________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૬-૭]
“તપ” ગચ્છનાં છ નામ અને તેની ઉત્પત્તિ
“નામ “નિગ્રંથ' છે પ્રધાન એહનું કહ્યું, (આ ચન્દ્રસૂરિના પટ્ટધર અને) મમત્વથી મુકત પ્રથમ અડ પાર્ટ લગે ગુણે સંગ્રહ્યું; મતિવાળા સામન્તભદ્ર મુનિ વનમાં વસ્યાએ મંત્ર કેટી જપી નવન પાટે યદા, ઉપરથી આ ગ૭ ‘વનવાસી' કહેવા, સર્વદેવમૂરિએ તેવું કારણ થયું નામ કટિક તદા. ૧૯ (ઉદ્યોતનસુરિએ) વડના વૃક્ષ, નીચે “ આચાર્ય ' પનર પાટે શ્રીચન્દ્ર () કર્યું, પદવી આપી અને એમના સાધુઓને સમુદાય વડની ચ” ગછ નામ નિર્મલ ણે વિસ્તર્યું;
માફક વિસ્તર્યો એથી ‘વડ' ગ૭ નામ પડ્યું.' સો લ મે પાટ વનવાસ નિર્મમ યતિ,
જગન્દ્રસૂરિએ ખૂબ તપશ્ચર્યા કરી તેથી ‘તા ' નામ “વનવાસી” સા મ - દ્રો યતિ. ૨૦
નામ પડ્યું. પા ટ છત્રી સ મે સ૬ દે વા ભિ ધા,
(૩) પહેલું ‘નિગ્રંથ' નામ (સુધર્મસ્વામીથી) સૂરિ ‘વ’ ગછ તિહાં નાનું શ્રવણે સુધા;
આ પાટ સુધી કામ ચાલુ રહ્યું. પંદરમી પાટે
‘ચન્દ્ર' નામ યજાયું. સેળમી પાટે ‘વનવાસી' નામ વડ તલે “સૂરિ પદ : પયું તે વતી,
પડ્યું અને તે પાંત્રીસમી પાટ સુધી કાયમ રહ્યું. ત્યાર વલી ય તસ બહુ ગુણે તે(જે 4િ વાધ્યા યતિ. ૨૧
બાદ છત્રીસમી પાટે “વડ' ગ૭ નામ એજયું તે સૂરિ જગચન્દ જગ સમરસે ચન્દ્રમાં,
બેંતાલીસમી પાટ સુધી ચાલ્યું. ચુમ્માલીસમી પાટે જેહ ગુરુ પાટે ચઉ અધિક ચાલીસમા;
‘તા’ નામ પડ્યું અને તે આજ દિન સુધી ચાલુ છે.) તેહ પામ્યું ‘તયા” નામ બહુ તપ કરી,
જૈન પરંપરાનો ઈતિહાસના બીજા પરિશિષ્ટમાં પ્રગટ “આઘાટપુરિ વિજયકમલા વરી. ૨૨
૮૪ મુછનાં નામ તેના આદ્ય આચાર્ય અને સાલએહ ષટ નામ ગુણઠામ “તપ” ગણ તણા,
વારીના ઉલ્લેખપૂર્વક અપાયાં છે. એમાં નિર્ચ, સુદ્ધ સહણ ગુણરયણ એહમાં ઘણા.” કે ટિક, ચન્દ્ર, વનવાસી, વડ અને તપા ગ૭ને અંગે
આમાં જે માહિતી અપાઈ છે તે કયા ગ્રંથને અનુક્રમે નિમ્નલિખિત વર્ષને ઉલેખ છે:આભારી છે તે કર્તાએ જણાવ્યું નથી. મને લાગે વીરસંવત ૧, વીરસંવત ૨૯1, વીરસંવત છે કે મહા પામ્રાય ધર્મ સાગરકુન તપગ૭૫ટ્ટા- ૦; વીર સંવત ૬૫૦, વિક્રમ સંવત ૯૮૫ અને વિક્રમવલી અને એની પજ્ઞ વૃત જેવી કૃતિ ઉપરથી સંવત ૧૨૮૫. આ માહિતી અપાઈ હશે. ઉપ ત કડીઓ ઉપરથી આપણે નીચે મુજબની બાબતે તારવી શક:--
અહીં પૃ. ૬૧૭માં “વડ’ ગચ્છના આદ્ય આચાર્ય (૧) “તપ” ગછતાં એકંદર છ નામ છે. (અ).
તરીકે વનવાસી આચાર્ય ઉદ્યોતન એ ઉલ્લેખ છે. નિર્ચન્ય, (આ) કટિક, (૪) ૩૬ (ઈ) વનવાસી,
ઉદ્યોતન’ને બદલે ઉદ્દદ્યતન એવી જોડણી જોઈએ. (૩) વડ અને (ઉ) તા.
વાચક યશોવિજયગણિએ “તપ” ગચ્છની પ્રશંસા (૨) ‘નિગ્રંથ ' નામ શાથી પડ્યું તેને ઉલ્લેખ કરી છે. કોઈ કાઈ કૃતિમાં તે આ મુછને એમણે નથી બાકી બીજું નામ 2 સુચન છે. જેમકે “નંદન વન”ની ઉપમા છે. (સસ્થિતસૂરિએ અને સુપ્રતિબરએ) સૂરિમંત્રને ૧ એમણે આધાટપુરીમાં-ચિતોડના રાજાની રાજએક કોડ વાર જપ કયો તે આ ગુછનું નામ ધાનીમાં બત્રી દિગંબરાચાર્યો ઉપર વિજય મેળવ્યો હતો. “કટિક' પડ્યું. (વજાસેનસૂરિના શિષ્ય ) ચન્દ્રસૂરિના ૨. દાખલા તરીકે જુઓ સાડી ત્રણ ગાથાનું નામ ઉપરથી આ ગચ્છનું નામ “ચન્દ્ર' થયું. સ્તવન (ઢાળ ૧૭, કડી ૯)
For Private And Personal Use Only
