Book Title: Gyanvimal Sazzay Sangraha
Author(s): Kirtida Shah, Abhay Doshi, Vinodchandra Ramanlal Shah
Publisher: Gyanvimal Bhaktiprakash Prakashan Samiti
View full book text
________________
એવું છે. એમાં પ્રતિક્રમણ, કાઉસગ્ગ, પચ્ચખાણ, સામાયિક, મુહપત્તિ પડિલેહણા, વિગય-નિવઝુઝાઈ જેવા આચારોને આલેખ્યાં છે. કાયાની નશ્વરતાથી માંડીને સત્સંગ, વૈરાગ્ય, સમકિત, યતિધર્મ અને મોક્ષમાર્ગ સુધીની ધર્મભાવનાને દર્શાવી છે. સાતવ્યસનનિવારણ કે મોહનીયકર્મનિવારણની સમજ ગૂંથી છે, તો શ્રાવકના એકવીસ ગુણ અને ગુરુની આશાતના જેવા વિષયો પર સમજ આપતી સઝાય મળે છે. ભગવતી સૂત્ર' જેવા ગ્રંથ પર અને પર્યુષણ જેવા પર્વ પર પણ સઝાય મળે છે. આવી રીતે ગ્રંથોની ગરિમાનું ગાન પદ્યમાં ભાગ્યે જ થતું હોય છે. કથાત્મક સઝાયોમાં બાહુબલિ, ચંદનબાળા અને રહનેમિ જેવા જાણીતાં કથાનકો છે, તો કૌશલ્યા, ચંદ્રગુપ્ત જેવા ઓછાં જાણીતા ચરિત્ર વિશેની કથાત્મક સઝાય મળે છે. આ સઝાયોમાં કાવ્યપ્રતિભાનો વિશેષ સ્પર્શ અનુભવાય છે, પરંતુ વિશેષે તો એ કલ્પના કરીએ કે આ સઝાય ગવાતી હશે ત્યારે કશી ભૌતિક પ્રાપ્તિ કે પ્રયોજનને બદલે આંતરિક ગુણસમૃદ્ધિના સંવર્ધનની ભક્ત હૃદયની ખેવના કેવી સુંદર રીતે પ્રગટ થતી હશે!
સાહિત્ય સાથે ગાઢ અનુબંધ ધરાવનાર વિદ્વાન આચાર્યશ્રી વિજયપ્રદ્યુમ્નસૂરિજી મહારાજના એક સૂચનને શ્રી વિનોદચંદ્ર રમણલાલ શાહે કાર્યાન્વિત કર્યું અને તે માટે મધ્યકાલીન સાહિત્યના આંગળીના વેઢે ગણાય તેવા અભ્યાસીઓમાં મહત્ત્વનું પ્રદાન કરનાર ડો. કીર્તિદાબહેન જોશીને આ કામમાં જોતર્યા. આને પરિણામે આ ગ્રંથને વિશેષ પ્રમાણભૂતતા મળી છે. પ્રા. અભય દોશીનો સાથ એમાં વધુ ઉપયોગી બની રહ્યો.
ગુજરાતી સાહિત્યમાં સર્જકની સમગ્ર ગ્રંથાવલિ' પ્રગટ કરવાની પરંપરા છે. દલપતરામ, મણિલાલ નભુભાઈ, આનંદશંકર ધ્રુવ જેવા સર્જકોની “સમગ્ર ગ્રંથશ્રેણી પ્રગટ થઈ ચૂકી છે. આવી રીતે મધ્યકાલીન ગુજરાતી સાહિત્યમાં મહત્ત્વનું યોગદાન કરનાર જૈન કવિઓનું સમગ્ર સાહિત્ય પ્રકાશિત થાય તો તો પરમ આનંદ, પરંતુ પ્રત્યેક કવિની પસંદ કરેલી કૃતિઓનો સંચય પણ પ્રગટ થાય તો ઘણું મહત્ત્વનું કાર્ય થયું કહેવાશે. આ દિશામાં સમાજની દૃષ્ટિ વળે એ જ અભ્યર્થના સાથે આવા સુંદર કાર્ય માટે સંપાદકોને અભિનંદન. ૧૮-૯-૨૦૦૨
કુમારપાળ દેસાઈ
२१
