________________
KE A
BA BA
BA E JAG JAY JO A TU T
UM Sun Our hunts A
B M MM M 5 6
ins
પ્રભુને ઉપસર્ગનો પ્રારંભ પરમાત્મા મહાવીર પ્રભુએ દીક્ષા લીધા બાદ સાડાબાર વર્ષ સુધી ઘોર તપશ્ચર્યા કરી. સહન કરવાથી જ સાધના અને સિદ્ધિ થશે તેવો સંકલ્પ પ્રભુને હતો. આથી અનેક ઉપસર્ગોને સહન કર્યા.
તે પૈકીનો સર્વપ્રથમ આ પ્રસંગ છે. દીક્ષા પછી પ્રથમ દિવસે જ પ્રભુ વિહાર કરતાં કરતાં સાંજે સૂર્યાસ્તને બે ઘડી (૪૮ મિનિટ) બાકી રહેતાં પ્રભુ કુમાર નામના ગામે પહોંચે છે અને રાત્રે ત્યાં કાઉસગ્ગ ધ્યાનમાં સ્થિર રહે છે. મનની એકાગ્રતા અને કર્મની નિર્જરા માટે કાઉસગ્ગ એ ઉત્તમ આરાધના છે.
પ્રભુ કાઉસગ્ગ ધ્યાનમાં ઊભા હતા ત્યાં એક ગોવાળીયો આવ્યો. તેણે આખો દિવસ બળદીયા પાસે કામ કરાવ્યું હતું. તે બે બળદોને પ્રભુ પાસે મૂકી ગોવાળીયો ઘરે ગાયો દોહવા માટે ગયો. બળદીયા તો જંગલમાં દૂર ચાલ્યા ગયા. ગોવાળીયો ગાયો દોહીને ઘરેથી પાછો આવ્યો ત્યારે બળદીયા ન દેખાયા. એ સજ્જનતા સાથે ગોવાળે પ્રભુને પૂછ્યું કે હે આર્ય ! મારા બે બળદો ક્યાં છે? કાઉસગ્નમાં રહેલા પ્રભુ કંઈ જ બોલ્યા નહીં. તેથી ગોવાળીયાએ વિચાર્યું કે બળદીયા સંબંધી આ કાંઈ જાણતા નથી.” પછી ગોવાળીયો બળદીયાની શોધ કરવા આખી રાત જંગલમાં ભટક્યો છતાં બળદો મળ્યા નહિ.
બળદીયા આખી રાત ચરીને ફરતાં-ફરતાં પોતાની મેળે જ પ્રભુની પાસે આવ્યા અને સ્વસ્થચિત્તે વાગોળતા પ્રભુ પાસે બેઠા. સવારે પેલો ગોવાળીયો પણ ભટકી ત્યાં આવ્યો અને બળદોને જોઈ તેણે વિચાર્યું કે “અરે ! મારા બળદો ક્યાં છે તે આને ખબર હતી તો પણ મને નકામો ભટકાવ્યો, આને જ બળદો સંતાડી મને હેરાન કર્યો છે” એમ ક્રોધ કરતો લાલ-પીળો થઈ ગયો. ક્રોધાવેશમાં પોતાની પાસે રહેલી બળદની રાશ (જાડુ દોરડું) ઉપાડી પ્રભુને મારવા દોડ્યો.
પ્રભુ તો કાઉસગ્ગ ધ્યાનમાં છે. કોણ આવ્યું અને કોણ ગયું? ગોવાળીયાએ શું કહ્યું, અને શું કરે છે? તે તરફ પ્રભુનું ધ્યાન જ નથી. તે તો પોતાના આત્મધ્યાનમાં લીન છે. ગોવાળીયો મારવા આવ્યો છે. રાશ ઉગામી છે તે પણ પ્રભુને ખબર નથી અને કદાચ ખબર હોય તો પણ સામનો તો ન જ કરત. ગોવાળીયાને અટકાવત નહિ.
પ્રભુ તો... એક જ વાત સમજે છે કે “કર્મને તોડવા છે, પ્રભુતાને પામવું છે, સંસારની કેદમાંથી છૂટી સિદ્ધિ સ્થાન મેળવવું છે.” હા, ત્યાં જન્મ નહીં, મરણ નહીં, કોઈ દુઃખનું નામ નહિ. કોઈ ઇચ્છા નહિ. માત્ર આત્માનું શુદ્ધ સુખ, સુખ ને સુખ.
પણ તે સુખ કર્મ તોડવાથી આવે, કર્મ તોડવા તપ કરવું પડે અને સમતા રાખવી પડે. પ્રભુએ તો ઉપસર્ગોમાં પણ ક્ષમા આપી અને સમતામતા રાખી છે.
ગોવાળીયો દોરડું લઈ મારવા આવે છે. બરોબર તે જ સમયે પ્રથમ દેવલોકના ઇન્દ્રને વિચાર થયો કે “પ્રભુ પ્રથમ દિવસે શું કરે છે તે જોઉં એમ વિચારી અવધિજ્ઞાન વડે જુએ છે. પ્રભુને માર મારવા તૈયાર થયેલા ગોવાળીયાને જોયો. ઇન્દ્ર તે જાણી તુરત જ ગોવાળીયાને થંભાવી દીધો. તુરત ત્યાં આવી ગોવાળીયાને વાળ્યો. અણસમજે આવું વર્તન કરવા બદલ શિક્ષા કરી. સિદ્ધાર્થ વ્યંતરને ત્યાં મૂકી ઇન્દ્ર પોતાના સ્થાને ગયો. પ્રભુ પણ વિહાર કરી ગયા. બાળકો : ૧. પ્રભુ પાસે સામનો કરવાની શક્તિ હતી છતાં સહન જ કર્યું છે, તમે પણ સહન કરતાં શીખશો.
૨. ગોવાળે મનોકલ્પના કરી કે “પ્રભુએ બળદો સંતાડીને મને હેરાન કર્યો”. ખોટી મનોકલ્પનાથી અનર્થો
થાય છે. આપણે પણ ખોટી કલ્પનાઓ કરવાનું બંધ કરીએ તો જીવન સુધરી જશે.
際
勝勝勝勝勝勝勝勝際然帶帶帶帶帶。繼際崇際標
