________________
શ્રી મૌન એકાદશી / વ્રત કથા
તેમાં સંસારનું અનિત્યપણું દેખાડવા લાગ્યા. તે જેમકે –
હે ભવ્ય જીવો! દશ દૃષ્ટાંતે પામવો દુર્લભ એવો આ મનુષ્યાવતાર પામીને કેવલિભાષિત, અહિંસાલક્ષણ, વિષયનું મૂળ એવો જે ધર્મ, તેને વિષે સહુએ આદર કરવો. તે સર્વ સાવદ્ય ત્યાગથી સર્વ વિરતિરૂપ ચારિત્ર ધર્મ સંપજે છે, માટે જે પ્રાણી વિષયસુખની લાલચથી ઘુણાક્ષર ન્યાય પામવો દુર્લભ એવો મનુષ્યભવ પામીને તેને પ્રમાદ સેવન કર્યાથી હારી જાય છે તે જીવ સંસારમાં ઘણો કાળ ભટકશે. અરે જીવ! તું એકલો આવ્યો, એકલો જઇશ! અને માતા, પિતા, પુત્ર, કલત્ર સર્વ સંબંધીઓ સ્વાર્થે મળ્યા છે. સ્વાર્થ પૂર્ણ થવાથી તે એક ક્ષણમાંહે સ્નેહ દેખાડી અળગાં થઇ જશે, વિલંબ લગાડશે નહીં માટે આ સંસાર તે પતંગના રંગ સમાન છે. જેવો સંધ્યાનો રાગ, જેવો વિજળીનો ઝબકાર ચંચલ છે, અને જેમ તેને વિસરાલ થતાં વાર લાગતી નથી તેવું આ સંસારનું સુખ પણ ચંચલ છે, તેથી વિણસતાં વાર લાગે નહીં. સંસારમાં જીવ આરંભ અને પરિગ્રહના પ્રસંગથી પરભવે દુઃખી થાય છે. જન્મ, જરા, મરણ, રોગ, શોક, વિયોગ ઇત્યાદિક અનેક કષ્ટ ભોગવે છે. વળી નરક તિર્યંચ ગતિમાં અનેક પ્રકારે છેદન ભેદનાદિક દુઃખ પામે છે, માટે સંસારમાં અલ્પ સરસવ સમાન તો સુખ છે, અને મેરૂપર્વત સમાન દુઃખ છે,પણ જીવ અજ્ઞાનને યોગે મદિરાપાન કર્યાની પેરે ઘેલો થઇ ગયો છે, મુંઝાઇ ગયો છે, તેથી સંસારને સારભૂત માની એમાં જ તલ્લીન થઇ રાચી રહ્યો છે, પરંતુ જે પ્રાણી સમસ્ત વસ્તુ ઉપરથી મૂર્છા ઉતારી શ્રીવીતરાગે પ્રરૂપેલા દાન, શીલ, તપ અને ભાવરૂપ ચાર પ્રકારના ધર્મનું આરાધન
૧૦
