________________
ઉપદેશવાણી
૫
વિભિન્ન નામો છે. મન વિચારોનો સરવાળો જ છે. વિચારો અહંકાર વગર ટકી શકતા નથી. એટલે બધા વિચારો અહંકારથી વ્યાપ્ત છે. ‘અહં' ક્યાંથી ઊઠે છે તે તપાસો, એટલે અન્ય . વિચારો અદશ્ય થઈ જશે.
૮૧. જ્ઞાની કોઈને અજ્ઞાની તરીકે જોતો નથી. એની નજરે બધા જ જ્ઞાની છે. અજ્ઞાનાવસ્થામાં માણસ જ્ઞાની પર પોતાનું અજ્ઞાન પરાણે ઓઢાડી દે છે. અને એને કર્તા માને છે. જ્ઞાનાવસ્થામાં જ્ઞાની આત્મા વગર અન્ય કશું જોતો નથી. આત્મા જ સર્વ પ્રકાશક અને વિશુદ્ધ જ્ઞાનસ્વરૂપ છે. બે મિત્રો પાસે પાસે ઊંઘી ગયા. તેમાંના એકને સ્વપ્નું આવ્યું કે, તેઓ બંને લાંબી મુસાફરીએ ગયા છે અને ત્યાં વિચિત્ર અનુભવો કર્યા છે. જાગ્યા પછી એ યાદ કરીને મિત્રને પૂછ્યું કે, “એવું થયું હતું કે નહીં ?'' બીજાએ તેનો ઉપહાસ કરીને કહ્યું કે, ‘“એ તો ખાલી તેનું સ્વપ્ન હતું અને એની અસર મને થઈ નથી.’ એટલે જે પોતાના ભ્રામક વિચારો બીજા પર પરાણે લાદે છે તેવા અજ્ઞાની માટે જ એ છે.
"
૮૨. જ્ઞાનચક્ષુનો અર્થ બીજા ઇન્દ્રિયાવયવો જેવો જ્ઞાનેન્દ્રિયનો અવયવ નથી. ‘જ્ઞાનમેવ રહ્યુઃ ।' ટેલિવિઝન વગેરે જ્ઞાનચક્ષુનાં કાર્યો નથી; જ્યાં સુધી વિષય અને વિષયીના ભેદ છે ત્યાં સુધી તો ‘સાપેક્ષ જ્ઞાન’ જ છે. ‘જ્ઞાન’ તો સાપેક્ષ જ્ઞાનથી પર છે. એ પૂર્ણ છે.
૮૩. શિષ્યો પાસે આવતા ત્યારે દક્ષિણામૂર્તિ મૌન રાખતા. દીક્ષાનું એ શ્રેષ્ઠ સ્વરૂપ છે. બીજાં દીક્ષારૂપોને એ પોતામાં સમાવે છે. બીજી દીક્ષાઓમાં તો વિષય-વિષયીનો સંબંધ
