________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પામે છે. જળના અભિષેક સાથે ઘણીવાર પંચામૃત કરવાથી આવે છે તેની પર દુધ, ઘી, દહીં, ને સાકર આવે છે. તે બધા પદાર્થો એવા છે કે તે જયાં ટકી રહે ત્યાં વસ ની ઉત્પત્તિ થાય છે. આ પદાર્થો પાણી કરતાં ગાઢ હેવાથી તેમજ સ્નિગ્ધ હોવાથી નાળવાની અંદર વધારે ટકે તેમાં આશ્ચર્ય જેવું નથી. તેને પરિણામે તેની અંદર ત્રસ જીવે ઉપજે છે. ઘણી વખત કીડીઓ ને મકડા કળશની અંદર થયેલા અને નાળવા વાટે પેસતા નીકળતા જોવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે નાળવું સાફ કરવા સારૂ તેની અંદર પાણી રેડવામાં આવે છે અથવા સળી નાંખવામાં આવે છે તે તેથી તેમાં રહેલા ત્રસ જીવેની વિરાધના થવાનો સંભવ છે એ ઉઘાડી વાત છે. કારણ કે તેમાં જે થાય છે તે દષ્ટિથી જોવામાં આવતું નથી. આ પ્રમાણે અનંતકાયની તેમજ ત્રસ જીવેની વિરાધનાનું કારણ શોભા માટે વાંકું વળેલું નાળવું છે.'
જે ઝારીની જેવું સીધું નાળવું હોય તે તેની અંદર આરપાર જોઈ શકાય છે. આરપાર સળી નીકળે છે. લુગડાની વાટ વડે પણ તે સાફ થઈ શકે છે. તેમાં લીલ બાઝી શકતી નથી. ત્રસ જીવની ઉત્પત્તિ થતી નથી. આ બધા લાભ છે માટે હાલમાં ચાલતા રીવાજને બંધ કરીને હવે સીધા નાળવાવાળા કળશે થવાની જરૂર છે.
આ સ્થાનકે એક વાત વિશેષ એ પણ ધ્યાનમાં રાખવા યોગ્ય છે કે નાળવામાં મેલ બંધાવાથી દુધ ઉત્પન્ન થાય છે તે અલ્પ હોવાથી કદિ આપણી નાસિકા ગ્રહણ કરી શકતી નથી. પરંતુ તેથી તેમાં નાખેલું જળ દુર્ગધ વડે મિશ્ર થાય છે. અને તેના વડે નાત્ર કરવાથી આશાતના થાય છે.
એક બીજી હકિકત પણ પ્રસંગે પાત યાદ આપવાની જરૂર છે કે ઘણું દેરાસરેમાં ને તીર્થોમાં પ્રાયે પુજારીઓ (ગેહીઓ) થીજ કામ લેવામાં આવે છે. કદિ કોઈ જગ્યાએ પુણ્યશાળી ભક્તિવાન શ્રાવક ભાઈઓ પ્રક્ષાલનાદિ કાર્ય પોતે જ કરતા હશે તે પણ વાસણે સાફ કરવાનું કે તે સંભાળવાનું કામ તે નકર જ કરતા હશે. એ નકરો જે કળશને અંદરથી કપડા વડે લુહીને સાફ કરતા નથી તે અંદર પાણી રહે છે. છેવટે ભીનાશ તે રહે જ છે. તેથી તેમાં પણ વીલ બાઝવાને-મેલ, બાઝવાને સંભવ રહે છે. આનું એક કારણું ઉપરના ઢાંકણા પણ છે. આ ઢાંકણા જે કે અંદર કોઈ જીવજંતુ ભરાઈ ન રહે તેને રક્ષણ માટે અને શોભા માટે કરવામાં આવેલા છે, પણ તેથી અંદરની હવા ઉડવામાં અટકાયત થાય છે અને શરદી જામે છે. અગાઉ શામાં તપાસતાં કળશની ઉપર નીલકમળાદિ ઢાંકવામાં આવ્યાની હકિકત નીકળે છે. તેથી હાલ કરવામાં આવે છે તેવા ઢાંકણા અગાઉ હેવાને જ નથી. માટે જે અંદરથી કપડા વડે લુહી હવા ઉડવા દઈને પછી ઉષા વાળીને સુધામાં
For Private And Personal Use Only
