Jain Dharm Prakash 1924 Pustak 040 Ank 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/533466/1

Page #1

B. REGISTERED No. 156.
ox
as: આ પુસ્તક ૪૦ મુ.
0000994640x0x0k -
અશાહ ૨ : મિ સંવત-૧૯૮૯
=
kત
"૧૧૧
=
==
૧ એક મંડાત્માની અમુલ્ય ચેતવણી. (પદ્ય) રિ સંસાર નકા. (પદ્ય) ( ભાઈલાલ સુંદરજી ) , ૧૧૨ '૩ પડતા ઉપર પાટુ (પદ્ય) (ચુનીલાલ સાભાગ્યચંદ), ૧૧૪ ૪ પરી શોભા શોમાં રહેલી છે . ( સ ક વ ) ૧૧૫ છે સર જેસંતો શી રીતે સાંપડે છે.
૧૧૫ કે તે કેવી કઠોરતા ને પાપરાયણતા ?. . ૭ સાર વચને... . . .
૧૬૭ 4 નમન કરવા લેમ્બ ન કેણ લેખાય
- ૯ પ્રશોત્તર. ( જીવનલાલ રાયચંદ-બનેડા) છે. ૧૦ કુમારપાળ દેશના રાસનું રહસ્ય એ જ ૧ર૦ તો આ 11 જ્ઞાનીઓના સુવર્ણ વચનોની માળા ( ગુ સે) ૧૨૬ ના પર સુંદર બાળ વચનામૃત.
.( ભ. સુ. ) ૧૨૭ 3 પ્રશ્નોત્તર. ( ડાહ્યાભાઈ મોતીચંદ-આરપાડ) ક ૧૪ તત્વાર્થનું રહસ્યવાર્તા રૂપે... ... .. ચાલુ છે ,
૧પ હિંમત ધરે. . ..( પી. એન. શાહ, થરા.)૧૩૭ દેશી ૧૬ જૈન સાહિત્ય પરિષદુ સુરતમાં થયેલા ડરાવો. આ ૧૩૮ કે ૧૭ એક મુનિરાજે કરેલી ખાસ સૂચનાઓ
૧૪ - સજજને દુજન વિષે દુહાને તાત્પર્ય એ કે ૧૪૦
૧૯ પુસ્તકોની પાંચ.... . - ર૦ જૈન યુવક પરિષદ-ભાવનગર (હેવાલ ને ડરાવે ) ૧૪૩
* * *
*
જ
કરે
પ્રગટકા
વાર્ષિક મૂલ્ય રૂા. - ૮-૦૦ શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા.. છે. પિજે રૂા. ૦૪-૦,
ભાવનગર. :વનવા ધી શારદાવિય પ્રેમમાં લાલ લશ્કરભાઈઓછા
ESS S SSS :
૩ !
- .--:-
-
-

Page #2

जमार पुस्तकमसिद्धि खातु.
૬ છપાય છે.' છે સિત વિકાસ કથા ભાષાંતર--વિભાગ ૨ જે. (બંધાઇ છે. આ
- ' વિભાગ ૩ જે. વિક સિરિલા પરબ ચરિત્ર ભાષાંતર-પૂર્વ ૭-૮-૯ (બંધાય છે.) 'S શ્રી દાન દેશ, ગીતસંકૃત છાયા સાથે - રો બિંદિ શાક: ૩ અત્રિ પાંતર. પર્વ ૩ થી ૬. (આવૃત્તિ ૩ ,
શી જિ કોઇ બત. કે શિી ઉત્તરાધ્યયન , મળ, તા. કથા રહિત.
નવાણું યાત્રાને એનું વિ. (આવૃત્તિ બીજી ) બંધાય છે. - સ્ત્રી ઉપદેશ પ્રાસાદ હાતર. ભાગ્ય શે, આવૃત્તિ ત્રીજી.)
૨, તૈયાર થાય છે. શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય ચરિત્ર. ૩ શ્રી પ્રકરણ માળા. વિભાગ ૩ જે. (નાના નાના પ્રકરણ-સાથે - ચારે દિશાના તીઓની તમાળા. (સાર્થ) 1 શ્રી ત્રિ િશલાકા પુરૂષ ચરિત્ર ભાષાંતર. દશે પર્વે તથા પરિશિષ્ટ
પાર મળે છે. કિંમત દશ પર્વ લેનારના રૂા. ૧૧) ને પરિશિષ્ટ પર્વ રૂા. ૨ થી ઉપદેશ મારા ભાષાંતર વિભાગ પાંચ લેનારના રૂા. લા. ૩ શ્રી ઉરદેશ પ્રારાદ. મૂળ. વિભાગ ૩-૪ કિંમત રૂા. ૩)-૩) જ શી ઉમિતે શા બચા કથા ભાષાંતર વિભાગ ૧ લાની બીજી આ
છપાવી ચદ છે, ૫ શ્રી ચાધ્યા કામ-નો જી આવૃત્તિ , ૨-૮-૧ સભામાં નવ દાખલ થયેલા સભાસદ.
લાઇફ મેમર. શેક. મહુપદ ર દ. રતવાળ.
મુંબઈ. ૨ ફા. વીરચંદ કા કા
કામરેલ.
પ વગ 4 . સરદાર પટલાલ
fપનગર, ર છે , નાલાલ ભાઈ
લાં.

Page #3

, જૈન ધર્મ પ્રાશ. :
T
जंकल्ले कायव्वं, तं अज्जंचिथ करेहु तुरमाणा। हो
बहुविग्यो हु मुहुत्तो, मा अवरण्हं पडिस्कह ॥ १॥ છે જે કાલે કરવું હોય (શુભ કાર્યો તે આજે જ અને તે પણ
ઉતાવળે કર, કારણકે એક મુહુર્ત (બે ઘડી) પણ ઘણું આ વિનાળુ હોય છે, માટે બર સુધી પણ ખમીશ નહી
*
*
*
આ કર૪ --~- =1 -- -*
- નાગદ થઇ ૮ મું. ] અડ-રસંવત ૧૯૮૦, વીર રાવત ૨૦૫૦. [અંક ૪ . અs- ~~~-~~-~•! ----- ---- --~-
एक महात्माना अमूल्य चतवणा. પરલેકે સુખ માણવા, કર સારા સંકેત;
હ7 બાજી છે હાથમાં, ચેત ચેત નર ચેત. ૧ જેર કરીને જીતવું, ખરેખ રણખેત; દમન છે તુજ દેહમાં. ચેત૦ ૨ સફલ રહીશ ગમાર તું, ફેગટ થઈશ કજેત; હવે જરૂર હોંશિયાર થઇ, ચેતe 3 તન ધન તે તારાં નથી, નથી પ્રિયા પરણેત; પાછળ એ રહેશે પડ્યા, ચેત૦ ૪ કે જશે જ્યાં પિંડથી, પિંડ ગણાશે પ્રેત, માટીમાં માટી થશે, ચેતક પ રધાન રાણા રાજીયા, સુરનર મુનિ સમેત; તું તો તરણ તુલ્ય છે, ચેત૦ ૬ રણ તારા રઝળશે, જેમ રઝળતી રેત; પછી નરતન પામીશ કયાં , ચેતવે છે ના મનમાં સમજીને, વિચારીને કર ત; કયાંથી આવ્યો કયાં જવું, ચેત૦ ૮ આ દશ મટી ગયા, સઘળા થયા સફેદ, બન જોર જતું રહ્યું, ચેતર ૯ 1 ખિામણ સમાજ તે, પ્રભુ સાથે કર હેત;અંતે અવિચળ એજ છે, ચેત૦ ૧૦
વીરચંદ પુંજમલ શાહ, મુ. વડા,

Page #4

દર્દીઓ !!
संसार नौका.
h tat20/sim
(&Polla. )
પગનાં અને વાર ભેટમાં ખડક
સંસારસાગતા
પ! તર્ષિ
આપણુ ખ્યા અક્ટ શટ ઉ ચવા નીચા કાપી કા મળી ભારે ધુ પાર જવું ઘટે. ઉદધિતણાં વિકરાળ મત્સ્યની ઉંદર ઉંડી ગુફા વિષે, કીધાં અ પ્રવેશ કાળ કાળના અનુભવ વિષે; ઈંદ્રન થયાં ભેરુન થયું. પણ કર્મ નાચ નિવે મટે, ચારૂપી નૌકા મી ભસંધુ પાર જવું ઘટે, તિય ધ દેવ મનુષ્ય ના ચાર ગતિ ચકું ચઢ્યા, કુકર્મનાં ફળ ૨૪ પારાવાર તીવ્ર દુઃ સહ્યાં; કરૂણાનક રૂદનથી રપ હારી મન પાછા ડું, કાવ્યરૂપી નાકા મળે સિંધુ પાર જવું ઘટે. વીતરાગ તેજ સુરાને સદગુરૂ સુખદ શ્રાવક ધમનાં, સચાન્ સનુંપે અ નિતાર સાથે કર્મનાં; અભિલાપ અત્તરનાં ધુના સુખતણી ચઢિ ઉલટે, કાયારૂપી હૈયા મળી ભવિસે ધ પર જવું ઘટે. જાગ્યાં હશે કે ભતાં અંકુર પુષ્યબીજું તણા, થી મળ્યા નુજ એક સુદેશ ભારત શો સુ; શ્રી વીરશાસન યુક્ત ભાગ્યને નહીં કશી ઉપમા ઘટે, કાયરૂપી નામ મધુ પાર જવુ નજીવનમાં ટુંક જીવનમાં ગુજ વિણ વિત્ત સાથે વૈદિર તાનમાં ચારૂપી ને સળ અંતર અનેગાર લા, લુટ શોર કે
,
ૐ,
ગૃ વળી રોશવ કહે, યુવક કાળ ઘણા વહે; ૨૧ના નથી પારને વસે પાર જવું ઘટે. વધુ એમનાં એજસ ટુરે, ક્તિ પળ પુલ ક્ષણ ; થઇ જીણુ હાડી જ્યાં સુધી ભાંગે નહીં નવું વર્ક, કાયારૂપી નફા મળી
લ’િપાર જવું
સ
ઉનાં મ
નહીં પહોંચ્યા તર્ક,
•
.
3
'

Page #5

:
સંસાર નાકા,
નકા
પણ મધ્ય સાગર પહાંચતાં તન નાવ ગળે ચઢે, ચાપાસ પ્રતસ્થાનથી મૃત્યુપડતું મ ગડગડ એડી ઉંધી વળતાં ભવાદિષમાં પુનઃ ડુબવું પડે, !ચસ્પી નકા મળી ભવસે ધુ પાર જવું ઘટે, વ્યસન સુખ ઉપભાગ કાજે ભ્રમર ! આ કાયા નથી, વિષય જાને ઝીલવા ફ્પાન્છ ! આ કાર્યો નથી; ગલત ન મા કાય આત્મા કર્મનાં કાળા પડે, કાંચારૂપી નાકા મળી ભવિરોધુ પાર જવું ઘટે. રપર સીન ધૃ દ રૂપ નીહાળવા નેત્રા નથી, વિષપૂર્ણ પ્રેમાલાપ ને ગીત સુણવા માત્રા નથી; દર્શન પ્રભુના શાક તત્ત્વ સદા શ્રવણુ કરવાં ઘટે, કાયારૂપી સે હી ભસિંધુ પાર જવું છે. સ’સારસુખ વધપાન કરી અભિમાન કે નહિ આણશે, ભરતી પછી છે એટ એ કુદરત નિયમ અવધારશે; ક ચક્ષુથકી સન્તા અને ઝીલવા ઘટે, એમાં ખરેખર ! ધન્ય આપણુ જીવન આ ગણવુ' ઘટે. મહુાવીરના સન્મામાં છે સફળતા નરભવતણી, અહેનિશ ધરવી કાળજી એ આપણા પરભવ તણી; સાતે બ્યસન વળી પાપમય ઉન્માને ત્યજવા ઘટે, કાયારૂપી નાકા મળી ભવસિંધુ પાર જવું ઘટે. અણુમૂ જીવન આપણું શીદ એળે ગુમાવીએ, ચિંતામણિ પાષાણ લેખી કાગ શીદ ઉડાડીએ; . રળ જીવનમાં ધર્મ કાર્ય મુહૂર્ત નવ ઝેવાં ઘટે, કાચારૂપી નઢિા મળી ભવસિંધુ પાર જવું ઘટે. કર્મ એ ધનથી કરી અતિ દૂર તે દૂર ભાગીએ, સુખ દુઃખ સમે મહાવીર પેાતાનું શરણું નવસારીએ; ત્રાણી ભુંડી વર્તન ભુંડુ કરી પતિત કે! બનીએ નહીં, મહાવીરના ભકતે અની દીલથી દયા ત્યજીએ નહીં. ઉત્ક શ્રી મહાવીરશાસન દુ:ખી ભરતવના, જેમાં ગુંથાયે એક આશ્રય વીરના અદને'; સહાય કરી તેવાં અહિંસા સત્યને પ્રસરાવીએ, વીરપુત્ર ! સુન્દર જીવનથકી શાસન સદા રાણગારીએ. સુંદરલાલ ડાહ્યાભાઇ શાહ
..
o ૦
૧૧
૧૨
૧૩
૧૪
૧૫
૧૩

Page #6

જેને ધમ પ્રકાશ.
૯૮ પડતાં ઉપર પાર્ટ 59
કાં દેવ પણ સો વા, ઘરે ગરીબને ઘાટ, નર નાં સંસારમાં પડતાં ઉપર પાટ. ફરજવાને ને ભૂખે સ્ત્રી, નિશ્ચય લઈ લલાટ; પુત્ર અકરમી અભણ, પડતાં ઉપર પાટ. નિધન લોક કદી વદે, ખરી બનેલી વાત; જનમંડળી વિધારા નહિ. પડતાં ઉપર પાટ..
ત્યાં જય ગરીબજન, ગામ રે કે ઘાટ; નિંદા કરી ને કરે, પડતાં ઉપર પાર. પહેર્યા હતા. જે દિ, શું ક કનકના ધાર; જીતવમાં ગણના કરે, પડતાં ઉપર પાટ. પટકૂળ પહેરી અંગપર, વળતી વિચરે વાટ; ઇiઈ કિક છે, પડત ઉપર પાટ. રાજપુરૂષ કહી ગર્વમાં, આ કઈ નહી દાદ; કરીને કરો જુલમ, પડતાં ઉપર પાટ. દિન જાને આગ, માન દીયે નહી નાત; હારી ગુર ખપે, પડતાં ઉપર પાટ. કરો
કે, રાજકારની તાર; છે કે લો દરવાન કાં, ઉપર પાટ. ભીખારી વિધારા ન, રડવા દે નહિ હાર; ને તેને શો, પડતાં ઉપર પટ.
નને કેમ વી, કમાઉ સુની લે વાટ; પુત્રીને વિધવા, પડ ઉપર પાટ. ફરી વળા ના રથ છે, એવી કરવા માટ; છે. ત્યાં એવું દેખો, પડતા ઉપર પાટ.
ગ્રાહુ-ચુનીલાલ ભાગ્યચંદ, ડીસાકા,

Page #7

ખરે શોભા શામાં રહેલી છે? ખરી શોભા શામાં રહેલી છે ?
૧ ઐશ્વર્યા–અધિકાર-કુરાઈ પામ્યાની શોભા-સતા-ગંભીર ઉદાર દીલ રાખી અન્ય સાથે કામ લેવાવડે લેખાય છે.
૨ વચન-નિગ્રહવાળું (માપસર ને વિચારપૂવક) પ્રિયકારી ને મિષ્ટ એવું સત્ય વચન જરૂર પડતાં બોલવું, અન્યથા માને ધારણ કરવું એ ખરા સૂરવીરનું ભૂષણે લેખાય છે.
૩ અકવાય-બાય રહિત સ્થિતિ ધારવી એ ખરૂં જ્ઞાન-તત્વજ્ઞાન પાખ્યાની શોભા છે.
૪ વિનય-નમ્રતા–-સભ્યતા વડે શ્રતજ્ઞાન ભી નીકળે છે ને સાર્થક થઈ શકે છે.
સુગ્ય સ્થાને ઉદારાથી ખર્ચ કરવાવડે પ્રાપ્ત થયેલ દ્રવ્યની સાર્ચ ના કરી લેખાય છે.
૬ ૨ તા–મની શાતિ રાખવી એ તપની શભા છે. છ ક્ષમા–મેશ રાખવી એ ઉપરી સ્વામીની શોભા છે, ૮ નિષ્કપટ રિ-સરલતાવડે ધર્માચરણ શેાભી નીકળે છે–સફળ થઈ
૯ ૯ - તાચાર એ સર્વેનું સર્વોપરી કારણ હેવાથી પરમ ભૂષણ છે.
દતિ રાજનેતા શી રીતે સાંપડે?.
૧ લાભ તૃષ્ણને છેદી સંપત્તિ ધારવાથી. ૨ ક્ષમા-સહનશીલતા વિવેકસર આદરવાથી. ૩ મદ-અભિમાન તજી. તા-સભ્યતા સેવવાથી. ૪ પાપકર્મોનો ત્યાગ કરી, પવિત્ર જીવન ગુજારવાથી એ પ્રાણાને પણ પ્રિય ને હિતકર સત્ય બોલવાની ટેક જાળવવાથી. ૬ વિચાર, વાણી ને આચાર શુદ્ધ-પવિત્ર કરતા રહેવાથી. છે રૂડી રહેણી-કરણવાળા વિદ્વાનોને સંસર્ગ રાખવાથી. ૮ પૂજ્ય-વલ જતેને યથાયોગ્ય સત્કાર કરવાથી હું પ્રેમભાવથી દશમનું તીલ પણ હરી લેવાથી.

