanI pAchaLa rahela udAratA ane bIjAnuM bhaluM karavAnI saddavRtti, e be tattva bahu kIMmatI che. tethI e be to kAyama rAkhIne bake vadhAre vikasAvIne ApaNe dezakALanI paristhiti pramANe dAna ane sakhAvatanuM svarUpa badalavuM joIe. A pheraphAranI zarata eTalI ja hovI joIe ke te pheraphAra dvArA jUnI rIta karatAM vadhAre pramANamAM ane vadhAre vyApaka rIte rASTranuM piSaNa thavuM joIe. A dRSTithI vicAratAM ApaNI sAme atyAre pahelo svadezI dharma Ave che. je prathama batAvela cAra muddA paikI bIjA muddA sAthe khAsa saMbaMdha dharAve che. ApaNA dezamAM badhuM pAkavA chatAM pAke mAla paradezathI ja Ave che. ahIMnA paDI bhAMgelA udyoga, dhaMdhA ane kaLAhunnarane Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 29 ApaNu vinA bIjA koI dezane mANasa sachavana nahi kare. ApaNuM devAnI vastuo bIjA dezanA loko nahi vApare. yuropa ane amerikAnA leke eTaluM jIvanatattva samajI gayA che ke teo pitAnA dezavAsIone nukasAna thAya evuM kazuM ja nahi kare. eTale tamAre pAko mAla teo nahi ja le; tyAre ApaNo mAla ApaNe na kharIdIe to ApaNuM dezamAM mAla pedA ja kevI rIte thaI zake ? ane thatuM hoya to e nabhI kevI rIte zake? eka bAju svadezI kharIdavAnI ApaNI udAsInatA, ane bIjI bAju rAjyakartAo temaja bIjA paradezI vyApArIo taraphathI ApaNe dhaMdhe kacarAI jAya tevI thatI badhI ja hIlacAle. A be kAraNathI ApaNe dhaMdhe. jage ja kevI rIte ? ane je dezamAM udyoga ke dhaMdhe na jAge to ApaNe dAna ane sakhAvatathI haMmezAM ApaNuM dezanA karoDo mANasone kevI rIte ane keTalA vakhata sudhI nabhAvI zakavAnA dAna ane sakhAvata e to mAtra malamapaTA jevuM che; malamapaTAnI jarUra hoya che, paNa jyAre zarIramAMthI lohI ja cUsAtuM ane nIcovAtuM hoya tyAre pahelAM to e lohI bhareluM kAyama rahe evI vyavasthA karavI ja Avazyaka che. hiMda mAtRbhUminA zarIranI ekeeka nasamAMthI Aje lohI vahI jAya che ane zarIra khAlI paDI nisteja thaI gayuM che. e vahI jatuM lehI aTakAvI tAjuM lehI bharavuM ApaNuM hAthamAM che. eka mANasa lAkho rUpIAnI moTAmAM moTI sakhAvata kare ane bIjI bAju te ja mANasa pharnicaramAM, lugaDAlattAmAM, vAsaNa kusaNamAM ane bIjI evI nAnI moTI hajAre cIjomAM lAkho rUpIA hamezane mATe paradezamAM mokalyA kare to enI e sakhAvata Aje bahu kImatI nathI, athavA ema kahe ke ene sakhAvata ane paradezItyAga e bemAMthI mAtRbhUminI sevA mATe ekanI ja pasaMdagI karavAnI hoya to Aje paradezItyAga ane svadezIne svIkAra enI ja pasaMdagI lAbhadAyaka lekhAze, kAraNa ke te mANasa meTAmAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne moTuM dAna Ape to paNa te amuka vakhate ja ane amuka kAma puratuM ja ApI zake. badhA kSetramAM enI vaheMcaNI thaI na zake. jyAre e mANasa svadezI kharIda ane paradezInA tyAga mAraphata badhAM ja kSetromAM ane hamezane mATe dezane madada karI zake. paradezInA tyAgamAM ane