________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વાચક યશોવિજય ાણુ મોટા કે એમના સાદર પદ્મવિજ્ય ?
ધાાિન ન્યાયાચાર વાચ્ય થો વિજયશિશુએ પોતાની કાર પણ કૃતિમાં પોતાનો જાના, પોતાની માતાના નામનો ઉલ્લેગ સીધા કે પાકતરી રીતે યુ કર્યો. વાય એમ જણાતું નથી, એ ગમે તેમ હા, પરતુ એ સુિએ પાનાના · સેદર ' તરીકે અર્થાત્ મય મા ના પાષિયના ઉલ્લેખ કર્યો છે, તેને શ્રમની પતિ માજ સ્થિત તાયાની પ્રાન્તિનું” દિનીય પદ્ય પૂરું પાડે છે. આ રહી એ પતિ:" प्रेम्णां यस्य च पद्मविजयो जातः સુધી: સોફર: ’
આ જ પંક્તિ ન્યાયખડખાદ્યની પ્રશસ્તિમાં પણ જોવાય છે.
કાંતિ નામની કોઇ વ્યક્તિએ જસવેલડી ચી છે. મેં મુજવેલી-માસ તરીકે ઓળભાવાય છે. એની પહેલી ઢાળમાં જેમ વિષ્ણુનાં પિતા અને માતાનાં નારાયણ અને સેહાગદે એમ નામ અનુક્રમે અપાયાં છે તેમ આ ઢાળની બારમી કડીમાં ચોવિજયગના બાન્ધવ તરીકે પદમસિંહને ઉલ્લેખ કરાયો છે. પિયમાં શ્રી ના મા ચુની દીક્ષા થયેલી જાણી એ પદમંહે દીક્ષા લીધી એમ આ જ કડીમાં કહ્યું છે. આથી એ કર્યો હું નીચે મુજબ ૩ —
‘પદમર્સીહ બીજે વલીજી, તસ માંધવ ગુણવંત, તેહ પ્રસંગે પ્રક્રિયા, તે પત્નિ થયા તવત્ત. ૧૨
આ ઉપરથી એમ લાગે છે કે પદ્મવિજયની દીક્ષા યશોવિજયગણિ પછી થઇ એટલે દીક્ષાની અપેક્ષાએ–દીક્ષા પર્યાયની દૃષ્ટિએ યશોવિજયગણિ એમના સાદર પવિજયથી મેાટા છે.
- ગુજવેશી--ાશ "'ની પ્રસ્તાવના(પૃ. ૮)માં મોહનલાલ છે. દેશાઓ પદ્ધત્તિને યીવિગણુિના “નાનો ભાર ” કળા મા વિધાન સાચું હોય તે પદ્મવિજય સ’સારીપણુાની અપેક્ષાએઉમ્મરની બાબતમાં યશે.વિજયગણ કરતાં નાના ગણાય,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ફૂ
વા :
પ્રો, હીરાલાલ ૨. ચાપર્ડિયા જેમ. જે.
∞∞∞∞∞∞∞0 000 000 ∞∞∞∞0
ચો:વિીિ પાની કા પણ કૃતિમાં યાત્તે વિષથી. કમ્મર કે દીક્ષા કે બુરમાં બેઠા ૩ નાના છે એ બાબતને સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ કર્યો નથી. ઊલટુ એવા ઉલ્લેખ મળે છે કે જે આ પ્રશ્નના ઉત્તરને સખ્ત મનાવે છે. આ તો હું ન
કમ્મપડની સેટી વૃત્તિ જે શેવજયએ ચર્યા છે તેની પ્રક્તિનું ચૈત્યુ પા નીચે મુજબ છે— “ તત્ત્તિા: स्म भवन्ति जीतविजयाः सौभाग्यभाजो बुबा
भ्राजन्ते सनया नयादिविज्ञवास्तेषां તીર્ઘા વુધા: ।
तत्पादाम्बुज भृङ्गपद्मविजयप्राज्ञानुजन्मा बुधस्तत्त्वं किञ्चिदिदं यशोविजय इत्याख्याચાહ્યાતાન્ || ૪ || ”
આ પદ્યના તૃતીય ચરણુના અય એ રીતે થઇ શકે તેમ છે:
(૧) તેમનાં ચરણુકમળને વિષે ભ્રમરસમાન અને પ્રાજ્ઞ વિજયના અનુજ
(૨) તેમનાં ચણુકમળને વિષે ભ્રમરસમાન પ્રાન પદ્મવિજ્ય છે. અનુજ જેના બે
પ્રથમ ય કરતી વેળા 'અનુજ મન 'નપુરુષ' સમાસના અશરૂપ છે. અને એ રીતે વિચારતાં પવિજયગથ્થુ પદ્મવિજયના નાના ભાઈ થાય.
બીજો અર્થ કરતી વેળા ‘અનુજન્મન' બહુવ્રી’િ સમાસના અંશરૂપ છે. અને એ રીતે વિચારતાં પદ્મવિજય વિજયગણુિના નાના ભાઇ થાય. આમ આ એ અર્થ એક બીનથી ઊલટા છે.
અનેકાન્તવ્યવસ્થાની પ્રતિના નિમ્નલિખિત ચૈયા (અંતિમ) પદ્યમાં ‘ચૌપાનુગ” એવા ઉલ્લેખ છે, તેના પશુ જે રીતે અષ ભાવે છે એટલે
૧ (અ) પદ્મવિજયના અનુજ અર્થાત્ નાના ભાઈ અને (આ) પદ્મવિજય છે અનુજ જેના એવા, >*(૧૫૯)
For Private And Personal Use Only