Page #8

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
૧૦ પિતાનામાં રહેલા ગુણોને નહીં પ્રકાશવાણી-આત્મલાઘા- સ્વગુણ પ્રશંસા નહીં કરવાથી.
૧૧ જે જે કાયાથી યશ-કીતિ પેદા થાય તેવાં કામ ખંતથી કર્યા કરવાથી,
ઘર દીન-દુઃખી અમથે છેવની આંતરડી ઠારવાથી, તન-મન-ધનથી મનું દુઃખ કમી થાય તેમ તે કરવાથી, બીજાને તેવી શુભ પ્રેરણા કરવાથી અને પરદુઃખભંજન દયાળુ જનની Gી દયાના વખાણ કરવાથી, અતિશમ્
આ તે કેવી કઠોરતા ને પાપપરાયણતા ?
૧ સાચા દયાળુ જૈન અપરાધી જીવ ઉપર પણ કરૂણા વર્ષથી બને ત્યાં સુધી તેને સુધારવા પ્રયત્ન કરે છે, તે પછી સ્વાર્થ અંધ બની માબાપ પિતાનાં બાળકોને સુખદાયક જરૂરી કેળવણી આપવા કશી દરકાર કરે નહીં તેથી પરિણામે તેઓ રવજીંદી બની, બંને ભવ બગાડી દુર્ગતિમાં પડે છે.
૨ ગુરૂપદ ધાર્યા છતાં શિષ્ય-પરિવારને (આશ્રિત વર્ગને) પ્રેમથી સાચા હિતકારક માર્ગ બતાવે નહીં, જેથી તેઓ બેપરવા ને વછંદી બની, પિતાનું કશું હિત કરી શકતા નથી તે પછી બીજાનું હિત કયાંથીજ કરી શકે ?
. ૩ પતિ પોતાની પની(સ્ત્રી)ને, હવામી સેવકને, સાસુ વહુને, માતા દીકરીને અને શિક્ષક છાત્ર-વિદ્યાર્થીને ઘટતી જરૂરી કેળવણી પોતાનું હિત–ક. તે સમજીને પ્રેમથી આપવાને બદલે તેમને તરછકારી નાખે છે અથવા તે છેરની જેમ માર મારે છે તેથી તેઓ નીભરા ને કહ્યાગરા બને છે. તેમના માં જે વિનયવૃત્તિની આવી જઈએ તે આવી શકતી નથી. પરિણામે તેઓ જડ જેવા નિર્ચાટય બની પોતાના સેવતીને પણ બગાડે છે.
૪ પ્રજાના અ જદિક દ્રવ્યથી પોષાઈ રહેલા રાજા અને અમીરાદિક અધિકારી વર્ગ તેને હક (સાર્થક) કરવાને બદલે, કૃત બની પ્રજાનેજ દંડે છે ને રાસ આપે છે તે અત્યંત અઘટિત છે.
પ ધર્મગુએ ધર્મની ઉવતિ કરવાને બદલે ધર્મની હાંસી થાય તેવાં શાપક-અનાચારો છાનાં ને છતરાયાં કરતાં ડર ખાતા નથી. તેને પિકાર કેની મા જઈ કરે ? શાસનદેવ ને સારી બુદ્ધિ આપે છે જેથી તેમને ખરી દિશાનું યશાઈ ભાન થાય, પિત!"ી ગંભીર ભૂલ સમજાય અને તે સુધારી લેવા રયાધામ થઈ જવા જેટલું તેમનામાં બળ-બુદ્ધિ આવે, પરિણામે સ્વપર ઉભ
ઈતિશ

Page #9

સાર-વચન.
સાર-વચને.
( ૪ ) 1 એક લેભજ સર્વ દોષોનું મૂળ છે. તે લેભ જેનામાં પ્રબળપણે વર્તતે હોય તેનામાં કયા કયા દેશે પિદા ન થાય ?
૨ ચાડી ખારપણું સર્વ પાપને પેદા કરે છે. પાપ-દુર્ગતિથી ડરનારે તેવા અપલક્ષણથી જેમ બને તેમ જલદી મુક્ત થવું જોઈએ. ( ૩ સત્યાગ્રહ એ ભારે તરૂપ લેખવા યોગ્ય છે; કેમકે ખરે મને નિગ્રહકર્યા વગર તે શક્ય નથી.
૪ જેનું મન શુદ્ધ-નિર્મળ છે તે પોતે તીર્થરૂપ છે. " સંજીતા-ઉદાર દીલવડે સે પિતાનાં થઈ શકે છે.
૬ પ્રભાવશાળી--સદગુણી જને પિતાના સ્વાભાવિક સદગુણવડે શેભી નીકળે છે-ઝળકી ઉઠે છે.
૭ ખરી તત્ત્વવિદ્યા જેવું કોઈ ઉત્તમ ધન નથી, જેના વડે ખરી વસ્તુનું યથાર્થ ભાન થાય, અને તેવી જ દઢ પ્રતીતિ થતાં, ખરું તત્ત્વ આદરવા અને ખોટું તત્ત્વ તજવાનું સૂઝે તેજ સવિદ્યા.
૮ અપયશ-અપકીતિને મૃત્યુ સમાન કે મૃત્યુ કરતાં પણ વધારે દુઃખદાયક કુશળ અને તેને છે તેથી જ તેઓ તેવા કઈ પણ અપકૃત્યથી દૂરના દુર રહે છે રહેવા કાળજી રાખે છે.
ઇનિશમ
ન ન કરવા
ગ્ય નર કોણ લેખાય ?
૧ જન-સમાગમની સદાય વાંચ્છા રાખનાર. ૨ ગુણ-ગુણીજને૫ર રાદાસ પ્રીતિ રાખનાર. 3 ગુરૂ-જના કયે ભારે નમ્રતાથી વતનાર. ૪ વિદ્યા-વૃદ્ધિ કરવા ભારે ચીવટ રાખનાર, ૧૫ સ્વસ્ત્રીમાંજ રતિ–પ્રતિ-સતીષ ધરનાર, ૬ લોક માં નિંદા થાય તેવાં કામથી ડરી–ચેતી ચાલનાર:
છ રાગ દ્વેષ ને મેહથી સર્વથા મુક્ત થઈ, સંપૂર્ણ જ્ઞાનાદિ ગુણોથી વિભૂતિ શુદ્ધ દેવ અરિહંતા–પરમાત્મા પ્રત્યે ખરી પ્રમ-ભક્તિ રાખી સ્વહિત સાધનાર,
૮ વિષયદિ દેને નિવારવા પિતાથી બનતું કરનાર,

Page #10

તેને હલ કાર્ડ
-દુની તંગી સર્વથા દૂર રહેનાર. લાવી ગુણ જેમનામાં રા નાસ કરી રહે છે તેવા સઘૃણી જતી મેર ન કરવા યેગ્યજ લેખાય છે.
આવા ઉત્તમ ગુણામાંથી બને તેટલા નતે દરવા, તેવા ગુરૂની રા ને સૃદ્ધિ કરવા ઇચ્છનારને તો પદ કરવા તથા તેમનું અનુમેદન ક૨ તેમજ તેમ િનંદાથી પરા મુખ રહેલા સામે કાળજી રાખવી દે છે. ક્રાતિશ સાંમ્ભલ કપૂરવિજયજી
प्रश्नीचर.
-
અને
શાન્ત્રતા નિષિએ છે તે પ્રમાણે સૂના
( *15*૨-૦ાલ રાયચ
પ્રશ્ન-૧ ચંદ્રના વિમાનમાં વિમાનમાં પણુ છે કે ન ઉત્તર દરેક ચંદ્ર માં વિમાનમાં ચરમાં અને સ્થિરાં શાશ્વતા જિનબિ ંબ છે, તેથી વ્યુત્તર ને નૈસતિર્ધમાં ખસખ્યાતા જિનબિ હા છે. ૬ ૫ ૫ માતા છે.
દરેક
ศ
- સિધ પાડ્યું કરે ક નૈવેધ શ્રાવકને ખાવાનુ લક્ષ્ય છે અને અન્ય કરીએ તે ડહે છે કે પ્રભુની રોષ (એફ) પણે ન ખાઈએ તે કોણ ખાય ? એમાં તે પણ ભક્તિ દેખાય છે, તે ના બેમાંથી ખરી હકીકત છે ?
;:
ભરત પાતાની માન્યતા પાનવાળાને સારી લાગે છે, તેથી અન્યની માન્યતાને ગે કહેવાની જરૂર નથી. બાકી આપણે પ્રભુ પાસે ચડે તે ખાવાને નિષેધ એટલા માટે કરેલો છે કે જે તે આપણને ખાવાની છુટ હોય તો આપઅને પ્રભુ મારો કરતાં જે નરીચ્છનું આવવું નઇએ તે આવતું નથી અને ખાવાની લ:લા ફેંકતા લપટાઈ જઈએ છીએ. અન્ય દર્શનીએ પક્ષ શિવ પાસે ધારેલુ શિવનિર્માલ્ય કહું છે ને ખાત! નથી. આપણે ચાલતી રીવાજ છે તે ગ્રામ્ય છે.
પ્રશ્ન-ફ કરી ભાગ્ય) ની રાથે લકીર હુમ ) ને પાત્રનશાસ્ત્રમાં સ્વીકારેલ છે કે તકદીર પ્રમાણેજ થાય છે હે લ છે ?
ઉત્તર-નશામાં તકદીરનું-ગ્યનું કર્યું વડું વધુ ભારી કરેલું છે, પરંતુ વીરને વન્ય પશુ આવેલ ફેરફાર તવાણી થઈ શકે છે. થમાં મુખ્ય કમાવી
જ
કરીને
લગા

Page #11

અત્તર
૧૧૯ પ્રશ્ન-૪ કાયોત્રાર્ગમાં નવકાર કે લેગસ ગણતાં શ્વાસોશ્વાસ ઉંચા નીચા કેમ લેવા તેને કોઇ વિધિ આપણામાં બતાવ્યા છે ? દિગંબરના સામાચક રાની માં મેં તેનો વિધિ વાતો છે.
ઉના-કાચો-સગમાં શ્વાસોશ્વાસ જે રીતે લેતા હઈએ તેમજ લેવાનું કહ્યું છે. બીજો કોઈ વિધિ વાંચવામાં આવ્યું નથી.
પ્રશ્ન-૫ કાઉસગ્નમાં ગણાતા લોગસમાં કેટલાકમાં ૨૫ પદ, કેટલાકમાં રાજી પદ ને કેટલાકમાં ર પ (પૂલોગન્સ) ગમેવામાં આવે છે તેનું કારણ શું ? - ઉત્તર-ઘર કાઉસગમાં તે (૨૫) પદજ ગણવાના હોય છે, રાત્રીએ કુખાદિક આવેલ હોય તે (૨૭) પદ નથવાનું કહેલું છે; અને દુઃખ ક્ષય કર્મક્ષયના કાઉસગ્નમાં પૂર્ણ લેગ (૨૮ પદ) ગણવાનું કહેલું છે. આ હકીકત પૂર્વ પુરૂએ ચેક કરેલી છે તેથી આપણે તે પ્રમાણે વર્તવાનું છે.
પ્રશ્ન રેશમ બનાવવામાં કોશેટાની અંદરના જીવન વિનાશ થાય છે, તો તે રેશમ જિનમંદિરમાં કે મુનિની પાસે સ્થાપનાચાર્યની મુહપત્તિ વિગેરેમાં કેમ વપરાય છે ? - ઉત્તર-અગાઉ રેશમના કીડાઓને વિનાશ થયા સિવાય રેશમ બનતું હશે તેથી તે જિનાદિરાદિમાં વપરાવું શરૂ થયું હશે એમ જણાય છે. અમે એવું રેશમ જેયું પણ છે.
પ્રશ્ન-૭ પંચકલ્યાણૂકની, અષ્ટપ્રકારી, નવપદજીની, નવાણું પ્રકારી વિગેરે પૂજાઓમાં ખાત્રી આઓ પૂરત ન હોય તે જેટલા હેય તેટવાથી ચાલી શકે?
ઉત્તર - પૂ. બધીમાં અષ્ટપ્રકાર દરેક પૂજામાં પ્રાયે કરવાના હોય છે, તેથી આઠ ખાવા આ હોય તે વધારે સારૂં; બાકી ઓછા હોય તે ચાલી શકે, પૂજા અટકાવવાનું કારણ નથી.
પ્રશ્ન-૮ દેવતાઓને મતિ તને અવધિએ ત્રણ જ્ઞાન હોય છે તો તે પોતે કયાં ઉપજશે અને ત્યારે મો જશે તે જાણી શકે?
કુન-ત્યાંથી યવને કયાં ઉપજવાને છે તે તે દરેક દેવ જાણી શકે? પરંતુ અવધિજ્ઞાન જેનું ઓછું છે તે કયારે મેં જશે તે જાણી ન શકે. અનુત્તરવિમાનના દેતાએ જઈ શકે.
પ્રશ- મનુષ્યનું આયુષ્ય ચોક્કસ નિર્માણ થયેલું હોય છે, છતાં મરકી કે અન્ય ચેપી વ્યાધિના પ્રસંગે ગૃહ તેમજ મુનિએ પણ (ચોમાસું છતાં) નવ ને રહે છે, તો બાંધેલા આ યુગની સ્થિતિમાં હુની વૃદ્ધિ થતી હશે?
ઉર-આમુખ્ય બે પ્રકારનું બંધાય છે. સેપક્રમી ને નિરૂપમી. દેવતા ને નાનું તેમજ અરમશરીરી મનુવાદિકનું આયુષ્ય નિરૂપકમી હોય છે.

Page #12

આહા આ પ્રાણી
૧૨૦
તેમાં ફેરફાર થતા નથી. જેમનું આયુ સામી ય છે તેનું શસ્ત્રાદિકના ઉપઘાતથી તેમજ સરકી પ્લેગાક વ્યાધિના કારણથી તુટે છે. સ્થિતિ પૂર્ણ ધણા અગાઉ જીવ મરણ પામે દે; તે તેને પ્રસ ંગે મનુષ્યે તેથી અચવા માટે ચગ્ય પ્રયત્ન કરે છે અને તે ભાગ્ય છે. આયુષ્યની વૃદ્ધિ તે થતીજ નથી હાર્દનને માટે પણ જ્ઞાનીઓએ તે તે પ્રમાણે થવાનુ દીઠેલુજ હાય છે, વટવાથીજ અમુક સ્થિતિ કહેવાય છે, બાકી કઢળ તે બધાં એક સાથે વેદી લેવા પડે છે.
પ્રશ્ન-૧૦ સામાયિક પ્રતિક્રમણમાં તે ખેલતી વખત મુખ પાસે સુપત્તિ અખવામાં આવે છે, પરંતુ મૂળ ગણાવતાં કે પ્રભુ પાસે તે ગુરૂ પાસે મેઘલતાં મુખ આડું સુપત્તિ કે બીજી વસ્તુ રાખવાની જરૂર ખરી કે નહીં?
ઉત્તર-પૂજા ભણાવતાં કે પ્રભુ પાસે અમના ગુરૂ પારૉ ખેલતાં ઉત્તરાસનની છેડે મુખ પાસે રાખવા ઇએ, એટલા માટે તે પ્રશ્ન ગાએ ઉત્તરાસન અવશ્ય જોઇએ. પ્રભુપાસે સુપ્રકાશ આંધીને અથવા ઉત્તરાસનના છે. મુખ પાસે રાખીનેજ મેય, ઉંઘાડું બેઢે ખેલાયજ નહીં. એમાં વાયુકાયની વિરાધના ઉપરાંત દેવ ગુરૂ કે જ્ઞાન ઉપર સુખમાંથી બ્રુક ડે, સુખને દુર્ગંધી પવન તેમને લાગે, તેથી આશાતના થાય તે માટે પણ વસ્તુના ઉપયેગ રાખવાનો છે.
कुमारपाळ राजाना रासनुं रहस्य.
(અનુસંધાન-પુષ્ટ ૧૮ થી )
સૂરપાળે મામાની પાસે રહેવાથી વનરાજ પણ તેની સાથે લુટફાટ કર થામાં પ્રવવ્યો અને તે પણ ચાર શામણ થયા. એક દિવસ તે ખાવા બેટા હતા, તે વખતે ઘી નહતુ તેથી લુખ્ખુ અન્ન ભાવતું' નહાતુ, કવિ કહે છે કે-~ ભુખુ જમતાં ગતિ મૂર્તિ જાય, લુ" જમતાં પ્રજે પાય; લખુ જમતાં મળ શુદ્ધિ ગળે, મુ સાય મળ્યો નવિ મળે. તેણે કારણ ધૃત ભાજન સાર, જિમ સ્ત્રીનું માણુ સિણુગાર; તુ મ જેમ પાઘડી, તિ” ભેાજન માંડણ ધૃત ઘડી વિરમ આતા મડવુ સંદુર, જિમ રણુનું મંડણ નશર; ભાગ Y!! પુર, તિભાજન મણ ધૃતપૂર અમૃત્ત જાય, જેથી વાધે નરનું આય પશુ આને સૈ, તા વનરાજ ફિલ્મ લખું જશે,
– ડણ
UK

Page #13

કુમારપાળ રાજાના રાસનું રહસ્ય.
આ પ્રમાણેની હકીકત હોવાથી વનરાજે એકદમ માણસને દોડાવ્યા કે “જ્યાં હોય ત્યાંથી જેનું હોય તેનું ઘી લઈ આવે.” આવો હકમ થતાં રણ માણસો તરફ દેડ્યા, પણ કઈ જગ્યાએ ઘીને પત્તા લાગે નહીં. અહીં કત્ત ત્રણને માટે કહે છે કે– ત્રણ મળે ત્યાં ગુટે કામ, ઘણુ મળે ત્યાં ન રહે મામ; ત્રણ મળે ત્યાં વિણસે ઠામ, ત્રણ મળે ત્યાં ન વસે ગામ. ૧ અતિસાર શિતળ હેડકી, ત્રણ મળે તસ પ્રાણજ દુઃખી; એણે દુeતે ત્રણ જણ જ્યાંહી, નિચે કામ ન થાયે ત્યહી. ૨ ત્રણ પુરૂષ ઘાતકારણ ગયા, તે પણ પંથે બેસી રહ્યા; ચિહુ પાસે નર જેવે જિસે, એક વછીયાયત દીઠે તિ, ૩
છેવટે ત્રણ જણએ ચારે બાજુ જેના એક વયિાતને આવતો . તેને સાથે ઘીની કુડલી હતી અને જાતે વાણુંઓ હતા, પણ તે આજના વાણીઆ જે નાહિંમત કે નિર્બળ નહતે. પિલા ત્રણ જણાએ તેને કહ્યું કે-૧થીની કુડલી નીચે મુકી દે, અમારે ખપ છે. ' તે સાંભળી પેલા શુરવીર વા આ પાસે પાંચ તીર હતા, તેમાંથી બે ભાંગી નાખીને ત્રણ રાખ્યા ને બે કે- એકવાર સામા આવી જાઓ, પછી કુડલીની વાત કરી. ” આમ કહીને
જાડાપર તીર ચડાવ્યું કે ત્રણે જણ પ્રાણ લઈને ભાગી ગયા. આવે વખતે કાયરનું કામ નથી. કાયરતા હાથમાં હથીઆર રાખે પણ રણસંગ્રામનો વખત આવે ત્યારે હું માર પડ્યા મૂકી દઈને વિચાર કરે કે કઈ બાજુ ભાગી જઉ ? ને કયાં સંતાઈ જાઉં ? ” વખતે ધોતીયામાં પેશાબ પણ થઈ જાય. આવા પુરુષને ગમાર કહ્યા છે. તેઓ હથિયારને ઉલટા લજવે છે, ફોગટ ફજેત કરે છે. હથીઆર રાખવાનું કામ તે શુરવીર પુરૂષનું જ છે. તે ગામ કે સીમ જેતાજ નથી, અને જે કાયર છે તે હથી આર શા માટે રાખે છે? જે પિન નથી; તે વેપાર કરવા શા માટે બેસે છે ? તે તે ઉલટું નુકશાન કરે છે. અગે તે ભૂરાના હાથમાં જ શેભે છે. અહીં વાલીઓ ભૂરો હતો, તેથી પૈર્ય ધારણ કરીને તેણે ધનુષ્યપર તીર ચઢાવીને મૂછ્યું કે ત્રણે જણા ભાગી ગયા. તેણે વનરાજ પાસે આવીને કહ્યું કે- એક માણસ ઘીની કુડલી લઈને જાય છે, પવું તે બળવાન હોવાથી તેની પાસેથી ઘીની કુડલી લઈ શકાય તેમ નથી. જુઓ પેલે સામો સાથે આવે છે.”
વનરાજે તે વાત સાંભળી બાર આવીને તે વાણી અને વિનયપૂર્વક વા. “પધારો, પધારે કહ્યું, એટલે તે વાણીઓ તરતજ તેની પાસે આ