svadezInA svIkAramAM jema zokha upara aMkuza mUkAya che tema nakAmA kharca upara paNa aMkuza mUkAya che. zarUAtamAM amuka cIjo vinA calAvavuM paDaze, rapha cIjo paNa levI paDaze, kIMmata paNa vadhAre besaze; ghaNIvAra cIja meLavavAmAM muzkelI paNa paDaze; paraMtu A badhuM chatAM dezavAsI karoDo bhAIonA peTamAM haMmezAM anna pahoMcADavA khAtara ApaNe svadezI kharI ja chuTake che, ane paradezI vastuone bahiSkAra karavAmAM ja ApaNuM dezavAsIonI amAri AvI jAya che. paradezI mAlanA vepAramAMthI ApaNA dezanA leke napho meLave che, ane e naphAmAMthI keTalIka jaNa sArA kAmamAM sakhAvata kare che e vAta sAcI, paNa evA vyApAramAM dezanA eka TakA jeTalA mANaso paNa bhAgye ja kamAnAra hoya che. ethI ulaTuM svadezI vyApAra khIle to gharoghara dhaMdho cAle, pramANa ochuM chatAM badhA ja vyApArIe ghera beThAM kamAya, karaDe game dhaMdhArthIo dhaMdhe lAgI jAya ane udyogI varga temaja te upara nabhatA vyApArI varganI nasamAM tAjuM lohI bharAI jAya. tethI Ajane amAri dharma ApaNane svadezI dharma zIkhavADe che. jayAre dezanI aMdara dhaMdhAnI kheTa na hatI, sAmAnya rIte koIne anna vastra meLavavAnI phariyAda na hatI, tyAre ApaNI amArio katalakhAnAM ane kasAIkhAnAmAM kAma karyuM te vyAjabI ja thayuM che. te vakhate garIba garabAne prAsaMgika madada apAtI te paNa vyAjabI ja hatuM. paraMtu Aje to AkhA kArIgaravaze ane te upara nabhatA bIjo madhyama varga ja garIba ane kaMgAlathaI gayo che, ene juvAnImAM dhoLAM AvyAM che, te vakhate ApaNe amArinI sakhAvato game teTalI, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 31 te paNa keTalI karIzuM, ane keTalA mANaseAne keTalA vakhata sudhI bhAvI zakIzuM ? eTale ja * e sakhAvatAnA pravAha udyogadhaMdhA sthApavAmAM, tema ja cAlu hAya tene nabhAvavAmAM vahevarAvaveA joI e. mULI kAMI amAri evI vastu nathI ke tene meTAmeTA dhanavAnA ja rI zake. Aje te amAranuM svarUpa evuM che ke dareka mANasa e dharma bajAvI zake. jeNe haMmeza vAparanI cIjo dezanI ja kharIdI, ane daravarSe dezamAM daza rUpI rAkhyA, teNe naphAnA dazAra AnA ja nahi paNa e cIjanA utpAdaka kArIgaravargane mahenata pUrI pADI mahenatANAmAM e rUpIA tA ApyA ja. A rIte eka eka mANasanI nAnI nAnI amAri laI e teA lAkhA mANasanI amArinuM kevaDuM moTuM pramANu thAya ? ane e pramANa eka mANasanI ekAda vakhatanI lAkhAnI sakhAvata karatAM keTaluM vadhI jAya e vicAravAnI jarura che; tema chatAM kAMI ApaNe meTI sakhAvatA jatI karavAnA nathI. apaMga, taddana anAtha ane bIjA evA keTalAka leAkA mATe haMmezAM evI sakhAvatAnI jarura raheze. paNa Aje jyAre AkhA deza apaga ane anAtha nahi chatAM udyogadhadhAne abhAve apaga ane anAtha jevA thaI gayA haiAya, ane udyogadhA maLatAM ja pAchA pagabhara thaI zake evA saMbhava hAya, joIe, e ja prazna che ane enA uttara ma` AvI javAnI samajamAM samAyelA che. tyAre ApaNe zuM karavuM