Jalor Jillana Lekho

Author(s): Jinvijay
Publisher: Z_Prachin_Jain_Lekh_Sangraha_Part_02_005113_HR.pdf

Page 6

જાલેરનો લેખ. નં. ૩૫ર ૫
(૨૪૭)
અવલોકન
વિદ્વાને, કુમારપાલને જેને જે “પરમાહંત” તરીકે સર્વત્ર લખે છે તેમાં પણ ધર્માનુરાગને અતિરેક થયો ગણી શેકત વર્ણનેને અતિશકિતના આકારમાં મૂકે છે. પરંતુ, આ લેખથી તેમના વિચારને પણ પ્રતિવાદ થઈ જાય છે. ગુર્જર સાહિત્યાકાશના પ્રકાશમાન નક્ષત્ર અને મહારા વૃદ્ધ સુહૃદ શ્રીયુત કે. હ. ધ્રુવ જેવા પુરાતત્તવનું તલસ્પશ જ્ઞાન ધરાવનાર વિશેષ પણ “પ્રિયદર્શના” ની પ્રસ્તાવનામાં “જૈનધર્મીઓ પ્રત્યે સદ્ભાવ બતાવનાર પરમ માહેશ્વર કુમારપાલ સોલંકીને જેન બંધુઓ પરમ આહંત માને છે” (પ્રથમવૃતિ પૃ. ૭૨) એમ વિચાર પ્રદશિત કર્યો છે અને પિતાના કથનના સમર્થન નાર્થે, પાટીકામાં, Epigraphia Indica II, 122, Chitorgadh fragmentary Inscription; Bhavnagar Inscriptions p. 112, p::0–27 નું સૂચન કરે છે. આ સૂચવેલા લેખોમાં કુમારપાલને ઉમાપતિવરલબ્ધ” વિગેરેના મહેશ્વરાનુયાયીને શોભે તેવા વિશેષણે હોવાથી હાર એ વિદ્વાન મિત્ર ઉકત મત બાંધવા પ્રેરાયા છે. પરંતુ ખુદ હેમચંદ્રાચાર્યના પિતાના ચેલા થી લઈ આજ પર્યત લખાએલા અગણિત ગ્રંથ-નિબંધો કુમારપાલને પરમહંત તરીકે જણાવેલા ઉલ્લેખોની વિશાલ સેના સાથે આ લેખ અગ્રસર થઈ તેમના અભિપ્રાયને બાધકર્તા થાય છે. આ ઠેકાણે વાચકને સહજ શંકા થશે કે ત્યારે શું કુમારપાલને જે લેખોમાં શિવભકતને શોભે તેવા વિશેષણ આપવામાં આવ્યાં છે, તે લેખે ખોટા છે? મહારા પ્રામાણિક વિચાર પ્રમાણે તે લેખો છેટા નથી પરંતુ ખરા છે; પણું તેને ખુલાસે આમ થાય છે–એક તે તે લેખે કુમારપાલે પૂર્ણ રીતે જૈનધર્મ સ્વીકાર્યો ન હતો તે સમયના છે, * તેથી તે વખતે તેવા
છેલ્લા બે લેખ આ સંગ્રહમાં પણ ૩૪૫-૪૬ નંબર નીચે આપેલા છે. * ચિત્તોડગઢને લેખ સંવત ૧૨૦૭ માં લખાયેલું છે. બીજા બે લેખો જે મારવાડના છે તેમાં એકની મિતિ સં. ૧૨ ૯ ની છે. બીજાની મિતિ નથી આપી પરંતુ બનેને કારણ અને ઉદેશ ઍકીને લીધે બીજે પણ એજ સમયને લગભગમાં થએલો હોવો જોઈએ. કુમારપાલે જૈનધર્મને પૂર્ણતયા ( શ્રાવકના ૧૨ વ્રત ગ્રહણપૂર્વક) સ્વીકાર સં. ૧૨૧૬ માં કર્યો એમ જિનમંડનના પ્રબંધમાં છે.
૬પ૭