________________
૨૦
પર્યુષણ પર્વનાં વ્યાખ્યાના ગુજરાત બહારના ભાગમાં
જ્યાં
જીવા સારસંભાળ પામતા હશે. જ્યાં ગેાશાળાઓ ચાલે છે ત્યાં બધે મુખ્ય લાગે ફ્ક્ત ગાયાની જ રક્ષા કરવામાં આવે છે. ગાશાળાઓ પણ દેશમાં પુષ્કળ છે અને તેમાં હજારા ગમે ગાયા રક્ષણ પામે છે. પાંજરાપેાળની સંસ્થા હા કે ગાશાળાની સંસ્થા હા પણ એ બધી પશુરક્ષણની પ્રવૃત્તિ, અહિંસાપ્રચારક સંઘના પુરુષાર્થને જ આભારી છે એમ કાઈ પણ વિચારકકથા વિના ભાગ્યે જ રહી શકે. આ ઉપરાંત કીડીઆરાની પ્રથા, જળચરાને આટાની ગોળીએ ખવડાવવાની પ્રથા, શિકા અને ધ્રુવીના ભાગા બંધ કરાવવાની પ્રથા, એ બધું અહિંસાની ભાવનાનું જ પરિણામ છે.
અત્યાર સુધી આપણે પશુ, પંખી અને બીજા જીવજંતુઓ વિષે જ વિચાર કર્યાં છે. હવે આપણે મનુષ્યજાતિ તર પણ વળીએ. દેશમાં દાનપ્રથા એટલી ધાધબંધ ચાલતી કે તેમાં કાઈ માણસ ભૂખે રહેવા ભાગ્યે જ પામતું. પ્રચંડ અને વ્યાપક લાંબા દુષ્કાળામાં જગડુશા જેવા સખી ગૃહસ્થાએ પાતાના અન્નભંડારા અને ખજાના ખુલ્લા મૂક્યાના વિશ્વસ્ત લેખી પુરાવાઓ છે. જે દેશમાં પશુપખી અને ખીજા ક્ષુદ્ર જીવા માટે કરેાડા રૂપી ખર્ચાતા હાય તે દેશમાં માણુસાત માટે લાગણી ઓછી હાય અગર તેા તે માટે કાંઈ ન થયું હોય એમ કલ્પવું એ વિચારશક્તિની બહારની વાત છે. આપણા દેશનું આતિથ્ય જાણીતું છે, અને આતિથ્ય એ માનવજાતને લક્ષીને જ છે. દેશમાં લાખા ગમે ત્યાગી અને કીરા થઈ ગયા અને છે. તે એક આતિથ્ય મનુષ્ય તરફની લેાકાની વૃત્તિના પૂરાવેા છે. અપંગા, અનાથેા અને ખીમાશ માટે બને તેટલું વધારેમાં વધારે કરી પીટવાનું બ્રાહ્મણ, બૌદ્ધ અને જૈન ત્રણેના શાસ્ત્રામાં ફૂટમાન છે, જે તત્કાલીન લેાકરુચિનેા પડધા છે. મનુષ્યજાતિની સેવાની દિવસે દિવસે વધતી જતી જરુરિયાતને લીધે, અને પડેસી ધર્મની અગત્ય સર્જથી પ્રથા હેવાને લીધે, ઘણીવાર ઘણા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