svadezIkharIdamAM amAra have ApaNe kheDUtavarga vigerenA pahelA muddAne laI te upara amAri dharmanA vicAra karIe. cAra mAsa kalpanAmAM rAkhA. eka dI amAri dharma mATe kAI moTI rakama alAyadI kahADI jAhera ke khAnagI sakhAvata nathI karatA; paNa peAtAnI jamIna kheDatA kheDUtAne ja peAtAnA hAthapaga samajI ene enI mahetananA purA badhyA Ape che. peAtAne mAlika mAnI ane kheDUtane mAtra kAmagarA mAnI potAnI kIMmata, sattA ane jaruriyAta kheDUta karatAM Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA vadhAre AMkI, tene cUsatA nathI. bIjo mANasa pazu tevA ja samabhAvI che, je peAtAnA tAmenA majUrAne pAtAnAM phephasAM jevAM gaNI tenA karatAM peAtAne caDiyAtA ke judo nathI gaNatA, temane temanI majUrI ApatAM jarANu anyAya ke zASaNa nathI karatA. trIjo mANasa peAtAnA Azrita nAkarAne ja peAtAnuM jIvana lekhI temanAthI ataDA ke judo nathI paDatA. potAne mATe eka, ane AzritAne mATe bIjuM evA bheda nathI rAkhatA. eka caNAnI sarakhI e phADa karIne ja AzritA sAthe vheMcaNInuM tattva rAkhe che. ceAtheA mANasa game teTaleA uMca varSane manAtA hoya chatAM ene adhA ja vyavahAra dalitavarga sAthe samAna che, e dalitavargane dabAvI kAma nathI kADhI letA, paNa tene tenA kAmanA badalAmAM puratuM Ape che. A cAre mANasA kAI nAnImeTI rakama jAhera ke khAnagI alAyadI kADhI sakhAvata nathI karatA. tethI ulaTuM khIjA cAra mANasA AvI sakhAvatA karanArA che, duniyAmAM dAnI tarIke jANItA che. paNa emanA potAnA kheDUtA, mArA, Azrita ane dakSitA sAthe evA vyavahAra che ke jemAM teo temanI sAthenI levaDadevaDamAM ane teTaluM sAmAnuM cUme che. A ane citrA tamArI sAme hAya tA tame sakhAvata nahi karanAra pelA cAra mANusene khare| amAri dharma pALanAra kahezeA ke pAblA cAra jaNane ? duniyAnA zabdo upara nyAyanuM dhAraNa dhaNIvAra nathI hAtuM. duniyA sthULa hAya che. tAtkAlika moTA kRtyathI te aMjAI jAya che, ane jhaTapaTa abhiprAya uccArI de che. eka sAthe jAheramAM amuka sakhAvata karanAra mANasanA dAnanI rakamathI aMjAI mANusA kahI de ke e tA bhAre dhArmika che. paNa dhArmikatAnuM kharuM ane chelluM dheAraNa tA enA jIvanavyavahAramAM heAya che. eTale jovuM joIe ke evI meTI sakhAvata karanAra paisA kaI rIte ekaThA kare che, ane ene petAnA sAthIo temaja peAtAnA tAbedAra sAthe Arthika vhecaNImAM Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 33 ra vyavahAra rAkhe che? e vyavahAramAM je e mANasa mAravADI vyAja pati hoya ane AkhAM keLAM haDapato hoya to enI sakhAvate IbhAri dharma nahi kahevAya. tethI Aja amAri dharma ApaNane vanavyavahAramAM ApaNuM saMbaMdhamAM AvanAra sAthe Arthika vaheMcaNI kiravAmAM samAnatA ane AtmIyatAno pATha zIkhave che. e vinAne mAri dharma kalyANa sAdhI nahi zake. jaina dharma to e ja mAnatAnI dIkSA Ape che. A rIte pahelA ane bIjA muddA paratve amAri dharmane vicAra karyA pachI