Shat Dravya Panchashika

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 10

ਉਤਪਾਤ ਅਤੇ ਮੂਲ ਦਰੱਵ ਦੇ ਸੁਭਾਵ ਤੋਂ ਸਥਿਰ ਰਹਿਨ ਵਾਲਾ ਧਰੋਵਯ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ॥11॥
ਟਿਪਨੀ: ਸ਼ਲੋਕ ਛੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਵੇਖਨ ਨੂੰ ਨਯ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਭੁਲਾਕੇ ਅੰਦਰਲੇ ਲੱਛਣਾ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸ਼ੁੱਧ ਨਯ ਹੈ, ਸ਼ੁੱਧ ਨਯ ਪੱਖੋਂ ਜੀਵ ਉਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ੁੱਧ ਗਿਆਨ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ। ਮੋਹ ਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਅਸ਼ੁੱਧ ਨਯ ਵਿਵਹਾਰ ਪੱਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਜੋ ਪ੍ਰਾਣ ਯੋਗ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਜੀਵ ਹੈ। ਸ਼ਕਲ ਤੇ ਵਿਕਲ ਰੂਪ ਦੇ ਦੋ ਰੂਪ ਹਨ। ਸ਼ਕਲ ਤੋਂ ਭਾਵ ਪੂਰਨ ਅਤੇ ਵਿਕਲ ਤੋਂ ਭਾਵ ਅਧੂਰਾ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਕਲ ਜੀਵ ਸ਼ਿੱਧ ਜਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੈ ਵਿਕਲ ਸ਼ੁੱਧ ਤੋਂ ਅਰਿਹੰਤ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਧ ਜੀਵ ਕਰਮ ਮੁਕਤ ਹੈ। ਅਰਿਹੰਤ ਕੇਵਲੀ ਅੱਠ ਕਰਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ ਕਰਮ (ਨਾਂ, ਗੋਤਰ, ਆਯੂ ਅਤੇ ਵੇਦਨੀਆਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ਉੱਮਰ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੇ ਇਹ ਕਰਮ ਰਹਿਤ ਸ਼ਿੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਧ, ਅਨੰਤ ਗਿਆਨ,
~
4
~