Prachin Tirth Kumbhariyaji

Author(s): Anandji Kalyanji Pedhi
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi

Page 7

Steveokerye
II)
WOW
તોરણ સ્તંભોની હારમાળા
મંદિરની મૂર્તિઓ અને લેખો
દેરાસરની બાંધણી એવી માપસર અને સુંદર છે કે, મંદિરના પ્રવેશદ્વાર ઉપર ઊભા રહીને પણ મૂળનાયક ભગવંતના દર્શન થઈ શકે.
મૂળગભારામાં મૂળનાયક શ્રી નેમિનાથ ભગવાનની ભવ્ય અને રમણીય મૂર્તિ બિરાજમાન છે. તેમની આસપાસ પાષણનું એક તીર્થીનું મોટું પરિકર હતું અને મોટા બે ઇન્દ્રો પણ હતાં તે જિર્ણોદ્ધાર વખતે ખંડિત થતાં મંદિરની પાછલી ભમતીમાં મૂકાયેલા. આ મૂળનાયકની મૂર્તિના પબાસણ ઉપર સંવત-૧૬૭૫ માં આચાર્ય વિજયદેવસૂરિના હાથે પ્રતિષ્ઠા થયાનો લેખ છે.
ગૂઢમંડપમાં મોટા પરિકરયુક્ત ચાર કાઉસગ્ગિયા પ્રતિમાઓ છે. તેમા મુખ્ય દરવાજા પાસેના કાઉસગ્ગિયા ઉપર સંવત-૧૨૧૪ ના લેખો છે. તેમાં “આરાસણનગર - નેમિનાથ ચૈત્યમાં આ કાઉસગ્ગયા સ્થાપન કર્યા એમ લખેલું છે. બીજા બે કાઉસગ્ગયા ઉપર સંવત ૧૨૧૪ના લેખો છે.
7
સંવત ૧૩૦૧ ના લેખવાળો એક ૧૭૦ જિનનો સુંદર પટ છે. પરિકરમાંથી છૂટા પડેલા ૪ કાઉસગ્ગિયા અને ૧ યક્ષની પ્રતિમા છે. કાઉસગ્ગિયા પાસે ભીંત અગર સ્તંભમાં બે મૂર્તિઓ છે અને ૧ ધાતુની પંચતીર્થી છે.
અહીં છ ચોકીને બદલે બે હારમાં થઈને દશ ચોકી છે. તેમાં ડાબા હાથ તરફની ચોકીના ગોખલામાં નંદીશ્વરદ્વીપની સુંદર રચના કરેલી છે. તેના ઉપર સંવત ૧૩૨૩નો લેખછે. તેની બાજુના એક સુંદર ગોખલામાં એક કાઉસગ્ગિયા પ્રતિમા છે. જેની ઉપર એક જિન પ્રતિમા બિરાજમાન છે.