Shatrunjay Ranakpur Delwada

Author(s): Amrutlal Mulshankar Trivedi
Publisher: Amrutlal Mulshankar Trivedi

Page 9

વેપારનું ધીખતું પીઠું છે, અને જાવડશાના વખતમાં પણ હશે જ. ભરપૂર જંગલેા અને તાતીંગ વૃક્ષાની જે જમાનામાં આ દેશમાં ભરમાર હતી ને જમાનામાં કાષ્ઠકારીગરી પેાતાની ચરમ સીમાએ હાય અને તેથી કાષ્ઠનુ મદિર મનાવવા તરફ જ લક્ષ જાય તે સ્વાભાવિક છે. એટલે જાવડશાએ કાષ્ઠનુ મંદિર બનાવરાવ્યું હોય
તે તે સમયેાચિત જ છે. તે મંદિરના આમૂલ ઉદ્ધાર વિ. સ. ૧૨૧૩માં મહારાજા કુમારપાળના મ ંત્રી બાહુડે કરાવ્યા, તે હિસાબે તે કાષ્ઠનુ મદિર ખૂબ લાંબા સમય સુધી એટલે ૧૧૦૦ વર્ષ સુધી ટકી રહ્યું. મંત્રી ખાહડના પિતા મંત્રી ઉદયને શત્રુંજયના મ્યાત્રા વખતે ઘીના દીવાની સળગતી દીવેટ ખેંચી જતા ઉંદુરને મદિરમાં જોયા અને તેમને ભય લાગ્યા કે આવુ બનતુ રહે તે કદાચ આગ લાગે, માટે આ જીણુ મંદિરને પાષાણથી મનાવવુ જરૂરી છે. પરંતુ ત્યાર પછી બહુ અલ્પ સમયમાં તેએને યમનુ તેડું આવ્યું અને મન્દિર પાષાણુનુ બનાવવાના પેાતાના સંકલ્પના સંદેશ પુત્ર માહડને મોકલીને તેમણે સ્વર્ગની વાટ - પકડી.
હાલના જીાિરને જેની સાથે સબંધ છે તે મંદિરના ઇતિહાસ વાહડ મંત્રીથી આગળ જતા નથી. શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈએ અપૂર્વ હિમ્મત બતાવીને અશાસ્ત્રીય રીતે ખનેલી અને “મંદિરના રૂપકામને ઢાંકી દેતી દેરીએને હઠાવી ન હેાત તેા બાહુડમંત્રીના બંધાવેલા મંદિરને સહેજ પણ ભાગ આપણને જોવા મળત નહિ અને ઈતિહાસનું એક અણુમાલ પૃષ્ઠ દંતકથા જ ખની રહેત. માહડ મંત્રીના બંધાવેલા આ મ ંદિરનુ બહારનું જમીનતળ હાલના ચાકના જમીનતળ કરતાં પાંચ ફૂટ આઠ ઈંચ નીચુ છે. મંદિરનું પીઠ અને તેની નીચેના ભાટ હજુ જમીનની અંદર દટાયેલાં પડયાં છે. ખાડ મંત્રીએ પત ઉપર જ ખાણેા કરીને તે પથ્થર વડે મ ંદિર બનાવ્યુ છે, જે ખાણાને પાછળથી ભીમકુંડ અને ઇશ્વરકુંડ જેવાં નામે આપવામાં આવ્યાં છે.