trIjA muddA para judo vicAra karavAnuM bhAgye ja che. svadezIne uttejana ApavAthI dezane udyoga sthira thayo ane vyApArI temaja bIjA mAlika dvArA Arthika vaheMcaNImAM mAnatAnuM tattva dAkhala thayuM eTale prajAno meTo bhAga zakta thayo, mi ema thAya eTale buddhijIvI varganI mAnasika nabaLAI ane tiSa nahi rahevAnA. Aje e varga sarakAra darabAranI parIcAkarInI huMpha mATe talase che, e vinA ene bIje trANopAya khAto nathI. paNa dezanI sAmAnya AbAdI vadhatAM ane dhadhodhApo cara thatAM ja svataMtratAnI bhAvanA jAgavAthI e vargane potAnI buddhi kAmI poSavAmAM kharcAya e bhAre vasamuM lAgaze, ane e Apa zi ja dezadrohI kAmamAM sAtha Apo choDI daI dezakAryamAM ja Ftha Apaze. eTale eka bAju amAri dharma atyAranA garIbone ta banAvaze ane bIjIbAju e buddhijIvI madhyamavargane dezaghAtaka jitaMtramAMthI bhAga letAM rokI svataMtra banAvaze. chello ane e muddo khAsa vicAraNIya che. enA paratve sAri dharmano vicAra lAgu pADatAM ja jvALAmukhI phATavAne ke hatIkaMpa thavAno bhaya che. je rAjAe pitAne vArasAmAM maLela mane potAnI aMgata AvakanuM sAdhana mAnatA haze, ane jemanA namAM mojazokha sivAya bIjuM tatva ja nahi hoya; prajAmAtranuM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne puruM peTa bharAyA sivAya pitAne khAvAne hakka nathI, pitAnI prajAne eka paNa mANasa duHkhI ke nirAdhAra hoya tyAMsudhI sukha ke cenamAM rahevAne tene dharma nathI, evuM je rAjAone bhAna na hoya teone evuM bhAna karAvavA mATe amAri dharmanI kaDavI goLI ApatAM ja teonI AMkha lAlacoLa thavAnI ane teonAM hathiyAro ApaNI viruddha khaNakhaNavAnA. amAri dharma e kAMI dAna ke sakhAvatanuM nAma nathI, paNa e te maratA ane kacarAtAne bacAvanAra dharmanuM nAma che. jema ghaNI vAra keAIne kAMI ApIne bacAvI zakAya che, tema ghaNI vAra koIne kAMI apAtuM hoya te baMdha karIne paNa tene ane bIjA ghaNAne bacAvI zakAya che. rAjA baLajabarIthI potAnI prajAne pIDato hoya, prajAnA sukha duHkhathI chuTA paDI gayo hoya, tyAre tejasvI ane buddhimAna mANasanuM kAma te rAjAnI sattA buThI karI nAkhavAnuM hoya che. tenI sattA buThI karavI eTale tene karavero na bharavo, tenA khajAnAmAM bharaNuM na bharavuM e che. ema karIne e rAjAnI sudhabudha ThekANe ANuM eTale tenuM pitAnuM ane tenI badhI prajAnuM kalyANa thavAnuM eka jagee badhuM dhana ekaThuM thaI eka mANasanA taraMga pramANe kharcAtuM. aTake ane badhAnA ja lAbhamAM sarakhI rIte kharcAya evI sthiti lAvavAmAM dekhItI rIte kAMI ApavApaNuM na hovA chatAM, kharI rIra emAM paNa tejasvI amAri dharma AvI jAya che. eTale amArI dharmanuM tAtvika svarUpa evuM che ke temAMthI jema garIba ane azakto sakhAvatoThArA piSaNa maLe. jema majUra ane Azritone samAna heMcaNIdArA piSaNa maLe, temaja rAjA pAse arthacUsakanIti baMdha karAvavAdvArA tenI badhI ja prajAnuM piSaNa paNa thAya ane sArI sAthe e