________________
૨૨૨
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
पुस्तकोनुं वांचन अने मनन.
(લેખક–ભાઇલાલ સુંદરજી મહેતા. ઝીંઝુવાડા) ઉંચા પ્રકારની પ્રવૃત્તિવાળા થવું હોય, ઉચ્ચ વિચારે રાવી સ્વાર્થ ને પરમાર્થ સાધતાં શીખવું હોય, પુરસદના વખતને અત્યંત આનંદમાં ગુજારવાની ભાવના થતી હોય, સભા સમક્ષ સારાં ભાષણે આપી સમાજમાં સુધારા કરાવવા હોય, મલીન વિચારને ઉજવલ બનાવવાની તીવ્ર ઈચછા થતી હોય, મર્કટ મનને ચંચળતાથી મુક્ત અવસ્થામાં લાવવું હોય, તેમજ ઉચ્ચ હદ પ્રાપ્ત કરવાની વાટના ભેમીઆ થવું હોય તે સતપુરૂષનાં રચેલાં ઉત્તમોત્તમ પુસ્તકે તેમજ નાના પ્રકારનાં કાવ્યો વાંચવાની તથા સાંભળવાની ટેવ પાડવી તે શ્રેયસ્કર છે. પૂર્વે પ્રતિષ્ઠિત પુરૂએ જે જે પુસ્તકો રચેલાં છે તે ખરેખર વાંચનારને ઉત્તમ બનાવવાની પ્રેરણા કરતાં હોય તેમ જોવામાં આવે છે. જેમ માર્ગદર્શક વિના ઈચ્છિત સ્થાનક પ્રાપ્ત થવું દુર્લભ છે તેમજ પ્રેરક વિના હરકોઈ કામ પૂર્ણ કરવું દુસહ છે.
ઉપર જણાવેલ પુસ્તકનું વાંચન પુરૂષ તેમજ સ્ત્રી એ બંને વર્ગને ઘણું જ ઉપયોગી છે. માટે દરેક જણે આખા દિવસના ચોવીસ કલાકમાંથી અમુક વખત તેને માટે મુકરર કરી રાખો જ જોઈએ. વાંચનવડે વિશિષ્ટ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. | વાંચનમાં દાતારને ગુણ રહેલું છે. દાતારને સ્વભાવ એ હોય છે કે જે કોઈ તેની પાસે યાચના કરે તેને કાંઈક ને કાંઈક તે દાન આપેજ, પણ નિરાશ. કરી કેઈ દિવસ પાછા કાઢે નહી; તેવીજ રીતે વાંચનદાતાર પણ તેજ છે. જે સ્ત્રી પુરૂષ વાંચનનો આશ્રય કરે છે તેમને જરૂર તે દાન આપ્યા વિના રહેતું નથી. તેમાં એટલું વિશેષ છે કે જેને જેવી પ્રીતિ. થર્ડ પ્રીતિવાળાને થોડું ને ઝાઝી પ્રીતિવાળાને ઝાઝું દાન આપે છે. વળી વાંચનદાતાર ગંભીર પેટવાળે છે, તેથી તે ગમે તેટલું દાન આપે તે પણ તે કઈ દિવસ અભિમાનના શબ્દ. બેલી યાચકજનને મેણું મારતો નથી. જેથી તેવા સદ્ગી દાતાર પાસેથી દાન લેવામાં જરા પણ પ્રમાદ કરે તેને સુજ્ઞ પુરૂષે ખરેખરી ભૂલ સમજે છે. વાચકપુરૂષ દાયક પાસે જ્યારે જાય ત્યારે તેને રસ્તામાં ગમે તેટલાં કષ્ટ પડે છતાં પણ તેને નહીં ગણકારતાં સીધે તે દાતાર પુરૂષ પાસે જઈને ઉભે રહે છે ને પિતાની મૂળ સ્થિતિની વાત કહી દાનની માગણું કરે છે, ત્યારે દાતાર પણું. પાત્ર જે તેની યોગ્યતા પ્રમાણે દાન આપે છે. આપણે વાંચનદાતાર પણ તેજ છે; કારણ કે યાચક વાંચન પ્રત્યે જેવી ભાવના રાખે છે ને જેવું