Page #14

શ્રી જૈન ધ પ્રકાર અને ધી આપ્યું. પછી તેણે વનરાજ સામું જોઈને કહ્યું કે-“ તું પૃથ્વી વવા લાયક છે, તારા ભાગ્યમાં ઘણે પૃથ્વીનો ઉપગ કરવાનું લખેલું છે, તે તું આપ વગડામાં શા માટે ભમે છે? રાજહંસને ખાબોચીઆનું પાણી કે ગએ છે ?” તે સાંભળી વનરાજ એ છે કે મારી પાસે સારો પ્રધાન નથી. જે તુ મારી પાસે પ્રધાન થઈને રહે તે પછી તું જેમ કહે તે હું કરું " વારીઆએ તે વાત કબુલ કરી અને યોગ્ય અવસર જોઈને તેની પાસે રહ્યા.
એક વખત ભુવડ રાજાના માથુ ખંડણી ઉઘરાવવા નીકળેલા છે . ખંઢ ભેળી કરીને તે તરફ નીકળ્યા તેની પાસે ર6 લાખ નયાં હતાં, અને ૪૦૦ ઘેડા હતા, તે ધન લઈને જતા હતા તે વખતે બરાબર લાગ જોઇને વનરાજ પિતાના રાત્રી રહિત તેની પાછળ થયા અને તેનું બધું દ્રશ્ય હેરી લીધું. આ પ્રમાણે માટે ખજાનો હાથ આવવાથી તે પિતાનું લક વધાર્યું, અને તે સુભટોની કાપી રાજયના થા દ તે વાવીએ ભગવા માંડ્યો. વનરાજે તેને બહુ બુદ્ધિવાળો જા. ધીમે ધીમે તે ઘણે દેશ પિતાને તારે કર્યો, અને છેવટે આખું ગુજરાત વનરાજે પોતાને તાબે કરી લીધું. ભુવડર આ વાત સાંભળી એટલે પછી તે ગુજરાતની સામું જ ન જોયું.
એક દિવસ વનરાજે પેલા કુડલો વાળ વાણીઓ કે જેનું નામ ભીમ તેને કહ્યું કે- “ હવે આપણે બધી રીતે નિત થયા છીએ, ભુવડ હવે એક તરફ આવે તેવું નથી. તે હવે સારી જમીન જોઈને આપણે એક ગામ વ: સીએ અને ત્યાં રાજધાની કરીએ. પણ તે જમીન એવી જોઈએ કે જ્યાં વસ: વેલું શહેર લાંબે વખત ટકી રહે. ” વનરાજના આવા વિચાર જાણ કરે તેની તજવીજ કી શરૂ કરી. નજદીકમાં વાળે જનાવર ચારતા હતા તે વનરાજ ઘા એ લાવ્યો અને પૂછયું કે- તમે આટલામાં ઢોર ચારો છે તે કે એ જ પરીન છે કે જયાં એ શહેર વસાવીએ?” તે સાંભળી અણી નામનો ગોવાળ છે કે- સાલે, તમને એવી સારી જમીન બતાવું કે તમે ખુશી થઇ જશે. એટલે વનરાજ ખુશી થયા અને તેવા જમીન જેવા તેની ચાશે. તેમની સાથે એક કુતરો કરે. તે આગળ ચાલતો હતો. રસ્તે ચાલતાં તેને એક સરસ મજે. કુવા તેની સાથે જ છે એટલે સસલે તેનાથી નહીં કરે સામાં કાન માં ક્યા ને કૂતરાને ભગા . આવું આશ્ચર્ય જે રાજા હુ કે એ જમીન તે પ્રભાવ જાણી તે જગ્યાએ જાહેર વસાવવાનો નિર્ણય કર્યો
" ત્યાં બાર ગાઉના વિવાર છે અને ગત, મઢ, પળ, તથા આદિ હત શર વસાણું. તેમાં ૮ જા હા હુટા કર્યા. તેમાં દેશીવાર

Page #15

.* રામપરા
કુમારપાળ રાજાના રાસનું રહસ્ય.
૧૨૩ કાપડીઆએ પટેળાં, ચીર, સાધુ વિગેરે ઉત્તમ ઉત્તમ વ વેચે છે, બારમાં દાંતના વેપારીઓ દાંત વેચે છે, નાણાવટમાં નાણા પરખાય છે, - વેરી બજારમાં માણેક મતી હીટ વિગેરે તળાય છે ને વેચાય છે. સોના રૂપાના સિક્કા પાડવાની ટંકશાળોમાં જુદા જુદા સીકકા પડે છે. ગાંધીને હાટે મંધીઆ વેચાય છે. કરિયાણાવાળા જુદા જુદા કરિયાણુ વેચે છે. વિદ્યા પણ ત્યાં ઘઉં વસે છે. માળી, તળી, મણીઆરૂ વેચનારા, સુંગધી તેલ ને અત્તર વિગેરે વેચનારાના જુદા જુદા બજાર છે. ફેફળીઆ સોપારી વિગેરે વેચે છે. સિનાર સોનું ઘડે છે. ઘી બજારમાં ઘી વેચાય છે. આ પ્રમાણે અનેક પ્રકારના વેપારીઓ તે નગરમાં વાસ વસે છે. મોટા મોટા શેઠીઆઓ દુકાન પર બેઠા બેડા ફાંદ ( ટુ પેટ) પંપાળી રહ્યા છે. વહાણના વેપારીઓ તે સંબંધી વાતો કરે છે. પારકી વાત કે નિંદા તે કઈ કરતું જ નથી. તેવું નવરું જ ત્યાં કે ઈ નથી.
અનેક ભાટ-ચારણે નવા નવા કવીતો બેલી વેપારી વિગેરેને રીઝવે છે. નળીઓ પાસે નટ લેકે નાટક કરી રહ્યા છે. એ રીતે અઢારે વર્ણ ત્યાં વસે છે. તે એ પોતપોતાના કાર્યમાં સાવધાન છે. કોઈ પણ પારકી આશા કરતું નથી. તો શુદ્ધ વ્યવહાર જાળવીને વ્યાપાર કરે છે. કોઈ કોઈને છેતતું નથી કે પારકું દ્રવ્ય હરણ કરવાની ઈચ્છા પર કરતું નથી. ત્યાં ગ્ય સ્થાનકે રાજમહેલ બંધાવ્યું છે. તેમાં અનેક પ્રકારની સુંદર રચનાઓ કરી છે. હુયશાળા, ગજશાળા, આયુધશાળા, લેખક શાળા જુદી જુદી બાંધી છે. ઠયશાળામાં ધેડા બંધાય છે, ગજશાળામાં હાથી બંધાય છે, શાળામાં ધો. રહે છે અને આ યુધશાળામાં અનેક પ્રકારના શસ્ત્રો તૈયાર રાખવામાં આવે છે. લેખકશાળા લહી આને લખવા માટે બેસવાની છે. લેહશાળા રાજયના કારકને બેસવાની પણ બનાવેલી છે. માંડવી તેને માટે નિર્માણ કરેલે ઠેકારો (માંડવી ઉપર બેસીને શહેરમાં આવતા માલનું દાણ લેવાનું કામ કરે છે. વાં અનેક પ્રકારનું કાપડ, અનેક પ્રકારના કરી આશા-હીંગ, મરી, સાકર, સોપારી વિગેરે વસ્તુઓ, તેમજ ત્રાંબુ, પીત્તળ, રૂપું, એનું, સીસું, લેડું વિગેરે ધાતુઓ, હીરા માણેક મુકaફળ વિગેરે ઝવેરાત, લવીંગ, એલચી, કપુર, બરાસ, જાઈફળ, જાવંત્રી અને ખાંડ, ટોપરા, અબરખ, પાર, સીંગડા ને દ્રાક્ષ વિગેરે અનેક વસ્તુઓ આવે છે. તેની કિંમતના આંકનારા ત્યાં બેઠેલા હોય છે તે કિંમત અંકે છે તે પ્રમાણે તેનું દાણ લેવાય છે. તેમાં લાખો ને કહો રૂપમાં આવે છે.
કવિ કહે છે કે- પાટણ શહેરના વિસ્તારની કેટલીક વાત કરું ? ત્યાં તમામ પ્રકારના વ્યાપારીઓ આનંદથી વ્યાપાર કરી રહ્યા છે. વિષ્ણુજારાઓ પર

Page #16

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
૬૨૪
અનેક પ્રકારની વસ્તુએ લઇ લઇને ત્યાં વેચવા આવે છે. ત્યાં અનેક દાનશા ળા-પુણ્યશાળા- પાષધશાળાઞ-ધન શાળાએ છે કે જે દાનશાળાઓમાં પાણી માગે ત્યાં દુધ મળે છે. દાન, માન ને વિશ્રામ મળે છે. એવુ તે પાટલુ શેભી રહ્યું છે. તેમાં શ્રી જિનેશ્વરના ઘણાં પ્રોઢ એવા અનેક ત્રાસાદે! છે કે જે દ્રેપૂરીની સાથે વાત કરી રહ્યા છે. શહેરને લગતાં વાડી વન આરામ ખ પગીચાએ! પણ પુષ્કળ છે. રાહેરને લગતુ રાહુલગ સાવર છે તે માન સરાવરની જેવુ' શાલી રહ્યું છે. તેમાં અનેક પ્રકારના કમળે! ઉગેલા છે અને પાછી ગંગાજળ જેવું મીઠું છે. તેમાં હુંસ મેર ને બગલા વગેરે ઝીલી રહ્યા છે. ચક્રવાકા ક્રિડા કરી રહ્યા છે. તળાવની અંદર અનેક પ્રકારના મત્સ્ય અને કાચબાઓ વિગેરે જળચર જતુએ લેાલ કરી રહ્યા છે. તે સરૈાવર ફરતી વાડી -બાગ છે-બગીચા છે. તેમાં શ્રીફળ, આમ્ર, ચંપક, નાગ, પુન્નાગ, તા, હમાલ, સાલ, બબુ, દાડમ વિગેરેના તેમજ ચંદાના અનેક વૃક્ષ શોભી રહ્યા છે. તે નગરમાં ગ્રૂપ, કુંડ ને વાવડીએ પુષ્કળ છે. ત્યાં ચાભાગ્યવતી સ્ત્રીઓ! આ ચીને અમૃત જેવુ જળ ભરી ાય છે. લેકે આનદ કરી રહ્યા. છેત્ર માંગલિકની માળા જણાય છે. શેક તે કોઈ જગ્યાએ નજરેજ પડતા નથી.
તે નગરમાં બાવન વવા વત્ત છે. તે કિવ નગરની શેાભા પરી વર્ણવવા માટે કહી બતાવે છે, તે ધ્યાન અને સાંભળજો વાંચતું
૧ વાડી, ૨ વન, ૩ વાવા, ૪ વાળા, ૫ વેલી, વનિતા, ૭ વિવેક, ૮ વિચાર, હું વ્યાખ્યાની, ૧૦ વાદી, ૧૧ વીર, ૧૨ વીણા, ૧૩ વાંસળી, ૧૪ વેશ્યા, ૧૫ વિપ્ર, ૧૯ વ્યાસ, ૧૭ વહેારા, ૧૮ વાણીઆ, ૧૯ વતુોા, ૨૦ વખારા, ૧૧ વ્યાપારી, ૨૨ વન, ૨૩ ષ્ણુત્ર, ૨૪ વિશ્રામ ઠામ, ૨૫ વઘુ અઢાર, ૨૬ દૂષણ, ૨૭ વિષ્ણુ મૂર્તિ, ૨૮ વેદીયા, ૨૯ વેધારી, ૩૦ વરીયા, ૩૧ વિચિત્ર !, દર વચન શુદ્ધિવાળા, ૩૩ વિદ્યાવત, રૂ૪ વસ્તુકર, ૩૫ વ્યસની, ૩૪ વિચિત્ર હાની શીળવાન તપસ્વી ને ભાવનાવાળા, ૩૭ વિચિત્ર વઘેાડાએ, ૩૮ વાજી, ૩૯ વહેલ, ૪૦ વીંઝણા, ૧૧ વાનર, ૪ લાલરી, ૪૩ વિટ્ટમ ( પરવાળા), ૪ વિષ વસ્તુ વિશેષ), ૪પ વા૨ે ( પાણી ) ૪૬ વાજીંત્ર, ૪ માળા, ૪૮ શ્રાવણી, ૪૯ બૈરાગી, ૫૦ વંદના જાણ, ૧૧ વેદનાના 18, ર વિષયના ાણ (વિષયના ભેગી ). ઇત્યાદિ
આ પાટણ નગરની શભા કહી જાય તેમ નથી. જે સમુદ્રનું અભષ્યનું કાકાનું માપ્ત થઈ શકે તે તે કી શકાય તેમ છે. તેમ તેમાં કેટલા મનુષ્યે વસે છે તેની સખ્યા ધુ ઇ શકતી નથી. તે ઉપર એક અને

Page #17

7
કુમારપાળ રાજાના રાસનુ રહસ્ય,
બનાવ બતાવીને કવિ વાંચનારને તેના ખ્યાલ આપે છે.
એક વખત એક ચારણુ શ્રી-ભત્તર પાટણ જોવા આવ્યા. જોતાં જોતાં સાંજ પડી ગઇ. એટલામાં એ જણુ છુટા પડી ગયા. એટલે સ્ત્રીએ પેાતાના ધણીને ઘણા ોચે પણુ પત્તા લાગ્યા નહીં; તેથી તેણે નગર બહાર ઉદ્યાનમાં રાત પાસે જઈને કહ્યું કે- મારા ધણીથી હું વિખુટી પડી ગઇ છું, માટે મને મારી ઘણી મેળવી આપે. રાજાએ તેની નિશાની પૂછી; એટલે તે સીએ કહ્યું કે- નામ રાણા છે, ને જમણી આંખે કાણા છે.' રાજાએ તેજ વખતે ગાખમાં પડહં વગડાવ્યો કે “નામે રાણા ને જમણી આંખે કાણા હેય તે સવારે દરબારમાં આવજો,’ સવાર થઇ ત્યાં જમણી આંખે કાણા નામે રાણા દરબારમાં આવવા માંડ્યા. એકદર સખ્યા કરી તે ૯૯૯ થયા. પેલી સ્ત્રીને તેમાંથી તેના ધણી ચેપી લેવા કહ્યું પણ તેમાં ન જડવાથી ફરી પડતુ વગડાવ્યા એટલે તે મળી ગયે. આટલા ઉપરથી તે શહેરમાં કેટલી વસ્તી હતો તે સમજી શકાય તેમ છે. આવુ તે નગર વનરાજે વસાવ્યુ.
૧૨૫
તે નગરમાં નટ નાટકી પણ ઘણા હતા, પડિતા ઘણા હતા, રાસ રમનારી બાળિકાએ પણ ઘણી હતી કે જેને જોઇને સ્વમાં રહેલા દેવા પણ માટુ પાણી જાય તેમ હતું. તે નગરમાં લાગી મનુષ્યેાજ વસતા હતા, રાગી તે કંઈ હતું જ નહીં. તેમ શ્રી-ભર્જારમાં સ્નેહ પણ ઇંદ્ર ઇંદ્રાણી જેવેા હતેા. પુરૂપે! મહારૂપત હતા અને સ્ત્રીએ પણ પદ્મની, હસ્તીની ને ચિત્રણો ત્રણ સ્કૃતિનીજ હતી, શંખિણી તે હતીજ નહીં. લશ્કર પણ હાથી ઘેાડા વિગેરેનું મુખ્યાબંધ હતું. હાથીએ મદ ભરેલા મલપતા હતા. અવા હૈષારવ કરી રહ્યા તા. એ નગરીને ઉપમા માત્ર ઇંદ્રપુરીનીજ અપાય તેમ હતું. ખીજી ઉપમા અપાય તેમ નહેતું; કારણ કે ઈંદ્રપુરી કરતાં પણ વધારે શેબાયમાન હતી.
તે નગરીમાં રાજા વનરાજ હતા કે જેની સર્વોત્ર ખ્યાતિ પ્રસરેલી હતી. જે લશ્કર પારાવાર હતું અને સર્વાં રાજાએ તેને મસ્તક નમાવતા હતા. તે રાજાને રાણીએ પણ ઘણી હતી અને લક્ષ્મી પણ લેખા વિનાની હતી. કરવુ ન તેણે વસાવ્યું, અને તેનું નામ અણહિલપુર પાટણ અણહિલ ભરવાડના નામપરથી રાખ્યું, કારણ કે આ સ્થાન તેણે બતાવ્યું હતું. આવા નગરમાં આનદથી રહેતાં એક દિવસ વનરાજને પેાતાના ઉપગારી શ્રી શીલુ સુરિ મહારાજ સાંભર્યો. ( હવે તે તેને તેડાવશે અને ભક્તિ કરશે તેની કીત આગળ કહેવામાં આવશે. )
અપૂર્ણ

