Siddhmeru tatha Sahasralinga tatakna Abhidhannu Arthaghatan

Author(s): M A Dhaky
Publisher: Z_Nirgrantha_1_022701.pdf and Nirgrantha_2_022702.pdf and Nirgrantha_3_022703.pdf

Page 11

Vol. II1996 સિદ્ધમેરુ” અપરનામ... 73 થઈ ચૂક્યો ગણાય. 45, જુઓ ત્યાં. સ. 1,78, મૂળ ગ્રન્થ ટિપ્પણ લખતે સમય ઉપલબ્ધ થઈ શક્યો નથી. 46. याकारितं सिद्धसर: सरस्व त्यातायि पातुं घटपुरशक्तः / न मान्यशोभाङ्गभयादुपैतिच्छद्यैव विन्ध्याचल वृद्धिरज्या // 35 // (અરિસિંહ વિરચિત કુતસંવર્તનમ, સં ચતુરવિજય, શ્રીજૈન આત્માનન્દ - પ્રન્યરત્નમાલા, ૫૧મું રત્ન, ભાવનગર વિ. સં. 1974 (ઈ. સ. 1918), પૃ 16, ૨-૩પ.) 47, જયમંગલસૂરિવાળું મૂળ સ્રોત વર્તમાને ઉપલબ્ધ નથી. પણ પ્ર ચિ. અંતર્ગત તેમના (અણહિલવાડ) પુરવર્ણનના ઉપલક્ષ સમેતનું નીચેનું ઉદ્ધરણ દેવામાં આવ્યું છે. एतस्यास्य पुरस्य पौरवनिताचातुर्यतानिर्जिता मन्ये हन्त सरस्वती जडतया नीरं वहन्ती स्थिता / कोतिस्तम्भमिषोच्चदण्डरुचिरामुत्सृज्य बाहोर्बलातन्त्रीका गुरुसिद्धभूपतिसरस्तुम्बा निजां कच्छपीम् / / -પ્ર. વિ. પૃ. 63. (આ ઉદ્ધરણ મેં ફરીને પૃ. 64 પર આપ્યું છે.) 48. જુઓ ઉપરનું ટિપ્પણ 47, 49. “આ તળાવનો બાલચંદ્રસૂરિએ વસંતવિલાસમાં “વલય” તરીકે ઉલ્લેખ કર્યો છે. સમરાવાસમાં તેને પૃથ્વીનું કુંડળ કહ્યું છે. પ્રબંધચિંતામણિની રાજશેખરની ટીકામાં તેને જયમંગલસૂરિના શ્લોકને આધારે વીણાના તુંબડાની અને તોરણને દંડની ઉપમા આપી છે. પાટણના આ લેખકો દરબારીઓ કે જૈન સાધુઓ હતા અને તેથી તેમનાં વર્ણનો ઉપલક દષ્ટિએ થયાં હોય એ સ્વાભાવિક છે.” (મહેતા પૃ. 377.) શ્રીમન્મહેતાએ ઉપર એમણે નોંધેલા ગ્રન્થો અંગે કોઈ જ વિગતો નથી આપી કે નથી તેમાંથી સંદર્ભગત ઉદ્ધરણો ટાંક્યાં. 50. યાશ્રય હાથમ, દ્વિતીય ઉv૮ સાંચોર, વિ. સં. 2043 (ઈ. સ. 1987), પૃ. 259. જુઓ ત્યાં ૧૫-૧૨૨નું ચોથું ચરણ : આ ચરણ પણ મેં પાછળ લેખમાં 38 ક્રમાંકનું ટિપ્પણ આવે છે ત્યાં આપી દીધું છે. न्युरून्कीर्तिस्तम्भानिव सुरगृहाणि व्यरचयत् / / 51, જુઓ કીર્તિકૌમુદી તથા સુકૃતસંકીર્તન, સંત પુણ્યવિજય સૂરિ, મુંબઈ 1961, પૃ. 6. यस्योच्चैः सरसस्तीरे, राजते रजतोज्ज्वलः / ક્ષત્તિતમે નો પ્રવાહો વાવિ / પ્રથમ સર્ગ, શ્લોક ૭પ. 52. જુઓ મૂળ પ્રન્થ પૃ 16, 2.37 विश्वं जगद्येन विजित्य कीर्तिस्तम्भस्तथा कोऽपि महानकारि / यथा हिमाद्रेरिव यस्य मूनि नभोनदी केतुपदं प्रपेदे // 37 // 53. “સમરારાસુ”, વીનrfજવાથge, pt.1, sec. ed., Ed. C. D. Dalal, G.0.s. No. 13, p. 26. ત્યાં ‘દ્વિતીય ભાષા” અંતર્ગત નીચેની કડી મળે છે. अमियसरोवरु सहस्त्रलिंगु इकु धरणिहि कुडलु / कित्तिखंभु किरि अवररेसि मागई आखंडलु // 7 // 54. શ્રીમદ્ મહેતાની કંઈક સરતચૂક થઈ હશે ? 55. જુઓ અહીં ટિપ્પણ 47, 56. તોરણ બે સ્તંભો પર ઊભું થતું હોઈ, તેને વીણાદંડની ઉપમા ઘટિત થઈ શકતી નથી, પણ કીર્તિસ્તંભ-વાસ્તવિક થાંભલા રૂપે કે પછી ચિત્તોડમાં છે તેમ માડયજલા વાળી ઇમારત હોય, તેને વીણાના દંડની ઉપમા બંધબેસતી થાય ખરી. પ૭, જુઓ મારો લેખ, “કવિ રામચન્દ્ર અને કવિ સાગરચન્દ્ર,” sambodhi, Vol.11, Nos. 1-4, April 1982-Jan. 1983, પૃ. 68-80. ત્યાં જયમંગલસૂરિ અને તેમની ગુર્વાવલી ગચ્છ અને સમયાદિ વિષે ચર્ચા પૃ. 72-73 પર કરી છે. 58. અને એને શબ્દાર્થને જ પકડીને ભાવાર્થને એક કોર રાખી ઘટાવવું ન તો ઔચિત્યપૂર્ણ, ન તો સુસંગત કહી શકાય.