Tattva Chintamani Anumankhandam

Author(s): Ganesh Upadhyay
Publisher: Ganesh Upadhyay

Page 16

- तत्त्वचिन्तामण
" तब यातिविशिष्ट-पक्षधर्मताजानजन्यं ज्ञानमनुमितिस्तत्करणमनुमानं तञ्च लिङ्गपरामरौं न तु परामृष्यमाणं लिङ्गमिति वक्ष्यते।।
तरकुतर्कसम्बलितमसाम्प्रदायिकश्चातो व्यामोशायैव केवलं सर्वेषां भवतीति सर्वार्थजिप्टक्षया रात्तर्कमामूलव्याख्याय वैशद्याय च ममात्र परं निर्बन्धः । प्रत्यक्षं निरूपितभिदानौं अनुमानं निरूपजौथमतः भिव्यावधानाय(१) प्रतिजानौते(२), 'प्रत्यक्षानन्द्ररमित्यादिना, अन्यथा(२) अरण्यरुदितं स्थादिति भाव:(४) । 'प्रत्यक्षानन्तरं' प्रत्यक्षनिरूपणानन्तरं, 'उपमानात् प्राक्' उपमाननिरूपणात् प्राक्, 'अनुमानं निरूयते' इत्यन्वयः, निरूप्यते' लक्षण-स्वरूप-प्रामाण्या. दिभि ष्यते, लक्षण-खरूप-प्रामाण्यादिप्रकारकज्ञानानुकूलव्यापारविषयोऽनुमानमित्यर्थः । व्यापारः शब्दप्रयोग एव, तदिषयता व्यापारानुबन्धिन्येव । प्रत्यक्षग्रन्थानुमानग्रन्थयोरेकवाक्यताप्रति
(१) शिष्यशुश्रूषायै इत्यर्थः । . (২) মনিল্লা অ আত্মনিলালসন্ধানীজুল
पारः, तादृशव्यापारश्च प्रत्यक्षानन्तरमियादि निरूप्यते इत्यन्तं व वर्तमानसामीप्यविहितवटा निष्पन्नेन निरूप्यते इति वाक्येन प्रयोगा करणकालाव्यवहितोत्तरकालीनत्वेन निरूपणबोधनात् । . (३) निरूपणस्य प्रतिज्ञापूर्वकत्वाभावे । ... (७) अरण्यरोदनं यचा निष्पालं तथा तापनिरूपणं स्यात्।।