Book Title: Kavivar Samaysundar
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Z_Jain_Sahitya_Sambandhi_Lekhono_Sangraha_005198_HR.pdf
View full book text
________________
જૈન વિભાગ સંબ પજૂન કથા સરસ (૧), પ્રત્યેક બુદ્ધ પ્રબંધ (૨) નલ દવદંતી (૩) મૃગાવતી (૪), ચઉપઈ ચાર સંબંધ. આઈ તું આવી તિહાં સમ દીધો સાદ,
સીતારામ સંબંધ પણિ સરસતિ કરે પ્રસાદ આ પા ચરિત્ર (પઉમ ચરિયમ)-સીતાચરિતના આધારે રચેલ છે. હિન્દુ રામાયણ માંથી અનેક આખ્યાને જૂદા જૂદા હિન્દુ કવિએ લખેલાં છે. કવિ કહે છે કે
જિનશાસન શિવશાસને સિતારામ ચરિત્ર સુણી જેરે
ભિન્નભિન્ન શાસન ભણું છે કે વાર્તા ભિન્ન કહિએ. આ નવ ખંડમાં લગભગ ૩૭૦૦ ગાથાને આ રાસ, ગેલછા ગાત્રીય પ્રસિદ્ધ રાયમલના પુત્રરત્ન અમીપાલ અને નેતસી, તથા ભત્રીજા રાજસીના આગ્રહે રચેલો છે. તેમાં કવિએ ગૂજરાતી, સિંધી, મારવાડી, મેવાડી, ઢુંઢારી, દિલ્હી વગેરે અનેક સ્થળોમાં ગીતો તથા દેશીઓ લઈ તેની લયમાં પિતાની દેશીઓ બનાવી કાવ્યચાતુરી એવી કુશલતાથી રસને ખીલવી બતાવી છે કે ન પૂછો વાત. આ કૃતિ તે કવિની અદ્ભુત થઈ છે અને તે ગૂર્જર કવિ શિરેમણી પ્રેમાનંદથી અનેકધા ટક્કર મારી કેટલીક બાબતમાં ચડી જાય છે. કવિ પતે આ કૃતિને માટે મગરૂર છે એમ તે છેલ્લે જે જણાવે છે તે પરથી સ્પષ્ટ થશે
સીતારામની ચોપાઈ જે હું તે વાચો રે. રાગ રતન જવાહર તણે, કુણ ભેદ લહે નર કારે નવરસ પડ્યા ઇહાં, તે સુઘડે સમજી લેજો રે, જે જે રસ પડ્યા હતાં, તે ઠામ દેખાડિ દે રેકે કે ઢાલ વિષમ કહિ તે, દુષણ મત દે કેઇ રે, સ્વાદ સાબૂણી જે હવે તે લિંગ હદે કદે ન હોઈ રેજે દરબારે ગયો હશે ટુંઢાકિ મેવાકિ ને દિલ્લી રે, ગુજરાત મા આડિમે તે કહિએ કાલ એ ભલી રે - મા કહે કાં નડી, વાંચતા વાદ લહેસા રે,
નવનવા રસ નવનવી કથા, સાલતાં શાબાશ દેશઆ રસ ખાસ પ્રકટ કરવા યોગ્ય છે. દેવચંદ લાલભાઈ પુસ્તકેદાર ફંડવાળા પાસેથી આની પ્રત મને જોવા મળી હતી. તેઓ પ્રકટ કરવા ઈચ્છતા હોય એમ જણાતું હતું, પણ આને ત્રણ ચાર વર્ષ થયાં છતાં કંઈપણ તે માટે પ્રયાસ થયો નથી જણાતો તે શોચનીય છે. આ રાસની કવિસ્વહસ્તલિખિત પ્રત આગ્રાભંડારમાં છે. ૨૦ બાવરવતરાસા
સં. ૧૬૮૫ ૨૧ ગૌતમપૃચ્છા
સ, ૧૬૮૬ ૨૨ થાવસ્થા ચોપાઈ
સં. ૧૬૮૧ [ થાવયા પુત્ર કથા લોકબદ્ધ પત્ર ૧૧ની જનગ્રંથાવલીમાં નોંધાયેલી છે. ] ૨૩ ચંપક શ્રેણીની ચોપાઈ સં. ૧૬૫ જાલેરમાં.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
