________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકારો
[ ફાગુન - - માં . * ભાવ ” મા તે માના માં ગંધ ભળવા જેવું બને અને પરિણામે એ એવું આ સ્થાર્થ ફળને વાવાળો બનવા પામે. આ પ્રતાપ એક માત્ર ભાવતે છે. ભાવ ન હોય ત્યાં કવાય છે કે " ભાવ વિનાની ભકિત શું કામની ?” માટે જ સર્વ કાર્ય માં ભવેનાથી વધારવા પ્રયાસ કરવો એ સુજ્ઞજનને કર્તવ્યરૂપ છે.
પદિ કાન, રિયલ અને તપ ન બની શકે, પણ જે તેને સ્થાને એકલે ભાવ હોય તો પણ પ્રાણી મહાન કુળને મેળવી રાક છે; તેથી જ કહેવાયેલ છે કે
કરણ કરાવણને અનુમોદન સરખા ફળ નીપડાય.” અર્થાત–અનુમોદન આપનાર, વિના કર્યો પણ ફળ પ્રાપ્ત કરે છે. આથી ભાવનું વાદપણું જણાય છે.
ભાવને એ અર્થ થાય છે વસ્તુમાં વસ્તુનું યથાર્થ હોવાપણું. દાખલા તરીકે મરીના દાણામાં ભાવમરી કોને કહેવા છે જેનામાં તીખાશનો ગુણ હોય તેને જ યથાર્થ મરી કચ્છી શકાય. બાકીના પ્રથમરી છે; કારણ કે તેનામાં મરી-મરીપણું ચાલ્યું ગયું છે. વળી સાક્ષાત્ જિનને જ ભાવજિન કહેવાય છે. આ પ્રમાણે ક્યાં થાર્થપણું હોય તેને જ ભાવે કહેવાય છે અને તેથી જ સર્વ ક્રિયામાં ભાવનું આટલું બધું મહત્ત્વ ગાયું છે કે જેથી તે ક્રિયા વાસ્તવિક રીતે ફળદાયી બને છે.''
ભાવના ભવનાશિની” કહેવાય છે તે યોગ્ય જ છે. શ્રી ભરત મહારાજ અને તેની આઠ પાટે થયેલા સૂર્યાયશાદિ આઠ રાઓ આરિલાભુવનમાં માત્ર ભાવનાણિમાં લીન થવાથી જ કેવળશ્રીને વરેલા છે. વીરપ્રભુ ઉપર અનન્ય રાગી શ્રી ગૌતમ પણ અન્યત્વ ભાવના શ્રેણીના બળવડે જ કેવળલક્ષ્મીને વ્યાં છે. આ પ્રમાણે ભાવનું અતિશયપણુંપ્રાધાન્ય પદ હેવાથી મંત્રી આદિ ચાર અને અનિત્ય-અશરણાદિ બાર ભાવના ભાવવાનું શાસ્ત્રકારોએ કહ્યું છે કે જેના પરિણામે કર્મમળને ભાવનાબળે કરીને ખંખેરી શકાયવિખેરી નખાય-ફેંકી દેવાય.
તાંદુલીયો મત્સ્ય ફક્ત મનના દુર્ગાન યાને ખરાબ ભાવથી જ નરકાયુ બાંધે છે. એક મનુષ્ય ભોગ ભોગવે છે, છતાં નરમ અધ્યવસાયના બળે અ૮૫ કર્મ બાંધે છે. જ્યારે બીજે મનુષ્ય ભંગ નથી ભગવતિ છતાં નિરંતર મનના દુ પરિણામથી-કિલષ્ટ અધ્યવસાયથીખરાબ ભાવથી સંસાર વધાર્યા જ કરે છે. આ સર્વેમાં કેવળ મનના ભાવ જે કામ કર્યા કરે છે અને કર્મ બંધ કરાવ્યા કરે છે.
વ્યવહારમાં આપણે “ભાવ” ને કેટલું બધું મહત્ત્વ આપ્યું છે ? મનના ભાવ વિના કોઈ આપણને જમવા તેડે તે તેને ત્યાં જવાનું આપણે પસંદ નથી કરતાં એ શું બતાવે છે? ભાવની મુખ્યતા. જ્યારે ભાવ સહિત લખું-સૂકું ભોજન પણ મિષ્ટ લાગે છે. આ પ્રમાણે જ્યાં ને ત્યાં ભાવને આગળ કરવામાં આવેલ છે.
આ આખા લેખને નિગ્ટ–અર્થ એ છે કે ઘડી પણ ક્રિયા, થોડું પણ દાન, થોડું પણ શિયલપાલન, ડું પણ તપ. થોડું પણ સત્ય ભાષણ થોડું પણ તપાલન-એ સર્વ જે ભાવસુગંધથી વાસિત થયા હોય તે તે સર્વે મહાફળને પ્રસવનાર બને છે. તેથી આપણે સૌ નિર્ણય કરીએ કે આપણા જીવનની પ્રત્યેક કાર્ય માં આપણે ભાવને અગ્રસ્થાન આપો. ભાડાન્યપણે કાર કાર્ય નહી જ કરીએ. જે આ નિર્ણય પ્રમાણે વતાય તે આદર જીવન બની જાય.
સેજપાળ મગનલાલ બહાર
For Private And Personal Use Only
