________________
ખંડ ૩ | ઢાળ ૨૩
૨ ૬૯
गाहा-जं चिय विहिणा लिहियं, तं चिय परिणमई सयल लोयस्स
इय जाणे विणु धीरा, विवुरे विन कायरा हुंति ३
ભાવાર્થ-(૧) જે કાર્યને વિષે કોઈ દિવસે મન થકી ચિંતવન થઈ શકે નહીં, જેને કવિની વાણી પણ સ્પર્શ ન કરી શકે, જયાં સ્વપ્નાની વૃત્તિ પણ દુર્લભ છે, તે કાર્યને વિઘિ (પ્રારબ્ધ) રમતમાત્રમાં કરે છે. (૨) વિધિ (વિદ્યાતા) જ અયોગ્ય સંયોગવાળા પદાર્થોને એકત્ર કરે છે અને સારી રીતે સંયોગ પામેલા પદાર્થોને જર્જરિત એટલે જુદા કરે છે. પુરુષ જેને મનમાં પણ ક્યારેય ચિંતવતો નથી, તેનો જ વિઘિ સંયોગ કરાવે છે. (૩) જે વિધિએ લખેલું છે તે જ લોકને પરિણામમાં આવે છે, એ જાણ્યા વિના ઘર પુરુષ પણ કાયર થઈ જાય છે.
ચિત્ત ઉત્સુકતા ટાળીને રે, ચિંતે બહુલ ઉપાય;
ઉદ્યમથી સવિ નીપજે રે, શોકે ચિંતા બહુ થાય. આય વ્યય સવિ કર્મને હાથે, નિમિત્ત માત્ર છે પર તે સાથે; સુરતરુ છોડી બાઉલ દીએ બાથ, કર્મ છોડી લીએ અવરને નાથ. જી ૩૭
પૂર્ણ મનોરથ કેહના થયા રે, કેહને અખંડિત સુખ;
કુલ કલંક કેહને નવિ થયાં રે, કુણ જગ્યાને મૃત્યુ ન દાખ. શોષે ભરિઉફલ્થ કુર્મા, ઉગ્યો તેહિ જ વળી અથમાયે; એહવી નીતિ જગની ચિત્ત આવી, જ્ઞાનવિમળ ગુરુ વચને ભાવી.જી-૩૮ यतः कस्य स्यान्न स्खलनं, पूर्णाः सर्वे मनोरथाः कस्य
कस्येह सुखं नित्यं, देवेन न खंडितः को वा १ ભાવાર્થ-કોનું સ્મલન થતું નથી, કોના સર્વ મનોરથ પૂર્ણ થાય છે, કોને આ લોકમાં નિરંતર સુખ મળે છે અને દૈવે કોને ખંડિત કર્યો નથી? અર્થાત્ તે સઘળા સર્વ જનને થાય જ છે.
| | દોહા / સોરઠા || સોરઠા-ચિંતે ચિત્ત કુમાર, ડાહ્યો તો પણ છેતર્યો
મનમાં કરી વિચાર, આગળ જાવા સંચર્યો. ૧ દોહા-અનુક્રમે જાતાં આવીયું, નગર કનકપુર નામ;
સરપાળે વટ હેઠલે, ક્ષણ એક સોચે જામ. ૨ ૧. બાવળ ૨. ફૂલ કરમાઈ જાય ૩. ઠગાયો