Page #18

શ્રી જ છે. નાનીઓનાં સુવર્ણવોની મા.
૨૨-પાતાપ એ ગુમાવેલી નેકીનું ઢાંકણું છે.
૨૩-માણસની પશ્ચાતાપ સમયે જેવી બુદ્ધિ થાય છે, તેવી જ જે પ્રથમથી થતી હોય તે કેને ઉતકર્ષ ન થાય ? સર્વને થાય.
૨૪-વિદ્યા વગરનું જીવન કુતરાની પુંછડી જેવું છે, કારણકે કુતરા ની પુ. છડી ઘ જગ્યા ઢાંકવાને કામની નથી એટલું જ નહીં પણ માખી ઉડાડવાના કામની પણ નથી. તેવી જ રીતે વિર વગરને પા પા કશા કામનો નથી.
રપ-૨માં રનરમ પક્ષને સહક કે મહિમા તે જુએ કાકા બજ હૈિ દમ પર પફ સહિત ના ઈ ઉ ના શિખર પર રહેલ વૃક્ષના 3 Mય છે, ને હાથીને માં શનિવાર હુ બળવાન છતાં પણ પક્ષહીના થી દુલ નો જ રહ્યા છો ખેત પાસે છે-૩ઢાના ફળ પણ ખાઇ શકત પાણી.
- અધિકારીએ આપ ને કાન ને ખુલ્લા રાખવાં. માત્ર કાન ખુલ્લા માં રાખી શકી છું, કેમકે તેથી મહું અનર્થ થઈ જાય છે.
-- હે લી માં વિદ્યા ડ ન કરી, બીજી અવસ્થામાં ધન રાંગધુ , રા ને ત્રીજી અવરથા સાચએ, તે ચોથી અવસ્થામાં શું કરે છે ? કાંઈ નહીં.
૨૮-ક છેવું છે અને પાસનું મૂળ કારણ, ખરાબ વાસનાનું સ્થાન, સમૃદ્ધિને અટકાવનાર. દ્વિત્તિનું દ્વાર પારકાને ડગવાની કુચી, અને અપરાધ નિવાસસ્થાન છે. - ૨૬ - રૂપી વૃક્ષનું દ્રઢ અને મોટું મૂળ , ધન અને જમીન .
ચુનીલાલ સખ્યમંદ, ડીકાં
એના એક

Page #19

પુ૨ મા વચનામૃત
સુંદર ભાળ વનામૃત.
૧૧૩
( ૨ )
(૧૧) કલ્પવૃક્ષ સમાન સત્પુરૂષોના સમાગમ સમજી દુતાની સેાબતને શીવ્રતામાં ત્યાગ કરવા તેજ શ્રેષ્ઠ છે.
(૧૨) કમ પ્રમાણે સર્વને સુખ દુઃખ આવે છે, તેમાં ઇન્દ્ર ચંદ્ર કે ચક્ર વર્તી આદિ કોઈને કાંઈ પણ દાવા ચાલી શકતા નથી; માટે દરેક ક્ષણે કર્મથી ચેતતા રહેવું.
(૧૩) કસ્તુરી કાળી હોવા છતાં કેઈ વખત આખર સ્થિતિમાંથી ઉગારે છે અને સેમલને વષ્ણુ શ્વેત હોવા છતાં તે પલવારમાં પ્રાણને નાશ કરે છે; માટે રૂપમાં ન મેહાતાં ગુણમાંજ રાગ કરતાં શીખવું.
(૧૪) કમળની ઉત્પત્તિ કાદવમાં છે, છતાં તે કાદવથી અલગ રહે છે, એવુ આપણે પ્રત્યક્ષ જોયા છતાં આપણે સસારરૂપી કાદવમાં ઉત્પન્ન થઇ તેમાંજ મચ્યા રહીએ તે આપણી વિદ્વત્તાને કલકિત બનાવનાર છે.
(૧૫) કઇ વસ્તુ વાપરવાથી પ્રાંતે બુદ્ધિને વિનાશ થાય છે; માટે વિપત્તિ સમયે શુ કનીષ્ટ વસ્તુ વાપરવાનો અવશ્ય પ્રતિષધ કરવે તેજ
ચકારી છે.
(૯) કચતે મરવાથી આત્માની માટી ગતિ થાય છૅ, માટે જાણુપુરૂએ તેવા મરજીથી અજ્ઞાની પુરૂષને બચાવવા પ્રેમપૂર્વક પ્રયત્ન કરવા, જેથી પુન્યપ્રાપ્તિરૂપ લાસ થાય છે.
(૧૭) કરપી
જન લેાકેામાં નિદાપાત્ર થાય છે, એટલુંજ નિહું પણ સમ્પૂણ શેઠની પેઠે પેતાની લકમી પોતે ભાગવી પણ શકતા નથી, માટે કૃણુતાના ત્યાગ કરવા.
(૧૮) કસરત શરીરને સપૂર્ણ બળ આપે છે; માટે શારીરિક સપત્તિ ઈચ્છનારે કસરતની ટેવ પાડવી.
(૧૯) કચેરી મળતાં શ્વાની આશા ન રાખતાં જે અવસરે જે આવ્યુ' તેને અમૂલ્ય ગણી તેને સાદર સત્કાર કરવો.
(૨૦) કષાયથી કાયા કૃષ અને છે, માટે શરીરની ત ંદુરસ્તીની કાળજી વાળાએ કષાયને ત્યાગ કરી.
ભાઈલાલ સુંદરજી મહેતા.

Page #20

* શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ
प्रश्नोनर
(પ્રકાર છે. ડાહ્યાભાઈ મેતીચંદ–ઓરપેડ) પ્રશ્ન ૧–યુગપધાન એટલે શું ? તે પદવી ગણધરને આચાર્ય કરતાં વિશિષ્ટ છે કે નીચેની છે ? યુગપ્રધાનો ચેથા આરામાં થાય છે કે પાંચમા આરામાં થાય છે ? આ પાંચમા આરામાં કેટલા યુગપ્રધાન થવાના છે ? તેમાં કેટલા થઈ ગયા છે ? આ બાબતમાં જાણવા યોગ્ય હોય તે જણાવશો.
ઉત્તર-વર્તમાન સમયમાં વર્તતા તમામ આગમ-શાસ્ત્રના વેત્તા ઉપર ત ખાસ પ્રભાવશાળી અતિશયવંત હોય તે યુગપ્રધાન કહેવાય છે. “સુગમાં પ્રધાન શ્રેષ્ઠ તે યુગ પ્રધાન ” એવી તેની વ્યાખ્યા છે. ગણધર તે પ્રભુ ના સમયમાં જ હોય છે. યુગપ્રધાન પદવી પણ આ પાંચમા આરા માટે છે ચોથા આરામાં કેવળજ્ઞાની વિગેરે હોય છે. આ પાંચમા આરામાં ૨ ઉદયમાં થઈને ૨૦૦૪ યુગપ્રધાન આચાર્યો થવાના છે. આચાર્યોમાં શ્રેષ્ઠ એ પદવી છે. અને ત્યાર સુધીમાં બે ઉદય અને તેમાં (૪૩) યુગપ્રધાન થઈ ગયા છે ને ત્રીજે કિય ચાલે છે, એમ યુગપ્રધાન ડિકા નામના ગ્રંથથી જણાય છે. શ્રીમાન આત્મા રાજી મહારાજ તે હકીકત તેમના રચેલા અજ્ઞાનતિમિરભાકરના પ્રારંભ માં લાવેલા છે. આ સંબંધમાં બહુ ચેકસ હકીકત બહુશ્રુતગમ્ય છે.
પ્રકા –-ચંદ્ર એટલે શું ? તે રાખવાનું પ્રજન શું? અને તે કયાં કયાં બાંધતા ? તે જણાવશે.
ઉત્તર–આકાશમાં ચંદ્રને ચાંદનીની જેમ ઉપરના ભાગમાં ઉજ્વળતા કરે, ચિ આપે તેને ચંદ્રએ કહીએ. તે રાખવાનું પ્રયોજન રજ ન ખરે તેમજ જીવવિરાધના ન થાય તે છે. રામ વિનાના ભાગમાંથી રજ ખરે છે અને બાવાં બંધાય છે. તેમાં જોત્પત્તિ થાય છે અને તે ખરે છે. ચંઓ હોવાથી તે બંને વાના થતાં નથી. નિર્મળ ભીતો અને તંગ ચંદરવો દેરાસરમાં, ઉ. ભયમાં, રસોડામાં, દાંટી ઉપર, ખારણીઓ ઉપર, પાણીઆરા ઉપર, સુવાના રસ્થાન ઉપર, પિષધશાળામાં, વલેણ સ્થાનકે, અને ભોજન કરવાને સ્થાનકેએમ દશ સ્થાનકે બાંધવા. જ્યાં ઉપરના ભાગમાં ચંદુઆ જેવી બીજી સીલીંગ અને રંગ વિગેરેની પાકી ગોઠવણ હોય ત્યાં સંઆની જરૂર કદાચ ઓછી રહે પરંતુ તે જગ્યાએ રજ થાય છે કે નહીં ? ભાવાં બધે છે કે નહીં? તે વાતની પત્રી કર્યા કરવી.
પ્રશ્ન –મહાવીર પ્રભુ માં હતા ત્યારે પિતાના હલવા ચાલ થી

Page #21

પ્રશ્નોત્તર. માતાને દુઃખ થશે એમ ધારી સ્થિર રહ્યા, પછી માતાને દુખ થતું જાણી પાછા હલ્યા અને અભિગ્રહ કર્યો કે-“માતા પિતા જીવતાં ચારિત્ર ન લેવું. આ બધી કિતની ખબર પ્રભુના જમ્યા પછી તેમના પોતાના કહેવાથી પડી કે બીજ રાનીએ ના કહેવાથી પડી ? જ્ઞાની છે તે હકીકત જાણી શકે ? - ઉત્તર-—એ હકીકત ભગવંત કેવળજ્ઞાન પામ્યા પછી કહેલી છે, તેથી વધારે
ખ્યાતિમાં આવેલી છે. બાકી અવધિજ્ઞાની પણ તે વાત જાણી શકે છે, એટલે મનઃ પર્યવ જ્ઞાની કે કેવળજ્ઞાની જાણે તેમાં તો શી નવાઈ ?
પ્રશ્ન –વીરભુ દેવાનંદા બ્રાહ્મણીના ગર્ભમાં આવ્યા તે વાત છે. અવધિજ્ઞાનથી જાણીને હરિણગમેથી દેવને મોકલી તે ગર્ભ ત્રિશલારાણની કુક્ષિમાં મૂકી અને ત્રિશલામાતાને ગર્ભ દેવાનંદાની કુક્ષિમાં મૂકાવ્ય. આમાં દેવાદાને આવાય આ કહેવાય કે નહીં ? અને જે કહેવાય છે તેથી ઈદ્રને અશુભ કર્મનો બંધ પણ થાય કે નહીં ? - ઉત્તર—સાધમ કે એ કાર્ય પિતાની ફરજને ગે કર્યું છે. જો કે એમાં દેવાનંદને ગેરલાભ થ છે ખરો, પરંતુ પ્રભુને ઉત્તમ કુળમાં મૂકવાની આવશ્યકતા વધારે હોવાથી તે કાર્ય કરવામાં સધર્મ ઇદ્રને શુદ્ધ ભક્તિ રાવથી ફરજ બજાવવાને લઈને લાભ વિશેષ થયે છે, ટેટો થયેલો નથી. હરિ ગમેપીએ તે માત્ર અભિગીક (સેવક) દેવ તરીકે ઈંદ્રની આજ્ઞાને જ અમલ કર્યો છે. |
પ્રશ્ન પદેવાનંદાની કુક્ષિમાં જેમ પુત્રને ગર્ભ હસ્તે તેમ ત્રિશલા માતાના ગર્ભમાં પુત્રને ગર્ભ હતો કે પુત્રીને ? જે પુત્રીને હોય તો દેવનંદાના પુત્રના મને લઈને પુત્રીના ગર્ભ મૂકવાથી તેને વધારે અન્યાય આપે કહેવાય કે નહીં? વળી આ બધી વાત પ્રસિદ્ધિમાં કયારે આવી? - ઉનર-ત્રિશલા માતાની કુક્ષિમાં પુત્રીને ગર્ભ હતું, તે. પુત્રના ગર્ભને બદલે દેવાનંદાની કુક્ષિમાં મૂક્યું હતું, પણ તેમાં નિરૂપાય પડ્યું હતું. આ વાતની ખબર ભગવંત કેવળજ્ઞાન પામ્યા પછી દેવાનંદા તેમની પાસે આવતાં બાવંતને જોઈને તેને પાને આવવાથી ભગવંતે બધી હકીકત કહી ત્યારે પી હતી. દેવાનંદાની પુત્રીએ પણ પ્રભુ પાસે દીક્ષા લીધી હતી, - પ્રશ્ન - ત્રિશલા રાણી ને દેવાનંદાને પૂર્વભવને એ શું સંબંધ હતો કે જેથી દેવાનંદાને અપૂવ લાભ ત્રિશલા રાણીને મળે ? જે કે એમાં પ્રત્યક્ષ રતિ ત્રિશલા રાણુને હાથ નથી, પણ આવી રીતે એકને મળેલ લાભ બીજાને ના પૂર્વ કર્મજખ્ય કારણ શિવા મળતા નથી.
ઉત્તર-પૂર્વ ભવમાં દેવાનંદાએ ત્રિશલાનાં ૨નના ડાબલાનું હરણ કર્યું હતું.

Page #22

-
છે ન ધ પ્રકારે. તેથી આ ભવમાં તેને પુત્રગર્ભ ત્રિશલાની કુક્ષિમાં ગયે હતો. આ સંબંધમાં શ્રી ભગવતીકુમાં તેમજ અન્ય ચરિત્રોમાં વિશેષ અધિકાર છે. એ કાર્યને અંગે જેને જેને લાભ ને હાનિ થયેલ છે તે બધાને પૂર્વકમને લીધેજ થયેલ છે. તે બધાનાં ચરિત્ર એક સ્થાનકે વાંચવામાં આવેલ નથી. પૃથક પૃથકુ ચરિત્રમાં તે વાત આવેલી છે.
પ્રશ્ન-૭ બ્રાહ્મણ જાતિને પ્રથમ તે ચાર વર્ણમાં મુખ્ય ગણવામાં આવતી હતી, તે તુછ જાતિમાં-હલકી જાતિમાં કયારથી ગણી કે જેથી બ્રાહ્મણના કુળમાં પ્રભુ આવ્યા તે આશ્ચર્ય ગણવામાં આવ્યું અને તેમાં ફેરફાર કરવાની જરૂર પડી ?
ઉત્તર-અમારે ધારવા પ્રમાણે જ્યારે બ્રાહ્મણ વર્ગનો બહાળો ભાગ ભિક્ષા વૃત્તિની આજીવિકા કરનારે થયે હશે અને જેનધર્મથી વિમુખ થવા સાથે તને વિરોધી પણ થયે હશે ત્યારથી તે કુળને તુચ્છ ગણવામાં આવેલ હશે.
જુના ગર્ભને ફેરવવાનું કારણ તો દરિદ્રી કુળમાં તેમનો જન્મ ન દેવે કોઇએ. એટલું જ નહીં પણ ક્ષત્રિય જેવા ઉચ્ચ અને શુરવીર કુળમાં તેમજ રાજવંશી કુળમાં જન્મ હવે જોઈએ તે જણાય છે. " આવી હકીકતને વધારે ચોળવાથી બ્રાહ્મણ વર્ગ સાથે નિષ્કારણ નો અભાવ ઉત્પન્ન ન થાય એ વાત ધ્યાનમાં રાખવાની છે.
પ્રશ્ન-૮ આવી રીતે ગર્ભનો ફેરફાર થવો તમને સંભવિત લાગે છે ? માતાના નાદ સાથે મળેલ એક ગર્ભ છુટો પડે ને બીજો એકજ થાય એ બની શકે એવી વાત છે ?
ઉત્તર-અત્યારના સાયન્સને અને આગળ વધેલા જમાનામાં ડાકટરો વિગેરે શા અચ ઉપજાવે તેવા બનાવે દેખાડી આપે છે. બાકી આમાં તે દેવની આચિંખ્ય શકિત તેજ ખાસ કારણભૂત છે, આ કાર્ય દેવને કરવું તેમાં કોઈ મુકેલી કે અરાજ્યતા લાગતી નથી.
પ્રશ્ન-૯ ગ પાલ થયાના સમયે ત્રિશલા માતા કે દેવાનંદાને ખબર ન પડી તે તે ઠીક, પણ પ્રભુને પણ ખબર ન પડી એમ કહ્યું છે, તેથી શું ભગવાનના જ્ઞાનમાં ખામી જણાતી નથી ? અને ત્યારપછી એ વાતની ત્રિશલા રાણી અને દેવાનંદાને ખબર પડી એમ કહેલ છે, તે શાથી ખબર પડી ? તેમને અવધિજ્ઞાન તે નહોતું ?
ઉતર- હરણ વખતે પ્રભુને ખબર તે પડી છે, પરંતુ એવી કુશળતા હારી ચાલાકી પ્રભુને કે માતા કેઈને કાંઈ પણ કિલામણા ન થાય એમ
પાલટીનું કાર્ય કરેલ હોવાથી ખબર ન પડી એમ કહેલ છે. વાત,