rAjAne potAnI pharajanuM bhAna thaI tenuM jIvana ezaArAmama eLe jatuM aTake. jema anyAyI rAjA pratye temaja paMDita purohita ane bAva phakIra ane dharmaguruo pratye paNa ApaNe amAri dharma e ja vase Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 35 karI lIdhI ane gItA ra aa che ane zIkhave che. te kahe che ke je paMDita purohita ane bAvA phakIrone varga prajA sAmAnya upara nabhatA hoya tenI pharaja prajAnI sevAmAM pitAnuM lehI nIcovI nAkhavAnI che. e varga eka TaMka bhUkhe na rahI zake ane tenA pioSaka anugAmI vargamAM karoDo mANasone ekavAra puruM khAvAnuM na maLe e sthiti asahya hovI joIe. paMDita ane guru vargane joIe te karatAM dazagaNuM kapaDAM maLI zake ane tenA pagamAM paDatA ane tenA paganI dhULa cATatA karaDe mANasanAM guhyaaMga DhAMkavA paNa puratAM kapaDAM na hoya, teo ziyALAmAM kapaDAM vinA TharI ane marI paNa jAya. paMDita purohito ane tyAgavagane mATe mahelo hoya ane temanuM piSaNa karanAra, temane pitAne khabhe besADanAra kare! mANasone rahevA, sAmAnya ArogyakArI jhuMpaDAM paNa na heya e sthiti asahya che. pahelo varga tAgaDadhinnA kare ane bIje anugAmI varga enA AzIrvAda maMtra meLavavAmAM ja sukha mAne e sthiti haMmezAM nabhI na zake, eTale je ApaNe khare amAri dharma samajIe ane tene upayoga jude jude prasaMge kema karI zakAya e jANI laIe te jema anyAyI rAjA pratye, tema sevAzUnya paMDita purohito ane bAvA phakIre pratye paNa ApaNI pharaja temanuM piSaNa aTakAvavAnI ubhI thAya che. ema karI teone sevAnuM ane pitAnI javAbadArInuM bhAna karAvavuM e ja A kaDavI gALIne uddeza hevo joIe. jyAre teo potAne maLatA poSaNanA badalAmAM prANu pAtharavAnI javAbadArI samajI le, temanI badhI ja zaktio deza mATe kharacAya; dezanuM utthAna-sAmAnya janatAnI jAgRti-temane zAparUpa na lAge, teo pote ja ApaNuM AgevAna thaI dezane sAtha Ape, tyAre teo ApaNuM mAnapAna, dAna ane bheTanA adhikArI thAya. ema na thAya tyAM sudhI evA edI vargane piSavAmAM temanI ane ApaNI bannenI hiMsA che. e hiMsAthI bacavuM te Ajano amAri dharma tIkhave che. WWW.jainelibrary.org Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne dharma mAtranI be bAju che. eka sahakAranI ane bIjI asahakAranI. amAri dharmanI paNa be ja bAju che. jyAM jyAM pariNAma sAruM AvatuM hoya tyAM tyAM badhI jAtanI madada ApavI e amAri dharmanI sahakArI bAju che, ane jyAM madada ApavAthI ulaTuM madada lenArane nukasAna thatuM hoya ane madadane durupayega thato hoya tyAM madada na ApavAmAM ja amAri dharmanI bIjI bAju Ave che. meM je sevA nahi karanAra, badale nahi ApanAra ane samAja temaja rASTranI pragatimAM ADe AvanAra vargane madada na ApavAnI vAta kahI che te amAri dharmanI bIjI bAju che. ene uddeza evA vargamAM caitanya ANavAno che, e vastu bhUlAvI na joIe; kAraNa ke e varga paNa rASTranuM aMga che. tene jatuM karI zakAya