Jain Dharm Prakash 1975 Pustak 091 Ank 05

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

ઉપદેશક કથાસંગ્રહ (૧) ધર્મદત્ત અને સુરક્ષાની કથા [ કુમિત્ર અને સ્ત્રીચરિત્ર વિષે ]
આપણે ત્યાં લક્ષ્મીને કયાં તેટો છે કે જેથી સગાસંબંધીઓનો સાથ છોડી પરદેશ ભટકવું પડે ?” આમ કહીને પિતાએ તેને પરદેશ જવાની ઇચ્છાથી વાર્યો, તે પણ તે પિતાને આગ્રહ છે નહિ અને જ્યારે “કઈ પણ કાર્ય માટે નિષેધ થાય છે ત્યારે યુવાન જીગરમાં તે કાર્ય પ્રત્યે ઊલટી આતુરતા વૃદ્ધિ પામે છે.” એ નિયમને અનુસરીને ઉત્તમ કરિયાણું લઈ લક્ષ્મીને લાભ થાય તેવું શુભ લગ્ન જોઈ પદેશ જવા માટે નિકળવાની તેણે તૈયારી કરી. તેને અતિ આગ્રહ જોઈને પિતાએ પણ તેને અનુમોદન આપ્યું.
પતિને પરદેશ જતા સાંભળીને સુરૂપાએ એકાંતમાં સ્વામીને કહ્યું: “સ્વામીનાથ ! હું પણ તમારી સાથે આવીશ”
“હે મુગ્ધ ! તું એવું ન બોલ પરદેશમાં ડગ મનુષ્ય અને લુચ્ચાઈવાળા ઘણા હોય છે, તેથી તારું ત્યાં કામ નહીં તું અહીં ઘેર રહીને સાસુ-સસરાની સેવા કરજે. સુકુમાર શરીરવાળી તું રસ્તા શી રીતે કાપી શકીશ?” હવામીએ નિષેધ કર્યો, છતાં પણ સુરપાએ પિતાને કરાગ્રહ છે નહિ. શ્વસુરે પણ યુક્તિયુક્ત વચને વડે તેને વારી, પણ પિતાને આગ્રેડ તેણે છોડે નહિ તેથી તેણીને સાથે લઇને તે શુભ લગ્ન પશ જવાને ચાલતે થયે પ્રિયાની સાથે ચાલતાં માર્ગમાં તેને કેટલાક દિવસ વહી ગયા. એકદા બુદ્ધિના ધામ એવા વરરૂચ નામના વિપ્રને તેને માર્ગમાં જતાં સથવારે થયો. અમૃતના સ્વાદસમી તેની મધુર વાણીવડે પદ્મનાળ અને જળની માફક તે બનેની મિત્રતા વૃદ્ધિ પામવા લાગી. એક દિવસ ધર્મદને કહ્યું: “સખે ! માગે ઝટ પસાર થાય તેવી ઉત્તમ વાર્તા કહે.”
ત્યારે વરુચિ મિત્ર બે-“મિત્ર! કયામાં પ્રીતિવાળા તારું કોશ્યિપણ મેં જાયું; પણ એ ઉચિત નથી. જે પાંચશે સુવર્ણ મહેરે આપે તે એક ઉત્તમ કથા કહી સંભાળવું.” તેણે પણ વરચિને પાંચશે મઢેરા તરત જ આપી, કેમ કે “ દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરવાની તાકાત જેના બાહુમાં રહેલી છે એવા પુરૂ દ્રવ્યને વ્યય કરવામાં શંકા પામના
સુવર્ણ મહોર ગ્રહણ કરીને મિતાક્ષરમાં જ ધમદત્તને વરચિએ કહ્યું–નીવાનાં, #ાર્ય તિઝિ] ! ” “પોતાનું કલ્યાણ ઈચ્છનારાએ નીચ જનની બત કરવી નહિ. ભાઈ ! મારી કથા પૂરી થઈ.” વરચિએ કહ્યું. “અહા ! આમાં તે શું કહ્યું? હે બુદ્ધિમાન ! કોઈ સારી કથા કહો.” ધર્મદે કહ્યું. -(૭)
(ક્રમશ:)