Shravak Bhoomi Part 02

Author(s): Karunesha Shukla
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute

Page 162

21
Appendix-III व्यवस्थापयति ] | यथा संस्कृतासंस्कृते एवं रूपिष्वरूपिषु, सनिदर्शनेष्वनिदर्शनेषु, शप्रतिघेष्वप्रतिघेषु, सास्रवेष्वनास्रवेषु इत्येवमादि यथायोगं वेदितव्यम् । सत्येवं लक्षणे अहेतुपतितं, हेतुफलतः लक्षणं व्यवस्थापयति । तद्यथा सुचरितस्यानिष्टफलं [ -निष्टं फलं ] दुश्चरितस्येष्टं [। ] दुराख्याते धर्मवि [ 8 ] नये मिथ्याप्रतिपत्तितो विशुद्धि, स्वाख्याते धर्मविनये सम्यक्प्रतिपत्तितः । संक्लेशं व्यवस्थापयति । अपरिनिष्पन्ने लक्षणे प्रज्ञप्तिवादेन परिनिष्पन्नं लक्षणम् । प्रज्ञप्तिवादेन व्यवस्थापयति । तद्यथा निरभिलायेषु सर्वधर्मेषु । अभिलापतः परमार्थव्यवस्थानम् । इत्येवंभागीयो लक्षणाविरोधो वेदितव्यः । तद्विपर्ययेणाविरोधः । 2A-10[1] अयमुच्यते लक्षणाविरोधोयमुच्यते आप्तागमः [1]
यदा स्वलक्षणतः सिद्धाः सर्वधर्मा व्यवस्थापिताः स्वस्माद्धमंतायां केन कारणेन साध्यस्यार्थस्य प्रसिद्धये प्रतिज्ञ [T] क्षिप्ता [?] यावदेवाभिरुचि [ : ] तस्यार्थस्य परि [2] दीपनार्थं [1] केन कारणेन हेतुरुपसंह्रियते। यावदेव दृष्ट[ ]वस्या श्रिया [ दृष्टावस्थाश्रयो ?] युक्त्या तस्मिन्नेव प्रतिज्ञ [1] ते[5]र्थे परिग्रहणार्थम् । केन कारेण दृष्टान्त उपसंह्रियते । यावदेव तस्या एव युक्तेदृष्ट[T]वस्थाश्रयसन्दर्शनार्थम् । केन कारणेन सांरूप्यं वैरूप्यं प्रत्यक्षमनुमानमाप्तागमश्चोपसंह्रियते [न्ते ] यावदेव तयोरेव हेतूदाहरणयोविरो [3] धावि रोधपरिदीपनार्थं । स पुनर्विरोधो द्वाभ्यामाकाराभ्याम्वे [ भ्यां वे] दितव्यमैनेकान्तिकत्वेन च साध्यसमत्वेन च । अविरोधः। द्वाभ्यामेव कारणाभ्यां वेदितव्यः। ऐकान्तिकत्वेन साध्यविशेषेण च यत्र च विरोधः । न तत्प्रतिज्ञ [1] सिद्धो न प्रमाणीक्रियत इति । कृत्वा न प्रमाणं यत्र त्वविरोधः तत्प्रतिज्ञ [ ] सिद्धो [ द्धौ ] प्राणीक्रियत इति कृत्वा प्रमा [4] णमित्युच्यते । इदमुच्यते वादाधिष्ठानं ॥ 0॥
. वादालङ्कारः कतमः [1] सपञ्चविधो द्रष्टव्यः। तद्यथा स्वपरसमयज्ञता। वाक्करणसम्पन्नता । वैशांरचं स्थैर्य, दाक्षिण्यं च ।
स्वपरसमयज्ञता कतमा। यथापीहैकत्यस्य । यो धर्मविनयः। अभिरुचितो भवत्यस्याभिप्रेतः । तत्र शास्त्रसमये सिद्धान्ते पाठतो, वृति [ °त ],श्रवण [5] तः, चिन्तनतः, परिपाकतः, प्रतिपत्तितश्च । कृतकुशलो भवति । कृतभाष्यः, कृतविद्यः [1] यो वा पुनर्धर्मविनयः नाभिप्रेतो भवति । नाभिरुचितः । तत्र परशास्त्रे, परसमये, परसिद्धान्ते पाठतो, वृति [त्ति [ तः, श्रवणतश्चिन्तनतः, परिपाकतो, नो तु प्रति
1.
A seperate hand adds this in a footnote; photo indistinct, letters illegible.