________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
"
રમાયું ,
છે. મદ છે કે અભિમાનની જેમ પ્રાપ્ય વસ્તુને કરવામાં આવે છે. વળી અભિમાન પ્રાભિ કરતાં વધારે દેખાવ કરાવે છે ત્યારે મદમાં તેવું નથી, તે પણ મદ કરવાથી જેને જે મ કરવામાં આવે છે તેની તેની હાનિ આ ભવમાં અથવા પરભવમાં અવશ્ય પામ થાય છે. આઠ મી સખાવમાં એને માટે દશાં સાથે હાનિ સિદ્ધ કરી બતાવી છે. આટલા ઉપરથી માનના દરેક પયય તજવા ચોથ છે એમ સિદ્ધ થાય છે.
માયા એ બીજો કપાય છે. માથા, કપટ, નિષડી ઈત્યાદિ અનેક તેને નામે છે. આ કષાય બહુ હાનિકારક છે. અનંતકાળ પરિભ્રમણ કરાવનાર મિથ્યાત જ્યાં સુધી માયા હોય છે ત્યાં સુધી નાશ પામતું નથી–જતું નથી. શ્રી ઉદયરત્નજી કહે છે કે–સાચામાં સમકિત વસેઝ, માથામાં મિયાતરે પ્રાણુ! મ કરીશ માયા લગાર, આ કષાય બહુ મીઠે છે. કરનારના કે અન્યને ધ્યાનમાં તે એકાએક આવતું નથી. બહુ બારિક દષ્ટિથી ધ્યાન અપાય ત્યારે તે એળખાય છે. માયા કરનાર પ્રાણ એમ માને છે કે હું બીજાને ઠગું છું પણ ખરી રીતે તેમાં તે પિતે જ ઠગાય છે. કેમકે તેના આત્માને અત્યંત નુકશાન થાય છે. વળી કેટલીક વખત આ દુની આ એવા માયાવીથી ઠગાતી પણ નથી. કેમકે દુનીઆ તે આરીસે છે, તે માયા કપટી અને સરલ માણસને તરત જ એાળખી કાઢે છે; તપ કેટલીક વખત ગુઢમાયાવીથી દુઆ ઠગાય છે, પરંતુ તેનું ફળ તેને બહુ હાનિકારક વેઠવું પડે છે. જુઓ માત્ર તપસ્યા કરવામાં કરેલી માયાથી પણ મલ્લીનાથજીના જીને
વેદ બંધાયો અને તીર્થંકરપણુમાં પણ ઉદય ભેગવ પડે, તિયંગ ગતિમાં લઈ જનાર અને આપણું પમાડનાર માયા જ છે. જેને તેની ઈચ્છા હોય તે ભલે માયા કરે,કારકે તિય ગતિમાં ન આપણામાં પણ પાછી માયાજ વિશે ઉદયમાં આવે છે. પણ જેને તિર્યંચ ગતિ કે પ્રીત પસંદ ન હેય-અરૂચ, હેય--ગમતું ન હિય તે ભૂલે ચુકે માયા કરવી નહીં, સરતા રહેવું, જે વાત હેય તે ગેખ દિલથી કહી દેવી. આળ જાણ કરીને ગુંચવાડામાં પડવું જ નહીં.
૨ કપાય લેભ નામને છે. અને તે જગત બધાને રડાવેલ છે. પાપ માત્રનું મૂળ લે છે અને સુખ માત્રનું મુળ સંતોષ છે. લેભ જે કે દ્રાદિક અનેક પદાર્થોને થાય છે, અને લોભ, પુત્રને લેભ, કીર્તિને લેભ, સુખનો લાભ, સારા સારા પદાર્થો ખાવાને લેભ એ લેભના ઘણા પ્રકાર છે, પરંતુ મુખ્યતાઓ લોભ દ્રવ્યાજ ગણાય છે. તેથી આપણે બીજા લોકોને બાજુ પર રાખી દ્રવ્યના લેનીજ વિવા કરીએ. દ્રવ્યના લેભથી પ્રાણી શું શું અકાયા નથી કરતા? શું શું પાપ નથી રેવતા ? કયાં કયાં પર્યટન નથી કરતા? કોની કોની સેવા નથી કરતા? કેવા કેવા જોખમે નથી બેઠતા ? તે વી શકાય તેમ નથી. લોભને વશ થવાથી
For Private And Personal Use Only
