Drushtino Vishay

Author(s): Jayesh M Sheth
Publisher: Shailesh P Shah

Page 14

પ્રસ્તાવના
XIII
કી તરહ સમજ લેના પદાર્થ વિપર્યાસ હૈ એવું દ્રવ્યપર્યાયસ્વરૂપ ભેદાભેદાત્મક અથવા નિત્યઅનિત્યાત્મક વસ્તુ મેં મેં પના ભી સ્પષ્ટરૂપ સે મિથ્યાદર્શન હૈ. તાત્પર્ય યહ હૈ કિ પ્રમાણ કે દ્વારા ગૃહીત નિત્ય-અનિત્યાત્મક અથવા ભેદાભેદાત્મક વસ્તુ મેં સમ્યગ્દર્શનરૂપ પ્રયોજન કી સિદ્ધિ કે લિએ અનિત્ય પર્યાય અથવા ભેદભાવોં કો ગૌણ કરતે હી શુદ્ધદ્રવ્યાર્થિકનય અથવા પરમશુદ્ધનિશ્ચયનય કે વિષયભૂત પરમારિણામિક ભાવસ્વરૂપ વસ્તુ મેં મેં પના હોકર સમ્યગ્દર્શન કી ઉપલબ્ધિ હો જાતી હૈ. અતઃ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયસ્વરૂપ વસ્તુસ્વભાવ કી સમીચીન સમજપૂર્વક પ્રયોજન કી સિદ્ધિ હી નિરાપદ માર્ગ હૈ.
ઇન્હીં ઉપર્યુક્ત કારણો સે વ્યથિત હોકર મુંબઈ નિવાસી ભાઈશ્રી જયેશભાઈને ‘દ્રષ્ટિ કા વિષય’ નામક પુસ્તક આગમ કે આલોક મેં પ્રસ્તુત કર પ્રશંસનીય કાર્ય કિયા હૈ. યહાં ઇસ પ્રસ્તાવના મેં ‘દ્રષ્ટિ કા વિષય’ કે સંદર્ભ મેં વિચારણીય બિન્દુઓ પર ચર્ચા કી જા રહી હૈ.
યદ્યપિ દ્રષ્ટિ શબ્દ અનેક અર્થોં મેં પ્રયુક્ત હોતા હૈ, તથાપિ યહાં દ્રષ્ટિ અર્થાત્ સમ્યગ્દર્શન એવં ઉસકા વિષય અર્થાત્ સમ્યગ્દર્શન કા વિષય/સમ્યગ્દર્શન કા અર્થ ‘મૈં પના’ અથવા ‘અહં’ હોતા હૈ. અત: કિસમેં ‘અહં’ યા ‘મૈં પને’ કો સમ્યગ્દર્શન કહતે હૈં- યહી દ્રષ્ટિ કા વિષય હૈ. આચાર્ય કુન્દકુન્દેવ ને તો એક હી ગાથા મેં સમ્યગ્દર્શન કે વિષય કા સારભૂત સ્પષ્ટીકરણ કરતે હુએ કહા હૈ
सम्यक् सदुर्शन ज्ञान तप समभाव सम्यक् आचरण ।
सब आतमा की अवस्थाएँ आतमा ही है शरण ।।३ ।।
(અષ્ટપાહુડ, મોક્ષપાહુડ, ગાથા ૧૦૫ કા હિન્દી પદ્યાનુવાદ)
ઇસ ગાથા મેં વર્ણિત ‘આત્મા હી શરણ’ યહ હૈ દ્રષ્ટિ કા વિષયભૂત વૈકાલિક ધ્રુવતત્ત્વ, જિસકે આશ્રય/મેં પના સે રત્નત્રય કી પ્રાપ્તિ હોતી હૈ.
અબ યહાં પ્રસ્તુત પુસ્તક મેં વર્ણિત વિભિન્ન બિન્દુઓં પર સંક્ષિપ્ત ચર્ચા અપેક્ષિત હૈ જો નિમ્નાનુસાર હૈ
સમ્યગ્દર્શન કે લિયે આવશ્યક ક્યા?
સમ્યગ્દર્શન એવં ઉસકી મહિમા કે પરિજ્ઞાન કે પશ્ચાત્ યહ પ્રશ્ન સહજ હી ઉત્પન્ન હોને યોગ્ય હૈ કિ સમ્યગ્દર્શન કી પ્રાપ્તિ કે લિયે ક્યા આવશ્યક હૈ?