Page #23

પ્રત્તર."
૨૩૧ કલ્પસૂત્રમાં ટીકાકારે સ્પષ્ટ કરેલ છે. દેવાનદાને તે સ્વપ્નમાં જણાયું છે કે * જાણે મારા સ્વપ્ન ત્રિશલા રાણીએ હરણ કર્યો ” પણ બીજુ કાંઈ સમજાણું નથી. ત્રિશલા માતાને પણ પ્રભુનો ગર્ભ 'કુક્ષિમાં આવ્યું ત્યારે ૧૪:સ્વપ્ન આવ્યા, તે સિદ્ધાર્થ રાજાને તેમજ સ્વપ્ન પાઠકને કહેવાથી ચકવર્તી કે તીર્થ કર પુત્ર થશે એવું તેનું ફળ બતાવ્યું ત્યારે ખબર પડી છે કે આ ઉતમ ગર્ભ મારી કુક્ષિમાં આવ્યા છે. બાકી ગર્ભ બદલાયા સંબંધી તેને કાંઈ ખબર પડી જ નથી,
પ્રશ્ન-૧૦ મહાવીર પ્રભુ સંસારમાં ૩૦ વર્ષ રહ્યા અને યશોદાને પરણ્યા હતા તેમ હકીકત આવે છે. તેને એક પુત્રીજ થઈ હતી કે બીજા સંતાન થયા હતા? અને તે યશોદારાણી કોના પુત્રી હતા? તેમને પૂર્વભવને સંબંધ શું હતું ?
ઉત્તર-મહાવીર પ્રભુને સંસારાવસ્થામાં માત્ર એક પુત્રીજ થઈ હતી. તેનું નામ સુદર્શાના હતું. તેને જમાળી નામના રાજપુત્ર વેરે પરણાવી હતી. જમાથી અને સુદર્શના બંનેએ પ્રભુ પાસે દીક્ષા લીધેલી છે. યશોદારા સમવીર રાજાના પુત્રી હતા. તેમના પૂર્વભવના સંબંધને લગતી હકીકત વાંચવામાં આવી નથી,
પ્રશ્ન-૧૧ મહાવીર પરમાત્મા અવધિજ્ઞાનથી જાણતા હતા કે હું આ ભવમાં કેવળજ્ઞાન પામવાનો છું, તીર્થકર થવાને છું અને સિદ્ધિસ્થાન મેળવવાને છે, તો પછી પરણ્યા શું કામ અને સંસાર શા માટે ભેગા ? શું
હું ભોગાવળી કર્મ બાકીમાં ડું? અથવા શું એટલા પરથી એમ જણાતું નથી કે દીક્ષા : પહેલાં અમુક વર્ષ ગૃહસ્થાશ્રમ પણ પાળ જોઈએ ?
- ઉત્તર-જેમ અવધિજ્ઞાનથી કેવળજ્ઞાન વિગરે પામવાનું જાણતા હતા તેમ ૩૦ વર્ષ સુધી ગૃહસ્થાવાસ ભોગવવાને છે અને તે રીતે જ કર્મ ખપવાના છે એમ પણ જાણતા હતા અને તેથી જ ગૃહસ્થાવાસ સ્વીકાર્યો છે. એટલું ભગાવી કમ બાકીમાં હતું એ પણ ખરી વાત છે. બાકી એટલા ઉપરથી એમ નથી કરતું કે દરેક દીક્ષા લેનારે પ્રથમ અમુક વર્ષ ગૃહસ્થાશ્રમ પાળવો જ જોઈએ કારણ કે ઘણા ઉત્તમ જી નાની વયમાં ગૃહસ્થાશ્રમ સ્વીકાર્યા શિવાય ચારિત્ર
કરી આત્મસાધન કરી ગયેલા છે. બાકી ઉદયગત કમ હેય તે ભોગવવાં પડે એ જુદી વાત છે.
પ્રશ્ન-૧૨ મહાવીર પ્રભુએ બાર વર્ષ છવસ્થપણામાં પાણી વિના તપ કર્યો એ હકીકત બની શકે એવી છે? પાણી વિના બાર વર્ષ ચાલી શકે?
ઉત્તર-બાર વર્ષ પાણી વિના રહ્યા નથી. તેમાં જેટલું તપ કર્યો, છઠ્ઠ હાદિક ઉપવાસે કર્યા તે બધા વિહાર કર્યા છે. બાકી ૩૪૯ દિવસ મારા

Page #24

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ. ર્યા-ભજન કર્યું તે દિવસે પાણી વાપરેલ છે અને એ તો શકય છે. અત્યારે પણ અડ્ડાઈને પંદર ઉપવાસ સુધી ચાવિહાર કરનારા સાંભળ્યા છે, તેમજ દીઠા પર છે. પ્રભુ તો પ્રથમ સંઘયણના ધણી હતા.અચિંત્ય શક્તિવાળા અતુલ બળવાળાડવા તેથી તેમને માટે પાણી વિના ઉપવાસ કર્યાની હકીકત શક કરવા જે કી નઇ
પ્રશ્ન-૧૩ મહાવીર પ્રભુ પ્રથમ [૨૮ વર્ષ માતા પિતાની હયાતી હેવા અને પછી બે વર્ષ ભાઈના આગ્રહથી સંસારમાં રહ્યા-દીક્ષા લીધી નહિ. ૦ ઉપરથી શું એવો અર્થ નીકળતો નથી કે સંસારના સંબંધીઓને તરછોડી દીક્ષા ન લેવી ? પરંતુ હાલના મનુષ્ય જે આનું અનુકરણ કરે તે પ્રાયે દીક્ષા લઈ શકે નહિ એમ જણાય છે; કારણ કે પરિણામની ચપળતા હોવાથી ; ક્ષાના પરિણામ લાંબે વખત ટકી શકવા મુશ્કેલ હોય એમ લાગે છે..
ઉત્તર-મહાવીર પ્રભુ અવધિજ્ઞાનવાળા હતા તેથી તેમાં જેવા ભાવ દી હોય તેને અનુકુળ વર્તન કરે–તેને દાખલે બીજાએ લેવે નહીં, જે તે એ અર્થમાં લે કે માતાપિતાને અને મેટા ફાઈનો વિનય જાળવ-તે અપમાન ન કરવું. તેમનું કથન બની શકે તેવું હોય તો અવશ્ય પાળવું. બારે ચારિત્ર લેવા જેવી હકીકતમાં તે બનતા સુધી તેમની સંમતિ મેળવીને પણ છે કિ વે વિવાર એમ સમજીને જેમ બને તેમ આત્મહિતનું કાર્ય છે ? કરવું. કાલને બદલે આજે કરવું એજ ગ્ય છે.
પ્રશ્ન ૧૪-અરનો અર્થ શું છે ? અ છેરા કેટલા થયા છે ને હવે પછ કેટલા થવાના છે ? ગર્ભહરણ પણ છેરામાં ગણાય છે ?
ઉત્તર-અછે એ આશ્ચર્ય શબ્દને અપભ્રંશ થયેલ શબ્દ છે. એવા અહેરા. આ ચોવીશીમાં ચોથા આરામાં થયા છે, હવે પાંચમાં આરારો થવાન નથી. ગર્ભહરણ પણ એક આછેરું છે. એવા પાંચ અખેરા મહાવીર પ્રભુના શાસન થયેલા છે.
પ્રશ્ન ૧૫-મહાવીર પ્રભુ જન્મથી ત્રણ જ્ઞાન સંયુક્ત હતા; છતાં તેમ માતાપિતાએ નિશાળે બેસાડવાની તજવીજ કરી ત્યારે કાંઈ બેલ્યા નહીં તે શું કારણ ? અને માતાપિતા શું તે વાતથી અજાણ્યા હશે ?'
ઉત્તર-ઉત્તમ પુરૂ પિતાના ગુણની કે પિતાના બોધની વાત -
કરતા જ નથી. તેમ પિતા પણ તે વાતથી અજ્ઞાત હતા, તેથી જ તે નિશાળગરણ કર્યું. છે તે વાત પિતાના જ્ઞાનથી જાણતા હતા તેથી તે ભૂખ અને મહેdજીના મનના સંશએ પ્રભુને પૂછી તેને મનમાન્યા ઉત્ત મેળવીને તે હકીકત છુટ કરી

Page #25

તત્વાર્થનું રહસ્ય-વાર્તા રૂપે.
૧૩૩ પ્રશ્ન ૧-મહાવીર પ્રભુ પિતાને ચવવું છે એમ જાણતા હતા, પણ ચજાને સમયે જાણી શકયા નહિ, ચવ્યા પછી જાણ્યું કે હું ચવે ? આમ વિશ્વનું શું કારણ ? એટલી શું તેમના જ્ઞાનમાં મંદતા હતી ? . ઉત્તર-ચવવાને કાળ એક સમયને છે. પ્રભુને તે વખત અવધિજ્ઞાન હતું. છે. વિષય સમયને નથી, તે વિષય કેવળજ્ઞાનને છે. એમ હેવાથીજ - ઇસ સમયે પ્રભુ જાણી શક્યા નથી.
( શરૂ )
तत्त्वार्थर्नु रहस्य-वा रुपे.
(અનુસંધાન પૃષ્ઠ-૮૮ થી.) ભદ્ર–સુમતિ : રત્નત્રયી અને તોના નિર્દેશ, સ્વામીત્વ, સાધન, મને અધિકરણ આદિની બાબતો તમે સમજાવી તો તે દરેકની સ્થિતિનું કાંઈક વર્ણન આપશે ?
સુમતિ–જે ભાઈ ! એક જીવ આશ્રયી (એપશામક, લાપશમિક અને ભાવિ સમ્યગદર્શનની શરૂઆત થતી હોવાથી તે સર્વ સાદિ છે; તેમાંના બે ( શ્રમિક અને ક્ષાપશમિક) ઉત્પન્ન થઇને જતાં રહેતાં હેવાથી સાન્ત છે. પ બાકીનું એક (સાયિક) ઉત્પન્ન થઈને કાયમ રહેવાવાળું હોવાથી અનંત છે. આ તે સમ્યગદર્શનની એક જીવ આશ્રયી સ્થિતિ સાદિ સાન્ત અને સારુ અનન્ત છે. એક જીવ આશ્રયી સમ્યગદર્શનની જઘન્ય સ્થિતિ અંતર્મુહૂત અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ છાસઠ સાગરોપમ સાધિક છે. સમ્યગ જ્ઞાન સમ્યગ દર્શને સાથે જ રહે છે અને ક્ષાયિક અને ક્ષાયે પશમિક) સમ્યગ જ્ઞાનની સ્થિતિ સમ્યગ ધન પ્રમાણે સમજવી. જીવ સમ્યમ્ દર્શન પછી (સાથેજ ) સમ્યગ જ્ઞાન અને ત્યારપછી સમ્યગ ચારિત્ર એમ એ ત્રણ અનુક્રમે પ્રાપ્ત કરે છે. (પ
મિક શાપથમિક અને ક્ષાયિક) સમ્યગ ચારિત્રની સ્થિતિ પણ સમ્યક્ દર્શન કિમ જ જાણવી. - હવે જીવના ગતિ પર્યાય દૃષ્ટિએ એક જીવની જઘન્ય સ્થિતિ અંત
ન અને ઉત્કૃષ્ટ તેત્રીશ સાગરોપમની છે, કેમકે ચાર ગતિ પિકી દેવ અને
વિના જીવોનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય તે પ્રમાણે હોય છે. દ્રવ્યદૃષ્ટિએ જીવની મને અનાદિ અનંત છે; કેમકે જીવની ઉત્પત્તિ કે નાશ નથીજ. અજીવની સ્થિતિ યષ્ટિએ સમય સમયની છે; કેમકે દ્રવ્યનો પર્યાયામાં સમયે સમયે ફેર

Page #26

૪
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
ફાર થયા કરે છે. દ્રષ્ટષ્ટિએ તેની સ્થિતિ પશુ નાદિ અનત છે; કેમકે દ્રવ્યના નાશ થતા નથી, પણ માત્ર ખાંચાનાજ નાશ ને ઉત્પાત્ત થાય છે. આ રીતે જીવ અને જીવ પર્યાયવએ અનિત્ય અને દ્રવ્યષ્ટિએ નિત છે. ખાશ્રવની સ્થિતિ એક જીવ સ્માશ્રયી અનાદિ સાન્ત છે, કેમકે જીવને ક રૂપી મળ અનાદિ કાળના લાગેલ છે, કે જે મળ આશ્રવ વગર ન હેાઇ શકે; વળી મુક્ત થતા જીવતે આશ્રવ નથી હોતે, તેથી તેવા જીવાના આશ્રવને 'ત છે. સત્ત જીવાની દૃષ્ટિએ આશ્રવની સ્થિતિ અનાદિ અનત છે, મો સઈ કાળે કાઇ ને કોઇ જીવ કર્મના આશ્રવ કર્યાજ કરે છે, પ્રકૃતિબંધની સ્થિતિ એક જીવ આશ્રયી નીચે પ્રમાણે છે,
ક પ્રકૃતિ. જન્મન્ય સ્થિતિ. ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ.
૧ જ્ઞાનાવરણીય અતઃમુહ ૨ જનાવરણીય ૩ વેદનીય
૪ માહનીય
BY
“ નાય
ગેઝ
"
ભાર મુહૂર્ત અતઃમુહૂ
""
ા મુહૂર્ત
૩૦ કાઢાફાટી સાગરાપ્તમ.
22
'
૦ ટાકાટી સારામ
૩૩. સાગરે પમ.
૨૦ કાઢાકેાટી સાગરાપમ
27
જીવને કમ' પ્રકૃતિ ખધ જઘન્ય ઉ કે તે એમાંની મહ સ્થિતિને પડે સજીવ આક મધની સ્થિતિ નાઢિ અનતછે કે
હું કેઇને કાઇ સર્વ કાળે કમ
કરેજ છે.
રામ
૩૦ કીટાફટી સાગરોપમ
માં ર
અંતઃમુહ સવરની એક જીવ આશ્રયી જઘન્ય સ્થિતિ અંતઃમુડૂત અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિિ પૂર્વ કા દેશ દંત છે; કેમકે અરિ ઉત્કૃત તિ પૂર્વ કેટી આ ઓછી છે. યંત્ર આ વરની સ્થિતિ BE અનાદિ અન ત નિશની એક જીવ આશ્ચર્ય! સ્થિતિ અ ંતઃમુહુર્ત અને સર્વ જીવ સ્વાશ્રયી અન નત છે. કેળાની એક જીવ શ્વાશ્રયી સ્થિતિ સાદિ અનન્ત અને સુરે જીતુ આથી અનાર; ન ત છે.
પૂર્ણ ભદ્ર- તે મારી સમજમાં આવી ગયું. પણ કાળની ગણત્રી સમક્ષ સુમતિ તમારા પ્રશ્ન સમાહિત છે. જે કાળના ભાગ ન થઈ તેવા ( અતિનિવિજ્ઞાન્ય ) કાળ તે “ સમય ” કહેવાય છે; જૈન દર્શનને તે પાકિ કિ રાખ્યુ છે.
77
પૂ ----સાચ અને બ્રેન્ડમાં ક્ક હશે ?
સુરત---સતા તે ભાત સય હોઇ શકે; કેમકે આંખ મ did 2 2 પાસ નગ્ન છે.

Page #27

તત્વાર્થનું રહસ્ય વાર્તા રૂપિ. - પૂર્ણભદ્ર—એમ તે કાંઈ બને ખરું !
- સુમતિ–એક દષ્ટાંત લો. તમે એક જીર્ણ વસ લે તે વઅને આંખ મીંચીને ખેલો તેટલામાં તે તમે ફાડી નાંખી શકો. હવે તે વસ્ત્ર કાવ્યું તે તેના દરેક તાંતણુને તુટતાં પણ વખત તે થયે હજ જોઈએ; બધા એકી સાથે તુલ્યા તેમ તે તમે નહિ જ કહે. એટલે તે વસ્ત્રને પ્રથમ તાંતણે તુચ્યો ત્યારે બીજો નહોતે તુટ્યા; બીજે તુચ્યો ત્યારે ત્રીજે આ હત; આ રીતે જેનાં જેટલા આ વસ્ત્રનાં તાંતણાં આંખ મીચીને ખાત્રીએ તેટલામાં તમે તેડ્યા તેટલા સમય એક દષ્ટિથી થયા; હવે તેવું જ એક વ તમારા કરતાં એક મજબુત માણસ લે તે જ માણસ તેજ વસ્ત્ર તમારા કરતાં ઓછા જ વખતમાં ફધિ નાંખી શકે છે તે સમજી શકાય તેમ છે તેથી તમે આંખ મીંચીને ખેલ અને તે આંખ મીંચીને ખેલે તેટલામાં પણ ફેર પડે. આ ઉપરાંત તમે જે વસ ફાડી શકે અને મજબુત માણસ ફાડી શકશે તેમાં પણ વખતની ઓછા વતી થઈ તે પ્રમાણે વસ્ત્રને એક એક તાંતણે તુટતાં જે સમય થયે તેમાં પણ તરતમતા થઈ. એટલે તમે એક તાંતણે તેડ્યા તે સમય; મજબુત માણુ એક તાંતણે તેડ્યો તે સમય અને ત્રીજો તમારે બેને એક તાંતણે તેડતાં સમયમાં જે ફરક પડ્યો તે સમય–એમ ત્રણ પ્રકારના સમય થયા. તેમાં પણ છેવટને તો સૂક્ષ્મ છે. આટલે સુધી તે ચર્મચક્ષુવાળા આપણને અનુભવગમ્ય છે, જે આટલી સૂક્ષ્મતા સુધી આપણે પહોંચીએ, તે જ્ઞાનીઓને તે જાણવાનું બાકી શું રહ્યું છે કે સૂક્ષમ સમય આદિ ન જાણે? જ્ઞાનીની દષ્ટિને સમય અને આપણી દ્રષ્ટિના ઉપરોકત જણ પ્રકારના સમયમાં તે ફરક રહેજ. જ્ઞાનીની
ટનો જે સમય એટલે જે વખતને બીજો ભાગ ન થઈ શકે તેટલે કાળ તે સમય) અનુભવ ગમ્ય ન થવાથી આપણી દૃષ્ટિમાં ન આવે, પણ તે અસ્તિત્વમાં તે છે અને બુદ્ધિ માની શકે. અને આ દૃષ્ટાંત તેમાં શ્રદ્ધાપૂતિરૂપ થઈ શકે તેમ છે. કેમ ખરું કે નહિ ?
ભદ્ર–ખરૂં છે, તમે તે વિષયમાં રસિકતા દાખલ કરી દે છે, અને રિચારસંકલના માટે તદ્રપ ટાંત મૂકો છે. હવે કાળનું વર્ણન આગળ ચલાવે.
સુમતિ-તેવા ૯ સમય તે જઘન્ય અંતઃમુડી | અસંખ્ય સમયની ૧ - વલી ! ૨પર આવલી ૧ મુલક ભવ. [ ૨૨૨૩ આવીએ ૧ ઉશ્વાસ કે નિધાસ. : ૪૪૪- ૧ વાસોશ્વાસ કે પ્રાણ. | ૭ પ્રા–૧ ઑક. ૭ સ્તક-૧ લવ. ૩૮ લવ- ૧ લડી -૨૪ મીનીટ | ૨ ઘડી-૪૮ મીનીટ-૧ મુહુત-તેમાં છેદ ૩૭૨૧૬ નલી. મેં એક મુહૂર્તમાં એક સમય એ છ-૧ ઉત્કૃષ્ટ અંતમુહૂ . ૩૦ મુહૂર્ત-૧ રાત્રી દિવસ-૨૪ કલાક. | ૧૫ રાત્રી દિવસ- પણ