nahi. tene upayogI banAvavAnI ja vAta che. hemacaMdra ane hIravijaya kema thavAya. AjanA jene sAme amAri dharmanA kharA udyotakAra tarIke be mahAna AcAryo che. eka hemacaMdra ane bIjA hIravijaya. A be AcAryonA Adarza eTalA badhA AkarSaka che ke tenuM anukaraNa karavA ghaNu guruo ane gRhastha mathe che. e dizAmAM teo ghaNA prayatna kare che, jaga jagoe pheDe thAya che, pazuo ane paMkhIo cheDAvAya che, hiMsA aTakAvavAnAM pharamAna kaDhAvAya che. lokomAM paNa hiMsAnI ghaNunA saMskAra puSkaLa che. A badhuM chatAM Ajane hemacaMdra ane Ajane hIravijaya thavA mATe je dizA levAvI joIe te dizAne vicAra suddhAM kAI jena gRhastha ke tyAgIe karyo hoya tema dekhAtuM nathI. tethI ja lAkha rUpIAnA phaDe kharcAvA chatAM ane bIjA aneka prayatno jArI chatAM, hiMsAnA mULa upara kuThAra paDo nathI. jema vAlajI goviMdajI desAIe atyAre comera cAlatI katalane uDe abhyAsa karyo, tenAM kAraNe zodhyAM ane tenA nivAraNanA upAyo sUcavyA tema kAI jaina amAri dharmanA upAsake karyuM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 37 ahiMsA ane amAri che kharuM ? athavA evo abhyAsa karI kharI bInA keI meLave che kharo? seMkaDe sAdhuo che, badhA vidvAna lekhAya che ane ahiMsAnI eTalI badhI sUkSma vyAkhyA kare che ke te buddhimAM paNa bhAgye ja utare. chatAM emAM koI dezamAM cAlatI pazupaMkhIonI katala viSe badhI jAtanI sakAraNa mAhitI zAstrIya vivecana sAthe kema pUrI nathI pAData? je atyAre kAI paNa hemacaMdra ke kumArapALa, hIravijaya ke akabarano Adarza sevavA mAge to te judI ja rIte sevI zakAze. atyAre A yugamAM ju mAranAranA daMDanI rakamamAMthI maMdira baMdhAvanAra kadI amAri dharma bajAvanAra tarIke pratiSThA nahi pAme. A yugamAM mAtra pazupaMkhIonI amuka vakhata sudhI katala baMdha karAvanAra paNa jUnA vakhata jeTalI pratiSThA nahi pAme. AjanA amAri dharmanI javAbadArI khUba ja vadhI gaI che; eTale e Dhabe ja kAma thavuM joIe. eka bAju sAdhuvarga saMgaThanapUrvaka gAmogAma nIkaLI jAya ane eka paNa gAma emanA paga taLe chuMdAyA vinA na rahe. dareka mANasane pazupAlananuM mahattva samajAve ane pazurakSAmAM manuSyabaLa temaja manuSyajIvana kevuM samAyeluM che te AMkaDA, vigato ane zAstrIya vivecana sAthe raju kare. katala thayelA pazu ane paMkhIonA cAmaDAM temaja rUvAM vAparavAthI katala kevI vadhe che, te udyogane kevuM uttejana maLe che, sAcA kAmamAM carabI vAparavAthI ane khetaramAM lohInI bhUkInuM khAtara ApavAthI temaja zIMgaDAM, hADakAM, kharI, vALa vagerenI cIjo vAparavAthI tenI kIMmata vadhavAne lIdhe, te udyoga khIlavAne lIdhe, divase divase katala kevI rIte vadhatI jAya che e badhuM leike samakSa AbehUba raju kare ane katalane dhaMdho mULamAMthI ja triAMgI paDe te mATe katala thayela pazupaMkhInA eke eka avayavanI parIda ane vApara tarapha lokonI aruci pedA kare. marelA DhoranAM kAmaDA sivAya