________________
કલ્યાણઃ જૂન, ૧૯૬૧ ૨૬૭ :
છેલ્લા બે દશકાથી તે ભારતભૂમિનો માનવી પાચન ક્રિયા બગડવાથી, લુખે અને સુ ખોરાક અનેક પ્રકારની પ્રત્યક્ષ અને અપ્રત્યક્ષ હાડમારીઓથી. ખાવાથી, ટાઢું વાસી અન્નપાન ખાવાથી, અતિ આર્તધ્યાન, કુવિચાર, વિકપમાં શેકાઈ રહ્યો છે. વિષયથી, ઉજાગરા કરવાથી, લાંબો પંથ કરવાથી, અર્થાત્ શાંતિ વગરનું જીવન વ્યતતી કરી રહ્યો છે. અતિ વ્યવસાયથી, પછડાટથી, અતિ ચિંતા, અતિ
ઉત્તરની સરહદ પરદેશી ચીની સૈન્યથી ખતરામાં શોક કરવાથી, મળમૂત્રના વેગને રોકવાથી, આઘાત છે. કાશ્મિરનો પ્રશ્ન ઉકળતા છે. દેશના અંદરના લાગવાથી બહુ ઉપવાસ કરવાથી, વૃદ્ધાવસ્થાથી, તૈલી ભાગોમાં. અન્નનો, ઘી તેલને, વસ્ત્રો, મકાનો, પદાર્થની ઉણપથી, જ્ઞાનતંતુએ બધિર-બહેરા થઈ ખેતીને, આજન કે ઉત્પાદનનો, કેળવણીના કે જાય તેવી દવાઓના સેવનથી, ઝણઝણાટી ઉત્પન્ન કરે મોંઘવારીનો, સ્વાર્થને કે સત્તાનો, સંકચિતતાનો તેવા વાહનોમાં લાંબા સમય મુસાફરી કરવાથી, અપ્રામાણિક રીતિનીતિઓને, ઓછા પાપે ચાલતા વાંકા વળીને લાંબો વખત લખ લખ કરવાથી, સૂઈ પ્રહઉધોગના કે અતિ ભારે ચાલતા યંત્ર ઉધોગતો. અને ચંદ્ર સ્નાનના અભાવથી, જ્ઞાનની આશાતના ભાષાનો કે જ્ઞાનનો એક પણ પ્રશ્ન થાળે પડતો કરવાથી, નાની મહાપુરૂષોની કર્થના કરવાથી, ભણતા નથી અને આ બધી વિટંબણાઓથી કામ-કામ ને ગણુતા અંતરાય કરવાથી, જ્ઞાનનું અભિમાન કરવાથી કામ આડે નવરાશ (શાંતિ) મળતી જ નથી. જ્ઞાનતંતુઓ નબળા પડે છે, કર્મ સિદ્ધાંત પ્રમાણે માનવી પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ કામથી અતિશ્રમિત જ્ઞાનાવરણીય કર્મ ઉદયમાં આવે છે, અને બંધાય છે. થઇ રહ્યો છે. પરિણામે શરીરના અવય- ક્ષીણું થઈ (૧) સરલ ઉપચાર કામના અંત સંસારરહ્યા છે. શરીરમાં રહેલી કુદરતી જીવનથતિ હણાઈ રૂપી કર્મક્ષેત્રમાં આવવાનું નથી. માટે શ્રમિત જ્ઞાન , રહી છે. બાળક જન્મથી જ એાછા વજનવાળા, તંતુની શાંતિ માટે શાંત જીવન; ધ્યાન અને મૌનની દુર્બળ, અને રોગ વ્યાપ્ત જન્મી રહ્યા છે.
ખાસ આવશ્યકતા છે. આ કાર્ય “પૌષધ' કરવાથી અશાંતિ વધવાથી અનિદ્રા, અને અનિદ્રાથી સહેલાઈથી સાધી શકાય છે. અઢારે પાપસ્થાનકથી
રહ્યું છે. કલેજું મંદ પડયું છે. મગજ બચાવનાર પૌષધ' પખવાડીએ એકવાર કરવોથી. થાકી ગયું છે, જ્ઞાનતંતુઓ ઢીલા પડી ગયા છે. ચૈતન્ય, ઉત્સાહ અને પ્રસન્નતા પ્રગટી જ્ઞાનતંતુઓ અમિત થઈ ગયા છે. ચપળતા ગુમાવી બેઠા છે. શકિતશાળી બને છે. પાપક્રિયાથી બચાય છે શ્રત પરિણામે બરડામાંથી ચસ્કા મારવા, શરીરમાં ઝણ- જ્ઞાનની આરાધના થાય છે, અશુભ પ્રવૃત્તિઓથી ઝણાટી થવી, આંગળાઓમાં ખાલી ચઢવી, ટરવામાં નિવૃત્ત થાય છે, ધર્મનું પિષણ થઈ પુણ્ય સંચય આછી બળતરા, ઉશ્કેરાટ કે ઉદાસીનતા કુંતિ અને થાય છે, શારિરીક, માનસિક અને આધ્યાત્મિક શાંતિ તાજગીને અભાવ, ટૂંકાણુમાં જ્ઞાનતંતુને દરદી દુઃખ મળે છે. ના દરિયામાં હડસેલાઈ ગયો છે.
(૨) સાકર વાટેલી અડધો તેલ, ગાયનું ઘી વાયા બોલવામાં ત્રણ સાધનની જરૂર પડે છે. સવા તાલે, તપેલીમાં મેળવી સાધારણ ગરમ કરવું. મગજની અંદર વિચાર ઉપન્ન થાય છે. ગળામાંથી જ તપેલીમાં ધારેષણ ગાયનું દૂધ અડધે શેર સ્વર નિકળે છે. અને મુખમાં શાં બધાજ સારે દેહી-તરત જ પી જવું. આ પ્રયોગ જ્ઞાનતંતુના ભાષા બેલાય છે. જ્ઞાનતંતુ નબળા થવાથી વાયા, દરદની શાંતિ માટે ફળદાયક છે. અક્કલ, હોશિયારી તથા સ્મરણ શકિતમાં તફાવત (૩) લખતા-વાંચતાં વાંસે ટટ્ટાર રાખવાથી માલમ પડે છે. આ અંગે “ જીભ' ના લેખમાં ખંભા સમતોલ રહેવાથી ખંભાના જ્ઞાનતંતુઓ વિસ્તારથી વિચારણા કરીશું.
નિરોગી રહે છે ઉપરાંત શરદી લાગવાથી બહુ મિષ્ટાન્ન ખાવાથી. (૪) કાળી દ્રાક્ષ, મેટી હરડે, જટામાસી, કહ,
