________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચંદરાજાના રાસ ઉપરથી નીકળતો સાર
૧૬૩ વાકે ધ્યાન દેવા લાયક છે તે ઉપરથી બે પ્રકારે ધડ લેવા ગ્ય છે. એક તે અભિમાની માણસ કેવા વાક્ય બોલે છે તે જોવાનું છે અને બીજું અભિમાનીને પણ કેવા વાળે સાંભળવા પડે છે તે જોવાનું છે. આ જગતમાં અભિમાન કોઈનું રહ્યું નથી. મોટા મોટા મહદ્ધિક રાજાઓ રાવણ, દુર્યોધન ને જરાસંધ જેવા પણ ચાલ્યા ગયા, જેના નામ નિશાન રહ્યા નહીં, એટલું જ નહિ પણ તેનું માન ૫ણ જાળવ્યું રહ્યું નહીં. “આ જગતમાં શેરને માથે સવાશેર હોયજ છે ” એ કહેવત યાદ રાખવી. વળી પિતે અભિમાનમાં આવી જઈ કેઈને હલકા માનવા નહીં. કારણ કે આપણે જેને હલકા માનીએ તેનામાં પણ વખતે કાંઈક મહત્વ હોય છે. હેમર૫ પિતાની સ્થિતિ સમજી જઈ સમાના ભણે છે એટલે કે જેટલી જોઈએ તેટલી નમ્રતા બતાવે છે. મંત્રી વીરમતીને સમજાવી તેને છોડાવે છે. અભિમાની માણસે સામે માણસ નામે એટલે પિતાની સાધ્યસિદ્ધિ થયેલી માને છે, તેથી પછી તેને વધારે હેરાન કરતા નથી. ઉત્તમ પુરૂને ક્રોધ પણ પ્રણામ પર્યત જ હેય છે. અહીં વિરમતી હેમરથને તેનું રાજ્ય પાછું સેપે છે અને હેમરથ વીરમતીની આજ્ઞા કાયમ પાળવા બંધાય છે. જુઓ ! કેટલો પ્રયાસ કર્યો, કેટલા માણસેના પ્રાણ લેવરાવ્યા, કેટલે વખત છે, કેટલું માન ગુમાવ્યું અને શું પરિણામ મેળવ્યું પરિણામને વિચાર કર્યા વિના જે કાર્ય કરવામાં આવે છે તેનું છેવટ આવું જ આવે છે.
અહીં હંમરથનું પ્રકરણ સમાપ્ત થાય છે. વીરમતીના અભિમાનીપણામાં આ કારણથી વૃદ્ધિ થાય છે. હવે નવું પ્રકરણ શરૂ થાય છે. તેમાં શિવકુંવર નાટકીયાનું પાત્ર વધે છે. એ એક અદ્દભુત નાટકકાર છે. અનેક રાજાઓને રીઝવીને તે અહીં આવેલ છે. અહીંના રાજ્યની અંતરંગ સ્થિતિથી તે પૂરે જાણીતે થયેલ નથી. રાજગાદી ઉપર વીરમતીને બેઠેલી જોઈ, જો કે તે તેને આશિર્વાદ આપે છે અને નાટક કરવા માટે તેની આજ્ઞા માગે છે, પરંતુ તેના ખ્યાલમાં આભાનગરીને રાજ ચંદ છે એમજ છે, તે તે પિતાના નાટકને પરિણામે ચંદ રાજાને જ જય બલવાને છે કે જે જયનું પરિણામ વીરમતીના, ગુણાવળીના અને ચંદ રાજા વિગેરેના સંબંધમાં જુદી જુદી રીતનું આવવાનું છે તે આપણે હવે પછીના પ્રકરણમાં વાંચશું. અહીં આ પ્રકરણમાંથી તે વગર વિચાર્યું કાર્ય કરવું નહીં અને અભિમાનના આવેશમાં આવવું નહીં એટલું જ રહસ્ય ગ્રહણ કરવાનું છે તે ગ્રહણ કરવું અને શિવકુંવર નાટકીઆનું નાટક જેવા સાવધાન થઈ જવું. આટલું કહી આ પ્રકરણ સમાપ્ત કરવામાં આવે છે.
For Private And Personal Use Only
