________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તત્વાર્થનું રહસ્ય વાર્તા રૂપિ. - પૂર્ણભદ્ર—એમ તે કાંઈ બને ખરું !
- સુમતિ–એક દષ્ટાંત લો. તમે એક જીર્ણ વસ લે તે વઅને આંખ મીંચીને ખેલો તેટલામાં તે તમે ફાડી નાંખી શકો. હવે તે વસ્ત્ર કાવ્યું તે તેના દરેક તાંતણુને તુટતાં પણ વખત તે થયે હજ જોઈએ; બધા એકી સાથે તુલ્યા તેમ તે તમે નહિ જ કહે. એટલે તે વસ્ત્રને પ્રથમ તાંતણે તુચ્યો ત્યારે બીજો નહોતે તુટ્યા; બીજે તુચ્યો ત્યારે ત્રીજે આ હત; આ રીતે જેનાં જેટલા આ વસ્ત્રનાં તાંતણાં આંખ મીચીને ખાત્રીએ તેટલામાં તમે તેડ્યા તેટલા સમય એક દષ્ટિથી થયા; હવે તેવું જ એક વ તમારા કરતાં એક મજબુત માણસ લે તે જ માણસ તેજ વસ્ત્ર તમારા કરતાં ઓછા જ વખતમાં ફધિ નાંખી શકે છે તે સમજી શકાય તેમ છે તેથી તમે આંખ મીંચીને ખેલ અને તે આંખ મીંચીને ખેલે તેટલામાં પણ ફેર પડે. આ ઉપરાંત તમે જે વસ ફાડી શકે અને મજબુત માણસ ફાડી શકશે તેમાં પણ વખતની ઓછા વતી થઈ તે પ્રમાણે વસ્ત્રને એક એક તાંતણે તુટતાં જે સમય થયે તેમાં પણ તરતમતા થઈ. એટલે તમે એક તાંતણે તેડ્યા તે સમય; મજબુત માણુ એક તાંતણે તેડ્યો તે સમય અને ત્રીજો તમારે બેને એક તાંતણે તેડતાં સમયમાં જે ફરક પડ્યો તે સમય–એમ ત્રણ પ્રકારના સમય થયા. તેમાં પણ છેવટને તો સૂક્ષ્મ છે. આટલે સુધી તે ચર્મચક્ષુવાળા આપણને અનુભવગમ્ય છે, જે આટલી સૂક્ષ્મતા સુધી આપણે પહોંચીએ, તે જ્ઞાનીઓને તે જાણવાનું બાકી શું રહ્યું છે કે સૂક્ષમ સમય આદિ ન જાણે? જ્ઞાનીની દષ્ટિને સમય અને આપણી દ્રષ્ટિના ઉપરોકત જણ પ્રકારના સમયમાં તે ફરક રહેજ. જ્ઞાનીની
ટનો જે સમય એટલે જે વખતને બીજો ભાગ ન થઈ શકે તેટલે કાળ તે સમય) અનુભવ ગમ્ય ન થવાથી આપણી દૃષ્ટિમાં ન આવે, પણ તે અસ્તિત્વમાં તે છે અને બુદ્ધિ માની શકે. અને આ દૃષ્ટાંત તેમાં શ્રદ્ધાપૂતિરૂપ થઈ શકે તેમ છે. કેમ ખરું કે નહિ ?
ભદ્ર–ખરૂં છે, તમે તે વિષયમાં રસિકતા દાખલ કરી દે છે, અને રિચારસંકલના માટે તદ્રપ ટાંત મૂકો છે. હવે કાળનું વર્ણન આગળ ચલાવે.
સુમતિ-તેવા ૯ સમય તે જઘન્ય અંતઃમુડી | અસંખ્ય સમયની ૧ - વલી ! ૨પર આવલી ૧ મુલક ભવ. [ ૨૨૨૩ આવીએ ૧ ઉશ્વાસ કે નિધાસ. : ૪૪૪- ૧ વાસોશ્વાસ કે પ્રાણ. | ૭ પ્રા–૧ ઑક. ૭ સ્તક-૧ લવ. ૩૮ લવ- ૧ લડી -૨૪ મીનીટ | ૨ ઘડી-૪૮ મીનીટ-૧ મુહુત-તેમાં છેદ ૩૭૨૧૬ નલી. મેં એક મુહૂર્તમાં એક સમય એ છ-૧ ઉત્કૃષ્ટ અંતમુહૂ . ૩૦ મુહૂર્ત-૧ રાત્રી દિવસ-૨૪ કલાક. | ૧૫ રાત્રી દિવસ- પણ
For Private And Personal Use Only