Page #28

પાયું પક્ષે-- માd. | ૬ માસ-૧ (ઉત્તર કે દક્ષિણુ) અયન. [ ૨ અ
ન-૧ વર્ષ ! પ સૂર્યવર્ણ-. ૮૪ લાખવર્ષ-૧ પૂર્વાગ. | ૮૪ પૂર્વીગે૧ પૂ. ૭૦ ૫૬ ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ વર્ષ. ! અસંખ્ય વ—એક પપમ તેના વન ગાત્રી ન થઈ શકે તેમ હોવાથી શાસ્ત્રમાં જુદી જુદી રીતે તે બોલ છે. સામાન્ય જનસમૂહ સમજી શકે માટે સર્વ એવા શ્રી ભગવતે ચાલાનું દષ્ટાંત બતાવ્યું છે. તે આ પ્રમાણે એક પોજન લાંબો, તેટલેજ પહેલા અને તેટલે જ ઉડે એ આ જે પય” કહેવાય છે. તે ઉત્તરકુફ ક્ષેત્રના યુગલીયાના એકથી સાત દિવસના ઉગેલ વાળના સૂમ ખંડથી દીને ભરી દે; પછી દર વર્ષે એક એક ખંડ કાઢતાં જેટલા કાળે તે ખાડા ખાલી થાય તે કાળ(પત્ય-ઉપમા)બાદર અદ્ધિા પલ્યોપમ કહેવાય છે. તે વાળના ૧ ની અસંખ્યાત ગુણ ક૯પના કર્યા પછી સો સો વર્ષે કાઢતાં સૂમ અદ્ધા પડ્યા પ-તેવા ૧૦ કે ટાકોટી પોપમે-1 સાગરોપમ / ૧૦ કોટાકોટી સાગરોપમે-૧
પાણી કે અવસર્પિણી. | ૨૦ કોટાકેર્ટી સામરોપમે-૧ કાલચક. | અનંદે કાલચકે-૧ પુદ્ગલ પરાવર્ત.
પણું ભદ્ર-છોટાકોટી અને કાલચક્રનું સ્વરૂપ કહેશે ?
ગુમતિ હા. કોડને ક્રોડે ગુતાં કેટકેટી થાય. એક ગેળ વસ્તુ હોય તો તેને બે બા:તુ હોય છે, એક ચઢતી અને એક ઉતરતી; તેવી રીતે કાળરૂપ ચકના બે ચા અને ઉતરતા વિભાગ છે. ઉત્સપિણી-જે કાળમાં સમાર રસકસ, સંહજ, અદ્ધિ, વીર્ય, બળ, આચુ આદિ વધતાં રહે તે કાળ. અને અવસર્પિણીજે કાળમાં માત્તર રસકસ આદિમાં ન્યૂનતા થતી જાય તે કાળ. તે બે વિભાગરો. દરેક વિભાગના છ છ આરા છે. અવસર્પિણીના છ આરાના નામ અને સ્થિતિ
પ્રમાણે છે. ૧ સુમા કુમ. ઇ કોટાકોટી સાગરોપમ | ૨ સુષમા. ૩ કેટકોટી • બાપ. ૩ સુષ ૬ થમા. ૨ કટાકેદી સાગરોપમ. ૪ દુષમા સુષમા. ૧ કે.ટાકાટી રાગમમાં ર૦૦૦ વર્ષ ઓછાં ! ૫ દુઃષમા. ૨૧૦૦૦ વર્ષ ! દુ
: દુબમાં ૨૧૦૦૦ . આમ છ આરાની કુલ સ્થિતિ દશ કોટાકોટી સાગરોસમાન છે. આથી કંટા કાળે પણ તે જ પ્રમાણેની સ્થિતિવાળા ઉત્સર્પિણી કાળના છે આ છે. તે બંને ભાગના બાર આરાની કુલ સ્થિતિ વીશ કટાકેદી સાગરોપમ છે.
- કાળી ગાડી સર્વત્ર આજ પ્રમાણે છે રવિ-ન. આ ગણત્રી (જબ, ધાતક અને અર્ધ પુકવર) અઢી દ્વીપ , તેથી તેની ગણત્રી માત્ર મનુષ્યલેકમાં જ છે તેની વાર કાળની નથી, છતાં અગતની જે આયુષ્ય આની ગણત્રી આ મનુષ્ય

Page #29

હિંમત ધરે.
૧૩૬ લોકના કાળ પ્રમાણે જ થાય છે. વર્તમાન કાળ એક સમયને છે; ભૂત કાળ અનંત સમયને છે અને ભવિષ્ય કાળ તેથી અનન્ત ગુણ સમયને છે.
પૂર્ણભદ્ર-આજનો વિષય રમુજ અને રસપ્રદ બને. હવે તે તે સર્વના પ્રકાર વિશે માહિતી આપશે? સુમતિ-હા ભાઈ ! આપણે તે વિષે ફરી મળશું ત્યારે વિચાર કરશું.
તેલ , શા.
हिंमत धरी.
(લેખક-પી, એનશાહ, અંગ્રેજી સ્કુલ માસ્તર-થરા.)
* ફરીથી કરો” આ બલ હમેશાં યાદ કરે. એક વખત હારે તે બીજે વખત કરે. કદી કોઈ સારા કામમાં નાઉમેદ ન થાઓ, તેજ તમારું કામ હમે. શાં પાર પડશે. ઘેડે છેડે બધું થઈ શકે છે. મેટાં દેરાસરો, મોટે ઈમારતા તરફ દૃષ્ટિ કરો, તે કામ એક વખતે થઈ ગયું હશે ? નહિ ! નહિ ! ધીમે ધીમે સિની મદદથી મેટું કામ સરળતાએ નાનું થાય છે. અંગ્રેજીમાં કહેવત છે કે
Try again ” ફરીથી કરે. ગુજરાતીમાં પણ કહેવત છે કે “ હિંમતે મરદાં તે મદદે ખુદા” વળી “ફોન છે ઝમથાઃ” ઉઘાગ હાથે તંગી નસાડે, આળસ એ શરીરનો કટ્ટામાં કે દુશમન છે. ઉદ્યોગ સારામાં સારો મિત્ર છે. તે દરેક વખતે સહાય રૂપ થઈ કામ પૂર્ણ બનાવે છે. મેટા ગ્રંથ શી રીતે લખાય છે ? ધીમે પીએ. તળાવ શી રીતે ભરાય છે ? ટીપે ટીપે. ઘર શાથી ઢંકાય છે ? નાનાં નાનાં નળીઆવડે. વિચારો, નાના નાના જડ પદાર્થો એકસંપી વડે મોટાં કા કરે છે. હાથી જેવા મદોન્મત્તને તણખલાને એકઠા થવાથી બાંધી શકાય છે, ભાઈઓ ! તમે સંપ કર, આળસ છોડી દો. વારંવાર શું કહે ? વીરને દીકરા થઈ શૂરવીર બને, આત્મિક શક્તિ ફેર, પુરુષાર્થ કરો, રંક નહિ બને; રક બને શું વળે ? એકને રડતો દેખી શું વળે ? એકને રડતો દેખી શું કરવા રડે છે ? શાંત રાજ્યની છત્ર છાયા નીચે લુંટ ચેરી વિગેરે મોટા ભય ટળી ગયા છે. વાઘ બકરી એક આરે પાણી પીએ છે. એક વિદ્વાન માણસ બુદ્ધિબળથી શું નથી કરી શકતો? એક બળદ કેટલું અનાજ પકવે છે? કોના જેરવડે? જેનાધાં બુદ્ધિ તત્વ છે તે શું ન કરી શકે ? હું તો કહું છું કે મેટાં રાજ્યના રાજ્ય રાલાવી શકે. ભાઈ ! તમને આ મનુષ્યપણામાં વખત બહુજ અમૂ મક

Page #30

છે, તે નઈ છે. રગે રગે રો રો ફા: દશા શપ કરી ધર્મ કરો. દુર્તિ પડતાં જીવને બચાવે તે ધર્મ. સન્ ધર્મ કરો. ઉત્તમ ખોરાકથી ઉત્તમબુદ્ધિ છે છે. એડીસન બહુ ઉોગી હતા. રર બાદશાહને ઉંઘ બહુજ કમ હતી. જાગૃત શ, ઉમે હિ બને. મત ન હારો. “ હ રંક છે, કાયર છું” એમ નહીં લે. પણ “હું વીરપુત્ર શુરવીર અનંત શક્તિનો ધણી છું, આત્મા રાજા હોવાથી રાવપર હુકમ ચલાવનાર છું” એમ સમજે. મોટા મનુષ્ય તરફ દૃષ્ટિ કરો તે કેવા ઉૉગી હોય છે ? ન્યાચનીતિસર કમાઓ. કપટપણું – જૂઠા પાગ છેડી . કાવાદાવા ઓછા કરો. જ્ઞાન ભણે, ભણાવે. હમેશાં મન સાથે એમ
ના કરો કે અમુક તો શીખવું, તે શીખાશેજ. ગામ ગપાટા નહિ કરો, ચાર કુડા ( રાજકયા દેશકથા-ભકતકથા-કથા ) જે વિકથાઓ છે તે ટાળે, ધર્મકથા કરે. પરમ સુખ મળશે. જે સુખનું વર્ણન શું કરી શકાય? બીજ દેશના મનુષ્ય આપણું ગહન શોમાંથી જ્ઞાન લઈ આનંદ માને છે, ત્યારે આપણે તેને સાચવી રાખીએ છીએ (સંતાડીએ છીએ), પણ તેને વાંચીને સમજી શકતા નથી. કેટલી શરમની વાત છે ? નવરાશે પુસ્તક વાંચે. દરેક કામમાં હિમત છે. સાહસિક થઈ સારાસારનો વિચાર કરે. જેને બહુ દીર્થદર્શ હોય છે, કે જે પ રાખે. કુસંપને દેશવટો આપે. હિંમત ધરો. ફરીથી યાદ કરો. પિંક પાનબીતિની કેળવણી ફેલાવે, એજ લેખકની નમ્રતાપૂર્વક વિનંતિ છે.
श्री जैन साहित्य परिषद्-सुरतमां पसार थेयेला ठरावो.
{ છે. ૨૭-૨-ર૧, સેમ, મંગળ, બુલ,).
૧ --સશા અને રાજા મહારાજાએ તથા વ્યક્તિ એ ન આહ થી કોચીને અને અર્વાચીન ગ્રંથે અડાર પાડીને સા હત્યને પુષ્ટિ આપવાને રાતા પ્રયન કરી રહ્યા છે તે સર્વને આ પરિષ માણાર માને છે.
૧ ૨ –બીજી પરિપદુ મળે ત્યાં સુધી પરિદ્દિનું કામકાજ ચાલું રાખવા માટે (૨૦) ની એક કમીટી નીમવામાં આવે છે. તેમણે પરિ૧માં મંજુર થયેલા ઠરાવને પતિ અમલ કરાવવાનું અને પરિષદના પ્રસિદ્ધ રયેલા હેઓ સફળ કરવાને બનતે પ્રયાસ કરે અને પરિષદમાં થયેલ કામજ ર પ્રગટ કર કમીટીને આ ર્ય કરો માટે એક સારા હની

Page #31

જૈન સાહિત્યના પરિષદના ઠરાવા.
આવશ્યક્તા છે.
ઠરાવ ૩ -જે જે સ્થાનના આપણા જ્ઞાતભડારા સર્વેના ઉપયોગ માટે ખુલ્લા ન થયા હોય તે ભંડારા ખુલ્લા મુકાવવા; જે જે ભંડારાના પુસ્તકોની યાદી પ્રસિદ્ધ થઇ ન હોય તેએની યાદી પ્રગટ કરાવવી. અને પ્રસિદ્ધ ન થયા તૈય પણ પ્રસિદ્ધ કરવા જેવાં હાય તે પુસ્તકો યોગ્ય મુનિ રાત્રે તથા જૈન વિદ્વાનેાની દેખરેખ નીચે પ્રગટ કરાવવા, આ માખત યાગ્ય પ્રયત્ન કરવાને માટે તે તે ભંડારાના વ્યવસ્થાપકાને આ પરિષદ્ ભલામણ કરે છે.
રાત્ર ૪ થા—જૈન ધર્મનાં દરેકે દરેક પુસ્તક છાપેલાં અને લખેલાં મેળવીને એકડાં કરી દરેકની અકૈંક નકલ મળી શકે તેવે એક સકળ જૈન સઘનેા મધ્યધ જ્ઞાનભંડાર કરવાની આવશ્યક્તા આ પરિષદ્ સ્વીકારે છે. તેમજ એક જૈત કાલેજ સ્થાપવાની જરૂર પણ આ પિરષદ્ જણાવે છે.
ઠરાવ ૫ મે—જૈન સસ્તું સાહિત્ય વધુ પ્રચાર પામે તેવે પ્રયત્ન કરવાને આ પિરષદ્ જરૂર જણાવે છે. અને તે કરવાને માટે મંડળો થપાય એવી અગત્ય આ પરિષદ્ સ્વીકારે છે.
ડ
પ્રથમના
૨૧ ૬ ઢાકેમ્બ્રીજ યુનીવર્સીટીના Ancient India ભાગમાં તથા શ્રીમાન કનૈયાલાલ મુનશી તેમજ અન્ય અજૈન વિદ્વાનેા તરફથી જે જે જૈન ધર્મ સબંધે ભૂલભરેલાં અને જૈન કામની લાગણી દુઃખાય તેવાં લખાણે પ્રગટ થયા છે તેને આ પરિષદ્ નાપસદ કરે છે, અને તેવા લખાણાનુ કારણુ તે લેખકાની જૈન ધર્મ સંબંધી અભ્યાસની એછપ ( અજ્ઞાનતા) છે તેમ આ પરિષદ્ માને છે. તેથી તેવા વિદ્વાનો જૈન ધર્મ સંબધી લખાણ લખતાં પહેલાં જૈન ધર્મના વિશેષ અભ્યાસ કરીને લખે એ ઉચિત છે એમ મા પરિષદ્ દઢપણે માને છે.
આ ઠરાવેાના અમલ કરવા માટે નીમાયેલી કમીટી પેાતાનેા ઉદ્યમ રારુ રાખશે એમ ઈચ્છીએ છીએ. તો.
શ્રી માંગરાળ ( વાધરી ) માં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ. -::
અહીં નવા મધાવેલા જિનમંદિરમાં કેરવાડાથી લાવેલ ત્રણ જિનપ્રતિ માની પ્રતિષ્ઠા જે શુદિ ૩ જે ઘણા અનદથી થઇ છે. એ પ્રસ ંગ ઉપર અઈ મટ્ઠાત્સવ, અષ્ટેત્તરી સ્નાત્ર અને નવકારશીએ થવાથી શાસનની ઉન્નતિ મહે સારી થઈ છે. દેવદ્રવ્યમાં ઉપજ પણ વિશેષ થઇ છે. બારગામથી માણસે પણ ઘણુ આવેલ હતું. તેમની આદર ખરઢાસ્ત સારી રીતે કરવામાં આવી છે. રાત્રે કાર્ય નિર્વિઘ્ને થયુ છે. નદ વર્તાણા છે. આ કાર્યમાં પ્રારંભથી શેઢ માણેકચંદ વમળચનને પૂર્ણ પ્રયાસ છે, તેમને ધન્યવાદ ઘટે છે.

Page #32

શી ઢ
.
હાફો.
એક યુનિરાજે કરેલી ખાસ સૂચનાઓ.
૧ શ્રીનપ્રશ્નમાં કહ્યું છે કે નવદીક્ષિત મુનિને દીક્ષા આપ્યા પછી તિરજ એઇડાવણીય કાસ કરવા ભૂલી જવાય તો ફરીને દીક્ષા રાખ્યા પછી આવશયકાદ ચોગાનુજાન અને ઉપસ્થાપના કરાવવી સૂઝે.
૨ શ્રીનપ્રશાં કહ્યું છે કે ચત્ર માસ સંબંધી કાર્યોત્સર્ગ કરો ભૂલી જાય તે પિતાને ચંગ વી કે બીજાને ય ગ વહેવા સંબંધી ક્રિયા કરા. ધી ફરીને તે કાર્યોત્સર્ગ કરતાં સુધી ન સૂઝે.
૩ શ્રીસેન પ્રશ્નમાં કહ્યું છે કે-ચાવિહાર ઉપવાસ કરનારે પણ સાંજે પ્રતિકરણ કરતી વખતે મુહુપત્તિ પડિલેહીને ચાવિહારનું પ્રત્યાખ્યાન લેવું.
૪ ચેત્રના અંકમાં પાને ૨૪ મે સમકિત પામ્યા પછી ઉત્કૃષ્ટ અધ
પરાવર્તન સંસારમાં ફરે તે પુદ્ગળ પરાવર્તાન દ્રવ્યથી લખાયું છે તે ભૂલ છે; તે સ્થાને ક્ષેત્રથી સમજવું.
પ તીર્થોએ યાત્રા કરવા જનાર યાત્રાળુઓમાંથી કેટલાક અજ્ઞાનીઓ કાલાવડે ભીંત પર પિતાનું નામ વિરે લખે છે તે ભૂલ છે, માટે તેમ ન લખવું.
૮ રમાઈ કરનાર બહેનોએ રઈ કરવામાં એઠું પાણી ન વાપરતાં ચિખું પાણી વાપરવું. એ પણ વાપરીને કરેલી રોઈ મુનિરાજને વહેરાવવામાં બાધક લાગે છે.
સન દુર્જન વિષે. પાળ સઘન ય ક નવ, એક સમાન વિચાર હી ગુન ડુિત ની આજુન, બયત ઘટત એક તાર. ૧.
ભાર –ખવી અને તજજનને આઠના ને નવના અંક સમાન સમજવા. શાદ બેએ ગુહો તે ૧૦થાય, તે બે અંકને સરવાડ ત્રણે ગુણો તે ૨૪ થાય, તે બે
નો સરવાળે ૬. ચારે ગુજરાત સ૨ થાય, તે બે અંકનો સરવાળો છે. પાંચ . તે હ૦ થાય. એટલે ક. ત્યારપછી પાછા છે પુણા કરતાં ૪૮ એટલે ૪-૮ : ધી ૧ર થયા, ને એકદમ વધી ગયા. પાછા સાત ગુણા કરતાં, આડગુણ કરતાં, ૪. ગુણ કસ્તા, દશાણ કરતા ઘટવા લાગ્યા, ૧૧-૧૦ --૯-૮ થયા.
આ પ્રમાણે દર્શનનો સંબધ તે ઘટતે જય છે અને સ્વાર્થ હોય ત્યારે, ને જાય છે. અને તેન:જનન સંબંધ તો નવના અંક પ્રમાણે છે. એટલે નવને
હતા કે જો તે તે અને સરવાળો કરો તે નવજ આવશે, એટલે =' ? તે કે દુખ તે પ્રસંગમાં અસલ પ્રમાહોજ શિત રહે છે,
. તો બી, ભવાતા નથી એ વાતનું રહસ્ય ખાસ સમજવા જેયુ છે.

