Jyotish Karandakam

Author(s): Parshvaratnasagar
Publisher: Omkarsuri Aradhana Bhavan

Page 462

परिशिष्ट-३
[૮૨]
शिवानंदी टीप्पनकम् - दक्खिणायणस्स त्ति उत्तराये आकुट्टीयं जदि चोतीसेण अयणसतेणं १३४ सत्तट्ठी ६७ पज्जया लब्धंति तो एक्केणं दिक्खिणायणेणं किं लब्भामो ? त्ति फले संकंते सत्तट्टिभागेणोवट्ठिते दिट्ठो दुभागो, पुव्वकरणेणं दिट्ठाणि नव सयाणि पण्णाराणि सत्तट्ठिभागाणि ९१५ एत्तो अभीयिआदिकं उत्तरायणं ति अभीयी एक्कवीसाए जावंतावेहि सुद्धा, सेसस्स सत्तट्ठीय भागो, लद्धा तेरस तेवीसं च सत्तठ्ठिभागा पुसस्स १३ “પંના વશ તેરસ” [1][0] ૬૭ त्ति तेरसहिं पुणव्वसू सुद्धो, एवं पूसस्स तेवीसं जावंतावेहि अवगाहितूणं चंदो दक्खिणायणं वच्चति त्ति तेवीस तीसाए गुणेतूणं सत्तट्ठीए [भाग] लद्धा दस मुहुत्ता वीसं च सत्तट्ठिभागा मु० १०
૬૭ '
२३
२० ६७
૨૭ ॥
( છા૦ ) સૂર્યઐષા છાષ્ટ્રનિર્માીરૂના નિયમા ।
एकषष्टिभागछेद्या काष्टा चन्द्रस्येतावती ॥ २१४ ॥
કાળ-માપ
નિર્વિભાજ્ય કાળ પ્રમાણ = ૧ સમય ૯ સમય = ૧ જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત
ચોથા જઘન્ય યુક્ત અસં.ની સંખ્યા = ૧ આવલિકા
૨૫૬ આવલિકા = ૧ ક્ષુલ્લકભવ
૧૫ લવ = ૧ કલા
૨ કલા – ૧ લેશ
૨,૨૨૩ = આવલિકા = ૧ ઉચ્છવાસ વા નિઃશ્વાસ સાધિક ૧૭ ક્ષુલ્લક ભવ = ૧ પ્રાણ વા શ્વાસોશ્વાસ ૭ પ્રાણ = ૧ સ્તોત
૭ સ્ટોક = ૧ લવ
૩૮ - લવ (૨૪ મિનિટ રૂપ) = ૧ ઘડી ૨ ઘડી = ૧ ચાંદ્ર મુહૂર્ત થાય = સમય ન્યૂન ૨ ઘડી = ૧ ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્ત... અન્યરીતિએ...
નિર્વિભાજ્ય અસંખ્ય સમય = ૧ નિમેષ
૧૮ નિમેષ = ૧ કાષ્ઠા
૨ કાઠા = ૧ લવ
(૧ સામાયિક કાળ)
૧૫ લેશ = ૧ ક્ષણ
૬ ક્ષણ = ૧ ઘટિકા (૨૪ મિનિટ)
૨ ઘટિકા = ૧ મુહૂર્ત
૩૦ મુહૂર્ત = ૧ અહોરાત્ર
૧૫ દિવસ = ૧ પખવાડિયું
૨ પખવાડિયા = ૧ માસ
४२९
૨ માસ = ૧ ઋતુ
૩ ઋતુ = ૧ અયન
૨ અયન = ૧ વર્ષ
૫ (સૌર) વર્ષ = ૧ યુગ ૧૦ શત (સૌ) વર્ષ = ૧ સહસ્ત્ર વર્ષ
શત સહસ્ત્ર વર્ષ = ૧ લક્ષ (લાખ) વર્ષ
૮૪ લાખ વર્ષ = ૧ પૂર્વાંગ
૮૪ લાખ પૂર્વાંગ = ૧ પૂર્વ (૭૦ ક્રોડ પ૬ લાખ ક્રોડ વર્ષ)
૮૪ લાખ પૂર્વ = ૧ ત્રુટિતાંગ (ઋષભદેવનું આયુષ્ય) ૮૪ લાખ ત્રુટિતાંગ = ૧ ત્રુટિત