________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧૦ ]
મુશ્વમેધાકાલંકાર અને એના ૪૮૫૪૯૫૪તા ઈત્યાદિ ભાંડુઓ
(૧૭)
એક હાયપોથી મને જોવા મળી નથી. આ પરિ. ઈ. સ. ૧૯૪૪ માં પ્રકાશિત જિનરત્નકેશસ્થિતિમાં આ કૃતિનાં નામો જે મને એક યા બીજા (વિભાગ ૧, પૃ. ૩૧૦)માં “મુગ્ધમેધાકર અલંકાર” સાધનઠારા જાણવા મળ્યાં છે તે હું અહીં રજૂ કરું છું. નામ અપાયું છે.
તે - “વાંડારકર પ્રાય વિદ્યા સંશોધન મંદિર"માં “જૈન સત્ય પ્રકાશ”(વર્ષ ૨, . ૫-૬)માં મુંબઈ સરકારની માલિકીની લગભગ ૨૫૦૦૦ હાથ. શ્રી અંબાલાલ પ્રેમચંદ શાહે મુશ્વમેધાલંકાર નામ પિથીઓ છે. એમાં જૈન સાહિત્યની પાંચેક હજાર છે. રજૂ કર્યું છે અને પ્રાચીન ફાગુ-સંગ્રહને અંગેના
આ તમામ જૈન હાથથીઓનું વર્ણાત્મક સૂચીપુત્ર “કૃતિ પરિચય અને પ્રતિપરિચય' પૃ. ૧૭)માં ડે. તૈયાર કરવાનું કામ મેં હાથ ધર્યું ત્યાર બાદ વ્યા- સાંડેસરા એમને અનુસર્યા છે. ' ' ' ' . કરણ, કેશ, છંદ, અલંકાર ઈત્યાદિ સાર્વજનીક DCGCI (Vol. Xvill, Pt. 1. P. વિાને લગતી હાથથીઓનું કાર્ય. મારે કરવાનું 320, For. 1) માં મેં મુશ્વમેવાકાલંકાર નથી એમ નક્કી થયું, આને લઈને પ્રસ્તુત કૃતિ નામ નેવુિં છે, અને એની હાથીના પરિચયને Descriptive
આમ જે નીચે મુજબ ત્રણ નામ જોવાય છે Catalogue of Jaina Manuscripts નામનું જે લખાણ મેં આજે ત્રીસેક વર્ષ ઉપર પૂરેપૂરું
તે પૈકી મુગ્ધમેવાકર અલંકાર નામ . સમુચિત તૈયાર કર્યું તેમાં સ્થાન અપાયું નથી, પરંતુ એ
જણાતું નથી
જ બાબત અદાકાર, સંગીત અને નાટ્યને લગતા . મુખ્યમેધાલંકાર, મુશ્વમેધાકર અલંકાર અને Descriptive Catalogue of the Govern- મુગ્ધમેધાકાલંકાર પુપિકા વગેરે વિચારતાં હું ment Collections of Manuscripts (Vol, મુશ્વમેધાકરાલંકાર નામને પ્રથમ પસંદગી આપું X])માં ઉપર્યુક્ત સંસ્થાના કયુરેટર શ્રી ગોડે જ છું. અને એથી તે આ લેખના શીર્ષકમાં મેં એ કરી છે. એમાં પૃ ૧૨ માં અશ્વમેધાકરેલ કા નામ રાખ્યું છે. આ પરિસ્થિતિમાં એ તપાસ થવી એવું નામ અપાયું છે. અને પૃ. ૨૨ માં આ ઘટે કે ૨નમંડન ગણિએ કે અન્ય કોઈ પ્રાચીન કૃતિની વૃત્તિનું નામ મુશ્વમેધાલંકારવૃત્તિ અપાયું છે. પ્રથકારે પોતાના કોઈ ગ્રંથમાં આ કૃતિનું નામ આ નામ આ બે કૃતિઓની નિમ્નલિખિત પુપિકા- દર્શાવ્યું છે કે કેમ અને દર્શાવ્યું હોય તો કયું ! .. એને અનુક્રમે આભારી જણાય છે -
નામનું સામ્ય-પ્રસ્તુત કૃતિના નામની “તિ મંડનો મુધધારો(s)– પ્રથમ અંશ જે “મુગ્ધ' છે. તે કેવમંડનસૂરિ વિ. लंकारः ॥ छ ॥ पंडितप्रकांड पं० रत्नमंडनगणि
સં. ૧૪૫૦ માં રચેલા મુગ્ધાવધ ઔક્તિકનું,
સ્મરણ કરાવે છે. पुंगवैर्विहितः स्वपरोपकाराय ॥ शुभं भवतु श्रीસંઘઘ ” “ મુવમેધારુંવારવૃત્તી / શ્રી
| હાથપોથીઓ મુશ્વમેધાકરોલંકારની-એક
હાથપોથી ભ. પ્રા. સ. .માં, એક અમદાવાદના વરવાળે છે
In • • ડહેલાના ઉપાશ્રયના ભંડારમાં અને રચાર અહીંના ૧ આ સમગ્ર લખાણ ખંડ ૧–૧૦ એમ ચાર (સુરતના જૈનાનંદ પુસ્તકાલયમાં છે. ' ' , છે ખંડમાં વિભક્ત કરાયું છે. ૧૭ મા ખંડના પાંચે ભાગ તેમજ ૧૮ મા અને ૧૯ માને પણ પહેલો ભાગ અત્યાર
મા અંક અને પરિમાણ-પ્રસ્તુત કૃતિ એનું સુધીમાં પ્રસિદ્ધ થયા છે. ૧૯ માને બીજો ભાગ કપાય
તે અંતિમ પઘ અને એની પુપિકા જોતાં 'મંદન, છે. એ પ્રસિદ્ધ થતાં ૧૯ મે ખંડ પૂર્ણ થશે. ૧૮ માના રે આ ચાર હાથથીઓમાં મૂળ ઉપરાંત અજ્ઞાત તેમજ વીમાના ચચ્ચાર ભાગે હજી છપાવવા બાકી છે. ક વૃત્તિને પણ સ્થાન અપાયું છે.'
For Private And Personal Use Only
