________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમક્તિ અંગે તાત્વિક વિચારણું
લેખક:-શાહુ ચત્રભુજ જેચંદ કર્મમંથ, તત્વાર્થ વિગેરે જૈન દર્શન શાસ્ત્રના તો દર્દીની પિતાની છે અને તેમ કરે તે દદ ગ્રંથમાં સમ્યક દર્શન અને તેની પ્રાપ્તિ કેવી રીતે સાજો, નિરોગી થઈ શરીર સ્વારથ સુખ મેળવે. થાય તે સંબંધે ઘણું વિસ્તારપૂર્વક લખાયેલ છે પણ જીવને સૌથી મહામગ, જે વસ્તુ “આત્માની જીવાત્માના અંતિમ ધ્યેય, પરમ આદર્શને પોતાની નથી. તેને પોતાની માનવાની, જે વસ્તુ વિવેક કરનારે તે ખૂબ અભ્યાસ પૂર્વક સમજવા સદા નાશવંત છે તેને સતત વળગી રહેવાની, અને જેવું છે. સમકિતના ઉપશમે, પશમ, ક્ષાયિક તે મેળવવા સતત પ્રવૃત્તિ કરવાની એવા મિથ્યાત્વ રૂપ, પ્રકારઃ અને તેની પ્રાપ્તિ માટે જીવાત્મા યથાપ્રવૃત્તિ "મહા મેહનીય રૂ૫ ભવરગણુને છે. તે ભવરગ કરણ, અપૂર્વકરણ, અનિવૃત્તિ કરણપૂર્વક, ગ્રંથી તે જ જીવને સંસાર અને સંસારમાં પરિભ્રમણ. પ્રદેશની છે. અમૂક ભૂમિકામાંથી પસાર થાય છે જ્યાં સુધી જીવને સંસાર ભ્રમણ છે, એક ભવમાંથી તે ઘણું ચિંતન મનન માગે તેવું છે. તે ધણું બીજા ભવમાં જવા આવવાનું છે, મૃત્યુ, અને ખરૂં ખાસ પારિભાષિક શબ્દો અર્થોમાં લખાયેલ છે. જન્મ છે ત્યાં સુધી શરીરના મન, વચન, કાયાના તેથી ધર્મશાસ્ત્રના વિશેષ અભ્યાસ સિવાય એકાદ રાગ, દરેક ભવમાં આવવાના જ. નરક અને લેખ ઉપરથી યથાર્થ સમજાવી શકાય તેવું નથી. તીર્થંચ ગતિ, એકલી દુ:ખ રૂ૫ છે, મનુષ્ય તેથી આ લેખમાં સમક્રિત વિશેની સમજણ ગતિમાં સુખ.. અy , અને, દુઃખ વિશેષ તાં સરલ પડે તે રીતે આપવી યોગ્ય થશે.
શરીરાદિક સુખ મળે તે પણ જન્મ જરા મૃત્યુના સમકિત એ કઈ બાહ્ય પદાર્થ કે, પ્રકાશ નથી. દુઃખ વૈદના ભોગવવાના જ, દેવલેમાં શારીરિક દરેક છ પિતાના આત્મબળથી જ આવિર્ભાવ રાગે ને હાય- 'પણ' અભિમાન દેવ, રાગ કરી તે મેળવવાની છે. તેમાં કોઈ પૌગલિક બળ વિષયાદિક આસકિત 'રૂ૫ માનસિક “ રાગેથી કે સાધન પણ કામના નથી. તે માટે ધર્મના દેવ ધણા ' પીડાય છે અને આયુષ્ય પૂરું થવા 'ઉપદેશ કે ધર્મના સાધન નિમૃિત રૂપે કામ કરે છે. આવતાં મનુષ્ય અને બીજી નીચી ગતિમાં જવું તે ઊપદેશે અને સાધને યથાર્થ રૂપે જીવને પડશે તેવા ભાનથી ધાણું માનસિક દુઃખ ભોગવે છે. પરિણમવવા, સમજાવવા અને તેને ઉપયોગ કરો અને સંસાર ભ્રમણમાં પ્રાયઃ અતિશય દુઃખ તે, કાર્ય જીવાત્માનું પોતાનું' છે. ઘણા લાંબા અને ઘણું અ૫ સુખ છે તેને વિચાર એટલા qખતથી, માંદગી ભોગવનાર માણસ સાજો થવા, માટે કરવાને છે કે તે કઈ રીતે સંસારના દુ:ખ ખરાગ્ય પ્રાપ્ત કરવા ઈચ્છે છે, અને તે માટે કોઈ સુખમાંથી સર્વથા . મુક્ત થવાય ?- શારીરિક વૈદકે ડેાકટરને આશ્રય શેધે છે અથવા તેને કે માનસિક કોઈ રાગ દુઃખ રહે નહિ, અને કુદરતી . મળી આવે છે. પણ વદ ડોકટર સંસારબ્રમણ સાથે અનિવાર્યપણે રહેલા, જન્મ જરા રિગતી પરીક્ષા, કરે, રાગ સોય લાગે તે અસરકારક મૃત્યુને સર્વથા અંત આવે અને આત્મા શાશ્વત ઉપાયો બતાવે, દવા આપે, રોગ પરત્વે સુખ જોવે ! કોઈ કાળે જીવાત્માને આવા વિચારે ખાનપાનાદિની , પરેજી પાળવા સમજાવે, પણ આવે છે જ, જીવમાત્ર સુખ ઈ છે છે અને મનુષ્ય ડોકટર કહે તેમ દવા લેવી, પરેજી પાળવી વિગેરે તે સૌથી વિશેષ બુદ્ધિશાળી પ્રાણું છે તેથી સુખ રોગમુક્ત થવા માટે જોઈતું' કરવાની ફરજ પાલન મેળવવા તે સ્વાભાવિક રીતે વિશેષ પ્રયત્ન કરે જ,
For Private And Personal Use Only
