Shrimad Rajchandra Vachanamrutji Shabdaratnakosha

Author(s): Sudha Sheth
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram

Page 16

:: ૬ ::
૧૬૩ પૃ.૪
૧૬૪
૧૬૫
૧૬૬
૧૬૭
૧૬૮
૧૬૯
૧૭૦
૧૭૧
૧૭૨
૧૭૩
૧૭૪
૧૭૫
૧૭૬
૧૭૭
૧૭૮
૧૭૯
૧૮૦
૧૮૧
૧૮૨
૧૮૩
૧૮૪
૧૮૫
૧૮૬
૧૮૭
૧૮૮
૧૮૯
૧૯૦
૧૯૧
૧૯૨
૧૯૩
૧૯૪
૧૯૫
૧૯૬
પ્રયોજન
પ્ર+યુત્ । હેતુ, કારણ; જરૂર; મતલબ
કિંવા
+િવા । વા, અથવા, અથવા તો, કે, યા, યા તો
જીવિતવ્ય રહિત નીવ્ । જીવન-પ્રાણ-આયુષ્ય રહિત; આજીવિકા વિનાના ગજા ઉપરાંત TS । શક્તિ, ગજું-ગુંજાશ-ગુંજાયશ બહાર; ૨૪ ઇંચનો ૧ ગજ સત્પુરુષો
મૂળ તત્ત્વમાં
પ્રવર્તન
પક્ષપાત
તાત્પર્ય
રાહથી
સંસારમળ
સદાચાર
સેવજે
પરતંત્ર
વિસ્મરણ
રમણીય
દુષ્કૃત
સ્મર
સ+પુરુ+શી । સત્ન પ્રાપ્ત પુરુષો; તીર્થંકરો, ઉત્તમ જ્ઞાનચેતનાના સ્વામીઓ મૂત+ત ્+ત્ત્વ ! મૂળ કારણમાં, પાયામાં, મંડાણમાં પ્ર+વૃત્ ।પ્રવૃત્તિ, આચરણ, પ્રેરણા, કાર્યની શરૂઆત-સંચાલન પ+પા। એકબાજુ તરફેણ, અનુરાગ; બાજુ; વંશ; પખવાડિયું તત્પર । આશય, અભિપ્રાય, નિષ્કર્ષ, મતલબ, ભાવાર્થ, સાર રસ્તા-પંથ-માર્ગ-રીત-ચાલથી
કસાઇ
ઉદ્યમ
બ્રહ્મચર્ય
વેશ્યા
સમ્+સૃ+મત ! સંસારનો મળ, સંસાર રૂપી મેલ
(અસ્) સત્+આ+વર્। સારું આચરણ, સદાચરણ, શિષ્ટ પુરુષોનો આચાર સેન્ । સેવન કરજે, ભજજે, ખૂબ સંગ કરજે, ઉપયોગમાં લેજે
પૃ+તન્ । પરાધીન, પરાશ્રિત, પરવશ, બીજાને આશ્રયે રહેનાર
વિ+Æ । વિસ્મૃતિ, યાદ ન રહેવું, ભૂલી જવું ર+અનીયમ્ । સુંદર, મનોહર
ુસ્+ । અશુભ, પાપકાર્ય
સ્મ સ્મરણ કર, યાદ કર
તન્-ત ્+પર । તૈયાર, તલ્લીન સમ્+Ç । યાદ કરી જા
ર+જા ગરીબ, રાંક
વિ। શરીર, દેહ, તન; પુદ્ગલનો સમુદાય
તત્પર
સંભારી જા
ટૂંક
કાયા
પુદ્ગલ
પુત્+ગત્ । પરમાણુ, પૂરણ-ગલન (મળવું-વિખરાવું) જેનો સ્વભાવ છે સાડા ત્રણ હાથ સવા પાંચ ફૂટ, કોણીથી વચલી આંગળીના ટેરવા સુધી ૧૮ ઇંચ=એક હાથ ભૂ+મિ । જમીન, પૃથ્વી; દેશ, પ્રદેશ; સ્થાન, સ્થળ, જગ્યા
ભૂમિ
ફિકર
ચિંતા, કાળજી
પ્રમાદ
વ્યભિચાર
નિર્દેશ
ચંડાલ
પ્ર+મર્ । આળસ, અસાવધાની, ગફલત, બેપરવાઇ
વિ+જ્ઞમિ+ વર્। કદાચાર, બદચાલ, પરસ્ત્રી-પરપુરુષનો આડો વ્યવહાર નિર્વમ્, વ+જ્ઞ નિઃસંતાન, જેના વંશમાં કોઇ ન રહ્યું હોય તેવું વર્દ્ધમતાન્। અત્યંત નીચ-નિર્દય જ્ઞાતિ-મનુષ્ય જેની ઉત્પત્તિ શૂદ્ર માતા અને બ્રાહ્મણ પિતાથી; ઘાતકી, પાપી, જલ્લાદ પશુને મારીને-કતલ કરીને તેનું માંસ વેંચવાનો ધંધો કરનાર, ખાટકી ક ્+યમ્ । યત્ન, મહેનત, ઉદ્યોગ
બ્રહ્મન્+ પર્ । ઇન્દ્રિયનો નિગ્રહ, વીર્યરક્ષા, ૮ પ્રકારે મૈથુનનો ત્યાગ વેશેન આવરતિ । ગણિકા, વારાંગના, ગાવા-બજાવવા-નાચવાનો ધંધો કરીને પુરુષોને આકર્ષતી સ્ત્રી