________________
તારે વૈભવ જોઈ, તું પ્રસન્ન બને છે, હર્ષથી નાચે છે, આનંદમાં રાચે છે; પણ મારાભાઈ! જરા વિચાર કરવા ઊભો રહે. આ સુખ સદા રહેવાનું છે? આ વૈભવ નિત્ય ટકવાને છે? આ સાધન તને શાશ્વત શાંતિ આપવાનાં છે? ' '
અરે, કેમ ભૂલી જાય છે તું? ઘણી વાર તે સુખના એક જ ડગલા પછી, ભયંકર દુઃખ વાટ જોઈને જ ઊભું હોય છે. માત્ર એક જ પળ પછી એ અણધારી રીતે ભેટી પડે છે, અને એને ભેટ થતાં, તારાં આ સાધને કયાં ચાલ્યાં જશે એની તને ખબર પણ નહિ પડે.
સુખનાં સ્વપ્રો સળગી જશે, અરમાનેની સૃષ્ટિ નષ્ટ થશે, દુખના પર્વત તૂટી પડશે, આનંદની દુનિયા ઊડી જશે, આશાના મિનારા ઓગળી જશે અને વિપત્તિની રાત્રી, તારી ચારે તરફ છવાઈ જશે; ત્યારે તારી નજર ક્યાંય નહિ પહોંચે, અંધકારને લીધે તે એક પગલું પણ નહિ ભરી શકે, તારી સાથે ગેલ કરનારા મિત્રો અદશ્ય થશે, વાતો કરનારા ખસી જશે—માત્ર દુઃખ, તારા ન ઈચ્છવા છતાં, તારું સાથીદાર બની જશે, માટે આ ઢળી પડેલા વડલા પર એક પળ શાન્ત નજર નાખ. વૈભવના ઘેનને ઉતારી, સ્વસ્થ થઈ વિચાર કર. - તું જે દેરી પર નાચી રહ્યો છે, તે દેરી કાચા સૂતરની છે. એને તૂટતાં વાર નહિ લાગે, અને દેરી તૂટશે એટલે તેને જોઈ ખુશ થનારા-તાળીઓ વગાડનારા મંદસ્મિત કરી ચાલતા થશે કહેશે, કે મૂર્ખ છે! આટલા શબ્દો બેલી ખસી જશે, પણ તારું શું થશે તેની કલપના મને ધ્રુજાવે છે. એ અનંતના પ્રવાસી! આ પડેલા વૃક્ષને જોઈ જીવનને જરા વિચાર કર!
తూరుకుడుకులుతులు.
૧૩૨
