Nirayavalika Sutra

Author(s): Atmaramji Maharaj, Swarnakantaji Maharaj
Publisher: 25th Mahavir Nirvan Shatabdi Sanyojika Samiti Punjab

Page 457

[७
निरयावल का सूत्रवृत्ति ]
१. ततश्च कूणिकस्य कालो दण्डनायको निजबलान्वितो युध्यमानस्तावदन्तो यावच्चेटकः, ततस्तेन एकशरनिर्घातेनासौ निपातितः । २. भग्नं च कूणिकबलं । गते च द्वे अपि बले निजानिजमावासस्थानम् । द्वितीयेऽह्नि सुकालो नाम दण्डनायको निजबलान्वितो युद्धमानस्तावद् गतो यावच्चेटकः एवं सोऽप्येकशरेण निपातितः । ३. एवं तृतीयेऽह्नि महाकाल:, सोऽप्येवम् । ४. चतुर्थेऽह्नि कृष्णकुमारस्तथैव, ५. पञ्चमे सुकृष्ण, ६. षष्ठं महाकृष्ण, ७ सप्तमे वीरकृष्णः, ८. अष्टमे रामकृष्णः, ६. नवमे पितृसेनकृष्ण, १० दशमे पितृमहासेनकृष्णः चेटकेनैकैकशरेण निपातितः । एवं दशसु दिवसेषु चेटकेन विनाशिता दशापि कालादयः । एकादशे तु दिवसे चेटकजयार्थ देवताराधनाय कुणिकोऽष्टमभक्तं प्रजग्राह । ततः शक्रचमरावागतौ ।
ततः शक्रो बभाषे –“चेटक: श्रावक इत्यहं न तं प्रति प्रहरामि, नवरं, भवन्त संरक्षामि" । ततोऽसौ तद्रक्षार्थ वज्रपतिरूपकमभेद्यकवचं कृतवान् । चमरस्तु द्वौ सङ्ग्रामो विकुवितवान् महाशिलाकण्टकं रथमुशलं चेति । तत्र महाशिलेव कण्टको जीवितमेदकत्वान्महाशिला कण्टकः । ततश्च यत्र तृणशूकादिनाऽप्यभिहतस्याश्व हस्त्यादेर्म हा शिला कण्टकेनेवास्याहतस्य वेदना जायते स सङ - ग्रामो महाशिलाकण्टक एवोच्यते । 'रहमुसले' त्ति यत्र रथो मुशलेन युक्तः परिधावन् महाजनक्षयं कृतवान् अतो रथमुशलः ।
'ओयाए' त्ति उपयातः - संप्राप्तः । 'कि जइस्सइ' त्ति जयश्लाघां प्राप्स्यति । पराजेष्यते— अभिभविष्यति परसैन्यं परानभिभविष्यति उत नेति कालनामानं पुत्रं जीवन्तं द्रक्ष्याम्यहं न वेत्येवम् उपहतो मनःसंकल्पो युक्तायुक्त विवेचनं यस्याः सा उपहतमनःसंकल्पा । यावत्करणात् "करयलपल्हथियमही अट्टज्झाणोवगया श्रोमंथियवयणनयणक मला" ओमंथियं - अधोमुखीकृतं वदनं च नयनकमले च यथा सा तथा । 'दीणविवन्नवयणा' दीनस्येव विवर्णं वदनं यस्याः सा तथा । 'झियाइ' त्ति आर्तध्यानं ध्यायति, 'मणोमाणसिएणं दुक्खेणं अभिभूया' मनसि जातं मानसिकं मनस्येव यद्वर्तते मानसिकं दुःखं वचनेनाप्रकाशितत्वात् तन्मनो - मानसिकं तेन अबहिर्वर्तिनाऽभिभूता । 'ते णं काले णं' इत्यादिं । 'अयमेयारूवेत्ति प्रयमेतद्रूपो वक्ष्यमाणरूपः 'अज्झत्थिए' त्ति आध्यात्मिकः - आत्मविषयः चिन्तित: - स्मरणरूपः प्रार्थितः लब्धुमाशंसितः, मनोगत: - मनस्येव वर्तते यो न बहिः प्रकाशितः संकल्पो – विकल्पः समुत्पन्नः - प्रादुर्भूतः । तमेवाह - 'एवमि' त्यादि । यावत्करणात् ।
2
“पुव्वाणुपुव्विं चरमाणे गामाणुगामं दुइज्जमाने इहमागए इह संपत्ते इह समोसढे, इहेव चंपाए नयरीए पुन्नभद्दे चेइए अहापडिरूवं उग्गहं उग्गिहित्ता संजमेणं तवसा अप्पाण भावेमाणे विहरइ" ।
'तं महाफलं खलु' भो देवाणुप्पिया ? 'तहारूवाणं' अरहंताणं, भगवंताणं नाम गोवस्स विसवणयाए, किमंग पुण अभिगमणवंदणन मंसणपडिपुच्छणपज्जुवासणाए ? एगस्स वि आरियस्स मिस्स वयणस्स सवणयाए, किमंग पुणे 'विउलस्स अट्ठस्स गहणयाए' 'गच्छामि णं अहं 'समणं' भगवं महावीरं वंदामि नमसामि सक्कारेमि सम्माणेमि कल्लाणं मंगलं देवयं. वे इयं परुजुवासा मि