katala karela DheranuM kAMI ja kAma na Ave evI vRtti miThAmAM pedA kare. bIjI bAju uMca keLavaNI mATe talasato ane Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 payuSaNa parvanAM vyAkhyAne judI judI kArya dizAone abhAve valakhAM mArato taraNa vidyArthI varga gorakSA ane pAMjarApoLanA abhyAsa pAchaLa rokAI jAya ane e saMsthAonI upayogitA temaja vyApakatA khIlavavA khAtara tenI tenI pAchaLa buddhi kharce. e kAmamAM paNa arthazAstra, vijJAna, itihAsa, ane tattvajJAnane avakAza che. jene abhyAsa ja karavo hoya ane beThamaliyA thayA sivAya sAcuM kAma karavuM hoya, temaja dezo pagI navuM sarjana karavuM hoya, tene mATe gaurakSA ane pAMjarApoLane lagatI. seMkaDe bAbato abhyAsa mATe paDI che. emAMthI dugdhAlayanuM kAma, lakAne nirdoSa cAmaDAM purA pADavAnuM kAma, nirdoSa khAtara vigerethI khetIvADIne madada karavAnuM kAma ane e saMsthAonI pazupAlana tema ja pazuvardhananI zakti vadhAravAnuM kAma e badhuM karI zakAya tema che; ane jIvana nirvAha mATe samAjane ke bIjAne boja thayA sivAya temaja gulAmI karyA sivAya eka navI dizA ughADI zakAya tema che. jhaverAtanA, anAjanA, kApaDanA, saTTAnA ke dalAlInA koI paNa dhaMdhA karatAM, AjakAlanI zAstrIya dRSTie gorakSA ane pAMjarApoLanI saMtoSa vRttithI sevA karavAne dhaMdhe, jarAya utarato nathI. A. dizAmAM seMkaDo grejyueTa ke paMDitone avakAza che. zikSaNakArya, sAhityanirmANa kArya, ane bIjAM tevAM ucca gaNutAM bauddhika kAryo karatAM A kAma ulaTuM caDe tevuM che, kAraNake emAM buddhi uparAMta pratyakSa kArya karavAnuM che. yuropa ane amerikAmAM A viSayanA khAsa abhyAsiyAne mATe varga che. te lekene aneka rIte jJAna Ape che, ane pazupAlananA navA navA mArga zodhI tenI AbAdI ane sarjananI zakti vadhAryuM ja jAya che. ApaNe je pheDe karI pazupaMkhIone bacAvIe chIe te mArga baMdha karavAnI jarUra to nathI ja, paNa haMmezane mATe sthAyI katala baMdha karavAno ke tene taddana ghaTADI devarAvavAne upAya, Aje AjakAlanI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri risthiti pramANe ja ajamAvI zakAya. ema karavAmAM Ave to IpaNa rAjAnI madada na chatAM ane koInI pAsethI pharamAne na haLavyA chatAM AjanA vidvAna sAdhuo hemacaMdra ane hIravijayanA pAdarzane A yugamAM najIka ANI zake. mahAna payagaMbara ( 2500 varSa pachI mAtra hiMdustAnamAM ja nahi paNa pRthvInA pAMca khaMDamAM jyAM jyAM mAnava bacco vase che, tyAM tyAM badhe ja pitAnI jIMdagImAM eka ja sAthe ahiMsAne saMdezo pahoMcADanAra ane pitAnI ahiMsA vRttithI saune cakita karanAra Aje mahAna payagaMbara koNa che ? e praznano uttara pAMca varSanuM bALaka paNa jANatuM lina heya ema tame kaheze kharA? AnuM kAraNa zuM? e mahAna manAtA payagaMbaranI pAse nathI mayUrapiccha ke nathI e, nathI enI pAse kamaMDaLa ke nathI bhAmaMDaLa, nathI enI pAse bhagavAM ke mithI enI pAse phUsa. tema chatAM