Page #33

પુસ્તકોની પહેચ.
पुस्तकोनी पहोंच
१ श्री पंचप्रतिक्रमण मूळ सूत्र. આ બુક શ્રી જેન નવ યુવક મિત્રમંડળ મુ. લહાવટ (મારવાડ) નિવાસી તરફથી બહાર પડી છે. તેની એક નકલ મળી છે, તે જોતાં આ પ્રયાસ બુક વાંચીને પ્રતિક્રમણ કરનાર માટે કર્યો છે. તેમાં એક સૂત્ર ગમેતેટલી વાર આવે તેટલીવાર છાપેલ છે. પ્રયાસ બહુ કર્યો છે. રાઈ પ્રતિકમણ, દેવસિક પ્રતિકમણ ને પાક્ષિક પ્રતિક્રમણ સાવંત સંલગ્ન લખેલ છે. તેની પ્રસ્તાવના સદરહુ મંડળના પ્રેસીડેન્ટ છોગમલ કેચરે લખી છે, તેમાં પણ જાણવા લાયક હકીકત સમાવી છે. નકલ પ૦૦૦ છપાવી છે. સહાયકારક મળેલ છે. તેમણે પિતાનું નામ ગુપ્ત રાખ્યું છે. બુકની કિંમત રાખી નથી તેથી ભેટ આપવાનેજ ઇરાદે જણાય છે. બુકના છેવટના ભાગમાં નવસ્મરણ ઉપરાંતે કેટલાક ઉપગી તે દાખલ કર્યા છે. શુદ્ધ કરવાનો પ્રયાસ પણ ઠીક કર્યો છે. મંગાવનારે સદરહુ મંડળ ઉપર પત્ર લખ.
૨ તરંગવતી, આ મહાવીર પરમાત્માની એકસાથ્વીની આત્મકથાનું ભાષાંતર છે. તે પ્રાકૃતભાબાની કૃતિ ઉપરથી જર્મને અનુવાદ થયેલો તેનું ગુજરાતીમાં પટેલ નરસિંહભાઈ ઇશ્વરભાઈએ કરેલ તે બબલચંદ કેશવલાલ પ્રેમચંદ મોદીએ અમદાવાદમાં છપાવી પ્રસિદ્ધ કરેલ છે. ખાસ વાંચવાલાયક છે. કિંમત બારઆના રાખેલ છે.અમદાવાદહાજા પટેલની પિ” નું ઠેકાણું કરીને મંગાવવી, જૈન સાહિત્ય સંશોધકના બીજા અંકમાં પણ આ કથા સામેલ કરેલી છે.
3 ભજન પદ સંગ્ર. ભાગ ૯ મિ. આચાર્ય શ્રી બુદ્ધિસાગરજી કૃત આ વિભાગ શ્રી અધ્યાત્મજ્ઞાન પ્રસારક મંડળ તરફથી ગયા વર્ષમાં બહાર પડેલ છે. તેના પ્રારંભમાં પ્રસ્તાવના સુમારે પ૦ પૃષ્ટમાં બહુ ઉપગી લખી છે. ત્યારબાદ ભજનાદિ ૧૫૯ વસ્તુઓ તેમાં દાખલ કરી છે. તેની અંદર કેટલાક તો ખાસ નાના મોટા ગ્રંથ હોય તેવી વસ્તુઓ ગ્રંથસંજ્ઞાથીજ દાખલ કરેલ છે. તેમાં અભયકુમાર નીતિ બેધ, પ્રિયદર્શના પ્રબોધ, સુદર્શના સુબોધ, પ્રભુ મહાવીર દેવનો જીવક બોધ, પ્રિયદર્શના પ્રબોધ (બી), દેશી રાજાઓને શિક્ષા, અને સદ્દગુરૂ સ્વરૂપએ ગ્રેચા તો ખાસ વિસ્તારવાળા ને વાંચવા લાયક છે. ભાષા ગુજરાતી પદ્યબંધ છે. પૃષ્ટ ૩૮૫ થી ૪૦૮ સુધીને વિભાગ સંસ્કૃત રચેલે છે. તે પણ વાંચવા

Page #34

હા! કે, શ્રી દે
છે અને કહે છે સિદ્ધ મંડન આપે દિ રા ર પ ર ા પ લ છે. પણ માભમાં જ ૩૨૧ સુધી ગુજરાતી માં છે, ત્યાર પછી શાસ્ત્રી રાખેલ છે. બુ : જેનાં કિંમત રૂા. ૧---- રાખેલ છે તે બહુજ ઓછી છે. કેટલાક કડા તરફથી આર્થિક સહાય મળલ છે, તેને લીધેજ કિંમત ઓછી રાખી શકી છે. મંડળ સારૂં ફડ ધરાવતું નથી, પરંતુ સહાય મેળવીને પણ કામ બહુ વિશે કરે છે. બુક ખાસ વાંચવા લાયક છે. આત્માનું હિત કરે તેવી છે.
રમા કે પણ ચા થી બુદ્ધિસાગરજીની કૃતિઓની તેજ મંડળ તર : હાર પડેલી છે. તેમાં લીપ શાસ્ત્રજ રાખવામાં આવી છે. વેરાવળનિકલ એક ની રોયર્થ છપાવેલ છે. કિંમત રૂા. 1) રાખેલી છે. તેમાં ભર વિર વર કા છે. બારંભના વકતવ્ય (પ્રસ્તાવના) પૃષ્ટ ૧૦ માં લો છે. ૧૧ ૧ કી તે ૭ વસ્તુ ગ્રંથસંક્ષિત છે. તેમાં શોકનિવારક ભાવ: ધ ક છે હાઇ પમા કર્તા વ્ય વિગરે ખાસ વાંચવા લાયક છે. ' ને ' માર કરે તેવા છે. નિવૃત્તિ વાંચવા તેમજ કઠે
" જબ વી : છિ . : : ' છે
' કહી અને તે જ છપાવેલી છે. : : : . ૧ ર ર મ છે, જે થી જ બુક , કુતિ ઉપર રા ય છે . - Yી હર રમવા ? તે જગે અતિ તરીકે ૧૩૩ દીક ગ . ગ , ; :si હે કિ જ સમાવી છે. એકંદર ઉ૦ .: , . . -- કર ર અને પેટા . ૧૯૭૩ માં છપાયેલ છે. ના હોત : ડી મુકી છે. રાત જ નાખી છે તે હકના માં . .
. . . . . ના છે. તે શિવાર
આ ત્રણે
: ૧ :
રાપર મિસ૬. મારો પ્રશ્ન લખીને મંગાવી.

Page #35

શ્રી જૈન યુવક પરિષદ્-ભાવનગર.
ઔ જૈન યુવક પિરષદ્-ભાવનગર,
૧૪૪
લગભગ ચાર માસથી ભરાવા નિર્ણીત થયેલી અને જૈન કામમાં ઘણી ચર્ચાને વિષય થયેલી આ પરિષદ્ ભાવનગરમાં જે શુદિ ૧૩-૧૪-૧૫ તથા વિદે. ૧ તે ચાર દિવસ સુધી ભરાઇ છે. આ પરિષદ્મની સ્વાગત સમિતિના પ્રમુખ તરીકે ભાવ નગરના જાહેર જીવનમાં રસ લેનાર શા કુંવરજી મુળચંદને અને પરિષના પ્રમુખ તરીકે ઇંગ્લાંડ જઇ આવી ઇકોનોમીના વિષયમાં નિપુણતા મેળવનાર બનારસ હિંદુ યુનીવર્સિટીના પ્રોફેસર શા. નગીનદાસ જગજીવનદાસ પી. એચ. ડી. ને પાદ કરવામાં આવ્યા હતા. પરિષમાં એકદર ૨૮ ડરાવા પસાર કરવામાં આવ્યા છે. જેમાં પાછળના ૭ ઠરાવેા પિરષદ્નાભાવી બંધારણ વિગેરે તથા આભારસૂચક છે. પ્રથમના ઠરાવા તથા તે ઉપર થયેલા ભાષણે તપાસતાં યુવક બંધુઓએ મહુનરમાશથી તથા દીર્ઘદ્રષ્ટિપૂર્વક કાર્ય કર્યું છે. તેમ અમને લાગે છે, પરિષદમાં ૧૨૫ લગભગ સ્વાગત સમિતિના મેમ્બરો થયા હતા, અને રૅ॰ લગભગ પ્રતિનિધિએ અડ્ડારગામથી આવેલા હતા. અન્ય માનનીય એમાના સપ્ટે પરિષની એડકામાં ચાલુ હાજરી ૨૫૦ થી ૩૦૦ ની રહેતી હતી. સન્મિત્ર મુનિરાજશ્રી કપૂરવિજયજીએ એક દિવસ પિષમાં પધારી પોતાના વૈશષ્યમય ઉપદેશથી સને પ્રતિધ્યા હતા અને કુંવરજી આણુંદજીએ બીજે ન એ દિવસે ખરૂં સત્ય પ્રગટ કરવા માટે સમાચિત ભાષણ કર્યુ હતું.
પરિષદમાં એક હાનિકારક રીવાજે નાખુદ કરવા માટે પ્રતિજ્ઞાપત્ર ઉપર ઇચ્છાનુસાર સહીઓ કરવામાં આવી છે. આવા પ્રતિજ્ઞાપત્રોથી ભવિષ્યમાં બહુ ફાયદો થવા સંભવ છે. પરિષદ્દા કાર્ય કર્તા યુવક બંધુએએ બહુ વિચારશીળ અને મનનીય ડરાવા કર્યા છે, અને જે શાંતિ અને વિવેકપૂર્વક પરિષનુ' મધુ કા* થયું છે તે જોતાં મા પરિષદ્ ભવિષ્યની બહુ સારી આગાહી આપે છે. પરિષદનાં પ્રથમ દિવસે મંગળાચરણ, તારા તથા પત્ર વાંચનાદ સ્વાગત મિંતિના પમુળ શા. કુંવરજી મુળચદે પ્રતિનિધિઓને સત્કારતાં એક સબાણુ ભાષણ કર્યું હતું. તેમનું સાષણ પૂરૂ થયા ! રીતસર પ્રમુખની ચુંટણી કરવામાં આવી હતી. પ્રમુખની ચુંટણી થયા પછી પ્રમુખે તેનુ અનેક વિચારો અતાતુ અને અનેક દિશાએ દર્શાવતું ભાષણ કર્યું હતું. ઉપસ’હાર કરતાં તેમણે કહ્યું હતું કે~~
“એ! હવે હું આપ સર્વેને આઝે સમય રોકવા ઇસ્જતા નથી. જુદી આવી વત ઉપર હું ઘણું કહી ચુકયે છે. હવે હું રિષદને અંગે ધડાક

Page #36

શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ વિચારો જરા. પરિણાનો હેતુ અને તેની સફળતાનો આધાર તેનાં કાર્યવાહક પર છે. આપણી કોમની નિરા આપણે ઘણાં કાર્યો કરવાના છે. આપણા સારા નસીબે આપણે પિતાન, ઉરહી, લાગણીવાળી ૨૫ને નિઃસ્વાર્થ બુદ્ધિથી કામ કરનાર યુવાનો મેળવી શકીએ તેમ છે. તે સાથે આપણે પુખ્ત વયના ને મા કો મહાગ્રંક પણ છે કે મેળવવા જરૂરી છે. કોમનું હિત કને ? હા જ એ નિઃ સંશય છે. વૃઢ હો યા યુવાન હો, શ્રીમંત હો યા રંક ડા, વિદ્રાન હે યા ઓછું ભણેલા હો, પરંતુ જૈન ધર્મના અનુયાયી તરીકે દરેક
ને જૈન કેમનું કે એકસરખી રીતે પ્રિય હોયજ. કેમનું હિત કેવી રીતે : - શકે તે દરેક સારી છે સમજે છે, તેથીજ હ ખાત્રીથી માનું છું કે દરેક ' , તરફથી વક પરિબને છે તેના કાર્ય માં સારો ટેકો આપવામાં
:: કનક જમા એ હિના ૨૮નો છે. દરેક કામ પિતાના સામાજિક
ધાહા િગતિ કરી રહી છે. આપણે સમાજ તેવી પ્રગતિના કમ આ કાંઇક અંશે ધીમી ઝડપે આ વધે છે. આપણું નવયુગના પંથે ચાલી રહ્યા 1. ર, અને ન ફા ના પી તે અજબ વિવું જોઈએ. આપણી કે દરેક કરી રહી છે કે જે સાનિકારક છે. ઉપરાંત પ્રગતિના કમને અટકિસ { છે ને ના ? ' ઇ - આપણા વિચાર અને સાવિત - ર ત વ બ રાખવા જોઈએ. સંપ અને સમૂહુબળ જે દિનપ્રતિદિ ઘટતાં કામ છેતેને લાં જઈએ. આeણી નિત્યક્રિયામાં રહેલા ઘાર્મિક ભાવે : : ૩. રિન્ય પાલડરમાં શુક રીતે મૂકવા જોઈએ. આપણા મુનિમહારાએ - પં છે તે કારણે વૃદ્ધિ થતી જાય છે તે અટકાવી સંપ વધારે જોઈએ. કામની જઇક ઉપના અને અગ્રસ્થાન આપવું જોઈએ. સમાજ જે
એ છે કે તારે માં વહેંચાઈ છે અને અરસપરસ વ્યવહારની ' ' છે તે નર કી ડાનિ અને પેટા જ્ઞાતિઓ વ પ થઈ
એક શબ જો. રીતે આ પાક ઉન્નતિ અર્થે આપણે કરવાનું છે. હવે આપણી ફરજ માં 1 પર થવું જોઈએ. આપણે - ભાન થી મારા પુત્રો છે. કેટલાક માંતર ને માણી 1. આપણી બધાની માન્યતા એકજ છે. મોદી પ્રાપ્તિ એજ સિનો અંતિમ સા' મહેતુ છે, તે પ્રભાની ડિ' : છે આપણે એ એક મળી is ના ડિવા નો વારો છે.
એકતાથી કાર્ય કરનાર,
ધ તા ? ફરી અરે !
થઈ

Page #37

શ્રી જૈન યુવક પરિષદ ભાવનગર
૧૪૫ છે. મને સંપૂર્ણ ભરૂરી છે કે આપણે ૨૫ જેન યુવક પરિષદની પ્રથમ બેડકમાં રહેલું કાર્ય કોમ અને દેશને હિતકારી હોવાથી જે મકકમપણે કરીશ તો જરૂર પરમાત્મા આપણને તેમાં સહાય કરશે અને આપણે તેમાં ફળીભૂત થઈશું. કાર્ય ધેય અને ખંતથી કરવાથી તેમાં સફળતા મેળવવામાં કદાચ વિલંબ પણ થાય; પરંતુ તેથી નાસીપાસ ન થતાં પ્રયત્ન કરે અને આખરે વિજય મેળવી શકીશું. પ્રભુ શ્રી મહાવીરનું શાસન જયવંતુ વર્તે.”
ત્યાર પછી સબજેકટ કમીટીની નીમનેક થતાં પહેલા દિવસનું કાર્ય સંપૂર્ણ થયું હતું.
બીજે, ત્રીજે અને દિવસે નીચે પ્રમાણે ડર પસાર થયા હતા. સ્થળસંચને લીધે દરેક ઠરાવને અંગે થયેલ ભાષણે વિગેરે વિસ્તારપૂર્વક લેવાનું અમારાથી બની શકયુ નથી.
- ઠરાવ પહેલે—મહાત્મા ગાંધીજી વિષે શુભેચ્છા. ' વર્તમાન યુગમાં અહિંસા અને સત્યના પ્રચારક મહાત્મા ગાંધીજી કારા. ગ્રહવાસથી મુકત થયા અને ભયંકર બિમારીથી મુકત થઈ દેશકાર્યમાં પુનઃ પ્રવૃના થયા તે માટે આ પરિષદ્ હર્ષ પ્રદર્શિત કરવા સાથે તેમને દીર્ધાયુષ્ય અને સ્થાયી માખ્ય ઈરછે છે.
ઠરાવ બી–મહાસભાની પ્રવૃત્તિ સાથે સહાનુભૂતિ.
અત્યારે સ્વરાજ્ય પ્રાપ્તિ અર્થે રાષ્ટ્રીય મહાસભા જે પ્રવૃત્તિઓ ચલાવી રહી છે તે સાથે આ પરિષદ્ પોતાની સહાનુભૂતિ દર્શાવે છે, અને તે પ્રવૃત્તિના ખાસ અંગ સ્વદેશી પ્રચાર અને અંત્યજોદ્ધાર વિગેરેના સંબંધમાં આ પરિષદુ જણાવે છે કે ખાદીસ્વીકાર અહિંસામૂલક અને સ્વરાજ્યના મુખ્ય સાધક હોઈને આપણે તેમજ મુનિ મહારાજેએ ખાદી પ્રચારને ઉત્તેજન આપવું જોઈએ અને અંત્યદ્વાર અને રાષ્ટ્રીય શિક્ષણમાં પણ સૌ ભાઈઓએ બને તેટલી સહાય કરવી જોઈએ.
ઠરાવ ત્રીજે--જન સંપ્રદાય વચ્ચે એકતા. પરરપરના કલેશથી દરેક સંપ્રદાયને દિનપ્રતિદિન ઘસારો લાગી જાય છે, તે વિચારતાં જેનોના વેતાંબર, દિગંબર અને સ્થાનકવાસી એ ત્રણ મુખ્ય સંપ્રદાય વચ્ચે વૈમનસ્યનાં તો ઘટે અને જેમ બને તેમ એકતા અને સહકારિતા વધે એવી ભાવના કેલાય અને પ્રથ-ને શરૂ થાય છેઆ પરિપ૬ ઈચ્છા ધરાવે છે.
હા –જન કેન્ફરન્સ. 2 બેન કહાં કે અત્યાર સુધી જે કોમની જે સેવા કરી છે તેની હરી પિરિપક્વ ધ લે છે અને આખી જૈન સમાજના જુદા જુદા વર્ગના

Page #38

1 --- કરાવી ને
ડર
કે ફરી ઓફીસને મેડકી આપવી. -- અંધારણ.
પ. . આ તત્વ કરી તે જ પર: 2 . શ
ને તેનું શા દાખલ કર મારે તે . તે દી પદથી બને તેટલી
. અને ચા અને અરાધારણ છે. સેવા કરે તેવા ના કવયં સેવક મળે ! હવાની આ પરિષદ ધારણા છે છે અને તેને પૂરેપૂરી
અને એ જ નાર દિગંબ તકરાર,
ના બધાં વગર દિર વ. લાંબા કાળથી ચાલી રહેલા સે? એ છે કે 13 કિ. ર જ કરતી નથી અને આ ઝગડાઓને સદાને એ . . . . . . ને કે કેવેતાંબર અને દિગબર - દવા લાગે કે કંડ છે અને તે રીતે કરશો સવાલ હોય તેનો ડર
ઝવા દે કઈ રીતે ડો. ડર છે ને ડસ્પેની નાની કમાણી કરીને તેને કેટલા છે, અને તે છે . તો આવે છે અને સંપ્રદાય કબુલ રાખે-આવા
જ નં : વિદી રાજીવ દયા : ૨૪ ર છે એમ આ પરંપદ આથી
' માં ધાડ કે જી જે મદતા પ્રવર્તી રહેલ છે. એ પતિ ૨વિય ; ની જ છે. આ પછી વાર રરર અને આકર્ષક બને એવી ચેજના અને મારા પુરતું પાર કરવાનો . ખાપ પાડશાળાઓમાં મુખ્યવસ્થિત કરવાની પ્રાસ જરૂર છે. આ કારણે સંગીના કાર્ય કરવાની આવશ્યકતા આ પરિક બતારે હું તો આ ઉચું શિક્ષણ પામેલા અને પામતા યુંવાને કિ
આદરવા આગ્રહ કરે છે. વ - આગ્ય સુધારશું. પી કાજમાં માર્ગ અરાધારણ છે અને આ પરિત બ: સર , પાવર' હવે આ ચિંતાજનક લાગે છે, આ

