________________
૩૮
વાસ્તુક-પૂજા વિધિ ધમધર્મને પુદગલાકાશ, તેહ તણા પ્રદેશ રે | ગુણપર્યાય ધર્મ તસ કરો, નહીં એક જીવ ગુણ લેશ રે ..
શ્રી શંખેશ્વર પાસજી ગાવો જો જાણવા જેવું છે. બાકી બધું ઉપાધિરૂપ જ છે. અને જ્ઞાન એટલે જાણવું એ પણ આત્માનો જ ગુણ છે. આ પ્રમાણે જ્ઞાતાપણું,
યપણું અને જ્ઞાનપણું આ ત્રણે સ્વરૂપો આ આત્મામાં જ રહેલા છે. તથા દરેક પદાર્થો સ્વદ્રવ્ય સ્વક્ષેત્ર સ્વકાળ અને સ્વભાવની અપેક્ષાએ અસ્તિત્વ ભાવવાળા છે. અને એ જ સર્વે પદાર્થો પરદ્રવ્ય પરક્ષેત્ર પરકાળ અને પરભાવની અપેક્ષાએ નાસ્તિ સ્વરૂપ પણ છે. આ રીતે એક જ આત્મા એક જ કાળે સ્વદ્રવ્યાદિથી અસ્તિ સ્વરૂપ અને પરદ્રવ્યાદિથી નાસ્તિસ્વરૂપ છે. ફા
ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય, અને આકાશાસ્તિકાય આ ચારેદ્રવ્યોના જેટલા પ્રદેશોછે. (ધર્મના અસંખ્ય, અધર્મના અસંખ્ય, પુગલના સંખ્યાત અસંખ્યાત અને અનંત, તથા આકાશમાં લોકાકાશના અસંખ્ય અને અલોકાકાશના અનંત) આ સર્વે પ્રદેશોના જેટલા ગુણસ્વરૂપ અને પર્યાયસ્વરૂપ ધર્મો છે. તે સર્વે મળીને એકજીવના ગુણોનો લેશભાગ પણ થતો નથી. અર્થાત્ આ ચારે દ્રવ્યોના સર્વ પ્રદેશોના સર્વ ગુણધર્મો અને સર્વ પર્યાયધર્મોનો સમૂહ કરો તો તે સમૂહ એક આત્મદ્રવ્યના ગુણોનો એક અંશ જેટલો પણ થતો નથી. તેનાથી આત્માના ગુણો અનંતગુણા છે. જો
આ આત્મા શુદ્ધ (નિર્મળ) છે. બુદ્ધ (જ્ઞાનસ્વભાવમય) છે. પરમાત્મસ્વરૂપ (વીતરાગસ્વરૂપ) છે. અવ્યાબાધ (સર્વદુઃખ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
..... www.jainelibrary.org