te ahiMsAne maMtradA kema kahevAya che ? enAM kAraNe tarapha amAri dharmanA premIoe najara divaDAvavI joIe. kAraNa e che ke e pote ahiMsAnI jhINamAM jhINuM vyAkhyAo karI zAMta nathI besato; paNa ene prayatna ahiMsAne jIvanamAM mUrtimAna karI tenI vyAkhyA siddha karavAnuM che. e vizvadayA ke chakAyanI saMpUrNa dayAmAM mAnavA chatAM tene pALavAno kRtrima dAvo nathI karato. eNe te ahiMsApAlananI maryAdA AMkI che. eNe vyApaka zarUAta mAnavajAtathI karI che, ane temAM paNa pitAnA dezavAsIothI pahelI karI che. kAraNake e jANe che ke "dUra te to dara ja che. ane najIkanAno khyAla na karAya to banne dUra ja paDI javAnA." eNe keAI rAjA mahArAjA ke sattAdhIzo pAsethI dayAnAM pharamAna meLavavAno yatna nathI karyo; paNa enuM vAkaya ja dayAnuM pharamAna banI gayuM che. kAraNa e che ke te mAnava jAtane akArI thaI paDela ane mAnavajAtane bhoga letI evI laDAInAM ja mULa ukheDavA mAge che. ene ahiMsA ane satyanI rakSA ane pracAra mATe nathI korTe Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna javAnI jarUra paDI, nathI pakSApakSI karI mArAmArI karAvavAnI jarura paDI. ene enI rakSA potAnA hAthamAM ja dekhAya che. e payagaMbara koI amuka vyakti ke amuka sattAdhArInI zemAM nathI taNuene to mahApratApI gaNAtA rAjyakartAonI sAme paNa thavuM paDe che. jenA upara anyAya gujarato hoya ane jeno kaI belI na hoya enI vahAre vagara hathiyAre mAtra maitrInuM zaraNa laI deDI javuM e eka ja A payagaMbarane jIvana vyavasAya che. manuSyadayA pachI enI dayA pazuomAM utare che. ane te paNa maryAdita rIte. kAraNa ke e jANe che ke "pazuonI jeTalI ahiMsA ke dayA pALI zakAya teTalI lekane ochI lAge tethI tenA tarapha teo dhyAna na Ape ane tene siddha na kare, ane jenI vAta ane carcA karavAmAM Ave te pALavI zakya na hoya, vadhAre to na paLAya paNa je zakya hoya te ochI paNa na paLAya eTale ekaMdara, ahiMsA dharma carcAmAM ja rahI jAya." mATe ja eNe ahiMsApAlananI pazujAtimAM paNa maryAdA AMkI che. e payagaMbaranI bhAvanA che ane te zodhe che ke e kaI mArga che ke je dvArA atyAre bacAvavAnuM zakaya dekhAya che te karatAM vadhAre bIjA chone ane pazuone bacAvI zakAya. evI zodha ane tAlAvelI temaja pagavALIne ne besavAnI juvAnI e ja e vRddha payagaMbaranI saphaLatAnuM kAraNa che. enA jIvanamAMthI ApaNe zuM zIkhIe ? vadhAre nahi to ATaluM to zIkhIe ja. (1) svadezIdharma ane khAsa karI khAdI sivAya bIjAM kapaDAM mAtrane tyAga. (2) jIvita cAmaDAnI vastunA vAparane tyAga. (3) koI paNa jAtanA kephI pINune tyAga. ApaNe jene mATe te bIDI, hekA, sIgAreTa vagerene tyAga. (4) sauthI mahattvanuM ane chelle ApaNuM kartavya e che ke ApaNe zAsanarakSA mATe pheDe jame na karIe. e phone keTe na khacae. chApAMo ne pustakedvArA manuSyatvane lajAve evo viSapracAra na karIe. pakSApakSI ane daLabaMdImAM na rAcIe. tA. 22-8-30 sukhalAla