Page #39

શ્રા નિયુવક પારપદુ-ભાવનગર.
૧૪૭
દિશાએ આપણી ઉપેક્ષા વૃત્તિને ત્યાગ કરવાની, આરોગ્ય શિક્ષણને પ્રચાર કરવાની, બાળલગ્ન અટકાવવાની અને આપણે વિદ્યાથી વગ અખાડા તથા રમતવડે કસરતબાજ અને મજબુત બાંધાને બને તેવી ગોઠણ કરવાની પરમ આવશ્યકતા છે. વળી આ પદુિ એમ જાવે છે કે આપણે વિદ્યાર્થી ભણત હોય ત્યાં સુધી પરણે નહિ અને આદર્શ પ્રહાર્ય પાળે એવું આપણી જે નિયમ કરવાની પણ એટલી જ અગત્ય છે.
ડરાવ દશમે – સ્વામીવાત્સલ્યશુદ્ધિ. આપણુ વામીવાત્રાલય, નકારી, સંઘ વિઘરે સામુદાયિક જમણવાર રામાન્યતઃ બહુ ગંદવાડ અને અસુઘડતાથી ભરેલા હેઈને જેન નામને શરમાવનાર હોય છે, તેમાં તાત્કાલિક સુધારો કરવા માટે આ બાબત સર્વ યુવકવર્ગ ઉપાડી લેવાની ખાસ જરૂર છે.
ઠરાવ અગીયારમ–જીર્ણ મંદિર દ્વારા અત્યારે ઉચી કળા અને કારીગરીને પ્રત્યક્ષ રજુ કરતાં જુના મંદિરો જીર્ણ થતાં જાય છે તે વિચારતાં આ પરિષદનો એ અભિપ્રાય છે કે જે શહેર એવા ગામમાં એક અથવા એકથી વધારે મંદિરે હોય ત્યાં હાલ તુરતને માટે અસાધારનું કારણ રિવાય નવાં મંદિર બંધાવવા ચગ્ય નથી. પણ તેને બદલે કર્ણ થતાં મંદિરોની સંભાળ લેવાની ખાસ આવશ્યકતા છે.
ઠરાવ બામ-વ્યવહારિક કેળવણી. આપણે ર વર્ગ કેળવણીમાં બહુ પછાત છે તેથી તે સંબંધમાં આ પરિવ૬ નીરો પ્રમાણે અભિપ્રાય દર્શાવે છે અને જેમ બને તેમ જ થિી તે દિશાએ એકિય પ્રવૃતિ આદરવા આ પરિષદુ આશા ધરાવે છે.
(૧) આપણાં એક પણ કાઈક કે બાલિકા પ્રાથમિક શિક્ષણથી વંચિત
() આપણુમાં વર્તી રહેલ ઉચા શિક્ષણ માટેની મંદતા ઘટે અને ગુ. (શાળી વિવાથી સગવડના અભાવે અભ્યાસમાં આગળ વધતા અટકી ન જાય, માટે શિષ્યવૃત્તિ, વિદ્યાર્થભુવન, વાંચનાલય આદિ સગવડે વધારવાની અને સાધનસંપન્ન વિદ્યાર્થીઓને અભ્યાસમાં આગળ વધવા માટે આગ્રહી બનાવવાની ખાસ જરૂર છે.
૩) આપણે વર્ગ પ્રધાનતઃ વ્યાપારી છે, છતાં કોઈ પણ જાતનું વ્યાપા. છે શિક્ષણ પામ્યા સિવાય, બહુ નાની વયમાં પોતપોતાના વ્યાપારમાં જોડાઈ જવાની પ્રથા આપણામાં પ્રવૃત્તિ રહી છે, તેના બદલે ઉંચા વ્યાપારી શિક્ષણને

Page #40

શ્રી
ન ધ
પિકડશે.
હાસ પામી આપણે યુવાન વર્ગ વ્યાપારમાં દાખલ થાય એ આપણી સામાજે ખાસ ધ્યાનમાં લેવાની જરૂર છે.
૮) વ્યાપાર સિવાય હર ઉદાર, ખેતીવાડી આદિ વૈજ્ઞાનિક વિષયમાં પડમાં જે ઉપેક્ષા ભાવ પ્રવર્તી રહેલ છે તે સત્વર દૂર કરી તે વિષયના અશ્વારને ઉજન અપાવાની આવશ્યકતા છે.
(૫) આપણુ સ્ત્રીવની શિક્ષણ વિષયક પછાત સ્થિતિ આપણે વર્તમાન અનાતિનું એક બળવાન કારણ છે, તેથી તે ક્ષેત્રમાં બને તેટલા પ્રયત્નની પણ તેટલી જ જરૂર છે.
ઠરાવ તેર–લગ્ન નિયમન. આપણી સમાજની વર્તમાન સ્થિતિ વિચારતાં લસંબંધમાં નીચેના નિય જેમ બને તેમ જલિદથી અમલ થવાની જરૂર છે. (ક) કોઇ પણ કન્યાની ઉમ્મર ચાર વર્ષ પૂરા થયા પહેલાં અને કોઈ પણ
વરની ઉમ્મર અઢાર વર્ષ પૂરા થયા પહેલાં લગ્ન થવું જોઈએ નહિ. (બ) પીસ્તાળીસ વર્ષ ઉપરની ઉંમરના પુરૂષને લગ્ન કરવાને સખ્ત પ્રતિ
બંધ થવો જોઈએ, અને તેવાને કોઈએ કન્યા આપવી જોઈએ નહિ. (ગ) કન્યાવિકય મૂળમાંથી નાબૂદ થ જોઈએ. (0) કોટમ્બિક સ્થિતિના રક્ષણ અને સહિસલામતિ ખાતર પડવાની પ- હતિ દરેક જ્ઞાતિએ સ્વીકાર જોઇએ. () એક સ્ત્રીની હયાતીમાં બીજી સ્ત્રી કરવી ન જોઈએ.
(ા દરખાસ્તને અંગે ઉપર પ્રમાણેના પ્રતિજ્ઞા પત્ર જુદાં બહાર પાડવામાં આવ્યા હતા અને તેમાં પણ ગુરથાએ રાહી કરીને પ્રમુખ પાસે રજુ કર્યા હતા.)
હરાવ ચદમ–મંદિરોમાં 35 વસ્તુઓને ઉપયોગ.
પણ પવિત્ર મંદિરોમાં વપરાતા જે જે વસ્તુઓની બનાવટમાં અગર દ્ધિા રસ વાની હિંસાની ભાવના રહેતી હોય તેવી વસ્તુઓની વાહ. બધ કરવા અ ને આ પરિષદ સૂચન કરે છે.
- ઠરાવ પદર- rs પર અને પવિતાઓ,
હેર પત્રો અને પત્રિકાઓને સમાજજીવન સાથે ગાઢ સંબંધ હોવાથી કઈ પણ વિષય ઉપર ચર્ચા કરતાં નીચેના ચાર મુદ્દા ઉપર ખાસ લય આપા, આ પરિપ૬ જાપ અને પત્રિકાઓ પ્રગટ કરનારાઓને ખાસ ભલામણ
(૧) સમાજમાં વિખ્યાત છે , " ધાય તેવી માં કર ન જોઈએ.

Page #41

શ્રી જૈન યુવક પરિષ-ભાવનગર.
(૨) ચર્ચામાં અંગત ટીકા ન હોવી જોઈએ. (૩) ચર્ચાનો વિષય માટે પ્રથમથી તપાસ કરવી જોઈએ. (૪) કોઈ પણ વિષય ચર્ચતાં ગલીચ અને વિવેકહીન ભાષાને કદિ ઉપએગ થવો ન જોઈએ.
ઠરાવ સળમો–વિચાર સ્વાતંત્ર્ય. આ પરિષ ચિકકસ અભિપ્રાય છે કે દરેક વિચારકને પિતાના અભ્યાસ અને અવલોકનના પરિણામે સ્વતંત્ર વિચારો પ્રગટ કરવાને સંપૂર્ણ અધિકાર છે અને આ પરિષદુ જણાવે છે કે આવા અધિકારનો રોધ કરનાર કેઈપણ સંઘની કઈ પણ પ્રવૃત્તિને આ પરિષદ્ જરાપણ સંમત થતી નથી.
ઠરાવ સતરમે-જૈનસાહિત્ય સંઘન. જૈન સાહિત્યનું સંશોધન સુલભ થાય તે માટે એક સમૃદ્ધ જ્ઞાનમંદિર ગુજરાત કાઠીઆવાડના કોઈ પણ મુખ્ય શહેરમાં સ્થાપવાની જરૂર આ પરિષદૂ જાહેર કરે છે.
ઠરાવ અઢાર. જૈનેતર લેખકના જનવિષયક ખેદજનક લખાણે. કેટલાક જૈનેતર વિદ્વાનો અને કેટલાક જૈનેતર પત્રો જિન ધર્મ અને ઇતિહાસનાં જ્ઞાનના અભાવે આપણા ધર્મ અને એતિહાસિક વ્યક્તિઓના માટે જે નિંદાત્મક લખાણ કરે છે તે સામે આ પરિષદ્ પિતાનો વિરોધ જાહેર કરે છે.
ઠરાવ ગણીશમો-જૈન સાધારણ ફંડની આવશ્યકતા
આપણી અવનતિનું મૂળ કારણ સમાજમાં પ્રવર્તી રહેલ નિરૂદ્યમીપણું અથવા ગરીબાઈ છે, તે દૂર કરવા માટે સમાજની દરેક વ્યક્તિને આ દિશામાં આ આપવા અન્ય કોમની જેમ વિશાળ ફંડ ઉત્પન્ન કરવાની આ પરિષદુ આવશ્યકતા સ્વીકારે છે.
ઠરાવ વીશ. પાલીતાણુની ધર્મશાળામાં યાત્રાળુઓને અગવડ,
શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રા માટે જૈન બંધુઓ મોટી સંખ્યામાં પાલીતાણ આવે છે. ધર્મશાળાના લાલચુ મુનીમો ગરીબ જેનબંધુઓને છતી જોગવાઈઓ ઉતરવાની મુલ સગવડ આપતા નથી અને યાત્રાળુઓ બહુ હેરાનગતિ અનુ. ભવે છે, તે ધર્મશાળા બંધાવનારા ઉદારચિત્ત જૈન ગૃહસ્થોએ પિતાની ધર્મ શાળાના દ્વારે દરેક બંધુ માટે હમેશાં ઉઘાડા રાખવાની પિતાના મુનીમોને સૂચના કરવા આ પરિપ૬ તે ગૃહસ્થોનું ખાસ લક્ષ્ય ખેંચે છે.

Page #42

ઠરાવ વીશા-બા નો સહાનુતિ.
આ રિ - આ પાણી સમાજની વિધવાઓ તરફ સંપૂર્ણ માનની નજરથી જુએ છે અને એને ગૃહઉદ્યોગના શિક્ષણમાં તથા તેમના જીવનસાધનમાં
ટા વીશી--પરિષદ્ બંધારણ 1) ર ર દ મ છે જેને યુવક પરિપત્ર” રાખવામાં આવે છે, “નવી
છે! ન કરનાર : વ્યા વૃત્તિ ધરાવનાર કોઈ પણ વ્યકિતને યુવક
ગાં વાવશે. (૨) ઉમાશાજની ધાર્મિક અને વ્યવહારિક ઉન્નતિના ઉપાયે જવા. તે
અમલમાં મૂકવા અને થાનકી રાષ્ટ્રીય પ્રવૃત્તિઓમાં બને તેટલી સહાય કરવી. (૩) આ પરિ ના બધા મંડામાં સભ્ય થનાર નવેતાંબર મૂત્તિપૂજક અને
તે આ વર્ષ ઉપરનાં ઉફ હવા છે. - આ ઉપરાંત પરિષદન. બંધારણને અંગે બીજી ૬૪ કલમો છે. તે સ્થળસંકેચના કામ થી અમે અહીં લઈ શકયા નથી.
ડર ૨૩-૪-૨૫ પરિષદની ધનિ, કાર્યવાહી કમીટીની ની અનેક અને પ્રથમ તપ કરવા ધારેલા કાને છે. મેલા છે. અને ઠરાવ ૨૬-૨૭-૨૮ પોતાના જ રાબ પીનાર વકેનો. મકાન વિગેરેની સગવડ આપનારાઓને જ નું કહે છે ને આભાર માને લગતા કરવામાં આવ્યા છે.
.વી પા પા ના પ્રતિનિધિ, બંધુઓ તરફથી આમંત્રણ
- પદ - દો. હવે પર ૬ એ તરફથી સુંદર પણ સમયાનુસાર ટુકા વિવેચન : ના એ કલાક ડરાવા પરિવર્તી વિષય નિર્ણચક રાબિતિએ પટના ક્યા હતા.
આ પરિસદ અંગે જે કાર્યવાહી મંડળ નીમવામાં આવ્યું છે, તેની ફરજ છે કે બની શકે તેટલા પરિષદની હા અમલમાં આવે તે તેમણે પ્રયન કરે. પરિપદની મન જુદે જુદે દળે સ્વયંસેવક મંડળે અને પરિષદુ મંડરધપાય અને તે તે ફળે નાના અને એકતા તથા ધર્માદિકના તો ફેલાય તે પ્રયત્ન કરે તે મા ના કાર્યકર્તાઓની મહેનત સફળ થાય અને જૈન કેમમાં વિશે જાગૃતિ કારા સાથે જ કેમ વિશેષ બળવત્તર, સ્વાવલંબી અને મમૃત ને. પરિવું વળ આશાવંત ભવિષ્ય તેવું નીવડે એવી અમારી માને ઈ .

Page #43
. . . . . . . . .'' * , " :.. : , *'' '' - * * * * * * * * : ::: , . * ** * * *** .-- * * *'' કિપીની પહે 1 મુંબઈ ઇલાકાની જેનોની વસ્તી વિષયક દશા- સને 1922 પસિંદ્ધકર્તા-નરોતમદાસ ભવાનદાસ શાહ, આ રિપોર્ટ મા જુદી જુદી બાબતોના આંકડાઓ આપી વાંચનારને વાસર કરે તેવી હરકત બતાવી આપી છે. ખાસ વાંચીને વિચાર કરવા લાયક છે. સને 1911 માં જેની કુલ વસ્તી આખા હિંદુસ્તાનમાં 1248182 ની હતી તે સને ૧૯પર ન ૧૭૮૫૬ની રહી છે. સુમારે 70 હજાર જેટલી ઘટી છે. તેના કારણે વિચારવાની આવશ્યકતા છે. કેળવણી લીધલાની સંખ્યા મૂળમાં ઓછી છે, અને તે પણ ફરીથી વધારે ઘટેલ છે. તે બાબત પણ ધ્યાન આપવા લે છે. કેમની ઉન્નતિને આધાર ખાસ કરીને કેળવણી ઉપર છે, માટે તેમાં જેમ વૃદ્ધિ થાય તેમ પ્રયાસ કરવા યોગ્ય છે. પ્રસિદ્ધ કર્તાને પ્રયાસ સ્તુત્ય છે, કેમ પ્રત્યે લાગણીવાળે છે. તેને ટેકો આપવાની આવશ્યકતા છે. રિપોર્ટ મંગાવવા ઇચ્છનારે રૂપ મેમણવાડા રોડ, મુંબઈ પત્ર લખો. રે શેઠ સારાભાઈ વીરચંદ દીપચર એજ્યુકેશન સ્કોલરશીપ - ફડને સને ૧૯ર૩ ને રિપી આ ખાતામાંથી આ વર્ષે રૂ. 111) કેલરશીપતરીકે આપ્યા છે ને 3 6) બીજા ખર્ચ ઉધર્યા છે. ખાતાના મુડી ર ૬૪૦૦૦)ની છે. તેના વ્યાજની આવકને વિચાર કરતાં ખર્ચ વધારે કરવામાં વાંધા જેવું જણાતુ નથી સહાયને અભાવે કેળવણી લેનારની સંખ્યામાં ઘટાડે થતું જાય છે, તેથી આશા છે કે આ સરાના ઉપર તે ખાતાંતા ટી સાહેબે તે સેક્રેટરી વકીલ હરીલાલલાઈ મ. છારાપ ધ્યાન આપશે 3 . જેને વેતાંબર મદ ફડનો સને ને રિપેર: આ બારામાંથી કેલરને, તથા ગરીબોને રૂ ૧પ૩) આપવામાં આવ્યાં છે, બીજે ખર્ચ રૂ૦)નો થયો છે. આવક તરીકે તે મીસરી નોટનું વ્યાજના રૂ. 1216) આવ્યાનું જણાવ્યું છે. પ્રેમીસરી નેટ રૂ 5000) ની છે તેથી વ્યા જ આવવું બાકમાં હશે એમ જણાય છે. આવા ખાતાની બહુજ આવશ્યકતા છે. કારણકે આપણી કેમમાં ગરીબ વર્ગ પણ ઘણે દૃષ્ટિએ પડે છે. જે મે બને તે સારું વ્યાજ ઉપજાવી વધારે સહાય આપવાની આવશ્યકતા છે, એ બા. બત એ ખાતાની કાર્યવાહકોને તેમજ સેક્રેટરી વકીલ હરિલાલભાઈ મંછારામને સૂચવવું રેગ્ય લાગે છે. 4 શ્રી મહુવા પાંજરાપોળને રિપોર્ટ સ. 18-79 ના મહા સુદિ 1 થી સં', 1981 ના માહ શુદિ 1 સુધી. " આ બે વરને રિપોર્ટ વાંચતાં તેની અંદર બે વર્ષમાં ઉપજના રૂ 20 છે અને ખર્ચ 3 હ૪) ન થયેલ છે. એટલે રૂ. ૩૬પ૩) નો ખાડા પડ્યું જ. તેથી એકંદર સયામાં સાડા નવજારનું દેવું થયેલું છે. તેમાં છ હજાર * * For Private And Personal Use Only