________________
(૧૧)
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ આસો
- જિનપ્રભસૂરિએ વિવિધતીર્થક૫ ફિવા ક૫- છે. આનું એક ૫ઘ જૈન ગૂર્જર કવિઓ (ભા. ૩, પ્રદીપ વિ.સં. ૧૭૬૫ થી વિ. સં. ૧૭૯૦ના ગાળામાં ખંડ ૨, પૃ. ૧૫૪૦ )માં ઉદ્ભત કરાયું છે. રઓ છે. એમાં સમેત કે સમેયના નામથી પ્રસ્તુત
* સમેદ” એ પ્રસ્તુત પર્વતનું દિગંબરેએ તીર્થને ક૫ મુદ્રિત કૃતિમાં તે નથી તે શું એ
નવા ના રસ આ યોજેલું નામ હોય એમ લાગે છે. એને અર્થ વગેરે
રસ ના એમણે સંસ્કૃતમાં કે પાઈયમાં ર જ નથી ? આ
વિચારવા રહ્યા. માટે વિવિધતીર્થ કહપની અન્યાન્ય હાથપોથીઓ તપાસાવી ઘટે. 'તીર્થ કપ'ના નામથી કેટલીક હાથ જિનેન્દ્રભૂષણે સંમેદશિખરી વિલાસ સંસ્કૃતમાં પોથીઓ જિનરત્નકેશ (પૃ. ૧૬૦)માં નોંધાઈ છે. ર છે, કોઇકે સંમેદાચલાષ્ટક રચ્યું છે.
સનાયા વસ્ત્રો થી શરૂ થતી કતિ નામે ગુજરાતી ઉલ્લેખે-પ્રાચીન ગૂર્જર કાવ્યસકલતીર્થનમસ્કારનો ત્રીજા પદ્યમાં “સંમેત’ શબ્દ છે, સંગ્રહ ' ભા. ૧, પૃ. ૮૮)માં સકળ તીને વંદનસંમેદશિખરીકલ્પ-આ અજ્ઞાતકર્તક ગ્રંથ છે.
રૂપ એક કૃતિ વિ. સં. ૧૩૫૮માં લખાયેલી એક
હાથપોથીને આધારે છપાયેલી છે. એમાં સમેતવિયાકરણ વિનયવિજયગણિએ જિનસહસ્ત્રનામ- શિખરને સ્પષ્ટપણે તે ઉલ્લેખ નથી. સ્તોત્રના * . ૧૩૩'માં “સંમેતશલ’ને ઉલેખ કર્યો છે આ વિ. સં. ૧૭૩૧માં રચાયેલી કૃતિને
રાસ-જયવિજયે વિ. સં. ૧૬૬૪માં સમેતપરિચય મેં વિનયસૌરભ (પૃ. ૪૭-૪૮)માં આપ્યો છે.
શિખર રાસ રચે છે. જૂળનઃમય મયમાંથી શરૂ થતી કૃતિ (સ +
જયકીર્તિએ-પણ સમેતશિખર રાસ રચ્યો છે. ૫. ) નામે શત્રુંજયતીર્થ સ્તવના આઠમા પદ્યમાં
એમાં વિ. સ. ૧૬૭૦માં કંપાલે અને સેનપાલે સંમેઅસેલને ઉલ્લેખ છે..
આ તીર્થને સંધ કાઢી યાત્રા કર્યાની બીના વર્ણવી
છેપ સત્યરત્ન વિ. સં. ૧૮૮૦માં સમેતશિખર રાસ માહાભ્ય-પ્રસ્તુત તીર્થનું માહાસ્ય રત્નશેખર
ર છે વિક્રમની ૧૮મી સદીમાં વિદ્યમાન વિજયસૂરિએ વિ. સં. ૧૪૦૦ કે એ અરસામાં ૧૬૦૦૦
સાગરે સમેતશિખરને શત્રુંજયથી ચઢિયાત કહ્યો છે, લેક જેવડા સંમેતશિખરિ માહાસ્ય નામના ગ્રંથમાં
જ્યારે ઉપર્યુક્ત જયવિજયે સમાન કહ્યો છે. ગુલાબવર્ણવ્યું છે. આ ગ્રંથ સંસ્કૃતમાં હશે એમ માની મેં એનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. આ ગ્રંથના આધારે
૧ લેવાચાર્યો તેમ જ ગંગદાસે સંમેદસિહવિલાસ દયારુચિગણિએ વિ. સં. ૧૮૩૫માં સમેતશિખરને (સં. સંમેદશિખવિલાસ. ) નામની એકૈક કૃતિ રાસ રચ્યો છે એમ આ રાસ ઉપરથી જણાય છે. પાઈયમાં રચી છે.
આ રશેખરને ગ્રંથ અદ્યાપિ મળી આવ્યે નથી, ૨ આ સંસ્કૃતમાં હશે એમ માની અહીં મેં એની દીક્ષિત દેવદત્તે સંમેદશિખરિ મહામ્ય ૨૧ પ્રકરણમાં નોંધ લીધી છે. સંમેદાચલપૂજાનો જિ. ૨. કે. (વિ. ૧, ૧૮૦૯ શ્લેક પ્રમાણુક ર છે એ સંસ્કૃતમાં હશે. પૂ. ૪રક)માં ઉલ્લેખ છે તે માટે પણ આમ સમજવું. શું આ જૈન કૃતિ છે ?
૩ જુઓ જૈન ગૂર્જર કવિઓ (ભા. ૬, ખંડ ૧, દિગંબર સુરેન્દ્રકાતિએ વિ. સં. ૧૮૩૬ માં રે* *
૪ આના “સાર’ માટે જુએ “જૈન સત્ય પ્રકા” ૩૩ પધમાં સંસ્કૃતમાં સમેદશિખરગિરિસ્તોત્ર રચ્યું
(વર્ષ ૭, અં. ૧૦-૧૧ ). ૧ આ “ જૈનધ્યમ સારક સભા” તરફથી વિ. સં. ૫ તજીએ જૈન તીથ સર્વસંગ્રહ (ભા. , પૃ. ૪૪૪ ૧૯૬૯ માં પ્રસિદ્ધ કરાવે છે.
-૪૪૫).
