Jain Dharm Prakash 1975 Pustak 091 Ank 12

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

ઉપદેશક કથાસંગ્રહ (૧) ધર્મદત્ત અને સુરૂપાની કથા [ કમિવ અને સ્ત્રીચરિત્ર વિશે ] * જેમ જડને બોધિને લાભ ન થાય તેમ ધર્મદત્તની મહેનત સર્વ વ્યર્થ ગઈ. ફળ તે દૂર રહ્યું, પણ જ્યારે અંકુરા પણ ન પ્રગટ થયા ત્યારે રાજાની આગળ તે પીડ ગંગદત્ત ડાકા ફેડને બોલ્યો-“વાહ! શું આશ્ચર્ય ! શું સત્ય પ્રતિજ્ઞા ! અહો ! શું કળાનું કૌશલ્ય ! શી ભાઈની વિવેકીતા ! હે પ્રજાપાલ રાજા ! હવે આ શ્રેષ્ઠીપુત્ર પાસેથી સરત પ્રમાણે મારે લેવા યોગ્ય હોય તે તમે અપાવે; કારણ કે અમારા બન્નેના સાક્ષી આપે છે તે જ છે. ”
ગંગદત્તનાં આવાં વચન સાંભળીને રાજા છે. ધર્મદત્ત ! તમારા બંનેની સુરતમાં મધ્યાહ્ન સમય થયે, છતાં તમારી સરત પૂર્ણ થઈ નહિ ને તમે હારી ગયા છે; તે તમારી સરતનું હવે પાલન કરો. કદાચ સ્વતઃ એ પિતાની મેળે આપેલું લઈને સંતોષ પામશે, તે ઔષધ વિના વ્યાધિને નાથ થઈ જશે”
રાજનું વચન સાંભળીને શ્રેષ્ઠીપુત્ર બે-“આપને આદેશ મારે પ્રમાણ છે. ” પછી ગંગદત્ત તેના ઘર તરફ ચાલે શ્રેષ્ઠીત મનમાં મૂંઝાયેલ હોવાથી વરરુચિનું વચન યાદ કરતા તેના ઘર તરફ ગયે ને યવની વાર્તા જેવી હતી તેવી તેને કહી સંભબાવી ને આંખ માંથી મોટાં મોટાં અશ્રુ પાડતે દુઃખી થયે.
તેની અથથી ઇતિ પર્યત વાત સાંભળીને વરચિ બેઃ “ત્સ! સો વર્ષ વહી જાય તે પણ સર્વજ્ઞનાં વચનની માફક મારા યવ ઉગ્યા વગર રહે નહિ પણ મને નિશ્ચય ખાત્રી કે તારી સ્ત્રીએ યવ બદલાવી નાખ્યા તે તારી સ્ત્રી દુષ્ટ ગંગદત્તમાં ખચિત
અનુરાગિણી જણાય છે. મારી કહેલી મિતાક્ષરી વાર્તાઢય તું કેમ સાંભળતું નથી ? તે બને આજે તારે આડે આવી જો મેં કહ્યું હતું કે સ્ત્રીને વિશ્વાસ અને નીચ સસ ન કરે. સજજન પુરુષે ને નહિ માનવા એ એવો નીચ ગંગદત્ત, તને તે તારે સહુ બનાવ્યું અને તને કૃત્રિમ પ્રેમ બતાવતી તારી સુરૂપ પ્રિયાને તે વિશ્વાસ કર્યો તે આજે તારી બૈરિણી થઈ. મારા એ શિક્ષારૂપ ઉત્તમ મંત્રને તું ભૂલી ગયે, જેથી એ બને પિશાએ હાલમાં તને ઠગે છે.
વરચિનાં એ પ્રમાણેના વચન સાંભળીને ધર્મદત્ત બેલે-મિત્ર! તમે કહ્યું તે ખરૂં હશે, પણ મારી સ્ત્રી તે ગંગાજળ સમાન ઉજજળ છે. શીલે કરીને શોભતી એવી સ્ત્રીને અન્યાય આપો એ શું તમને યોગ્ય છે?”
-(૭)-Fi