Book Title: Siddhmeru tatha Sahasralinga tatakna Abhidhannu Arthaghatan Author(s): M A Dhaky Publisher: Z_Nirgrantha_1_022701.pdf and Nirgrantha_2_022702.pdf and Nirgrantha_3_022703.pdf View full book textPage 7
________________ vol. II - 1996 ‘સિદ્ધમેરુ'’ અપરનામ... कीर्तिस्तम्भमिषोच्चदण्डरुचिरामुत्सृज्य बाहोर्बलात्तन्त्रीकां गुरुसिद्धभूपतिसरस्तुम्बां निजां कच्छपीम् ॥ અહીં પણ સ્પષ્ટત: કીર્તિસ્તંભને (કચ્છપી-વીણાનો) દંડ માન્યો છે, તોસનો ઉલ્લેખ નથી. (યમંગલ સૂરિ બૃહદ્ગીય વાદીન્દ્ર દેવસૂરિ-શિષ્ય રામચંદ્ર સૂરિના શિષ્ય હતા. તેમની વિદ્યમાનતાનો સમય ઈસ્વીસનની ૧૩મી શતાબ્દીનું બીજું-ત્રીજું ચરણ છે .) યમંગલસૂરિ, અરસી ઠક્કુર, કે સમરારાસુના કર્ણ અંદેવસૂરિ ઇજનેર કે પુરાતત્ત્વવિદ્ નહીં પણ કે કવિજન હોઈ તેમની વાત સ્વાભાવિક જ કવિસુલભ ઉપમાઓ દ્વારા જ વ્યક્ત થાય×. બીજી બાજુ મધ્યકાલીન પૌરાણિક પરંપરામાં પણ તીર્થીનાં માહાત્મ્યો ગાવા સિવાય તેના વાસ્તવિક ઇતિશ્વસ કે સંરચનાની વિગતો બિલકુલ આપવામાં આવતી નથી; પણ સરસ્વતીપુરાણ તેમાં એક વિરલ અપવાદ છે અને તેમાં સહસ્ત્રલિંગસર વિષયે અપાયેલી માહિતી આશ્ચર્યકારક રીતે સવિગત હોવા ઉપરાંત સાચી હોવા અંગે સંડેને સ્થાન નથી. ટિપ્પણો : ૧. આ બે વાસ્તુકૃતિઓનાં સર્જન સંબંધમાં વિદ્વર્ગને જ્ઞાત એવા મધ્યકાલીન સાહિત્યના ઉલ્લેખો ઉપરાંત (ઐતિહાસિક ને કેટલાક અંશે અવિશ્વસનીય એવી સિદ્ધરાપતિ લોકકથાઓ પણ જાતીની છે. ૨. જુઓ મારો લેખ “સિદ્ધરાજ-કારિત-જિનમંદિરો," ફાર્બસ ગુજરાતી સભા ત્રૈમાસિક અંક ૧, મુંબઈ જાન્યુઆરી-માર્ચ ૧૯૭૭, પૃ ૧-૧૨. ૩. રુદ્રમહાલયના અવશેષો તેમ જ સહસ્રલિંગ-તટાકના ઉત્ખનન દ્વારા પ્રકાશમાં આવેલા એના પરિસરના થોડા મંદિરાદિ ભગ્નાવશેષો. ૪. ‘‘રાજવિહાર’ અને ‘‘સિદ્ધવિહાર” સંબંધમાં હાલ તો માત્ર વાયના ઉલ્લેખો જ પ્રાપ્ત છે, ૫. ઈ. સ. ૧૦૯૫થી ૧૧૪૪-૪૫. ૬. કથા : તથા दशावतारीं प्रकृतव्याख्यामत्र व्यधत्त सः 1 Jain Education International - द्वयाश्रयकाव्य सर्ग १५.११९ स राजात्र सरस्तटे "दशावतारी" नारायणदशावतारप्रतिमाप्रासादं "व्यथत्ता'" कारयत् । वृत्ति ૬૯ गुरून्कीर्तिस्तम्भानिय सुरगृहाणि व्यरचयत् ॥ द्वयाश्रयकाव्य, સ -૨૨'' - स राजा “सुरगृह्माणि” प्रासादान् महाकीर्त्तिहेतुत्वेनोन्मतः "कीर्तिस्तम्भानिवाशु "व्यरचयत्" अकारयत् । वृत्ति (Cf. Abji Vishnu, Kathvate, Bombay Sanskrit and Prakrit Series, No. LXXVI, Bombay 1915, pp. 257 and 259.) ૭. જુઓ સિંધી જૈન ગ્રન્થમાલા, ગ્રન્થાંક ૧, સં જિનવિજય મુનિ, શાન્તિનિકેતન ૧૯૩૩, પૃ. ૫૫. ૭૦-૭૧. ‘કર્ણમેરુ' સમ્બન્ધમાં અન્ય પણ ઉલ્લેખો સંપ્રાપ્ત છે. ૮. ચાશ્રય, સર્ગ ૨૦. ૧૦. તથા વ્યાખ્યા. ૯. જુઓ આપણtus, સં વર્ષ વિવિશ્વમુનિ, સિધી જૈન શ્ચમાલા, વાંક ૪૧, મુંબઈ ૧૯૫૬, For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.orgPage Navigation
1 ... 5 6 7 8 9 10 11
