________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભારત વર્ષના ઇતિહાસનુ... રહસ્ય.
૧૦૧
હીન કર્મમાં પ્રવૃત્તિને જાગૃત શખે છે. તેને આપણે વાસનાનુ દારાત્મ્ય કહી તે પ્રત્યે અસહિષ્ણુ થઈ જઈએ છીએ. યુરોપ કહે છેઃ–“ વાસના કોઇ અન્તિમ સ્થાને પહોંચાડતી નથી. પરંતુ તે સદા આપણી પ્રવૃત્તિને ઉત્તેજિત રાખે છે, અને તેમાંજ તેનુ ગારવ છે. પ્રાપ્તિમાં નહિ પણ તેની શેાધમાં જ નહૈ છે.” ભારતવર્ષ કહે છે-“ તમે જેને પ્રાપ્તિ કહે છે તેમાં આનદ નથી એ વાત ખરી; કારણ તે પ્રાપ્તિથી આપણી પ્રવૃત્તિ અટકતી નથી. એક પ્રાપ્તિ આપણને બીજી પ્રાપ્તિ તરફ ખેંચી ાય છે. દરેક માણસ પ્રાપ્તિને જ અન્ત માની ભ્રમમાં પડે છે, અને પછી જુવે છે કે ત્યાં અન્ત નથી. અમુક પ્રાપ્તિથી આપણને શાન્તિ મળશે, તેથી આપણી પ્રવૃત્તિના અન્ય આવી જશે, એવે! ભ્રમ આપણને ભ્રષ્ટ કરે છે, આપણને કોઇ રીતે મુક્તિ આપતા નથી. વાસના માત્ર મુક્તિની વિરોધી છે. તે વાસનાને આપણે બળહીન કરી નાખવી જોઈએ, આપણે કર્મીને જીતવા દેવું જોઈએ નિહ પણ તેને જ જીતવું ોઇએ.”
આપણા ગૃધમાં, આપણા સન્યાસધમાં, આપણા આહારિવહારના નિયમસયમમાં, આપણા વેરાગી ભિક્ષુકના જ્ઞાનથી તે તત્ત્વજ્ઞાનીની શાસ્ત્રબ્યાખ્યા ૫ત સત્ર, આપણે ત્યાં આજ ભાવનાનું આધિપત્ય છે. ખેડુતથી પંડિત સુધી સઘળા કહે છે કે-‘ આપણને દુર્લભ માનવજન્મ પ્રાપ્ત થયેા છે તે બુદ્ધિપૂર્વક મુક્તિને મા ગ્રહણ કરવા માટે છે. સંસારના અન્તહીન ચક્રમાંથી બહાર નીકળી જવા માટે છે.
સંસ્કૃત ભાષામાં ‘ભવ’ શબ્દના ધાતુગત અર્થ “હાવુ” છે. ભાવના અંધન અર્થાત્ હાવો” ના બંધન આપણે કાપવા ઈચ્છીએ છીએ. યુરોપ ાવા” ને ખુબ ચડાય છે. આપણે એકદમ “ ન હોવા ” ને ચાહીએ છીએ.
આ પ્રમાણે ભયંકર સ્વતંત્રતાને પ્રયાસ સારા છે કે નરસા તેની મિમાંસા કરવી ઘણી કઠણ છે. આ જાતની નિરાસક્તિ જેમને સ્વભાવસિદ્ધ છે તેમને આસક્ત લાકના સત્રમાં વિદ્ર આવી પડે, એટલુજ નહિ પણ નષ્ટ થઈ જવાના પ્રસંગ પણ આવે. તેના જવાખમાં આપણે કહી શકીએ કે માતથી બ ચવુ એ સાર્થકતાની અન્તિમ પરીક્ષા નથી. ફ્રાન્સે તેના ભિષણ રાષ્ટ્રવિપ્લવમાં સ્વતંત્રતાના એક વિશેષ આદર્શોને વિજયી કરવાની પ્રવૃત્તિ કરી, તે પ્રવૃત્તિ તેની પતીનું મોટું કારણ થઇ. કદાચ ફ્રાન્સ તેમાં મરી પણુ ગયું હેત, તે પણ શુ તેથી તેનું ગાન કરી થાત ? એક ડુબતા માણસને બચાવવાના પ્રયાસમાં એક માણસના જીવ જાય અને એક માણસ તીરે જ ઉભા રહે--તેથી શુ અચાવ કરવાના પ્રયાસને-મૃત્યુને વિચાર કરીને-કદી પણ ધિક્કારી કાઢી શકાશે ? પૃથ્વી ઉપર આજે સઘળા દેશમાં વાસનાના અગ્નિ પ્રજળી રહ્યો છે અને પ્ર
For Private And Personal Use Only
