________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Hિ SEીકિ & ફિટને આ જિનદર્શનની તૃષા હિ
Fૉ. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા M. D. B. s. અસવદર્શી વિશેષ સંપૂર્ણ કેમ જાણે? નકામો છે કારણ કે-(૧) તેના વિશેષનું પરિજ્ઞાન એટલે
પણ આમ સામાન્યથી પણ હે સર્વજ્ઞ દેવ કે સર્વથા સર્વ પ્રકારે જ્ઞાન છવાસ્થને થઈ શકતું નથી. તમારા સ્વરૂપનું દર્શન થવું દુર્લભ છે, તે સકલ- (૨) યુકિતઓને જાતિવાદને લીધે પ્રાયે વિરોધ હોય સર્વ પ્રકારે વિશેષથી તેને સાંગોપાંગ નિર્ણય થ તે છે. એટલે અનુમાનરૂપ યુક્તિઓના પરસ્પર વિરુદ્ધ પણાથી વિશેષ કરીને અતિ અતિ દુર્લભ હોય એમાં પૂછવું એકબીજાનું ખંડન કરે છે. સાંખ્ય ને શૈવ બૌદ્ધનું જ શું? કારણ કે તે સર્વજ્ઞ વિય-ભેદ તે સંપૂર્ણ- ખંડન કરે છે તે બૈધ સાંખ્ય ને શૈવનું પ્રતિખંડન પરો સર્વ અસદને જાણવામાં આવતા નથી; કરે છે. આમ ખંડમંડન પરંપરા ચાલ્યા કરે છે, તેથી કરીને તે સર્વત્તને પ્રાપ્ત થયેલો એ કાઈ ને આ પ્રશ્રને નિવેડો કઈ રીતે આવતે નથી, અને ( અસર્વદર્શી ) છે નહિ.” ઍક અર્થાત્ તે સર્વજ્ઞ વિશેષ ઘાણીને બેલ જ્યાંને ત્યાં પડ્યો રહે છે (૩) અને ભેદ તો અસર્વદર્શ એવા સર્વ પ્રમાતૃઓના જાણવામાં ભાવથી ફલાનો અભેદ છે. એટલે કે પરમાર્થથી ફળમાં સંપૂર્ણપણે આવી શકતો નથી; કારણ કે તે પોતે ભેદ પડતો નથી. કારણુ કે સર્વજ્ઞનું વિશેષ સ્વરૂપ ગમે અસર્વદર્શી અસર્વજ્ઞ હોવાથી, તેનું સર્વદર્શન તેઓને તે હે, પણ તે ગુણપ્રકર્ષરૂપ સર્વત્તની આરાધનાનું થતું નથી, એટલે તે સર્વજ્ઞના વિશેષનું-ભેદનું જ્ઞાન સાધ્યું ફળ તો એક જ છે, અને તે કલેક્ષયરૂપ તેઓને કેમ થઈ શકે ? અને સામાન્ય એવું દર્શન મેક્ષ છે, એટલે તે સર્વજ્ઞ ભગવાન પ્રત્યેના બહૂથતું હોય તો પણ વિશેષ એવા તેના જ્ઞાનમાં તેઓની માનનું જ ફલદાયકપણું હોવાથી જે કઈ પણ તે ગતિ હોતી નથી. આમ સર્વત્તનું સ્વરૂપ ચિંતવનારા સર્વ જ્ઞની સાચા ભાવથી ભકિત કરશે તેને જ સર્વ અસર્વદર્શીઓને તેના સંપૂર્ણ વિશેષ સ્વરૂપનું તે કુલ મળશે, માટે તે સર્વજ્ઞના વિશેષ સ્વરૂપ ભાન થવું સંભવતું નથી, કારણ કે સંપૂર્ણને સંપૂર્ણ સંબંધી મિથ્યા વાદવિવાદ છે? નકામો ઝઘડે છે?
ખ્યાલ આવી શકે, પણ અપૂર્ણને સંપૂર્ણ ખ્યાલ આ “સહુ થાપે અહમેવને કેલાહલ શો? 'કેમ આવી શકે?
આમ વિશેષથી તે સર્વજ્ઞને પ્રતિપન્ન થયેલસર્વજ્ઞ ભેદ ઉપના નિરર્થક
પામેલો એ કોઈ પણ અસર્વદર્શી છે નહિ, તો પછી એટલે તે તે દર્શન પ્રમાણે આ સર્વગ્ન સંબંધી સર્વજ્ઞમાં ભેદ છે એમ કે દેખી-જાણી શકે વારુ? જે ભેદ કપના કરવામાં આવે છે તે પણ નિરર્થક માટે તેની એકતા જે સિદ્ધ છે તે માન્ય કરી, છે. જેમકે–શૈવ લેકે તેને અનાદિશુદ્ધ $ ને સર્વગત વિશેષની વાત હાલ જતી કરવી. એ જ સર્વ અસર્વકહે છે; જેને સાદિ ને અસવંગત કહે છે; બૌદ્ધો દશ છદ્મસ્થાને સાંપ્રત ને શ્રેયસ્કર છે, અને પરમાર્થથી પ્રતિક્ષણાગર કહે છે, ઈત્યાદિ જે ભેદ કષાય છે તે આત્માર્થી મુમુક્ષુ જોગી જનને તેમજ કરવું ઉચિત છે. * "विशेषस्तु पुनस्तस्य कार्येनासर्वदर्शिभिः।
तत्तत्तन्त्रानुसारेण मन्ये सोऽपि निरर्थकः ।। सर्वैर्न ज्ञायते तेन तमापन्नो न कश्चन ॥" . विशेषस्यापरिज्ञानायुक्तीनां जातिवादतः ।।
- શ્રી યોગદષ્ટિસમુચ્ચય, . ૧૦૫ કા વિરોધતધવ ઋામેરા માવતઃ ” अनादिशुद्ध इत्यादियश्च मेदोऽस्य कल्प्यते। ..
' શ્રી હરિભદ્રસૂરિકૃત ગબિન્દુ
For Private And Personal Use Only
