Jain Darshan Tulnatmak Drushtie

Author(s): Fatehchand Z Shah
Publisher: Z_Jain_Darshan_Mimansa_ane_Anya_Lekho_005246_HR.pdf

Page 12

જૈન દર્શન-તુલનાત્મક દૃષ્ટિએ *
[ ૧૦૩ ]
તે જૈન દર્શીનનુ અધઃપતન સૂચવે છે મુહપત્તી પડિલેહતાં ખેલવાના મેલેા અને તે ઉપર થતી વિચારણા લગભગ જૈન યિાકાંડમાંથી ભૂલી જવામાં આવી છે. આ રીતે અશૂન્ય ક્રિયાએ જૈનાત્માને ઉન્નતિમાં શી રીતે લાવી શકે! પાપ અને પુણ્યનું દૈનિક સરવૈયું કાઢવાનુ જૈન યિાકાંડનુ સખ્ત ફરમાન છે. ગૃહસ્થનાં ખાર ત્રતા તે ખરાબર પાલન કરવામાં આવે તે મુંબઇની હાઇકોર્ટના જજના પ્રમાણિકપણા કરતાં તે ગૃહસ્થનુ પ્રમાણિકપણું વધારે પ્રતિષ્ઠાપાત્ર હોય છે. એ બાર ત્રતાની પ્રતિજ્ઞાએની વિશાલ હકીકત જાણવાથી સ્પષ્ટ થઈ શકે તેમ છે.
જેનેા સાળ સ ંસ્કારાને માન્ય કરે છે અને તેમના પ્રાચીન કલ્પસૂત્રમાં જ મહાવીર પ્રભુના જન્મ પછી ચંદ્રદર્શન, સૂ`દર્શીન વગેરે ( સંકારા ) સંસ્કરણાના ઉલ્લેખ છે. કનું સ્વરૂપ એટલું બધુ સૂક્ષ્મ છે કે અન્ય દર્શનમાં તેવી કશી હકીકત મળી શકતી નથી. જેના આત્મા અને કનો સંબધ એવે માને છે કે જેમ શરીરમાં ભાજન ભિન્ન ભિન્ન રસોથી પરિણામ પામે છે તેમ કર્મીને ભોગવટે પણ જુદા જુદા સ્વરૂપમાં આત્માને થાય છે, અને તે કમ` ભોગવાયા પછી જુદા પડતાં નવાં નવાં કર્મ પરમાણુઓનુ બંધન આત્મા કર્યે જતા હોવાથી જન્મ મરણથી મુક્ત થઈ શકતા નથી. કર્માંના મુખ્ય આઠ પ્રકાર ( ભેદ ) જૈન દર્શન માને છે. જ્ઞાનાવરણીય અને દનાવરણીય કથી આત્માના જ્ઞાન અને દનરૂપ ગુણને ધાત થાય છે. જેમ નિદરાથી આત્માની બુદ્ધિ હિત થાય છે તેમ માહનીય કથી મેાહ અને કષાયેાની ઉત્પત્તિ થાય છે. વેદનીય કર્માંથી સુખ દુ:ખનેા અનુભવ થાય છે. આયુક`થી જીવને વમાન જન્મમાં નિયમિત વખત સુધી રાકાવું પડે છે, નામકથી વર્તમાન શરીર વગેરેની આકૃતિની રચના થાય છે. ગોત્ર કર્માંથી ઉચ્ચ નીચ કુળમાં જન્મ થાય છે, અને અંતરાય ક`થી સુખભાગ તથા કિતને ઉપયોગ થઇ શકતા નથી—તે તે કર્મોના અધનાને મનુષ્યના વિચારા ઉપર